Sosyal Psikoloji Ders Notları Ünite-13

Sosyal Psikoloji Ders Notları Ünite-13

Azınlığın Etkisi

Azınlıkta kalan fikirlerin çoğunluğu etkilemesi mümkündür, çünkü hiçbir grup tam anlamıyla homojen değildir. Her zaman potansiyel bölünmeleri bünyesinde taşır. Moscovici, 1976
Moscovici, Lage ve Naffrechoux, 1969 • Katılımcılar altışar kişilik gruplar halinde bir araya getirilmiş (2 işbirlikçi katılımcı 4 gerçek katılımcı)

• Hepsine gösterilen rengin ne olduğu sorulmuştur(mavi tonları)

• İşbirlikçi iki katılımcıların tutarlı cevap verdikleri deney şartı

• İşbirlikçi iki katılımcıların tutarsız cevap verdikleri deney şartı İncelenen etki, gerçek katılımcıların ne kadar sıklıkta mavi slaytlara yeşil tepkisi verdikleridir.
Kontrol grubunda tüm katılımcılar ‘mavi’ cevabını vermiş. Ama deney grubunda
• İşbirlikçi katılımcıların olduğu durumlarda

• Tutarlılık şartında ise katılımcıların
%32’si en az bir defa yeşil tepkisini vermiştir.

• Bu katılımcıların tepkilerinin %8’den fazlası, yeşildi.

• Asch’ın deney sonuçlarına göre bu oran hiç bir şey
Ama…

Katılımcılar hemen ikinci bir deneye sokulup gördükleri rengin ne olduğu bu sefer tek başlarına oldukları durumda sorulduğunda cevapları genellikle ‘yeşilimsi mavi’ olmuştur.
İnsanların azınlıkta kalan düşüncelerden bilişsel düzeyde etkilendiği görülüyor (bir şekilde fikirleri bulunmaktadır) ama çoğunluğun fikrine göre davranmaya devam ediyorlar. Nereye kadar?
Azınlıkta kalan fikir sahiplerinin ya da alt grupların

• tutarlı ve istikrarlı kaldıkları görülürse,

• görecekleri zararı göğüsleyebildikleri görülürse,

• gizli saklı işleri olmadığı yani özerk oldukları görülürse,

• tartışmalarda esnek davrandıkları görülürse, bulundukları grubu / toplumu etkiledikleri görülmektedir.

Baş Eğme/Dönme

Diyelim ki bulunduğunuz grubun içinden fikirlerinizi pek benimsenmeyen kişilerle karşı karşıya kaldınız.
• Başa çıkmanız gereken iki grup var: Ait olduğunuz çoğunluk grubu ile grubunuzdaki azınlık alt grubu

• Üzerinizde çoğunluğun kuralsal-normatif kontrolü daha fazla olacaktır.

• Üzerinizde azınlığın kuralsal-normatif kontrolü ise çok daha az olacaktır.
• Azınlık görüşler kişiyi eski fikirlerinden döndürmeye

• Çoğunluktaki görüşler, kişinin fikirlerinden dönmeksizin baş eğmesine yol açar.

• Azınlıktaki görüşlerin etkisiyle kişinin kendi fikirlerinden dönmenin etkisi çok fazla zaman alır.

• Çoğunluktaki görüşlerin etkisi ile kişinin boyun eğmesi çok az zaman alır.
Otoritenin Etkisi : İtaat Otoritenin Etkisi : İtaat

Milgram (1974) Otorite ve Emir ve Siz ?

• Katılımcılara cezanın öğrenme üzerindeki etkilerini araştıran bir deney düzenlendiği söylenmiştir.

• Öğretmen ve öğrenci rollerine ayrılmış

• (öğrenci her seferinde işbirlikçi katılımcıdır)

• Öğrencinin her hata yapışında (miktarını araştırmacının belirlediği) elektrik şoku vermesi istenmiş.

• 15 volttan 450 volta kadar 15’er voltluk 30 düğme bulunmaktadır.
İtaat etmeyi belirleyen faktörler
• Fiziksel yakınlık Aldığı emrin kurban üzerindeki etkisine şahit olmayan
katılımcılar (birinci deney şartında), bunu bizzat görüp yaşayanlara göre en fazla
itaat edenlerden olmuştur.

• Otoritenin kişi üzerinde kurduğu kontrol

• Otoritenin inanılırlığı, güvenirliliği

Siz Ne Yapardınız?
Başkalarının ve bizim ne yapacağımız konusunda düşündüklerimiz ile gerçekte ne yaptığımız arasında çok fark olması şaşırtıcıdır
İtaatin Dinamikleri Otorite sizden üst mevkide bulunandır.
Otorite onaylamadığınız bir emri yerine getirmenizi istediğinde iki psikolojik durum içinde hareket edebilirsiniz:

1. Özerklik : kendinizi sorumlu tutup, o ortamda yapılacak doğru davranışı bulmada yegane rehber olarak kendinizi alabilirsiniz.
2. Görevli olma: Sorumluluğu otoriteye yükleyip emri yerine
   getirirsiniz.

Sosyal Roller ve Sosyal Etki

Sosyal roller,  belirli sosyal konumlarla birleştirilen davranış kalıplarıdır öğrenci-öğretmen rolleri gibi.  İnsanlar, girdikleri ortamlarda belirli pozisyonlara girerler ya da sokulurlar. Bu konumlarda onlardan beklenen rolleri ifa etmekleri beklenir: belli davranışları yapmaları ve yapmamaları beklenir.

-İçine girdiğimiz ortam bize, o sırada bizden sosyal olarak ne beklendiğine dair anlayışlarımıza yol gösterir.
Zimbardo ve arkadaşları, girilen rollerin etkisini özellikle de sıradan insanların kötü şeyler yapmalarına yol açacak sosyal etkinin ne gibi ortamlarda ortaya çıktığı ile ilgileniyorlardı. İnsanların atandıkları sosyal rollere ve davranışlarını dikte eden ortamlara bir şekilde uyacak tarzda davrandıklarını öne sürdüler.
1973’de meşhur hapishane deneyini (Stanford Prison Experiment) düzenledi.
– Mahkum rolündeki katılımcılar çoğu zaman hapishane görevlilerine üst düzeyde uydular ve abartılı şekilde itaat ettiler.

-Bu davranışlar araştırmacılar tarafından kimliksizleşmenin (de-individuation) işaretleri sayıldı

-kişisel kimliğin kaybolduğu duygusu, kontrol duygusunun kaybı ve mahkum rolü ile özdeşleşme.

• Hapishane görevlisi rolünde olan katılımcılar araştırmacıların güç
  patolojisi dedikleri şeyi gösterdiler

Sosyal Etki Fenomenine Eleştiriler

Sosyal psikoloji sosyal etki araştırmalarında yürüttüğü analizlerine, birey için ; ortamın ne anlam ifade ettiğini, nasıl tanımladığını,  yaşadığı şeyden onun ne anladığını ve  bunlarla ilgili bilgiyi dahil etmek zorundadır.

Sosyal Psikoloji Ders Notları Ünite-13

TOEFL GRAMMAR