Sosyal Psikoloji Ders Notları Ünite-11
Sosyal Psikoloji Ders Notları Ünite-11
Tutum Çalışmalarına Getirilen Eleştiriler
• Kişi ile tutum nesnesi arasındaki etkileşim ve ilişkinin nasıl kurulduğu araştırmacıların konusu dışında kalmıştır
• Tutumların hipotetik bir kurgu olduğu unutulmuştur.
• ‘Diğerleri’, ‘sosyal olan’ çoğu zaman bu teorilerde öne sürülen ilişkileri belirleyen olmaktan çok ilave edilen açıklama güçleridir.
Tutumu Bir Söylem Olarak Ele Almak
Potter ve Wetherell(1987) Yeni Zelanda’daki ırk ilişkileri üzerine çalışmaları
Tutumu Bir Söylem Olarak Ele Almak
• Tutumun tutarlı olduğu düşünülür yani her seferinde aynı şekilde kendini davranışa yansıtır.
• Halbuki Avrupa asıllı olan beyaz Yeni Zelandalı katılımcılar
adanın yerlisi olan Maori’liler hakkındaki konuşmalarının bir yerinde son derece ırkçı ve tarafgir diğer bir yerinde bu düşünceleri kınayan açıklamalar yapmışlardır.
Sosyal Psikoloji Ders Notları Ünite-11
• Maorililerle ilgili tutumlarında değişken bir tavır göstermişlerdir.
Kişi konuşması sırasında, o sıradaki bağlama göre bir önceki bağlama göre farklı etkide bulunmak isteyebilir. Dolayısıyla konuşmasında değişkenlik gösterecektir.
Bu değişkenlikler çeşitlenmeler konuşmada gördüğü işe göre (alttan almak, kafa tutmak, ikna etmeye çalışmak,vs) konuşmayı tutarsızlaştırabilir, birbiri ile zıtlaşan kısımlar halinde bölebilir. Konuşmadaki bu dağınıklık soru varakalarında ya da tutum ölçeklerinde ortaya çıkmaz çünkü burada katılımcılardan bu
zıtlaşmalarını ya da tutarsızlıklarını düzeltmeleri istenir.
‘Yani onlara hiç de anti (karşı) değilim.’ Bir tutum skalasında bu katılımcı ‘olumlu’ ya da ‘hoşlandım’ ya da ‘hemfikirim’ kutucuğunu işaretleyebilir. Ama cümlenin devamı çok daha karmaşıktır, olumlu gibi de görünmemektedir ‘Yani onlara hiç de anti (karşı) değilim. Eğer iyi geçinmek ve bizim gibi olmak istiyorlarsa ben hiç karşı değilim; ama öylece gelmiş, sadece bizim sosyal
yardımımızdan faydalanabilmek ve bunun gibi şeyler içinse neden evlerinde kalmıyorlar?’
Sosyal Psikoloji Ders Notları Ünite-11
Ölçeklerdeki ifadelerde katılımcıya fazla şans tanınmaz hem fikir olma, nötr kalmak, karşı olduğunun dışında bir şans sunulmaz.
Halbuki katılımcı gündelik hayatta bundan çok daha fazlası olduğunu bilir ve zaten öyle de yaşar. (tartışır, pazarlık eder, alttan alır, üstünü örter vs vs) Söylem yaklaşımı ‘tutumlar’ diyebileceğimiz kişinin içsel yapılarının varlığını reddeder. Bunun yerine insanın söylediklerine belli işlevleri yerine getiren,
kasıtlı olarak yönlendirilmiş sosyal eylemler olarak bakar.
Sosyal Bir Temsil Olarak Tutumlar
Sosyal Temsiller Teorisi
• İnsanın sosyalliğini açıklamaya çalışan ilk etkili teori.
• Bir grubun kendine has içeriğini ya da o grubun sosyal temsillerini esas alır.
• Diğer örneklerine genellemek, kurallar ortaya çıkarmak gibi bir çabası yoktur.
• Bir başka grupta ya da bir diğer kültürde bu temsiller farklı olabilir. • Bunun neticesinde de tutumlar ve tepkiler değişebilir
Tutum teorileri tutum nesnesine yönelik tek bir tutumumuz olduğu düşüncesi ile hareket eder. Sosyal temsiller teorisi ise sistematik bir şekilde tutumlarımızın birbiri ile nasıl ilişkili olduğunu açıklayabilmektedir. O grup ya da kültür ya da
toplululuk içinde ilişkili tutumların nasıl biçimlendiğini açıklayabilmektedir.
Sosyal Psikoloji Ders Notları Ünite-11
 |
 |
|
|
|
|
|
|
