Bilimsel Araştırma Teknikleri Ünite-4

Bilimsel Araştırma Teknikleri Ünite-4

ÖLÇMEDE GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK

Araştırma aşamasında öğrencilerin ve araştırmacıların dikkate alması gereken beş temel kavram vardır.

Bu kavramlar; Dış geçerlilik, Yapısal geçerlilik, İç geçerlilik, Yüzey geçerliliği ve Sonuç Geçerliliğidir.

Geçerlilik

 Dış Geçerlilik

Yapısal Geçerlilik

İç Geçerlilik

Yüzey Geçerliliği

Güvenilirlik

Güvenirlik Bileşenleri

İç tutarlılık: Ölçek veya testtin içindeki maddelerin belli bir kavramsal yapıya sahip olması. Yani ölçek maddelerinin birbirleriyle ilişkili olarak aynı yapıyı ölçmelidir.

İstikrarlılık: Ölçüm sonuçlarının aynı ve farklı koşullarda kararlılık göstermesi ve değişmemesidir.

Temsil Edicilik: Testin aynı ana kütleye ait farklı örneklemlerde uygulandığında benzer sonuçlar vermesidir.

Eş değerlilik: Aynı zamanda uygulanan iki veya daha fazla testin benzer sonuçlar vermesidir.

Nesnellik: Gözlemciler arasındaki değerlendirme güvenilirliğidir. Farklı değerlendiricilerin aynı kişilerle ilgili olarak benzer puanları vermeleridir.

Güvenirlikte Hata Kaynakları

Yöntem Hatası: Araştırmacının uyguladığı metodun çok dikkatli şekilde tasarlanmamış olmasından kaynaklanır. Örneğin, Anketin gürültülü ortamda yapılması, anketin çalışanların stresli zamanlarında yapılması gibi.

Özellik Hatası: Anket uygulayan bireylerin kişisel özelliklerinden kaynaklanır. Kendilerine test uygulanan kişilerin yorgun olması gibi.

Sistematik Hata: Testin ölçmeyi amaçladığı alanın dışında başka bir şeyi daha ölçüyor olması durumunda ortaya çıkar .

Tesadüfî Hata: Bilinmeyen kontrol edilmeyen faktörlerden kaynaklanır

Denek hatası,Sözgelimi, çalışanların işlerine bağlılık ve istek derecelerini ölçmeye yönelik bir anket uygulanıyor olsun. Eğer, anket haftanın değişik günlerinde doldurulmuşsa farklı cevapların verileceği açıktır. Pazartesi sabahı ile Cuma öğlen sonrası verilecek cevaplar değişik olur. Böyle bir çalışma için araştırmacı, mümkün olduğunca nötr bir zaman seçmelidir.

Denek önyargısı,kendini güvende hissetmeyen denekler, sorulara genellikle gerçekte düşündükleri şekilde değil de üstünü memnun edecek şekilde cevap verme eğilimindedirler. Araştırmacı, bu riskin farkında olmalı ve bu tür bir önyargıyı en aza indirmek için deneklerin kimliklerini ortaya çıkaracak sorulardan kaçınmalıdır.

Gözlemci hatası, güvenilirliği tehdit eden bir diğer unsurdur. Örneğin, araştırmacı veri toplama metodu olarak mülakatı seçmiş olsun. Böyle bir çalışmada ne kadar değişik sayıda mülakatçı varsa o kadar değişik cevap almak mümkündür. Bu tehdidi ortadan kaldırmak için, ya mülakatçı sayısını en aza indirmek veya mülakatları mümkün olduğunca biçimselleştirmek gerekir.

Gözlemci önyargısı, araştırmacının elde ettiği cevapları deneğin kastettiğinden farklı şekilde yorumlamasından kaynaklanır

Güvenirlikte Hata Türleri

Sabit Hatalar , Her bir ölçme için miktarı değişmeyen hatalara sabit hatalar denir. Sabit hatalar, bireysel ölçümleri ve o ölçümlerin ortalamasını gerçekte olduğundan büyük ya da küçük gösterebilir, fakat ölçümlerin dağılım ölçülerini değiştirici yönde bir etkiye sahip değillerdir.

Sistemli Hatalar , Öğretmenin , sadece kızlara ait cevap kâğıtlarına 5 puan fazla vermesi, yazılı yoklama kâğıtları puanlanırken; yazısı güzel, düzgün ve okunaklı olanlara fazla puan verilmesi de bir sistemli hatadır. Puanlayıcı yanlılıklarını yansıtan tüm hatalar sistemlidir.

Rasgele Hatalar , Kaynakları iyi bilinmeyen ve ölçme sonuçlarına gelişigüzel karışan hatalardır.

Aşağıdaki yargılardan hangisi her zaman geçerli değildir?

A) Geçerlilik için bir test, tekrarlayan ölçümlerde aynı sonucu vermelidir.

B) Geçerli bir test aynı zamanda güvenilirdir.

C) Bir ölçeğin geçerli olabilmesinin ilk koşulu güvenilir olmasıdır.

D) Güvenilirliği yüksek bir test geçerlidir.

E) Geçerlilik, araştırmanın genel doğruluğunu zedeleyecek hataların bulunmaması durumudur.

Cevap: D) Güvenilirliği yüksek bir test geçerlidir

A) Yapısal geçerlilik

B) İç geçerlilik

C) Yüzey geçerliliği

D) Dış geçerlilik

E) Anlam geçerliliği

Cevap: B) İç geçerlilik

Aşağıdakilerden hangisi geçerlilik türlerinden biri değildir?

A) Yapısal geçerlilik

B) Anlam geçerliliği

C) İç geçerlilik

D) Yüzey geçerliliği

E) Dış geçerlilik

Cevap: B) Anlam geçerliliği

Yüzey geçerliliği ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Uzman kanısıyla belirlenir.

B) Uzmanlar bir ölçme aracının ölçmek istediğinin ne derece ölçebildiğine karar verirler.

C) Yüz geçerliği nesnel bir süreçtir.

D) Yargıçlar-uzmanlar arası anlaşma-uyuşma derecesi yüz geçerliği düzeyi ölçütü olarak hesaplanabilir.

E) Hesaplanan yüzde ne kadar yüksekse araç o düzeyde yüz geçerliğine sahiptir.

Cevap: C) Yüz geçerliği nesnel bir süreçtir.

Güvenirlik katsayısı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Sayısal olarak 0 ile 1 arasında değişmektedir.

B) Sayısal olarak -1 ile 1 arasında değişmektedir.

C) Sayısal olarak -1 ile 0 arasında değişmektedir.

D) Sayısal olarak 1’den büyük bir değerle ifade edilir.

E) Sayısal olarak 0 ile artı sonsuz arasında bir değer alabilir.

Cevap: A) Sayısal olarak 0 ile 1 arasında değişmektedir.

Temel bileşenler analizi üzerinde temellenen güvenirlik katsayısı aşağıdakilerden hangisiyle ifade edilmektedir?

A) Omega güvenilirlik katsayısı

B) Guttman güvenilirlik katsayısı

C) Cronbach Alfa güvenilirlik katsayısı

D) Kuder-Richardson güvenilirlik katsayısı

E) Teta güvenilirlik katsayısı

Cevap: E) Teta güvenilirlik katsayısı

Aşağıdakilerden hangisi araştırmanın formüle edilmesi aşamasında öğrencilerin ve araştırmacıların dikkate alması gereken özelliklerden değildir?

A) Örnekleme

B) Ölçümleme

C) Tasarım

D) Analiz

E) Raporlama

Cevap: E) Raporlama

“İnsan, yer ve zaman” aşağıdakilerden hangisinin sonucudur?

A) Dışsal geçerlilik

B) İçsel geçerlilik

C) Örnekleme

D) Güvenilirlik katsayısı

E) Yüzey geçerliliği

Cevap: A) Dışsal geçerlilik

Omega güvenilirlik katsayısı katsayısı kim veya kimler tarafından önerilmiştir?

A) Heise

B) Omega

C) Guttman

D) Omega ve Guttman

E) Heise ve Bohrnstedt

Cevap: E) Heise ve Bohrnstedt

Ölçekteki maddelerden alınan cevaplar istenilen özelliği taşıyorsa “1” puan, istenilen özelliği taşımıyorsa veya boşbırakılmışsa “0” puan verilerek oluşturulan güvenilirlik katsayısı aşağıdakilerde hangisidir?

A) Analiz

B) Omega

C) Guttman

D) Kuder-Richardson

E) Teta

Cevap: D) Kuder-Richardson

LOLONOLO

Bilimsel Araştırma Teknikleri Ünite-4