Hukuk Suç ve Toplum

Akademik bir perspektiften, “Hukuk, Suç ve Toplum” konuları üzerine odaklanan bu makale, açıköğretim fakültesi öğrencilerine yönelik olarak hazırlanmıştır. Sosyolojik, hukuki, ve kriminolojik kuramların temelini oluşturduğu bu alanda, cezalandırmanın toplumsal işlevleri, uyuşmazlık, sapkınlık, toplumsal kontrol mekanizmaları ve suçun toplumsal koşullarla ilişkisi gibi konular ele alınacaktır. Bu makale ile öğrenciler, sınav sorularını çözme yetkinliğine ek olarak, konuları daha derinlemesine anlayarak kritik düşünme becerilerini geliştireceklerdir.

Cezalandırmanın Sosyolojik Anlamı ve İşlevi

Cezalandırma, toplumun norm ve değerlerini koruma amacı güder. Sosyolojik kuramlar, cezalandırmanın yalnızca suçun önlenmesi değil, aynı zamanda toplumsal yapının pekiştirilmesi ve devamlılığının sağlanması işlevlerini vurgular. Bu kuramlar, cezalandırma sistemlerinin toplumsal etmenlerden nasıl etkilendiğini ve farklı toplumlarda neden değişiklik gösterdiğini açıklar.

Uyuşmazlık ve Toplumsal Çatışma

Uyuşmazlık, taraflar arasındaki görüş ayrılıklarının hukuk alanında çözüme kavuşturulma sürecidir. Hukuki çerçevede ele alınan uyuşmazlıklar, toplumsal düzenin korunması ve adaletin tesisi için önemlidir. Bu süreç, toplumun değer yargılarına ve normlarına uygun şekilde yürütülür.

Sapkınlık ve Toplumsal Etiketleme

Sapkınlık, toplumun kabul ettiği norm ve değerlerden sapma olarak tanımlanır. Toplumsal etiketleme teorisi, bireylerin veya grupların sapkın olarak damgalanmasının, bu bireylerin gelecekteki davranışlarını nasıl şekillendirebileceğini inceler. Bu perspektif, sapkınlığın sadece bireyin içinden kaynaklanmadığını, aynı zamanda toplumsal tepkiler ve etiketlemelerle de üretildiğini vurgular.

Polisin Toplumsal Düzeni Sağlamadaki Rolü

Polis teşkilatı, toplumsal düzenin korunmasında ve suçla mücadelede önemli bir role sahiptir. Polisin faaliyet alanları, suçların önlenmesi, kamu düzeninin sağlanması ve devlet otoritesinin korunması gibi geniş bir yelpazeyi kapsar. Polisin bu rolleri, toplumsal güvenliğin tesisi ve huzurun sürdürülmesi için elzemdir.

Suçun Toplumsal Koşullarla İlişkisi

Kriminoloji, suçun toplumsal yapılardan ve koşullardan nasıl etkilendiğini araştırır. Suçun toplumsal bir ürün olarak algılanması, suçla mücadele stratejilerinin ve ceza adaleti sistemlerinin tasarımında önemli bir değişim anlamına gelir. Bu bakış açısı, suçun önlenmesi ve azaltılmasında toplumsal reformların ve eşitliğin artırılmasının rolünü vurgular.

Kriminoloji ve Toplumsal Kontrol

Kriminolojinin bugünkü uygulamaları, suç ve ceza üzerine disiplinler arası bir yaklaşımı benimser. Kriminolojik araştırmalar, toplumsal kontrol teorileri ve cezalandırmanın amacını izah eden felsefi kuramlar dahil olmak üzere, suçla mücadelede çeşitli stratejileri ve teorileri değerlendirir. Toplumsal kontrol, bireylerin ve grupların toplumun kabul edilen normlarına uyumunu sağlamak için kullanılan mekanizmaları ifade eder.

Bu makale, lolonolo.com olarak, açıköğretim öğrencilerine yönelik hazırlanan kaynakların bir parçasıdır. Amacımız, öğrencilere sınav hazırlıklarında derinlemesine bilgi sağlamak ve onların akademik başarılarını desteklemektir. Bu içeriklerle, öğrencilerin konuları kapsamlı bir şekilde anlamalarını ve sınavlarda karşılaşabilecekleri sorunları başarıyla çözmelerini hedefliyoruz.

1. Cezalandırmanın kültürel anlamı, işlevi, sonuçları ve cezalandırma sistemlerinin birbirinden farklı olmasına yol açan toplumsal etmenleri izah etmeyi amaçlayan kuramlar aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sosyolojik kuramlar
B) Dinî kuramlar
C) Linguistik kuramlar
D) Hukuki kuramlar
E) Felsefi kuramlar

Cevap : A) Sosyolojik kuramlar

2. …… taraflarından birinin bir olgu, hukuk kuralı ya da davranış biçimine ilişkin iddia veya talebinin, diğeri tarafından itiraz, karşı iddia ya da inkârla karşılandığı belirli bir anlaşmazlık durumunu ifade eder.
Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Rekabet
B) Uzlaşma
C) Çatışma
D) Kavga
E) Uyuşmazlık

Cevap : E) Uyuşmazlık

3. Aşağıdakilerden hangisi sapkın olarak isimlendirilen kişi gruplarına atfedilen özelliklerden değildir?

A) Sunduğu motivasyonlar noktasında toplumun Iskaladıklarından olma
B) Toplumun benimsediği değerlere sıkı sıkıya bağlı olma
C) Toplumsal düzene müşterek bir reddiye yöneltme noktasında angaje olmuş gibi görünme
D) Toplumun kendilerine sunduğu patikalarda ilerleme fırsatına tenezzül etmiyor izlenimi verme
E) Üstlerine saygıda açıkça kusur etme

Cevap : B) Toplumun benimsediği değerlere sıkı sıkıya bağlı olma

4. Aşağıdakilerden hangisi polisin faaliyet alanlarından biri değildir?

A) Toplumsal düzenin bekasını temin
B) Talim ve terbiye
C) Toplumsal güvenliğin tesisi
D) Suçla mücadele
E) Devlet otoritesinin belirli bir mekân ve nüfus üzerinde hayata geçirilmesi

Cevap : B) Talim ve terbiye

5. Aşağıdakilerden hangisi uyuşmazlığın niteliklerinden değildir?

A) Çözülme şeklinin her toplumda aynı olması
B) İdeolojik işlevselcilik
C) Tarafların özdeşliği
D) Karşılaştırılabilirlik
E) Evrensellik

Cevap : A) Çözülme şeklinin her toplumda aynı olması

6. Aşağıdakilerden hangisi yargı birliği modelinin özelliklerinden değildir?

A) Farklı davalar aynı mahkemelerde görülür.
B) Kamu hukuku – özel hukuk ayrımı belirgin bir şekilde yoktur.
C) Bir adet yargı kolu ve yüksek mahkeme vardır.
D) Büyük ölçüde içtihatlara dayanır.
E) Davalar konularına ve tarafların özelliklerine göre farklı mahkemelerde görülür.

Cevap : E) Davalar konularına ve tarafların özelliklerine göre farklı mahkemelerde görülür.

7. Aşağıdakilerden hangisi bugünün kriminolojisinin özelliklerinden değildir?

A) Kriminoloji birden fazla disiplinin yardımıyla çalışır.
B) Kriminolojiyle uğraşanlar daha çok kadınlardır.
C) Kriminologlar her zaman politika oluşturma süreçlerine bilfiil müdahale etme yolunu tercih etmektedir.
D) Kriminoloji zaman zaman ortak duyuya paralel sonuçlara varsa da çoğunlukla ortak duyuyla açıkça çatışır.
E) Bir disiplin olarak kriminolojinin ilgi alanını suç oluşturur.

Cevap : B) Kriminolojiyle uğraşanlar daha çok kadınlardır.

8. Aşağıdakilerden hangisi cezalandırmanın amacını izah eden felsefi kuramlardan biridir?

A) Toplumsal Yabancılaşma Kuramı
B) Sembolik Etkileşimcilik
C) Caydırıcılık Kuramı
D) Çatışma Kuramı
E) Toplumsal Anomali Kuramı

Cevap : C) Caydırıcılık Kuramı

9. Daha güçlü veya otorite sahibi bir kişinin daha güçsüz kişiler veya gruplar üzerinde uyguladığı kontrol türüne verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yaygın toplumsal kontrol
B) Yukarıdan aşağıya toplumsal kontrol
C) Güçlü toplumsal kontrol
D) Aşağıdan yukarıya toplumsal kontrol
E) Zayıf toplumsal kontrol

Cevap : B) Yukarıdan aşağıya toplumsal kontrol

10. Suçun ve sapkın davranışın salt ulusa yönelik bir tehdit değil de toplumsal koşulların bir ürünü olarak algılanması eğiliminin ilk belirtileri ABD’de aşağıdaki dönemlerin hangisinde görülmüştür?

A) 11 Eylül 2001 sonrası dönem
B) Koloniler dönemi
C) Kuzey-Güney Savaşı dönemi
D) Vietnam Savaşı dönemi
E) New Deal dönemi

Cevap : E) New Deal dönemi

11. Aşağıdakilerden hangisi “ahlaki panik” durumuna örnek teşkil etmez?

A) 11 Eylül sonrası ABD ve İngiltere’de derisi esmer renkli kişilere yönelik şüphelerin artması
B) Türkiye’de 1950’lerde azınlıklara karşı gerçekleştirilen ve 6-7 Eylül olayları ismiyle bilinen davranışlar
C) 1950’lere kadar ABD’nde sıkça görülen, siyahilere yönelik linç kampanyaları
D) Doğal afet zamanlarında ortaya çıkan karaborsacılık faaliyetleri
E) Nazi Almanyası’nda Alman olmayanlara karşı gösterilen ayrımcı davranışlar

Cevap : D) Doğal afet zamanlarında ortaya çıkan karaborsacılık faaliyetleri

12. Aşağıdakilerden hangisi sapkınlık kariyerinin ilk aşamasında gerçekleşir?

A) Sergilediği tek bir sapma davranışı yüzünden kişiye sapkınmış gibi davranılması
B) Kişinin örgütlü bir sapkın grubunun içine girmesi
C) Belirli bir normlar manzumesini ihlâl eden bir davranışın gerçekleştirilmesi
D) Kişinin yakalanması veya kamuya mâl olacak şekilde sapkın damgasını yemesi
E) Sergilediği kural ihlâli davranışı yüzünden kişiye müeyyide uygulanması

Cevap : C) Belirli bir normlar manzumesini ihlâl eden bir davranışın gerçekleştirilmesi

13. Alışkanlık ürünü faaliyetlerin birden fazla kişi tarafından karşılıklı olarak belirli bir tipe uygun hâle getirilip tasnif edilmesine ne isim verilir?

A) Kurumlaşma
B) Dışsallaşma
C) Sosyalleşme
D) Meşrulaştırma
E) Nesnelleşme

Cevap : A) Kurumlaşma

14. Aşağıdakilerden hangisi sosyolojik yaklaşıma en uzak kriminoloji akımıdır?

A) Eleştirel Kriminoloji
B) Postmodernist Kriminoloji
C) Biyolojik Kriminoloji
D) Sembolik Etkileşimcilik
E) Feminist Kriminoloji

Cevap : C) Biyolojik Kriminoloji

15. Toplumda normal kabul edilenden, yani yaygın olandan farklı, ortalamadan sapan her türlü davranışı sapkınlık sayan yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?

A) İstatistiğe dayalı yaklaşım
B) İşlevselcilik
C) Sembolik etkileşimcilik
D) Tıbbi yaklaşım
E) Pozitivist kuram

Cevap : A) İstatistiğe dayalı yaklaşım

16. Soruşturma aşamasında görevli olan temel kurum aşağıdakilerden hangisidir?

A) Avukat
B) Kolluk kuvveti
C) Mahkeme
D) Hâkim
E) Savcılık

Cevap : E) Savcılık

17. Polisin bireyler arasında ortaya çıkan basit uyuşmazlıkları çözmesi aşağıdaki faaliyet alanlarından hangisinin kapsamına girmektedir?

A) Devlet otoritesinin hayata geçirilmesi
B) Toplumsal güvenliğin tesisi
C) Suçla mücadele
D) Toplumsal düzenin bekasını temin
E) Üzerinde uzlaşmaya varılan değerlerin koruyucusu olma

Cevap : D) Toplumsal düzenin bekasını temin

18. İşkence ve eziyet aşağıdaki suç türlerinden hangisinin kapsamına girmektedir?

A) Devlete karşı suçlar
B) Mal varlığına karşı suçlar
C) Kişilere karşı suçlar
D) Topluma karşı suçlar
E) İnsanlığa karşı suçlar

Cevap : C) Kişilere karşı suçlar

19. Aşağıdakilerden hangisi toplumsal kuralların uygulanmasının aşamalarından biri değildir?

A) Toplumun belirli kesimlerinin menfaatini ihlal eden davranışın hukuk eliyle cezalandırılması
B) Toplumun belirli kesimlerinin menfaatinin ihlal edildiğine dair inancın ortaya çıkması
C) İhlale karşı kişisel ahlaki girişimin olması
D) Farklı toplumsal gruplar arasında diyalog kurulması
E) İhlal davranışının kamuya mal olması

Cevap : D) Farklı toplumsal gruplar arasında diyalog kurulması

20. Aşağıdakilerden hangisi sapkınlık kariyerinin aşamalarından değildir?

A) Örgüte katılma
B) Cezalandırılma
C) Norm ihlali
D) İçselleştirme

Cevap : D) İçselleştirme