İş Sağlığı ve Güvenliği ( Ders )

İş Sağlığı ve Güvenliği: Temel Kavramlar ve Uygulamalar

İş sağlığı ve güvenliği, çalışanların sağlığını korumak ve iş yerinde güvenli bir ortam sağlamak için alınan önlemleri içeren çok yönlü bir disiplindir. Bu alanda bilgi sahibi olmak, iş yerinde karşılaşılabilecek riskleri anlamak ve minimize etmek için önemlidir. Açıköğretim ve meslek sınavlarına hazırlanan öğrenciler için bu temel kavramlar ve uygulamalar hakkında bilgi sahibi olmak, sadece sınav başarısı için değil, aynı zamanda gelecekteki meslek hayatlarında karşılaşacakları zorluklarla başa çıkmak için de gereklidir. lolonolo.com olarak, bu makaleyle öğrencilere İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda kapsamlı bir rehber sunmayı amaçlıyoruz.

Fiziksel ve Kimyasal Riskler

İş yerindeki riskler, fiziksel ve kimyasal olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır. Fiziksel riskler, titreşim, radyasyon, yüksek ve alçak basınç gibi çevresel faktörlerden kaynaklanırken, kimyasal riskler çeşitli maddelerin insan sağlığı üzerindeki zararlı etkileriyle ilgilidir. Formaldehit gibi kimyasal maddeler, solunum yolu hastalıklarına sebep olabilir ve meslek hastalıklarının oluşumunda önemli bir faktördür.

Meslek Hastalıkları ve Korunma Önlemleri

Meslek hastalıkları, iş ile doğrudan ilişkili sağlık sorunlarıdır. Örneğin, pnömokonyoz, kömür madencileri arasında yaygın bir hastalıktır ve tozun solunmasıyla ortaya çıkar. İş yerinde havalandırma sistemlerinin kurulması, uygun kişisel koruyucu donanımın kullanılması ve ıslak delme yöntemlerinin uygulanması gibi önlemlerle bu tür sağlık sorunlarının önüne geçilebilir.

Biyolojik Etkenler ve Sınıflandırılmaları

Biyolojik etkenler, bakteri, virüs ve parazitler gibi mikroorganizmaları içerir. Bu etkenler, enfeksiyon risklerine göre sınıflandırılır ve Ebola gibi Grup 4 hastalıkları, yüksek düzeyde bulaşıcı ve ölümcül olabilir. İş yerlerinde uygun hijyen uygulamaları ve koruyucu önlemler, bu tür riskleri minimize etmek için esastır.

Ergonomi ve Çalışma Koşulları

Ergonomi, işin insan üzerindeki fiziksel etkisini azaltmayı amaçlar. NIOSH ergonomik risk değerlendirmesi, çalışma pozisyonları ve işin doğası gibi faktörleri dikkate alır. Özellikle, uzun süreli çalışmalar ve dar çalışma alanları, kas-iskelet sistemi bozukluklarına yol açabilir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları

İş sağlığı ve güvenliği uygulamaları, tehlike tanımlama, risk değerlendirme ve kontrol önlemlerinin uygulanmasını içerir. İş yerinde tehlike oluşturabilecek her türlü faktörün tanımlanması ve bu tehlikelerden kaynaklanabilecek zararların önceden belirlenerek önlem alınması gerekmektedir.

Kadın Çalışanlar ve Koruyucu Politikalar

Kadın çalışanların korunmasına yönelik politikalar, gece çalışmaları, gebelik ve doğum izinleri gibi özel durumları kapsar. İşverenlerin, kadın çalışanların gece çalışmalarında güvenliğini sağlamak ve gebelik dönemlerinde gerekli izinleri vermek gibi yükümlülükleri vardır.

Mesleki Maruziyet Sınırları

Mesleki maruziyet sınır değerleri, çalışanların belirli bir kimyasal maddeye veya fiziksel etkene maruz kalabilecekleri maksimum süreleri belirler. Bu sınırlar, çalışanların sağlığını korumak amacıyla belirlenmiştir ve iş yerlerinde sıkı bir şekilde takip edilmesi gerekmektedir.

Sonuç

İş Sağlığı ve Güvenliği alanındaki temel kavramlar ve uygulamalar, öğrencilerin sınavlara hazırlanmasının ötesinde, gelecekteki meslek hayatlarında karşılaşabilecekleri zorluklara karşı bilinçlenmelerini sağlar. Bu alandaki bilgiler, sadece bireysel sağlık ve güvenlik için değil, aynı zamanda genel iş verimliliği ve sürdürülebilirliği için de kritik öneme sahiptir. Lolonolo.com olarak, öğrencilerin bu önemli konuda donanımlı ve bilinçli olmalarını sağlamak amacıyla rehberlik etmeye devam edeceğiz.

@lolonolo_com

1. Aşağıdakilerden hangisi meslek hastalıklarına sebep olan fiziksel etmenlerden biri değildir?

A) Titreşimler
B) Radyasyon
C) Formaldehit
D) Yüksek ve alçak basınçta çalışma
E) Gürültü

Cevap : C) Formaldehit

2. Aşağıdakilerden hangisi fiziksel risklerden biri değildir?

A) Elektrik riskler
B) Termal riskler
C) Potansiyel riskler
D) Radyoaktif riskler
E) Mekanik riskler

Cevap : C) Potansiyel riskler

3. Aşağıdakilerden hangisi kömür işçisini pnömokonyozundan korumak için iş yerinde alınması gereken önlemlerden biri değildir?

A) Islak delme yöntemi kullanılmalıdır.
B) Uygun niteliklere sahip kişisel koruyucu donanım kullandırılmalıdır.
C) Ortamdaki toz kontrol edilmelidir.
D) Hastalık için spesifik bir tedavi uygulanmalıdır.
E) Havalandırma sistemleri kurulmalıdır.

Cevap : D) Hastalık için spesifik bir tedavi uygulanmalıdır.

4. Biyolojik etkenler, enfeksiyon riskine göre sınıflandırıldığında Grup 4’e giren hastalık aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tetanos
B) Tüberküloz
C) Herpes
D) Ebola
E) Hepatit A

Cevap : D) Ebola

5. Çalışanlarda en sık görülen meslek hastalığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Berilyozis
B) Silikozis
C) Mezotelyoma
D) Bissinozis
E) Asbestozis

Cevap : B) Silikozis

6. I. Kişi çift elle kaldırma işlemi yaparken
II. Sekiz saatin üzerindeki çalışmalarda
III. Oturur ya da çömelmiş diz çökmüş durumda çalışırken
IV. Dar çalışma alanlarında
V. Cisim kararlı ve dengeli ise
Yukarıdaki seçeneklerden hangileri NIOSH ergonomik risk değerlendirmesinde kullanılabilir?

A) IV ve V
B) I ve V
C) I ve II
D) III, IV ve V
E) I, II ve III

Cevap : B) I ve V

7. Aşağıdakilerden hangisi yüksek irtifada görülen akut aklimatizasyon belirti ve sonuçlarından biri değildir?

A) Kalp atım gücü azalır.
B) Kalp atım sayısı artar.
C) Asit baz dengesi eşitlenir.
D) Kan volumu azalır.
E) Kan plazmasında azalmaya neden olur.

Cevap : C) Asit baz dengesi eşitlenir.

8. İş yerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya iş yerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini ifade eden kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Önem
B) Tehlike
C) Risk
D) Zarar
E) Doğal afet

Cevap : B) Tehlike

9. Kadınların çalışma hayatında korunmasına yönelik uygulanan politikalar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Kadın işçiler gece postasında 9 saat çalıştırılabilir.
B) Gebe işçilere gebelikleri süresince periyodik kontrolleri için ücretsiz izin verilir.
C) Gebe kadınlar doğumdan 3 ay sonra gece postasında çalıştırılabilir.
D) Kadınların gece çalışmasında gidiş gelişlerden işveren sorumludur.
E) Kadın işçiler yer altı madenlerinde çalıştırılabilir.

Cevap : D) Kadınların gece çalışmasında gidiş gelişlerden işveren sorumludur.

10. Mesleki maruziyet sınır değeri, başka türlü belirtilmedikçe, ilgili yönetmeliklerde çalışanların solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırı aşağıdakilerden hangisidir?

A) 8 saat
B) 15 saat
C) 48 saat
D) 12 saat
E) 5 saat

Cevap : A) 8 saat

11. “NIOSH’da yükün ağırlığı, yaşa ve cinsiyete göre farklı olan maksimum omurga bası yüküdür. 50 yaş ve altı için tavsiye edilen kompresyon yük sınırı ….. kilogramdır.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) 23
B) 26
C) 20
D) 30
E) 25

Cevap : A) 23

12. Aşağıdakilerden hangisi soğuk havanın insan sağlığına olan etkilerinden biridir?

A) Terlemenin artması
B) Gözlem ve tepki yeteneğinin azalması
C) Nabzın artması
D) Vücut sıcaklığının yükselmesi
E) Kalp ritminin artması

Cevap : B) Gözlem ve tepki yeteneğinin azalması

13. Aşağıdakilerden hangisi iş yeri hemşiresi ve sağlık memurunun görevlerinden biri değildir?

A) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin planlanması, değerlendirilmesi, izlenmesi ve yönlendirilmesinde iş yeri hekimi ile birlikte çalışmak, veri toplamak ve gerekli kayıtları tutmak
B) İş yeri bina ve eklentilerinin genel hijyen şartlarının sürekli izlenip denetlemesinde iş yeri hekimiyle birlikte çalışmak
C) Sanayi iş yerleri ortamında rastlanan fiziksel, kimyasal, biyolojik sakıncaları, bunların hangi organları nasıl etkilediğini, işçilerin nasıl etkilendiklerini bilmek
D) İlk yardım hizmetlerinin organizasyonu ve yürütümünde iş yeri hekimi ile birlikte çalışmak
E) İş yerinde görevli çalışan temsilcisi ve destek elemanlarının çalışmalarına destek sağlamak ve bu kişilerle iş birliği yapmak

Cevap : C) Sanayi iş yerleri ortamında rastlanan fiziksel, kimyasal, biyolojik sakıncaları, bunların hangi organları nasıl etkilediğini, işçilerin nasıl etkilendiklerini bilmek

14. Aşağıdakilerden hangisi kaza sebep teorileri arasında yer almaz?

A) Sistemik modeller
B) Epidemiyolojik modeller
C) Domino teorisi modeli
D) Sosyolojik modeller
E) İsviçre peynir modeli

Cevap : D) Sosyolojik modeller

15. “Ülkemizde ….. sayılı İş Kanunu ile iş yerlerinde risk değerlendirilmesi yapılması zorunlu hâle getirilmiştir.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) 4857
B) 3721
C) 4855
D) 6431
E) 3762

Cevap : A) 4857

16. I. İnsan Faktörü
II. Makine Faktörü
III. Yaralanma Şekli
Yukarıda verilenlerden hangisi veya hangileri Uluslararası Çalışma Örgütüne ait iş kazalarının sınıflandırılması kapsamında yer alır?

A) Yalnız II
B) I ve II
C) Yalnız I
D) I ve III
E) Yalnız III

Cevap : E) Yalnız III

17. I. Geçici iş göremezlikte günlük ödenek
II. Protez takılması, bakımı, onarımı, yenilemesi
III. Yurt içi seyahat
IV. Yurt dışına tedavi için gönderme
Yükümlülük süresini aşmadan yapılan başvuru, bir meslek hastalığı tanısı ile sonuçlanırsa çalışan kişi meslek hastalığı için yapılacak SGK yardımlarından yararlanabilir. Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri bu tür SGK yardımları arasında yer alır?

A) Yalnız III
B) I ve II
C) II ve III
D) Yalnız I
E) I, II ve IV

Cevap : E) I, II ve IV

18. Ülkemizde 10’dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde, çalışan başına yılda en az ne kadar süre iş sağlığı ve güvenliği uzmanı görevlendirilmesi gerekmektedir?

A) 60 dakika
B) 25 dakika
C) 45 dakika
D) 75 dakika
E) 90 dakika

Cevap : A) 60 dakika

19. Özellikle yanıcı maddelerle olmak üzere diğer maddeler ile de temasında önemli ölçüde ekzotermik reaksiyona neden olan maddeler aşağıdakilerden hangisidir?

A) Patlayıcı maddeler
B) Alevlenir maddeler
C) Parlayıcı maddeler
D) Kanserojen maddeler
E) Oksitleyici maddeler

Cevap : E) Oksitleyici maddeler

20. Aşağıdakilerden hangisi biyolojik risk maruziyetli sektörlerden biridir?

A) Bakkal-marketçilik
B) Elektrik tesisatçılığı
C) Gazetecilik
D) İnşaat malzemesi satışı
E) Balıkçılık

Cevap : E) Balıkçılık