Siyasi Coğrafya

Siyasi Coğrafya, devletlerin coğrafi konumlarının, fiziki özelliklerinin, kaynak dağılımlarının ve nüfus yapılarının siyasi yapılar, politikalar ve uluslararası ilişkiler üzerindeki etkilerini inceleyen bir bilim dalıdır. Bu alan, coğrafyanın siyaset üzerindeki etkisinin yanı sıra siyasi kararların coğrafi dağılımlar üzerindeki sonuçlarını da kapsar. Lolonolo.com olarak, Siyasi Coğrafya dersiyle ilgilenen öğrencilere ve açıköğretim fakültesi öğrencilerine yönelik bu makaleyle, dersin temel kavramlarına ve önemli konularına genel bir bakış sunmayı amaçlıyoruz.

Tek Komşulu Ülkeler ve Stratejik Konumları

Tek komşulu ülkeler, coğrafi konumları gereği yalnızca bir ülkeyle kara sınırı paylaşan devletlerdir. Portekiz, bu kategoride en bilinen örneklerden biridir. Bu tür ülkeler, dış politika ve güvenlik stratejilerini genellikle tek komşularıyla olan ilişkilere göre şekillendirirler. Bu durum, sınır güvenliği, ekonomik ilişkiler ve diplomatik etkileşim açısından belirleyici olabilir.

Montrö Boğazlar Sözleşmesi

1936 yılında imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi, Türkiye’nin İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı üzerindeki egemenlik haklarını uluslararası alanda tanıyan ve boğazlardan geçiş rejimini düzenleyen önemli bir belgedir. Bu sözleşme, hem bölgesel hem de küresel deniz ticareti ve güvenliği açısından kritik öneme sahiptir.

Deniz Hakimiyeti ve Stratejik Önemi

A.T. Mahan’ın deniz hakimiyeti teorisi, bir devletin gücünün ve etkinliğinin, denizlere hakim olma kapasitesine bağlı olduğunu savunur. Bu teoriye göre, denizler üzerinde kontrol sağlayan devletler, ticaret, askeri güç projeksiyonu ve stratejik avantajlar açısından üstünlük kazanırlar.

Avrupa Birliği ve Siyasi Birlik

Avrupa Birliği (AB), üst yapı ve kurumlarıyla entegre bir siyasi ve ekonomik birlikteliği temsil eder. AB, üye devletler arasında serbest ticaret, ortak dış politika ve güvenlik politikası gibi alanlarda iş birliğini teşvik ederek, bölgesel entegrasyonun bir örneği olarak önemli bir rol oynar.

Coğrafya ve Tarım Ürün Çeşitliliği

Coğrafi özellikler ve iklim koşulları, bir ülkenin tarım ürünü çeşitliliğini doğrudan etkiler. Türkiye gibi coğrafi konumu, iklim çeşitliliği ve toprak verimliliği yüksek olan ülkeler, çok çeşitli tarım ürünleri yetiştirebilir. Bu çeşitlilik, ekonomik kalkınma ve gıda güvenliği açısından önem taşır.

Muson İklimi ve Tarım

Muson iklimi, özellikle Güney Asya’da görülen ve yıl içindeki yağış miktarının mevsimlere göre büyük değişiklikler gösterdiği bir iklim tipidir. Malezya gibi muson iklimine sahip ülkeler, yağışın yoğun olduğu dönemlerde tarım için elverişli koşullara sahiptir.

Siyasi Güç ve Coğrafi Potansiyel

Bir ülkenin siyasi gücü, sadece coğrafi konumuna veya kaynak zenginliğine değil, bu kaynakların nasıl yönetildiği ve değerlendirildiğine de bağlıdır. Almanya gibi coğrafi ve ekonomik potansiyelini etkili bir şekilde yöneten ülkeler, uluslararası arenada önemli bir siyasi etkiye sahip olabilirler.

Siyasi Coğrafya ve Uluslararası İlişkiler

Siyasi coğrafya, devletlerin coğrafi konumlarının, kaynak dağılımlarının ve nüfus yapısının uluslararası ilişkilerdeki etkilerini inceleyerek, dünya siyasetinin daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunur. Ortak çıkarların belirleyici olduğu uluslararası ilişkilerde, coğrafi faktörlerin rolü, stratejik ittifakların ve çatışmaların anlaşılmasında kritik öneme sahiptir.

Lolonolo.com olarak, Siyasi Coğrafya dersine yönelik bu genel bakışın, öğrencilere dersin kapsamını ve önemli konularını anlamalarında yardımcı olmasını umuyoruz. Bu bilgiler, sınavlara hazırlık sürecinde öğrencilere rehberlik edebilir ve siyasi coğrafyanın karmaşık dünyasını daha anlaşılır kılmaya katkıda bulunabilir.

@lolonolo_com

1. Aşağıdakilerden hangisi tek komşulu ülkelere örnektir?

A) Meksika
B) İsveç
C) Portekiz
D) Türkiye
E) İtalya

Cevap : C) Portekiz

2. Montrö Boğazlar Sözleşmesi hangi yıl imzalanmıştır?

A) 1946
B) 1936
C) 1932
D) 1937
E) 1947

Cevap : B) 1936

3. Deniz hâkimiyetinin sağlanması devletin coğrafi konumu, fiziki şekli, genişliği, nüfus miktarı, millî niteliği ve idari özelliklerine bağlıdır. Deniz hâkimiyeti karalara dayanarak kurulmakta ve geliştirilmektedir.
Yukarıdaki görüş aşağıdaki bilim insanlarından hangisine aittir?

A) F. Ratzel
B) K. Haushofer
C) J. Bodin
D) K. Ritter
E) A. T. Mahan

Cevap : E) A. T. Mahan

4. Aşağıdakilerden hangisi üst yapısı ve kurumlarıyla siyasi bir birliktir?

A) NATO
B) Birleşmiş Milletler Teşkilatı
C) Karadeniz İş Birliği Teşkilatı
D) İslam Konferansı Örgütü
E) Avrupa Birliği

Cevap : E) Avrupa Birliği

5. Yer şekilleri iklime dolaylı etki ederek bazı ülkelerde çok çeşitli tarım ürünlerinin yetiştirilmesine katkı sağlarlar. Buna göre aşağıdaki devletlerden hangisinin tarımsal ürün çeşidinin diğerlerine göre daha fazla olduğu söylenebilir?

A) Türkiye
B) Irak
C) Etiyopya
D) Cezayir
E) Rusya

Cevap : A) Türkiye

6. Aşağıdaki ülkelerden hangisi muson iklimi bölgesindedir?

A) Yemen
B) Somali
C) İran
D) Afganistan
E) Malezya

Cevap : E) Malezya

7. Orta iklim kuşağının (ılıman kuşak) özellikle alçak enlemleri çok çeşitli tarım bitkileri yetiştirilmesine elverişlidir.
Aşağıdakilerden hangisi orta iklim kuşağında ticari olarak yetiştirilemez?

A) Susam
B) Buğday
C) Yer fıstığı
D) Turunçgiller (Narenciye)
E) Kakao

Cevap : E) Kakao

8. Aşağıdaki devletlerden hangisi, diğerleri kadar geniş ve uygun konumda bir ülke olmamasına rağmen, küresel siyasette diğerlerinden daha etkilidir?

A) Sudan
B) Peru
C) Finlandiya
D) Cezayir
E) Kongo Demokratik Cumhuriyeti

Cevap : C) Finlandiya

9. Hindistan’ın alanı Rusya’dan çok daha küçük olmasına rağmen nüfusu Rusya’dan çok daha fazladır.
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun nedeni olarak gösterilemez?

A) Hindistan’ın muson iklim bölgesinde olması
B) Rusya’nın büyük kısmının soğuk iklime sahip olması
C) Rusya’nın enlem açısından daha kuzeyde olması
D) Rusya’nın daha az gelişmiş olması
E) Hindistan’ın iklim ve tarım olanakları bakımından daha elverişli ve zengin olması

Cevap : D) Rusya’nın daha az gelişmiş olması

10. Devletlerarası ilişkilerde asıl belirleyici etken aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kültürel benzerlikler
B) Komşuluk (Sınırdaşlık)
C) Ortak çıkarlar
D) Ticaret ortaklığı
E) Ekonomik benzerlikler

Cevap : C) Ortak çıkarlar

11. Aşağıdakilerden hangisi II. Dünya Savaşının sonuçları arasında gösterilemez?

A) Büyük devletlerin sömürge sahalarında birçok bağımsız devlet kurulmuştur.
B) Almanya, batı Almanya ve doğu Almanya olarak iki ayrı devlete bölünmüştür.
C) Küresel etkin siyasi güçler olarak İngiltere, Fransa ve Almanya’nın yerini ABD ve Sovyetler Birliği almıştır.
D) Yugoslavya parçalanmıştır.
E) Savaş sırasında sivil yaşamda da kullanılan birçok yeni teknoloji geliştirilmiştir.

Cevap : D) Yugoslavya parçalanmıştır.

12. “Fiziki kaynakların yarattığı potansiyel beşeri bakımdan iyi yönetilip değerlendirildiği takdirde, potansiyele uygun bir siyasi güç elde edilebilir.”
Buna göre, aşağıdaki devletlerden hangisinin fiziki potansiyeline uygun bir siyasi güce ulaştığı söylenebilir?

A) Arjantin
B) Çin
C) Pakistan
D) Almanya
E) Türkiye

Cevap : D) Almanya

13. Kullanılabilir tatlı sular akarsular, göller ve yer altı sularından sağlanmaktadır. Bazı akarsular geçtikleri ülkelerin başlıca yaşam kaynağı durumundadır.
Aşağıdaki akarsulardan hangisi bu tanıma tipik olarak uyar?

A) Amazon
B) Nil
C) Ganj
D) Volga
E) Kızılırmak

Cevap : B) Nil

14. Aşağıdakilerden hangisi “Gelişmiş Ülkeler grubunda yer almaz?

A) Slovakya
B) Almanya
C) Avusturya
D) Malezya
E) Lüksemburg

Cevap : D) Malezya

15. Aristo’ya göre hangi iklim kuşağı devlet kurmaya ve geliştirmeye elverişlidir?

A) Orta iklim kuşağı
B) Tropikal kuşak
C) Sıcak kuşak
D) Soğuk kuşak
E) Ekvatoral kuşak

Cevap : A) Orta iklim kuşağı

16. Sahası geniş her devlet, genişliği ölçüsünde fazla nüfusa sahip değildir. Bu farklılığın temel nedeni olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?

A) Her devlet aynı genişlikte değildir.
B) Tarım ve yer altı kaynakları bakımından her devlet aynı potansiyele sahip değildir.
C) Her devlet deniz kenarında değildir.
D) Her devlet petrol vb. enerji kaynakları açısından zengin değildir.
E) Her devlet aynı gelişmişlik seviyesinde değildir.

Cevap : B) Tarım ve yer altı kaynakları bakımından her devlet aynı potansiyele sahip değildir.

17. Yeryüzünde en fazla nüfusu olan ülke aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çin
B) Rusya
C) ABD
D) Brezilya
E) Hindistan

Cevap : A) Çin

18. “Bir organizma olarak nitelediği devletin varlığını devam ettirebilmesi ve gelişmesinin saha kazanmasıyla mümkün olabileceği fikrini savunmuş ve bunun için devletin gerektiği taktirde kuvvete başvurmasının meşru olabileceğini ifade etmiştir”.
Yukarıda belirtilen fikir aşağıdaki Siyasi Coğrafyacılardan hangisine aittir?

A) Strabon
B) F. Ratzel
C) A.T. Mahan
D) N. Spykman
E) K. Haushofer

Cevap : B) F. Ratzel

19. Sanayileşmiş devletler olmamalarına karşın Kuveyt, Katar, S. Arabistan’ın, kişi başına düşen milli gelirlerinin yüksek olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ham petrol ihracatı
B) Kıyı devletleri olmaları
C) Nüfus fazlalığı
D) Uygun fiziki konum
E) Tarımsal zenginlik

Cevap : A) Ham petrol ihracatı

20. Siyasi faaliyetlerin ve olayların mekâna, coğrafi ortama bağlı olarak gösterdikleri değişiklik ve farklılıkları, mekânı (ortam, saha, alan) analiz ederek inceler.
Yukarıda verilen tanım aşağıdakilerden hangisine aittir?

A) Dış siyaset
B) Siyaset (politika) bilimi
C) Siyasi coğrafya
D) İç siyaset
E) Uluslararası ilişkiler

Cevap : C) Siyasi coğrafya