Sosyal Psikoloji Ders Notları Ünite-9
Sosyal Psikoloji Ders Notları Ünite-9
Tutumların Ölçülmesi
Tutumlar tutum nesnesine dair fikir ve inançları vasıtasıyla ölçülür. Tutum
ölçeklerinde tutum, değerlendirici boyutu üzerine kuruludur.
Likert Ölçeği
1.Tutum cümleleri toplanır
2.Beş kategori üzerinden değerlendirmeleri istenir
3.Her katılımcı için toplam puan hesaplanır. Her katılımcının bütün itemlere verdiği cevaplar toplanarak toplam bir puan elde edilir. 4.Bütün itemlerin sorgulanan o tek tutumu yansıttığından emin olmak için item analizi yapılır.
5.Düşük korelasyonlu itemler kaldırılır.
- Artık ölçtüğü düşünülen tutumu ölçüyor kabul edilir
Düzmece İletişim
Düzmece İletişim Kurma Tekniği-Boguspipeline
Katılımcıların doğruyu söylememe ihtimaline karşılık katılımcıların yalan ya da doğru söylediklerinde, araştırmacıların bunu bileceğini düşündürtmek üzerine kuruludur. (Jones ve Sigall 1971)
Tutumların Değişmesi
• Reklamlar, kampanyalar, sağlık sayfaları vs tutumunuzu değiştirmeyi amaçlar.
• Tutumun değişmesi kolay ve hızlı gerçekleşmez • Bunun için öncelikle temelde işleyen süreçleri yakından tanımak gerekir.
• Bilişsel tutarlılık ve bilişsel çelişki yaklaşımları bu süreçleri açıklamakta en çok bilinen iki modeldir.
Bilişsel Tutarlılık
Tutumunuza ait bilişlerde tutarlılık ararsınız bunu sağlamak ve korumak için de tutarlılığı bozan tutumlarınızı değiştirirsiniz.
Sosyal Psikoloji Ders Notları Ünite-9
Heider(1946) öne sürdüğü Denge Teorisinde insanların tutumları arasında bir denge aradıklarını öne sürmüştür.
Bilişsel Çelişki Teorisi
• Size ters gelen bir hareketi zorla yaptıramazlar ama mecbur kalıp yaptığınızda sebep olarak bu baskıyı gösterir ve kendinizi aklarsınız
• Tutumlarınızla yaptığınız davranış arasındaki bu çelişkiyi, sizi bu hareketi yapmaya zorlayan kişiye, ortama yada duruma yükleyerek gerginliğinizden kurtulursunuz.
Yaptığınız şeyle inandığınız şey çeliştiğinde ve ortada sizi zorlayan da olmadığında ne yaparsınız?
Çelişkiyi açıklayacak dışarıda bir sebep bulmanız da güçleştiğinde ne yaparsınız?
1950’lerde Festinger Bilişsel Çelişki Teorisinde tutumunuzu değiştireceğinizi öne sürüyordu.
İnsanlar tutumlarına ters davrandıklarında ortaya çıkan gerginliklerini azaltacak yegane şey tutumlarını değiştirmek olacaktır. (Festinger,1957)
• Tutumlarına ters düşen bir işi yapıp yapmamak noktasında kendini serbest hisseden biri en yüksek tutum değişimi düzeyini,
davranışlarının olumsuz sonuçlarını yaşadığı ve aldığı teşvik ediciler az olduğunda yaşamaktadır.
• Teşvik ediciler para, menfaat, fayda gibi mükâfatlar olabildiği gibi, sosyal kurallar, yasal yaptırımlar gibi cezalar da olabilir.
Benlik Algısı Teorisi
İnsanlar yaptıkları davranışlarda kendi tutumlarını hatırlar. Yaptıkları davranışlar
için tutumlarına bağlı olmayan, apaçık (dış) sebepler göstermedikleri sürece tutumlarını kendi geçmiş yaşantılarına bakarak hatırlarlar.
Tutuma ters düşen davranış neticesinde ortaya çıkan tutum değişimini:
• Bilişsel çelişki teorisi daha iyi açıklamaktadır,
• Benlik algısı teorisi bu noktayı pek açıklayamamaktadır.
Bilişsel çelişki teorisi de tutuma çok da ters düşmeyen davranışlar neticesinde meydana gelen tutum değişimini pek açıklayamamaktadır (Fazio, Zanna ve Cooper,1977)
Sosyal Psikoloji Ders Notları Ünite-9
 |
 |
|
|
|
|
|
|
