Auzef Sosyal Hizmet Etiği Final Deneme Sınavı -6

Cevap : c) CEDAW

Kadın haklarının savunulması ve etik karar alma sürecinde, sosyal hizmet uzmanlarına yol gösteren uluslararası sözleşmeler önemlidir. Bu bağlamda, kadınlara yönelik her türlü ayrımcılığın önlenmesini temel amaç olarak belirleyen Birleşmiş Milletler Sözleşmesi “c) CEDAW” (Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi) olarak bilinir. CEDAW, kadın haklarını koruma ve teşvik etme konusunda rehberlik sağlayan temel bir uluslararası yasal çerçevedir.

Cevap : b) Sorunun çözümü için hangi farklı kaynaklara başvurabilirim?

Kapsayıcı Karar Verme Modelinin “etik ikilemi tanımlama” aşamasında sorulabilecek sorulardan biri olmayan seçenek, “Sorunun çözümü için hangi farklı kaynaklara başvurabilirim?” (B seçeneği) olarak belirtilmiştir.

Cevap : d) İşletmecilik Etiği

“Meslek etiği” kavramının kapsamı içerisinde yer almayan seçenek, “İşletmecilik Etiği”dir​​. Bu kavram, meslek etiğinden ziyade işletmelerin genel etik ilkeleri ve normları ile ilgilidir ve bireysel mesleklerin etik ilkelerini kapsamaz. Dolayısıyla, sorunun doğru cevabı şudur:

d) İşletmecilik Etiği

Cevap : 6284

Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un numarası 6284’tür.

Cevap : a) Self-determinasyon

Sosyal hizmet uzmanı tarafından müracaatçıya söylenen bu cümle, “a) Self-determinasyon” etik kuralıyla en yakından ilgilidir. Bu ifade, müracaatçının kendi durumunu düzeltmeye yönelik kararları alırken sosyal hizmet uzmanının rehberlik ve destek sağlamasını, ancak son kararın müracaatçı tarafından verilmesini vurguluyor. Self-determinasyon, planlı değişim sürecinde sosyal hizmet uzmanı ve danışan arasında ortak bir çalışmayı gerektirir ve müracaatçının kendi kararlarını alma hakkına saygı duyulmasını ifade eder.

Cevap : e) Bu kuruluşların çalışanlarının bir kısmının sendika üyesi olmaması

Günümüzde iş etiği ilkelerine duyarlı olmayan kamu ya da özel sektör işletmelerinin toplum tarafından cezalandırılma biçimlerinden biri olmayan seçenek, “Bu kuruluşların çalışanlarının bir kısmının sendika üyesi olmaması”dır​​. Bu durum, iş etiği ilkelerine duyarlılıkla doğrudan ilişkili bir cezalandırma biçimi olarak kabul edilmez. Dolayısıyla, sorunun doğru cevabı şudur:

e) Bu kuruluşların çalışanlarının bir kısmının sendika üyesi olmaması.

Cevap : c) Uzman ve grup üyeleri arasındaki duygusal ve cinsel konular

Bir grup çalışmasına başlayan sosyal hizmet uzmanının grup üyelerini bilgilendirirken etik konular arasında yer vermesi uygun olmayan konu “c) Uzman ve grup üyeleri arasındaki duygusal ve cinsel konular”dır​​. Bu tür konular, grup çalışmalarında etik açıdan uygun bir içerik olarak kabul edilmez ve uzmanın mesleki sınırlarını aşabilir. Diğer seçenekler, grup çalışmalarında ele alınması uygun ve önemli etik konuları yansıtır.

Cevap : c) Gizlilik görecelidir ve koşullara göre sınırları sosyal hizmet uzmanı tarafından belirlenir.

‘Gizlilik’ etik ilkesi için doğru olan ifade, “c) Gizlilik görecelidir ve koşullara göre sınırları sosyal hizmet uzmanı tarafından belirlenir.” şeklindedir. Sosyal hizmet uzmanları, zorunlu mesleki nedenler dışında, profesyonel hizmet sırasında elde edilen tüm bilgilerin gizliliğini korumalıdır. Ancak, bir müracaatçıya veya başka bir kişiye ciddi ve öngörülebilir bir zararın önlenmesi gerektiğinde veya yasa ve yönetmelikler gereği, müracaatçının rızası olmadan ifşa etme zorunluluğu olabilir. Bu, gizliliğin göreceli bir kavram olduğunu ve koşullara göre sınırlarının değişebileceğini gösterir.

Cevap : e) Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu

Türkiye’de sosyal hizmet kavramının ilk kez hukuken tanımlandığı yasal düzenleme, 1983 yılında kabul edilen “Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu” dur​​. Bu nedenle, sorunun doğru cevabı şudur:

e) Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu.

Cevap : a) Kültürel hassasiyetlerin belirlenmesi

Akılcı karar verme modellerinde genellikle somut bilgiler ve mantıksal analizler ön plandadır. Bu nedenle, “a) Kültürel hassasiyetlerin belirlenmesi” aşaması, tipik bir akılcı karar verme modelinde beklenmeyen bir aşamadır. Akılcı modeller, genellikle somut veri ve belirgin sonuçlara odaklanır ve bu nedenle kültürel hassasiyetler gibi daha soyut ve çoğu zaman kişisel yorum gerektiren faktörleri öncelikli olarak ele almazlar. Diğer seçenekler – bilgi toplama, etik ikilemi tanımlama, olası fayda ve zararların değerlendirilmesi, ve farklı görüşlere başvurulması – akılcı karar verme süreçlerinin tipik aşamaları arasında yer alır.

Cevap : 71

4857 sayılı İş Kanunu’nda çalıştırma çağı ve çocukların çalıştırılma yasağı, Kanun’un 71. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, on beş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır, ancak on dört yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış olan çocuklar belirli şartlar altında çalıştırılabilir.

Cevap : 7

Anayasa’nın 32. maddesi kapsamında düzeltme ve cevap hakkı ile ilgili olarak, “Düzeltme ve cevap hakkı ancak kişilerin haysiyet ve şereflerine dokunulması veya kendileriyle ilgili gerçeğe aykırı yayınlar yapılması hallerinde tanınır ve kanunla düzenlenir. Düzeltme ve cevap yayımlanmazsa, yayımlanmasının gerekip gerekmediğine hakim tarafından ilgilinin müracaat tarihinden itibaren en geç yedi gün içerisinde karar verilir.” Bu bilgiye göre, doğru cevap “d) 7” gün olacaktır.

Cevap : c) Tüm Bakanlıklar ve Teşkilatları

Sosyal hizmet alanındaki paydaşlar arasında yer almayan seçenek “Tüm Bakanlıklar ve Teşkilatları”dır​​. Bu nedenle, sorunun doğru cevabı şudur:

c) Tüm Bakanlıklar ve Teşkilatları.

Cevap : a) Sorunu belirleme ve tanımlama

Sosyal çalışmacının ahlaki hassasiyet sahibi olması, etik karar alma sürecinin “a) Sorunu belirleme ve tanımlama” aşamasına ilişkin yetkinliğini arttıracaktır.

Cevap : e) Sosyal hizmet müdahale sürecinin tamamlanması

Bu seçeneklerden “e) Sosyal hizmet müdahale sürecinin tamamlanması” müracaatçı mahremiyetinin ihlali için geçerli bir sebep olamaz. Sosyal hizmette, müdahale sürecinin tamamlanması, mahremiyetin ihlali için yeterli bir gerekçe teşkil etmez. Mahremiyet, sosyal hizmet uygulamalarında temel bir etik ilkedir ve müdahale sürecinin sona ermesi bu ilkenin ihlali için bir neden oluşturmaz. Diğer seçenekler ise, özellikle acil ve tehlikeli durumları ifade eder ve bu tür durumlarda mahremiyetin ihlal edilmesi bazen gereklidir.

Cevap : I ve II

Sosyal hizmet uzmanlarının müracaatçılar ile mesleki ilişki sınırları hakkında etik açıdan uygun olanlar “I ve II” yani “I. Sınırlar belirlenirken kültürel değerler dikkate alınmalıdır” ve “II. Çoklu ilişkiler oluşturabilecek sınır ihlallerine izin verilmemelidir” şeklindedir​​. Bu, sosyal hizmet uzmanlarının mesleki ilişkilerinde hem kültürel duyarlılık göstermelerini hem de mesleki sınırları koruyarak çoklu ilişkilerden kaçınmalarını gerektirir.

Cevap : 300

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 285. maddesinde, babalık karinesi şu şekilde düzenlenmiştir: “Evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün içinde doğan çocuğun babası kocadır.” Bu bilgiye göre, doğru cevap “c) 300” olacaktır.

Cevap : a) İşletmelerin çalışanlarına karşı iş etiğine aykırı tutumları

İşe alma ve yükseltmede ehliyet ve liyakat yerine ayrımcılığa, kayırmacılığa ve torpile önem verilmesi, iş etiğine aykırı uygulamalar kapsamında değerlendirilir ve “İşletmelerin çalışanlarına karşı iş etiğine aykırı tutumları” başlığı altında yer alır​​.
Bu nedenle, sorunun doğru cevabı:

a) İşletmelerin çalışanlarına karşı iş etiğine aykırı tutumlarıdır.

Cevap : c) Sizin iyiliğinizi düşündüğüm için size bu konuda bilgi veremem.

Bu cümlelerden “c) Sizin iyiliğinizi düşündüğüm için size bu konuda bilgi veremem.” ifadesi, paternalist bir anlayışı yansıtmaktadır. Paternalizm, bir kişinin veya otoritenin, başka bir kişinin iyiliği için onun tercihlerini veya özerkliğini göz ardı ederek kararlar alması veya bilgiyi saklaması anlamına gelir. Bu durumda, karar verici, bireyin kendi iyiliği için en iyi olanı bildiğini varsayar ve bireyin kendi kararlarını verme hakkını sınırlar.

Cevap : c) Sosyal hizmet bilgisi nesnel, değer öznel kabullerdir

Sosyal hizmet bilgisi ve değeri arasındaki ilişki için doğru olan ifade “c) Sosyal hizmet bilgisi nesnel, değer öznel kabullerdir” şeklindedir​​. Bu, sosyal hizmet bilgisinin objektif ve somut verilere dayanırken, değerlerin daha subjektif ve kişisel yargılara dayalı olduğunu gösterir. Bu ayrım, sosyal hizmet pratiğinde bilginin ve değerlerin nasıl entegre edildiğini ve dengelendiğini anlamada önemlidir.