Ata Aöf Tıbbi Sosyal Hizmet Ünite -13

Giriş: Tıbbi Sosyal Hizmetin Önemi

Sağlık hizmetlerinin yalnızca biyolojik bir çerçevede değil, bireyin biyopsikososyal ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak sunulması gerektiği, modern tıp uygulamalarının temel prensiplerinden biridir. Bu bağlamda, tıbbi sosyal hizmet uzmanları, farklı kliniklerdeki sosyal hizmet uygulamalarını sağlık sorunlarının türüne ve klinik ortamın yapısına göre şekillendirmektedir. Bu makale, diyabet, kadın doğum servisleri, HIV/AIDS ve fiziksel sosyal rehabilitasyon gibi alanlarda sosyal hizmet uygulamalarını incelemektedir.

Diyabet ve Sosyal Hizmet Uygulamaları

Küresel Diyabet Sorunu

Diyabet, hem küresel hem de yerel ölçekte hızla artan ciddi bir halk sağlığı sorunudur. 2000 yılında 151 milyon olan diyabetli sayısı, 2030’larda 552 milyona ulaşacağı öngörülmektedir. Türkiye’de de diyabet, sağlık harcamalarının önemli bir kısmını oluşturmaktadır.

Sosyal Hizmetin Rolü

Diyabet tedavisinde bireyin yalnızca tıbbi bakım alması yeterli değildir; aynı zamanda bireyin hastalıkla başa çıkma becerilerini geliştirmesi hayati öneme sahiptir.

• Diyabetli Çocuklar: Ebeveyn-çocuk etkileşimlerinin düzenlenmesi, çocuğun diyabetle uyumunu kolaylaştırabilir. Ancak, diyabet odaklı ilgi, diğer çocukların psikolojik sorunlar yaşamasına yol açabilir.
• Diyabetli Ergenler: Ergenlerin otonomi arayışı, ebeveynlerle hastalık odaklı krizlere neden olabilir. Bu krizlerin arabuluculuk faaliyetleriyle çözülmesi gereklidir.
• Diyabetli Yetişkinler: Yetişkinlerde sosyal destek, aile desteğinden daha fazla önem kazanmaktadır.

Kadın Doğum Hastanelerinde Sosyal Hizmet Uygulamaları

Müdahale Alanları

Kadın doğum servislerinde sosyal hizmet uygulamaları şu alanlarda yoğunlaşmaktadır:

• Barınma Hizmetleri: İl dışından gelen hasta ve yakınlarına barınma desteği.
• Sosyal Yardımlar: Maddi yetersizlik içindeki kadınlara ayni ve nakdi yardımlar.
• Terk Bebekler: Ekonomik ya da sosyal nedenlerle bebeklerini kurum bakımına vermek isteyen ebeveynlere yönelik destek.
• Şiddet Mağduru Kadınlar: Darp raporu alınması, hukuki süreçlerin başlatılması ve haklar konusunda bilgilendirme.

Adölesan Gebelik

18 yaş altı gebelikler, yasal olarak bildirilmesi zorunlu durumlar arasında yer alır. Sosyal hizmet uzmanları, adölesan gebelerle görüşmeler yaparak gerekli raporları hazırlar ve resmi kurumlara iletir.

HIV/AIDS ve Sosyal Hizmet Uygulamaları

Damgalanmanın Etkileri

HIV/AIDS hastalarının yaşadığı damgalanma, hastaların toplumsal dışlanmasına ve psikososyal sorunların artmasına neden olmaktadır. Yanlış bilgi ve önyargılar, bu damgalanmanın temel nedenlerindendir.

Sosyal Hizmet Müdahaleleri

• Hastanın psikososyal ihtiyaçlarının değerlendirilmesi.
• Damgalanma ile mücadelede savunuculuk yapılması.
• Hasta ve ailelerin toplum kaynaklarına erişiminin sağlanması.

Fiziksel Sosyal Rehabilitasyon

Değerlendirme ve Müdahale

Sosyal hizmet uzmanları, fiziksel sosyal rehabilitasyon alanında şu unsurları değerlendirir:

• Hastanın mevcut sosyal uyumu ve yaşam koşulları.
• Fiziksel yeti kaybının ekonomik etkileri.
• Aile ve ekip üyeleriyle iş birliği.

Destekleyici Çalışmalar

Sosyal hizmet uzmanları, hastaların yaşam kalitesini artırmak için etkileşim grupları oluşturabilir ve grup çalışmaları yapabilir. Ayrıca, işten çıkarmalar gibi ekonomik sorunlara karşı savunuculuk yapar.

Sonuç

Tıbbi sosyal hizmet uygulamaları, hastaların biyopsikososyal ihtiyaçlarını karşılamayı hedefler. Diyabet, kadın doğum, HIV/AIDS ve fiziksel rehabilitasyon gibi alanlarda sosyal hizmet uzmanlarının görevleri, bireyin hastalık sürecindeki uyumunu artırmak, toplumsal entegrasyonu sağlamak ve sosyal desteği güçlendirmek için kritik önemdedir

Diğer Kliniklerde Sosyal Hizmet Uygulaması Değerlendirme Soruları

1. Sosyal hizmetin pek çok farklı uygulama alanına sahip olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Klinik uygulamasının olması
B) İnsanı çevresi içinde düşünmesi
C) Damgalanmayı önlemesi
D) Kültürel değerleri dikkate alması
E) Tıbbi sosyal hizmet alanının bulunması

Cevap : B) İnsanı çevresi içinde düşünmesi

Açıklama : Sosyal hizmet disiplininin temel prensibi, bireyi çevresiyle bir bütün olarak ele almaktır. Bu yaklaşım, bireyin içinde bulunduğu sosyal, kültürel ve çevresel faktörleri göz önünde bulundurarak çok yönlü bir destek sunar. Bu nedenle uygulama alanları oldukça geniştir.

2. Tıbbi sosyal hizmet uzmanlarının odağında aşağıdakilerden hangisi bulunmaz?

A) Engelli hastalar
B) Hastalığı bulunmayan bireyler
C) Aile içi şiddet mağduru hastalar
D) Kronik hastalar
E) Mülteci ve sığınmacı hastalar

Cevap : B) Hastalığı bulunmayan bireyler

Açıklama : Tıbbi sosyal hizmet uzmanları genellikle sağlık sorunları, kronik hastalıklar, engellilik ve benzeri durumlarla ilgilenen bireyler ve ailelere odaklanır. Hastalığı bulunmayan bireyler bu kapsamın dışında kalır.

3. “Diyabetli bireylerle sosyal hizmet uygulaması, bireyin kendisinin ve deneyiminin…………… vurgulamaktadır.”

A) Türünü
B) Önceliğini
C) Özelliğini
D) Önemini
E) Biricikliğini

Cevap : E) Biricikliğini

Açıklama : Diyabetli bireylerle sosyal hizmet uygulamaları, her bireyin hastalık deneyiminin kendine özgü olduğunu kabul eder. Bu nedenle bireyin biricikliği ön plandadır ve bu bakış açısıyla destek sağlanır.

4. Aşağıdakilerden hangisi diyabetli çocuklarla yapılan uygulamalar arasında yer almaz?

A) Ebeveyn ve çocuk etkileşimine odaklanmak önemlidir.
B) Çocukların otonomi duygusuna dikkat edilir.
C) Diyabetin aile ilişkilerine nasıl yansıdığı kontrol edilmelidir.
D) Diyabetli çocuk ile diğer çocuklar arasındaki ilişki kontrol edilmelidir.
E) Aile terapi teknikleri kullanılır.

B) Cevap : D) Diyabetli çocuk ile diğer çocuklar arasındaki ilişki kontrol edilmelidir.

Açıklama : Diyabetli çocuklarla yapılan uygulamalarda aile ilişkileri, bireysel gelişim ve psikososyal destek ön planda tutulur. Diğer çocuklarla olan ilişkileri kontrol etmek, sosyal hizmetin direkt odak noktası değildir.

Diyabetli çocukların tedavi sürecinde aile ve çocuk arasındaki etkileşim, otonomi duygusu ve diyabetin aile ilişkilerine etkisi gibi unsurlar önem taşır. Aile terapisi teknikleri de sık kullanılan yöntemlerdendir. Ancak, diyabetli çocuğun diğer çocuklarla olan ilişkisini “kontrol etmek” gibi bir uygulama, profesyonel etik açısından uygun değildir. Bunun yerine, sosyal etkileşimlerini desteklemek ve sağlıklı ilişkiler geliştirmelerine yardımcı olmak hedeflenir.

A) Ebeveyn ve çocuk etkileşimine odaklanmak önemlidir.
Açıklama:
Diyabet tedavisinde ebeveyn ve çocuk arasındaki iletişim hayati öneme sahiptir. Çocuğun diyabet yönetimini öğrenmesi ve bu konuda sorumluluk alması için ebeveyn desteği gereklidir. Ebeveynlerin çocuğa rehberlik etmesi, ancak bunu yaparken aşırı kontrolcü olmaması önemlidir. Bu nedenle, ebeveyn-çocuk etkileşimi odaklanılan bir unsurdur.

B) Çocukların otonomi duygusuna dikkat edilir.
Açıklama:
Diyabetli çocukların bağımsızlık duygusu geliştirmesi, kendilerini yeterli hissetmeleri ve kendi diyabet yönetimlerini öğrenmeleri için teşvik edilmeleri önemlidir. Bu, çocukların hem fiziksel hem de duygusal sağlığı üzerinde olumlu etkiler yaratır. Bu nedenle, çocukların otonomi duygusu geliştirmesi desteklenir.

C) Diyabetin aile ilişkilerine nasıl yansıdığı kontrol edilmelidir.
Açıklama:
Diyabet, yalnızca çocuğun değil, tüm ailenin yaşamını etkileyen bir durumdur. Diyabetin aile dinamikleri üzerindeki etkilerinin farkında olmak, olası çatışmaları önlemek ve ailenin uyumunu artırmak açısından önemlidir. Bu nedenle, diyabetin aile içindeki etkilerini gözlemlemek ve gerektiğinde destek sağlamak profesyonel bir yaklaşımdır.

E) Aile terapi teknikleri kullanılır.
Açıklama:
Diyabetin hem çocuk hem de aile üzerinde yaratabileceği duygusal yükleri azaltmak için aile terapisi teknikleri sıkça kullanılır. Bu terapiler, ailenin diyabetle başa çıkma becerilerini geliştirmesine, iletişim problemlerini çözmesine ve destekleyici bir ortam yaratmasına yardımcı olur.

Genel Değerlendirme:
A, B, C ve E şıkları, diyabetli çocukların hem fiziksel hem de psikolojik sağlığını desteklemek için yaygın olarak kullanılan uygulamaları ifade eder. Ancak D şıkkı, yanlış bir yaklaşıma işaret ettiği için doğru cevaptır. Çocukların sosyal ilişkileri kontrol edilmek yerine desteklenmeli ve doğal bir şekilde gelişmesine izin verilmelidir

5. Aşağıdakilerden hangisi diyabetli ergenler ile yapılan uygulamalar arasında yer almaz?

A) Diyabetli ergenin davranış sorunlarına dikkat edilir.
B) Diyabetli ergenin öz yönetim becerilerine dikkat edilir.
C) Diyabetli ergenin otonomi duygusuna dikkat edilir.
D) Ailede arabuluculuk faaliyetlerine başvurulur.
E) Diyabetli ergenin duyguları göz ardı edilir.

Cevap : E) Diyabetli ergenin duyguları göz ardı edilir.

Açıklama : Diyabetli ergenlerin duygusal, sosyal ve davranışsal ihtiyaçlarına dikkat edilmesi gerekir. Duyguların göz ardı edilmesi, sosyal hizmet uygulamalarının temel ilkelerine aykırıdır.

6. Aşağıdakilerden hangisi diyabetli yetişkinler ile yapılan sosyal hizmet uygulamalarında önem kazanan konulardan biridir?

A) Diyabetli yetişkinin otonomi duygusu
B) Ailenin diyabet kontrolü
C) Ailenin sosyal desteği
D) Ailenin diyabet hakkındaki bilgi düzeyi
E) Diyabetli yetişkinin diyabetle ilgili psikolojik sorunları

Cevap : C) Ailenin sosyal desteği

Açıklama : Diyabetli yetişkinlerin tedavi sürecinde, aileden gelen sosyal destek hayati bir öneme sahiptir. Psikolojik destek ve tedavi uyumunda bu destek kilit rol oynar.

7. Aşağıdakilerden hangisi HIV/AIDS konusunda hastalık süreci kadar önemlidir?

A) Ruh sağlığı
B) Hastalığın psikososyal boyutu
C) Sosyal ilişkiler
D) Yaşam kalitesi
E) Fiziksel görünümde meydana gelen değişimler

Cevap : B) Hastalığın psikososyal boyutu

Açıklama : HIV/AIDS hastalarında, psikososyal boyut hem tedavi uyumunu artırmada hem de yaşam kalitesini desteklemede hastalık süreci kadar önemlidir.

8. Aşağıdakilerden hangisi HIV/AIDS konusundaki stresörlerden biri değildir?

A) Fiziksel görünümde meydana gelen değişimler
B) Hastalığa bağlı olarak yaşanan kötümserlik ve umutsuzluk duyguları
C) Hastalarda depresyonun yoğun miktarda görülmesi
D) Bilgilendirme bombardımanına tutulmamak
E) Hastalık sonucu çoklu kayıpların kaçınılmaz olduğunu anlama

Cevap : D) Bilgilendirme bombardımanına tutulmamak

Açıklama : HIV/AIDS hastaları için stresörler, hastalıkla ilgili bilgi eksikliği veya yanlış bilgilerden kaynaklanır. Ancak, fazla bilgiye maruz kalmamak bir stresör olarak değerlendirilmez.

9. Genel rehabilitasyon beraberinde aşağıdakilerden hangisini getirir?

A) Sosyal rehabilitasyonu
B) Psikolojik rehabilitasyonu
C) Kurumsal rehabilitasyonu
D) Biyolojik rehabilitasyonu
E) Fiziksel rehabilitasyonu

Cevap : A) Sosyal rehabilitasyonu

Açıklama : Genel rehabilitasyon, bireyin sosyal çevresiyle yeniden uyum sağlamasına yardımcı olan sosyal rehabilitasyonu da içerir. Bu, bireyin topluma entegrasyonunu destekler.

10. Fiziksel yeti yitimi her zaman aşağıdakilerden hangisine neden olur?

A) Psikolojik yeti yitimine
B) Biyolojik yeti yitimine
C) Sosyal yeti yitimine
D) Genel yeti yitimine
E) Sözel yeti yitimine

Cevap : C) Sosyal yeti yitimine

Açıklama : Fiziksel yeti yitimi, bireyin sosyal yaşamına doğrudan etki eder. Sosyal yeti kaybı, fiziksel engellerin günlük yaşama yansıması sonucu ortaya çıkar.