Patojenlere Giriş Vize Soruları

1. Genotipik sınıflandırma niye diğer sınıflandırma tarzlarından daha güvenilirdir?

Cevap : Genotipik sınıflandırmada temel alınan genetik yapı sağlam, değişmez bir özellik gösterir oysa diğer sınıflandırma tarzlarında dikkate alınan özellikler veya kriterler birtakım faktörlerden etkilenebilir ve değişken bir özellik gösterebilir.

Cevap : Transmisyon

Cevap : Belirli bir mikrop ile belirli bir hastalık arasında direk ilişkiyi ortaya koyan bir dizi deneysel basamaklara Koch Postulatları adı verilmektedir.

Cevap : Karanlık saha mikroskobu

Cevap : Fusiform basiller

Cevap : prokaryot- fenotipik, kemotaksonomik ve genotipik- genotipik

Cevap : Mikroorganizmaların hastalıkların nedeni olduğunu, mikropların hava yoluyla taşınarak bitki ve hayvanları enfekte edebileceğini ya da yatak veya elbiselerde bulunarak bir insandan diğer bir insana taşınabileceğini savunan bir teoridir

Cevap : binominal, cins (genus), tür (species), italik

Cevap : Bu yapılar bakterinin yaşaması için zorunlu yapılar değildir. Dış yapılar bakterinin dış etkilerden korunmasını sağlarken, bakteriye hareket etme, antijenite, toksijenite ve virulens özellikleri kazandırır.

Cevap : L-formu

Cevap : Sitoplazma, sitoplasmik membran, mezozom, çekirdek (nükleoid), ribosom, stoplazmik granüller, endospor, pigment, plazmid, transpozonları

Cevap : . Plazmid

Cevap : Generasyon, generasyon süresi

Cevap : Sıcaklık, pH ve ozmotik basınç

Cevap : Latent (lag) dönem, üreme (log) dönemi, durma dönemi ve ölme dönemi

Cevap : Varyasyon, variant

Cevap : Attenüasyon

Cevap : 1-Transformasyon, 2-Konjugasyon, 3-Transdüksiyon

1- Aşağıdaki bulaşma şekillerinden hangisi doğumdan sonraki dönemde gerçekleşir?

a- Herediter bulaşma
b- İatrojenik bulaşma
c- Kongenital bulaşma
d- Germinal bulaşma
e- Transplasental bulaşma

Cevap : b- İatrojenik bulaşma

2- Etkenin hastalık oluşturma derecesini aşağıdakilerden hangisi gösterir?

a- Patojenite
b- Vektör
c- Virulens
d- Rezervuar
e- Fomit

Cevap : c- Virulens

3- Aşağıdakilerden hangisi direkt bulaşmada geçerli bir yol değildir?

a- Deri yolu
b- Feko-oral yol
c- Veneral yol
d- Damlacık infeksiyonu
e- Fomitler yoluyla

Cevap : e- Fomitler yoluyla

4- “Bir popülasyonda hiç görülmeyen bir enfeksiyon ortaya çıktığı zaman, o popülasyonun % 5’i de etkilense ya da % 50’si de etkilense bir ……..’dir” ifadesini doğruşekilde tamamlayan cevap aşağıdakilerden hangisidir?

a- Pandemi
b- Endemi
c- Epidemi
d- Hastalık
e- Enfeksiyon

Cevap : c- Epidemi

Cevap : Enfeksiyöz etkenlerin bir jenerasyondan diğerine taşınmasına denir. Herediter, Kongenital, Germinal, Plasental, Doğumda bulaşma olur.

6- Enfeksiyonun tanımı aşağıdakilerden hangisidir?

a- Mikroorganizmalardan ileri gelen hastalıklara denir.
b- Saprofit nitelikteki bir mikroorganizmanın vücuda girmesi, yerleşmesi, çoğalması ve yayılmasıdır.
c- Hastalık yapıcı ve bulaşıcı mikroorganizmalardan ileri gelen hastalıklardır.
d- Hastalık yapıcı nitelikteki bir mikroorganizmanın vücuda girmesi, yerleşmesi, çoğalması ve yayılmasıdır.
e- Salgın hastalıklara denir.

Cevap : d- Hastalık yapıcı nitelikteki bir mikroorganizmanın vücuda girmesi, yerleşmesi, çoğalması ve yayılmasıdır.

7- Aşağıdaki hangi epidemiyolojik oran “belirli bir zaman kesitinde hastalık olgularının miktarını” belirtir?

a- Prevalans
b- İnsidens
c- Mortalite
d- Letalite
e- Kümültatif indeks

Cevap : a- Prevalans

8- Epidemiyolojinin elde edilen verilerinin matematiksel ve istatiksel veriler ile değerlendirilmesini içeren bölümü hangisidir?

a- Tekrarlayıcı epidemiyoloji
b- Tanımlayıcı epidemiyoloji
c- Deneysel epidemiyoloji
d- Analitik epidemiyoloji
e- Teorik epidemiyoloji

Cevap : d- Analitik epidemiyoloji

9- Endirekt bulaşmada rol oynayan cansız aracılara ne ad verilir?

a- Rezervuar
b- Vektör
c- Biyolojik vektör
d- Mekanik vektör
e- Fomit

Cevap : e- Fomit

10- Aşağıdakilerden hangisi mikroorganizmaların vücuttan çıkış yollarından biri değildir?

a- Ürogenital sistem yoluyla
b- Fomit yoluyla
c- Solunum sistemi yoluyla
d- Salgılar yoluyla
e- Deri yoluyla

Cevap : b- Fomit yoluyla

Cevap : Antijen basitçe lenfosit reseptörüne bağlanan bir madde olarak tanımlanabilir. Klasik olarak, bir antijenik molekül, spesifik bir antikorla bağlanabilme kabiliyetiyle tanımlanır, ancak bazı antijenler, immün tepkinin bir parçası olarak antikor üretimini uyarmakta başarısız olur. İmmünojen terimi, bir bireye enjekte edildiğinde bir immün tepkiye neden olan bir maddeyi belirtir. Antijenler, bağışıklık sistemi ile etkileşime giren çeşitli molekül sınıflarından biri olabilir.

Cevap : Deri, tüyler (tüy, yün, kıl örtüsü), deride bulunan ter ve yağ bezlerinin salgıları, mukoz membranlar ve salgıları (örn. mide asidi) gibi birçok unsur örnek olarak verilebilir (anatomik ve fizyolojik bariyerler).

3. Aktif ve pasif bağışıklık tipleri nelerdir?

Cevap : Antijenlerin yapısal olarak karmaşık olduğu göz önüne alındığında, antijen içerisinde bireysel olarak bağışıklık sistemi ile etkileşime girebilen birçok farklı bölge vardır. Bu bölgelere epitop veya determinant adı verilir.

Cevap : Antikor afinitesi, bir antikorun bir Fab bölgesinin bir antijenik epitopa bağlanma kuvvetini belirtir. Bu durumda antijen, van der Waal kuvvetleri, hidrojen bağları, elektrostatik kuvvetler ve hidrofobik kuvvetlerin oluşumunu içeren etkileşimlerle sıkı bir şekilde yerinde tutulur. Diğer antijenik epitoplar, düşük afiniteli antijen bağlanma bölgeleriyle etkileşime girecek veya hiç etkileşim göstermeyecektir.

Cevap : Endozomal işlem : Ekzojen antijenler, naif CD4 T hücrelerine Sınıf II MHC molekülleri ile birlikte sunulur (MHC II yolu). Öncelikle, eksojen antijen endozomlarda veya lizozomlarda proteolitik enzimler ile parçalanır. Bundan sonra, MHC II molekülü antijenik epitopu bağlar ve bu kompleks antijen sunan hücrenin yüzeyine taşınır.

Cevap : Sitozolik işlem : Endojen ya da viral antijenler gibi hücre içi olarak yerleştirilmiş antijenler, Sınıf I MHC molekülleri (MHC I yolu) ile naif CD8 T hücrelerine sunulur. Endojen antijenler sitoplazma içinde sitozol denilen yapı içindedir. Sitozol, proteazom isimli orgenelle birleşir ve antijen proteolitik enzimlerle parçalanır. Son olarak, Sınıf I MHC molekülü / antijenik epitop kompleksi, hücrenin yüzeyine taşınır

Cevap : Doku hasarı ve hastalığa yol açan, kendi antijenlerine veya mikrobiyota ile ilişkili antijenlere verilen tepkiler, otoimmünite olarak adlandırılır.

Cevap : Titre, serolojik bir testte kesin olarak pozitif bir reaksiyon veren en yüksek serum seyreltisinin karşılığı olarak tanımlanır.

Cevap : Bir enfektif ajanı saptamak amacıyla vücut sıvı, salgı ve dokularında etkene ait antijenlerin saptanması direkt tanı, immun yanıt sırasında etkene karşı oluşan spesifik antikoraların saptanması ise indirekt tanı olarak adlandırılır.

Cevap:Viruslar 300 nm’den küçüktür, cansız ortamlarda çoğalmazlar, ikiye bölünerek çoğalmazlar, viruslarda tek bir nükleik asit bulunur (DNA veya RNA), viruslarda fonskiyonel bir ribozom bulunmaz, metabolizmaları yoktur ve antibiyotiklere duyarlı değillerdir.

Cevap:Viruslar tek bir nükleik asit ve etrafında protein bir tabaka bulunur. Bu protein tabakaya kapsid adı verilir. Nükleik asit ve kapsidin birlikte olduğu bu yapıya nükleokapsid denilir. Kapsid tek veya farklı kapsid proteinin bir araya gelmesinden oluşur. Kapsid ve içinde kalan bölge kor bölge olarak ifade edilmektedir. Bazı viruslarda kapsidin etrafından zarf adı verilen çift kat lipid bir tabaka bulunur.

Cevap: Kapsid hücreden hücreye nükleik asidi taşır, nükleik asidi nükleaz enzimlerinden korur, zarfsız viruslarda konak hücrede spesifik reseptöre bağlanır ve antijeniteyi belirler. Zarf hücre reseptörlerine bağlanmayı, virusun hücreden kurtulmasına yardımcı olur, antijenik özellikte ve antikor oluşumunu sağlar.

Cevap: Genel olarak kapsid yapılarına göre viruslar üç grupta incelenirler. Birinci grup virionlar küp şeklindedir. İkinci grup virionlar çubuk şeklinde, düzgün veya küllah gibi bir ucu daralan borular halinde görülürler. Küp şeklindeki virionlara, ikosahedral simetrili, boru şeklindeki virionlara ise helikal simetrili virionlar denilir. Bu iki simetri dışında, çiçek virusları kompleks (kompleks simetri) bir yapı oluştururlar. Bakteriyofajları infekte eden viruslarda ise binal yapı mevcuttur.

Cevap: Viral genomlar DNA ve RNA dışında, tek iplikçikli, pozitif poliariteli (+), negatif polariteli (-) RNA, çift iplikçikli ambisense RNA, çift iplikçikli DNA, linear, sirküler, segmentli, ve boşluklu şekillerde bulunabilir.

Cevap: Viral proteinler yapısal ve yapısal olmayan proteinler olarak iki gruba ayrılır. Yapısal proteinler kapsid ve zarflı viruslarda zarf proteinlerinden oluşur. Zarf proteinleri peplomer (spike) ve matriks proteinlerinden oluşur. Yapısal olmayan proteinler virus replikasyonu ve konakçı immun yanıtında görev alırlar.

Cevap:

Viral proteinlerin fonksiyonları 3 grupta toplanabilir.

a. Genomun korunması

i. Stabil koruyucu bir protein kabuk oluşturmak
ii. Nükleik asit genomunu spesifik olarak tanınması ve paketlenmesi
iii. Zarfı oluşturmak için konak hücre zarlarıyla etkileşimi

b. Genomun aktarımı

i. Konak hücrenin dış reseptörlerine bağlanma
ii. Genomun kaplanmamasına neden olan sinyallerin iletimi
iii. Konak hücre zarıyla füzyonun başlatılması
iv. Genomun uygun bölgeye taşınmasını yönlendirmek için infekte olmuş hücrenin iç bileşenleriyle etkileşim

c. Diğer fonksiyonları

i. Hücre içi kurulum bölgelerine taşınması için hücresel bileşenlerle etkileşim
ii. Virus için verimli bir infeksiyon döngüsü sağlamak için hücresel bileşenlerle etkileşim

Cevap:

Tüm viruslar 4 özelliğine kullanılarak sınıflandırılır;

a. Viriondaki nükleik asit (DNA veya RNA)
b. Kapsidin simetrisi
c. Zarflı veya zarfsız olması
d. Virion ve kapsidin boyutları

Cevap: Baltimor sınıflandırmasına göre viruslar 7 gruba ayrılır.

I- Çift iplikçikli DNA
II- Tek iplikçikli + polariteli DNA
III- Çift iplikçikli RNA
IV- Tek iplikçikli + polariteli RNA
V- Tek iplikçikli – polariteli RNA
VI- Tek iplikçikli + polariteli RNA (Retrovirular)
VII- Çift iplikçikli boşluluk DNA

Cevap:

Viroid: Viruslardan farklı olarak değerlendirilen bir yapıdır. Kapsidi yani bir protein tabakası bulunmayan, küçük, sirküler, infeksiyöz, tek-iplikçikli RNA molekülleridir. Viroidler yanlızca bitkilerde görülmektedir ve bitki hücrelerine girince otomatik olarak replike olurlar.

Uydu viruslar: Üreme için gerekli genlere sahip olmayan, ancak temel bileşenleri sağlayan ve başka bir virusun varlığında replike olabilen küçük, tek zincirli RNA molekülleridir. Genel olarak bitkilerde bulunurlar.

Prion: Protein benzeri yapıdaki infeksiyöz partiküllere verilen bir isimdir ve 250 kadar aminoasitten oluşmuştur. Nükleik asit içermez. Prionlar normal hücrelerde PrPC (normal prion) olarak bulunur. Ancak prionun yapısının değişimi (ikiye katlanma) ile PrPSC(infektif prion) oluşmakta ve bu değişen prion hastalığa neden olmaktadır.

Cevap : Klinik semptomlara uygun örneklerin seçmek, talep edilecek analizin özelliğine uygun soğuk zincir halkası kırılmadan veya dondurularak laboratuvara göndermek ilk önce düşünülmesi gereken konulardır. Hasta veya ölü hayvanların klinik durumları ile ilgili bilgileri de bilgi formunu doldurup ilgili laboratuvara en uygun şekilde göndermeleri gerekmektedir.

Cevap :Laboratuvara gönderilecek klinik örneklerin üzerindeki isimlendirme ve numaralandırmanın dışında laboratuvara gönderilecek klinik örneklerle birlikte laboratuvara gönderilecek bilgi formuna yazılması gereken bilgiler şunlardır.

a) Göndericinin adı, adresi, telefon ve fax numaraları, email adresi,
b) Örneklerin alım tarihi ve saati,
c) Alınan örneklerin numaraları ve tanımlanması (hayvan yaşı, cinsiyeti, tür),
d) İnfeksiyonda görülen klinik bulgular,
e) İşletmedeki toplam hayvan sayısı, hastalıklı hayvan ve varsa ölü hayvan oranları,
f) Hayvanlara önceden yapılan aşılar,
g) Çiftlikte benzer bir sorun olup olmadığı,
h) Bölgedeki insanlarda aynı zamanda ortaya çıkan bir klinik bulgunun olup olmadığı.

Cevap :Solunum yolu infeksiyonlarında canlı hayvanlardan hangi örnekler laboratuvara viral tanı amacıyla burun akıntısı, göz akıntısı, serum, plazma, heparinli kan, bronko-alveolar sıvı ve tracheal sıvı gönderilir. Ürogenital sistem infeksiyonlarında ise canlı hayvanlardan laboratuvara viral tanı amacıyla idrar, serum, plazma, heparinli kan ve ürogenital bölge svabı gönderilir.

Cevap :Laboratuvara gönderilen klinik materyaller için uygulanacak testlerin hatasız yapılabilmesi için laboratuvar görevlisi tarafından şunlara dikkat edilmelidir. Gelen örnek bilgi formlarında klinisyen tarafından şüphelenilen bir hastalık belirtilmemiş olsa bile, mutlaka gelen materyal uygun biyogüvenlik kurallarına çerçevesinde değerlendirmeli ve gereken önlemleri alarak analizler yapılmalıdır. Analizlerin tekrar edilme olasılığı düşünülerek, analizi yapılacak örneklerin bir kısmı testte kullanılırken diğer bir kısmı ise test raporları sonuçlanıncaya kadar uygun ortamlarda muhafaza edilmelidir. Laboratuvarlardaki testler bildirilen protokollere göre yapılmalıdır. Laboratuvar oda sıcaklığı, kullanılacak kitlerin son kullanım tarihleri, solüsyon ve tampon çözeltilerin uygunluğu kontrol edilmelidir. Laboratuvar cihaz ve ekipmanların kalibrasyonlar tarihleri gecikmemiş olduğuna dikkat etmelidir. Testlerde olabilecek insan kaynaklı hataların olmaması için uygun çalışma saatlerine önem verilmelidir.

Cevap : Elektron mikroskopu, laboratuvara tanı için gelen örneklerin direkt olarak virus partiküllerinin tanımlanmasına yardımcı olan cihazdır. Doku, organ, dışkı gibi virusun bulunduğu materyallerden elektron mikroskopunun (EM) gridleri üzerine preparatları hazırlanır ve virus partiküllerinin incelenmesi yapılır. Işık mikroskoplarında 2.000x’e kadar büyütme yapılabilirken, elektron mikroskoplarında bu oran 100.000x’lere kadar çıkmaktadır. EM için gelen klinik örneklerde herhangi bir virusun olup olmadığı yönünde bir sonucuna varılır, örnekte hangi virus olduğu yönünde bir karara varılamaz. Çünkü birçok virusun elektron mikroskoptaki görüntülerinde büyüklükleri ve şekilleri çok farklı olabilmektedirler.

Cevap : Laboratuvara gelen doku ve organ parçalarından direkt viral antijen incelenmesi prensibine bağlı olarak çalışan Floresan antikor tekniği (IFA), immun peroksidase, Avitin/Biotin immunoassays ve ELISA yöntemleri kullanılmaktadır.

Cevap :Laboratuvara gönderilen klinik materyallerdeki virusların DNA veya RNA yapılarının saptanmasına dayalı moleküler yöntemler; Hibridizasyon (in situ Hibridizasyon, Southern blot Hibridizasyon, Dot blot Hibridizasyon), PCR, RT-PCR ve RealTime-PCR testleridir.

Cevap :Hücre kültürleri üretildikleri ortama göre Stationer ve Süspanse kültürler olmak üzere ikiye ayrılır. Stationer Kültürler; Hücreler hücre flaskı yüzeyine tutunarak çoğalırlar. İnkubatör rafında sabit olarak tutulurlar veya özel düzenekte dönen (roler) sistemde inkube edilirler, yüzeylerinde tek tabaka (monolayer) tarzında hücreler çoğalır. Süspanse kültürler; Hücreler üretme vasatı içinde hücre kabına tutunmadan çoğalırlar.

Cevap : Virusların üretilmesinde kullanılan embriyolu yumurtaların 4 farklı bölümüne (korioallantoik membran, allantoik boşluk, amniotik boşluk ve yumurta sarısı) virusların inokulasyon yapılır.

Cevap : Viral infeksiyonlarda hayvanların kan serumunda virusa karşı oluşan antikorların saptanmasında en çok kullanılan serolojik testler; serum nötralizasyon testi, ELISA, Floresan antikor testi, komplement fikzasyon testi, Hemaglutinasyon inhibisyon testi, agar jel presipitasyon testi ve lateks aglütinasyon testidir.

Cevap :Bir ülke, bir hastalık kontrol programı oluşturmanın gerekçesini açıkça belirtmelidir.

Hayvan sağlığına ek olarak, halk sağlığı, gıda güvenliği, biyoçeşitlilik ve sosyoekonomik yönlere önem verilmelidir.

Hastalık kontrol programının gerekçesi, ülkedeki epidemiyolojik durum hakkındaki mevcut bilgileri özetlemeli ve aşağıdakilerle ilgili ayrıntılı bilgi sağlamalıdır:

a. Hastalık durumu
b. Hastalık etkileri (hayvan ve halk sağlığı, gıda güvenliği, biyolojik çeşitlilik ve sosyoekonomik etki) ve bunların paydaşlara nasıl dağıldığı
c. Kimlik, ilgi düzeyi ve paydaşların katılımı

Cevap : Hedef hastalığın eradike edilmesidir

Eradikasyonun başarılabilir olup olmadığı veya belirli bir yaygınlıkta kontrolün istenen son nokta olup olmadığı belirlenmelidir. Programı başarıya götürecek olan spesifik hedefler ve göstergeler oluşturulmalıdır. Programın özel bir amacı da olabilir, örneğin bir bölümün veya serbest bir bölgenin kurulması gibi

Cevap : Bir hastalık kontrol programının adımları aşağıdaki gibidir.

Cevap : Veteriner Kurumu paydaşlarla iş birliği içinde programın amacına dayalı bir plan geliştirmelidir. Zoonotik hastalıklarda, programın planlanmasında ve uygulama sırasında halk sağlığı yetkilileri ile yakın işbirliği ve koordinasyon gereklidir.

En uygun müdahale seçeneklerine ilişkin karar, belirli hastalık kontrol önlemlerinin başarı olasılığıyla birlikte, zoonotik potansiyelin yanı sıra maliyet-fayda hususlarını da dikkate almalıdır. Program, uygulanmakta olan müdahalelerin etkinliğini değerlendirmek, bilgi boşluklarını tanımlamak; hedefleri, amaçları ve yöntemleri veya eylemleri gerektiği gibi uyarlamak için sürekli bir incelemeyi içermelidir. Program politikaları, üretici için ek hizmetler, uygun tazminat planları, nihai ürüne değer katma ve halk sağlığını koruma da dahil olmak üzere katılım için teşvikler içermelidir

Cevap :Bir hastalık kontrol programı, mevzuata dayanmalıdır.

Hastalığın ülke genelinde fark edilir olması gerekir.

Verimli ve etkili Veteriner Hizmetlerine ve üreticilerin ve diğer paydaşların katılımına dayanmalıdır.

Programın siyasi desteği ve devlet ve özel paydaş katkıları da dahil olmak üzere sürdürülebilir finansman kaynakları olmalıdır.

Cevap : Hastalık araştırması için aşağıdaki şekil takip edilebilir

Cevap :Aşılama için önemli kriterler aşağıdaki gibidir.

Aşılamanın etkisi,

Aşı kalitesi,

Aşı verimi,

Aşı ve antijen bankalarıdır.

Cevap : Salgın bir hastalığın araştırılması için gereken adımlar aşağıdaki gibidir.

a. saha çalışması için hazırlık
b. zoonoz durumunda halk sağlığı yetkili makamlarla koordinasyon
c. soruşturmayı tetikleyen raporun onaylanması
d. tanının onaylanması
e. epidemiyolojik takip
f. ilgili hayvanların mekansal ve zamansal dağılımı dahil verilerin toplanması ve analizi
g. kontrol ve önleyici tedbirlerin uygulanması
dokümantasyon ve raporlama

Cevap : Acil durum hazırlığı ve acil durum planında aşağıdaki unsurlar bulunur.

Emir komuta zinciri kurulması

Hızlı tanı ve onaylama sistemleri

Salgın soruşturma prosedürleri

Hızlı önleme tedbirleri (örneğin, hareket kontrolü, dezenfeksiyon, aşılama, temizleme)

İletişim stratejisi

10. İzleme değerlendirme ve inceleme neler kazandırır?

Cevap : İzleme, incelme ve değerlendirme sonucu:

Hastalığın epidemiyolojik, ekonomik ve sosyal etkisi hakkındaki temel veriler hakkında bilgi edinilir.

Program süreç ve etki göstergeleri hakkında veriler elde edilir.

Bu, müdahalelerin insidans ve prevalans gibi epidemiyolojik göstergeler üzerindeki etkinliğinin ölçülmesini sağlar ve güçlendirilmesi gereken alanları belirler