Tarih Felsefesi

Bu makale, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi (Auzef) Sosyoloji Lisans programında yer alan “Tarih Felsefesi” dersi kapsamında 2023-2024 dönemine ait bütünleme sınavı sorularına hazırlık amacıyla hazırlanmıştır. Amacımız, öğrencilerimizin tarih felsefesi konusunda derinlemesine bir kavrayış geliştirmelerine yardımcı olmak ve sınav sorularını başarıyla çözebilmeleri için gerekli bilgi ve becerileri kazandırmaktır.

Tarih felsefesi, tarihin doğası, bilgisi, ve metodolojisi üzerine yapılan felsefi düşünmeyi içerir. Bu alanda, tarihsel bilginin nasıl oluşturulduğu, tarihçilerin hangi yöntemleri kullandıkları, ve tarihin anlamı üzerine yoğunlaşılır. Tarih felsefesi, aynı zamanda tarihsel olayların nasıl yorumlanması gerektiğine dair kritik bir bakış açısı sunar.

Tarih Metafiziği ve Eleştirisi

Tarih metafiziği, tarihi evrensel prensiplere dayandırma eğilimindedir. Mengüşoğlu, tarih metafizikçilerini, tarihi varlık sahasını tek bir ilkeyle açıklamaya çalışmalarından dolayı eleştirir. Bu yaklaşım, tarihsel çeşitliliği ve karmaşıklığı göz ardı eder, dolayısıyla tarih felsefesinde ontolojik bir temelden uzaklaşır.

Bilgi ve Hakikat Anlayışı

Tarih felsefesi içerisinde hakikat ve bilgi konusunda çeşitli yaklaşımlar bulunmaktadır. Büyücü metaforu, evren, insan ve tanrı hakkında kesin düşüncelere sahip olma sanısını ele alır. Bu, bize tarihsel bilginin mutlak olmadığını, sürekli bir sorgulama ve gözden geçirme süreci gerektirdiğini hatırlatır.

Tarihsel Çatışmalar ve Meşruiyet

Tarihsel çatışmaların meşruiyeti, çoğunlukla tarihsel yasalarca belirlendiği düşüncesiyle ilişkilendirilir. Bu, tarihsel olayların kaçınılmaz ve gerekli olduğunu, böylelikle bir gaye yönünde ilerlemeyi sağladıklarını öne sürer.

İnsanın Kültürel Varoluşu

İnsanın kültürel varoluşunun sürekliliği, bilgiye bağlıdır. Kültür, insanın diğer canlılardan ayıran temel özelliklerinden biridir ve insanın toplumsal ve kültürel bir varlık olarak kendini ifade etme biçimlerini belirler.

Tarih Yazımı ve Bilimsellik

Tarih yazımının bilimselliği, yönteme bağlı olarak gelişir. Nesnel tarih yazımı, kaynakların doğru bir şekilde değerlendirilmesi, karşılaştırmalar yapılması ve bilgi birikiminin kullanılmasıyla mümkündür. Tarihçilerin özgürlüğü, reform sürecindeki tartışmalar gibi tarihsel dönemlerde artış gösterir.

Sonuç

Bu makalede ele alınan konular, Auzef Tarih Felsefesi dersi kapsamındaki bütünleme sınavı sorularına hazırlık için temel oluşturur. Öğrencilerimize, sınav sorularını derinlemesine anlamaları ve başarıyla cevaplayabilmeleri için gerekli bilgi ve becerileri kazandırmayı amaçlıyoruz. lolonolo_com olarak, öğrencilerin eğitim yolculuklarında onlara destek olmaktan gurur duyarız. Öğrencilerimize başarılar dileriz

1. Mengüşoğlu tarih metafiziklerini hangi gerekçeyle eleştirmektedir?

A) Ontolojik temelden uzaklaşmaları
B) Bilimselliği göz ardı etmeleri
C) Eleştirel tutum eliştirmemeleri
D) Fenomenolojiye aşvurmamaları
E) Tarihî varlık sahasını tek ilkeyle incelemeleri

Cevap : E) Tarihî varlık sahasını tek ilkeyle incelemeleri

2. Büyücünün hakikati bildiği sanısı aşağıdakilerden hangisine neden olmaktadır?

A) Tanrılarla sürekli ilişki içinde olmaktadır.
B) Evrende araştırılacak bir şey kalmamıştır.
C) Evren, insan ve tanrı hakkındaki bütün düşünceleri kesindir.
D) İnsan bedeninde merak edecek bir şey kalmamıştır.
E) İnsanlık tarihî her yönüyle bilinmektedir.

Cevap : C) Evren, insan ve tanrı hakkındaki bütün düşünceleri kesindir.

3. Tarih metafiziği yapan düşünürler tarihsel çatışmaları hangi bağlamda meşru görmektedir?

A) Gaye yönünde ilerlemeyi sağladıkları için
B) İnsanın iyi ve kötü yanları bulunduğu için
C) Tarihsel gerçekliği yansıttıkları için
D) Geçmişte kaldıkları için
E) Tarihsel yasalarca belirlendikleri için

Cevap : E) Tarihsel yasalarca belirlendikleri için

4. İslam inancında insanın ebediliği aşağıdakilerden hangisiyle sağlanmaktadır?

A) Ruh
B) Akıl
C) Dua
D) Beden
E) Tanrısal inayet

Cevap : A) Ruh

5. Marx insanlık tarihini aşağıdakilerden hangisiyle açıklamıştır?

A) Tarihî materyalizm
B) Sınıf savaşı
C) İnançlar
D) Diyalektik
E) Kavimler

Cevap : B) Sınıf savaşı

6. Aşağıdakilerden hangisi insanın kendi kıyametini (sonunu) oluşturacağı izlenimini vermektedir?

A) İklim değişikliğinin yarattığı sorunlar
B) İnsanın laboratuvar şartlarında üretilmesi
C) Yapay zekâ nedeniyle insanların işsiz kalmaları
D) Açlık sınırında yaşayanların isyanı
E) İktisadi şartların giderek kötüleşmesi

Cevap : B) İnsanın laboratuvar şartlarında üretilmesi

7. Bilgelik temelli düşünce tarzını aşağıdakilerden hangisi ifade etmektedir?

A) Hakikat Tanrı ya da tanrılar tarafından verilmektedir.
B) Krallar tanrılar tarafından atanır.
C) Değer sistemleri tarihsel olarak gelişir.
D) Gelenekleri reddeder.
E) Eleştirel özelliklere sahiptir.

Cevap : A) Hakikat Tanrı ya da tanrılar tarafından verilmektedir.

8. Gökalp’a göre nesnel tarihin bilimselliği aşağıdakilerin hangisinden gelmektedir?

A) Yöntem
B) Kaynak
C)Karşılaştırma
D) Bilgi birikimi
E) Tarihçi

Cevap : A) Yöntem

9. İnsanın kültürel varoluşunun sürekliliği aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?

A) Görgü
B) Kurum
C) Gelenek
D) Deneyim
E) Bilgi

Cevap : E) Bilgi

10. Aşağıdaki kavramlardan hangisi aynı tür olayların birbirlerini etkileyerek seyretmelerini açıklamaktadır?

A) Süreç
B) Hikâye etmek
C) Kronoloji
D) Kurgulamak
E) Tarihsel gidiş

Cevap : A) Süreç

11. Descartes’a göre kendi gelenek ve ahlakımız hakkında sağlam hükümler vermek için aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?

A) Gelenekleri araştıran okullar kurulmalıdır.
B) Toplumsal tarih benimsenmelidir.
C) Başka milletlerle ilgili ön yargılar çoğaltılmalıdır.
D) Başka milletlerin gelenekleri ile ahlakları bilinmelidir.
E) Yabancı milletlere kapıları kapamalıdır.

Cevap : D) Başka milletlerin gelenekleri ile ahlakları bilinmelidir.

12. Aşağıdakilerden hangisi tarih araştırmalarının bilim olup olmadığını ve tarih bilgisinin yapısal özelliklerini araştırmaktadır?

A) Tarihçilik
B) Analitik tarih felsefesi
C) Felsefe
D) Bilim
E) Tarih metafiziği

Cevap : B) Analitik tarih felsefesi

13. İnsanlar arası ayrımcılığı kabul etmeyip herkesin denk olduğu düşüncesi aşağıdaki değer sistemlerinden hangisinin ilkesidir?

A) Siyaset
B) Ahlak
C) Hukuk
D) Din
E) Savaş

Cevap : B) Ahlak

14. Aklın üretkenliğinde, yaratıcılığında, sorun çözme becerisinde etkili olan unsur aşağıdakilerden hangisidir?

A) Seçkinlerin eğitilmesi
B) Felsefe eğitimi
C) Yabancı dil
D) Sıkı disiplin
E) Özgürlük

Cevap : E) Özgürlük

15. Tarih maziyi bilmek ilmi değil, istikbali yapmak sanatıdır.
Yukarıdaki düşünce aşağıdaki düşünürlerden hangisine aittir?

A) Macit Gökberk
B) Takiyettin Mengüşoğlu
C) Ziya Gökalp
D) Adnan Adivar
E) Fuad Köprülü

Cevap : C) Ziya Gökalp

16. Tarih yazımından önceki zamanlar, halkların nesnel anlamda tarihini oluşturmazlar çünkü öznel öge, tarihin anlatılması ögesi eksiktir.
Yukarıdaki düşünce aşağıdaki düşünürlerden hangisine aittir?

A) Humboldt
B) Durkheim
C) Hegel
D) Marx
E) Kant

Cevap : C) Hegel

17. Tarihçilerin özgürlüğünü aşağıdaki olaylardan hangisi artırmıştır?

A) Prensliklerin koruyuculuğu
B) Yeni imparatorlukların ortaya çıkması
C) Reform sürecindeki tartışmalar
D) Üniversitenin kurulması
E) Kilisenin genel tutumu

Cevap : C) Reform sürecindeki tartışmalar

18. İnsanı diğer canlılardan ayıran kimlik özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) İyilik yapan varlık olması
B) Biyolojik bir varlık olması
C) Kötülük yapan varlık olması
D) İnsanın kültürel bir varlık olması
E) Sosyal bir varlık olması

Cevap : D) İnsanın kültürel bir varlık olması

19. Bilgilerin güvenilirliğini aşağıdakilerden hangisi sağlamaktadır?

A) Otoritelerin düşüncelerinin iyi kullanılması
B) İddiaların denetlenmesi
C) Düşünce geleneklerince desteklenmesi
D) Yöntemin iyi uygulanması
E) Felsefi temellendirmelerin yapılması

Cevap : D) Yöntemin iyi uygulanması

20. Aşağıdakilerden hangisi geleneksel tarihçiliği açıklayan ilkeler arasındadır?

A) İnsanlık tarihinin genel bir haritasını çizmek
B) İnsanlığın geleceğini keşfetmek
C) Toplumsal tarihin gerçekliğini resmetmek
D) Davranışları düzeltmek için ahlaki modeller oluşturmak
E) İnsanlığın kökenini keşfetmek

Cevap : D) Davranışları düzeltmek için ahlaki modeller oluşturmak

Tarih Felsefesi ve Tarihçilikte Eleştirel Yaklaşımlar

Giriş

Tarih, insanlığın geçmişini, bugününü ve geleceğini şekillendiren, bireylerin ve toplumların hafızasında derin izler bırakan dinamik bir bilim dalıdır. Bu makalede, tarih felsefesi ve tarihçiliğin temel prensipleri, eleştirel yaklaşımlar ve tarihçilikte kullanılan metodolojiler üzerine odaklanılacaktır. Açıköğretim fakültesi öğrencileri için hazırlanan bu içerik, tarih biliminin çeşitli yönlerini anlama ve akademik sınavlarda başarılı olma konusunda kılavuzluk edecek bilgiler sunmayı amaçlamaktadır.

Tarih Felsefesi ve Tarihçiliğin Temelleri

Tarih felsefesi, tarihin doğası, amacı ve insanlık için önemi üzerine düşünür. Tarih metafiziğinde “gaye”, bireylerin ve toplumların zaman içinde ulaşmaya çalıştıkları, genellikle bütün insanlığın yöneldiği hedefleri ifade eder. Bu bağlamda, tarihçilik, geçmişi sistematik bir şekilde inceleyerek, geleceğe ışık tutma çabasıdır.

Eleştirel Yaklaşımlar ve Değerlendirme

Tarihçilikte eleştirel yaklaşım, doğruyu yanlıştan ayırmanın temel yöntemidir. Tarihçiler, kaynakları eleştirel bir gözle değerlendirerek, tarihsel olayları ve figürleri daha objektif bir perspektifle analiz ederler. Popper ve Gökberk gibi düşünürler, eleştirinin, hataları elemek ve yeni keşifler yapmak için vazgeçilmez olduğunu vurgularlar. Tarih bilincinin geliştirilmesi, bireylerin daha iyi bir gelecek planlaması için önemli bir araçtır.

Tarihçiliğin Evrimi ve Modern Yaklaşımlar

Modern tarihçilik, bilimsel ve siyasi değerlerin etkisi altında şekillenmiştir. Tarihçiler, olayların kronolojisini ve sosyal evrimi anlamlandırırken, nesnellik ve nedensellik kavramlarına başvururlar. Tarih bilgisinin temel özelliği, insanın kendisi hakkında olması ve bu bilginin, bireylerin ve toplumların kendilerini ve çevrelerini daha iyi anlamalarını sağlamasıdır.

Sonuç

Tarih felsefesi ve tarihçiliğin derinliklerine dalmak, açıköğretim fakültesi öğrencilerine, geçmişin karmaşıklığını ve zenginliğini anlama, eleştirel düşünme yeteneklerini geliştirme ve geleceğe yönelik bilinçli adımlar atma konusunda değerli bir perspektif sunar. Bu makalede ele alınan konular, tarih sınavlarına hazırlanan öğrencilere rehberlik edecek ve onları sınavlarda başarılı olmaları için gerekli bilgilerle donatacaktır. Tarih, sadece geçmişi değil, aynı zamanda geleceğimizi de şekillendirir. Bu nedenle, tarih bilgisi, sadece akademik bir gereklilik değil, aynı zamanda bireysel ve toplumsal gelişim için de temel bir araçtır.

@lolonolo_com olarak, tarih felsefesi ve tarihçiliğe dair bu kapsamlı bakış açısıyla, açıköğretim öğrencilerinin sınavlara en iyi şekilde hazırlanmalarına ve akademik başarılarını artırmalarına katkıda bulunmayı hedefliyoruz. Öğrencilerimizin bilgi ve anlayışlarını genişletmek, geleceğe daha bilinçli adımlar atmalarını sağlamak amacıyla çalışmalarımıza devam edeceğiz.

1. Tarih metafiziğinde gaye hangi anlama gelmektedir?

A) Siyasi amaçlar
B) İktisadi kalkınmışlık
C) Kişisel amaçlar
D) Toplumsal hedefler
E) Bütün insanlığın yöneldiği hedef

Cevap : E) Bütün insanlığın yöneldiği hedef

2. “Tarihçinin, tarihin yöntemi, yapısı, nesnesi ve değeri üzerine düşünmesini” isteyen düşünür aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dilthey
B) Rotaker
C) Carr
D) Collingwood
E) Popper

Cevap : D) Collingwood

3. Modern tarihçiliği belirleyen değerler aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ahlaki değerler
B) Bilimsel değerler
C) Felsefi değerler
D) Siyasi değerler
E) Dinî değerler

Cevap : D) Siyasi değerler

4. Akıl, sorunları çözerken aşağıdakilerden hangisine başvurmaktadır?

A) İlkeler
B) Hukuk
C) Teoriler
D) Öngörüler
E) Kültürler

Cevap : A) İlkeler

5. Tarihçiyi nitelendirmek için aşağıdakilerden hangisi kullanılmaktadır?

A) Kanun koyucu
B) Derlemeci
C) Sıralamacı
D) Yorumcu
E) Gezgin

Cevap : A) Kanun koyucu

6. Zamanın gelecek boyutu, hangi insan eyleminde belirgin olarak görülmektedir?

A) Tarih araştırmalarında
B) Düşünmede
C) Planlamada
D) Acil ihtiyaçlarını karşılamada
E) Şimdiyi geçmiş açısından yorumlarken

Cevap : C) Planlamada

7. Kilise tarihçiliği ne zaman ortaya çıkmıştır?

A) Sanayi Devrimi’nde
B) 19. yüzyılda
C) Orta Çağ’da
D) Reform sürecinde
E) Rönesans’ta

Cevap : B) 19. yüzyılda

8. Kronoloji tarihsel açıdan hangi türde bir görev üstlenmiştir?

A) Kronoloji tarihi anlamayı zorlaştırmaktadır.
B) İkna etme sanatlarından biridir.
C) Belge yetersizlikleri kronolojiyi değersizleştirmektedir.
D) Olayların zamansal haritasını sunmaktadır.
E) Farklı takvimlere göre değişen kronolojiler vardır.

Cevap : D) Olayların zamansal haritasını sunmaktadır.

9. Bodin, tarih yasasının teminatı olarak aşağıdakilerden hangisini görmüştür?

A) Papayı
B) Kralı
C) Tanrı’yı
D) Felsefeyi
E) Bilimi

Cevap : C) Tanrı’yı

10. Çağdaş Batılı uluslarda kutsallık aşağıdakilerden hangisine engel olmaktadır?

A) Bilime
B) Felsefeye
C) Kişinin özgürlüğüne
D) Teoriye
E) Siyasete

Cevap : C) Kişinin özgürlüğüne

11. Avrupa merkezcilik çerçevesinde toplumların ileri ve geri olarak ayrılma nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sömürgeciliğin kötü bir şey olduğunu düşünmüşlerdir.
B) Modernleşen Avrupalılar kendilerini ilerlemiş kabul etmişlerdir.
C) Batı dışı toplumlar kendi sorunlarını çözebilmişlerdir.
D) Avrupalılar sorun çözme becerisi geliştirememişlerdir.
E) Geleneksellikten çıkmışlardır.

Cevap : B) Modernleşen Avrupalılar kendilerini ilerlemiş kabul etmişlerdir.

12. Tarihçilikte doğruyu yanlıştan ayıran yöntem aşağıdakilerden hangisidir?

A) Eleştiri
B) Karşılaştırma
C) Tarihçinin kurgusu
D) Tarih teorisi
E) Gözlem yapma

Cevap : A) Eleştiri

13. İnsanın başlangıcını; hangi şartlarda, hangi niteliklerde ve nasıl oluştuğunu açıklayan bilgiye verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?

A) Gaye bilgisi
B) Köken bilgisi
C) Bilimsel bilgi
D) Süreç bilgisi
E) Sosyal bilgi

Cevap : B) Köken bilgisi

14. Popper’e göre eleştiride amaç aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hataların elenmesi ve keşif yapmak
B) Rakipleri alt etmek
C) Çürütmek
D) Büyük düşünür olduğunu göstermek
E) Kesin doğruya varmak

Cevap : A) Hataların elenmesi ve keşif yapmak

15. Gökberk’e göre tarih bilincinin yararı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kişisel becerileri geliştirmek
B) Siyaset yapmayı kolaylaştırmak
C) Felsefe yapmak
D) Sosyal yapıyı açıklamak
E) Daha iyi bir gelecek planlamak

Cevap : E) Daha iyi bir gelecek planlamak

16. Köprülü, sosyal bilimlerde hangi ayrıma karşı çıkmıştır?

A) Eski – Yeni
B) Matematiksel – Matematiksel olmayan
C) Statik – Dinamik
D) Kültürel – Doğal
E) Bilimsel – Bilimsel olmayan

Cevap : C) Statik – Dinamik

17. Doğa ve tarihteki ilerlemeleri açıklamak için kullanılan terim aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nedensellik
B) Nesnellik
C) Oluş
D) Evrim
E) Gelişme

Cevap : D) Evrim

18. Tarih bilgisinin temel özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Toplum hakkında olması
B) Şimdi hakkında olması
C) Doğa hakkında olması
D) Kültür hakkında olması
E) İnsanın kendisi hakkında olması

Cevap : E) İnsanın kendisi hakkında olması

19. Nispet’in görüşlerine göre karşılaştırma için öncelikle aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?

A) Başka tarihçilere danışılmalıdır.
B) Teoriler geliştirilmelidir.
C) Veriler toplanmalıdır.
D) Düşünceler sorgulanmalıdır.
E) Veriler düzenlenmelidir.

Cevap : E) Veriler düzenlenmelidir.

20. Geleneksel tarihçilikte değişme hangi anlama gelmektedir?

A) Dönüşme
B) Bozulma
C) İyileşme
D) Kutsanma
E) İlerleme

Cevap : B) Bozulma

Tarih Felsefesi ve İnsanlık Bilinci

Tarih felsefesi, insanlık tarihinin karmaşık dokusunu anlamlandırmak için çaba sarf ederken, bir yandan da bilginin güvenilirliği ve tarihsel bilincin doğasını sorgular. 2024 Ocak ayında yapılan bir sınav, bu konuyu derinlemesine irdelemekte ve önemli düşünürlerin katkılarıyla bu alanın çeşitli yönlerini aydınlatmaktadır.

Tarih bilgisinin güvenilirliğinin sorgulandığı ilk soruda, “İnsan ve evrenle ilgili açıklamaların yetersizliği” vurgulanır. Bu, tarihsel bilginin sürekli bir evrim içinde olduğunu ve her zaman eksik ya da değişken olabileceğini gösterir. Tarihsel gerçeklerin mutlak doğrulardan ziyade, o anki bilgi ve anlayış seviyelerine göre şekillendiği fikri, tarih felsefesinin merkezinde yer alır.

Tarih kavramının anlam katmanlarını kurgulayan “Tarih Felsefesi”, tarihin sadece olayların kronolojik bir listesi olmadığını, daha ziyade bu olayların anlamlandırılması ve yorumlanmasının bir sanat olduğunu savunur. Bu, tarihin nasıl yazıldığı ve anlaşıldığı üzerine düşündüren bir yaklaşımdır.

İnsanın kendi kendini yapan bir varlık olduğu fikri, Eliade gibi düşünürlerin antropolojik ve tarihsel perspektiflerine yansır. Bu görüş, insanın tarihin yalnızca bir gözlemcisi değil, aynı zamanda bir yaratıcısı olduğunu öne sürer. Tarihin, bireysel ve toplumsal tercihlerin, eylemlerin ve inançların bir ürünü olduğu anlayışı buradan kaynaklanır.

Filibeli Ahmet Hilmi’nin tarih yazımı üzerine yaptığı eleştiriler, tarihin analiz ve eleştiri olmadan yazıldığında nasıl eksik kalabileceğini gösterir. Bu, tarih yazımında derinlemesine analiz ve eleştirel düşüncenin önemini vurgular.

Kant ve Hegel gibi düşünürlerin tarih felsefesi üzerine yaptıkları katkılar, insanlık tarihinin bir amaç doğrultusunda ilerlediği fikrini destekler. Bu düşünce, tarihin kaotik olaylar zinciri olmaktan çıkıp, daha anlamlı ve yönlendirilmiş bir sürece dönüştüğünü önerir.

Son olarak, tarihin yapısını anlamak için değer sistemlerinin, süreçlerin ve tarihsel varlık sahalarının incelenmesi gerektiği vurgulanır. Bu, tarihin yalnızca geçmişte ne olduğunu değil, aynı zamanda bu olayların bugünkü anlamını ve geleceğe etkilerini de kapsadığını gösterir.

Bu sorular ve onların cevapları, tarih felsefesinin sadece geçmişi anlamakla kalmayıp, aynı zamanda insanlık bilincinin ve varoluşun derinliklerini keşfetmeye çalıştığını ortaya koyar. Tarih, böylece sadece geçmişe ait bir bilgi alanı olmaktan çıkıp, insanın kendini ve dünyayı anlamlandırma çabasının merkezi haline gelir

@lolonolo_com

1. Tarih bilgisinin güvenilir olmamasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tarih dışı kalan felsefi temellendirmeler güvenilirdir.
B) Hiç değişiklik göstermeyen düşünceler güvenilirdir.
C) Kültürler hiç güvenilir değildir.
D) İnsan ve evrenle ilgili açıklamalar yetersizdir.
E) Toplumsal düzenler güvenilir değildir.

Cevap : D) İnsan ve evrenle ilgili açıklamalar yetersizdir.

2. Tarih kavramının anlam katmanlarını kurgulayan araştırma alanı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tarih felsefesi
B) Felsefe
C) Roman
D) Tarihçilik
E) Bilim

Cevap : A) Tarih felsefesi

3. “İnsan kendi kendini yapmaktadır.”
Yukarıdaki ifade aşağıdaki düşünürlerden hangisine aittir?

A) Hobson
B) Dilthey
C) Camus
D) Strauss
E) Eliade

Cevap : E) Eliade

4. “Bilakis bizde tarih, her milletten daha fazla yazılmıştır. Fakat bunların çoğu, hiçbir tahlil ve tenkit içermemektedir.”
Yukarıda verilen ifade aşağıdaki düşünürlerden hangisine aittir?

A) Filibeli Ahmet Hilmi
B) Ziya Gökalp
C) Takiyettin Mengüşoğlu
D) Zeki Velidi Togan
E) Hilmi Ziya Ülken

Cevap : A) Filibeli Ahmet Hilmi

5. İnsanlığın başlangıcında ortaya çıkıp katmerleşen sorun aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kabilecilik
B) Küçümseme
C) Yayılmacılık
D) İşgalcilik
E) Bencillik

Cevap : A) Kabilecilik

6. İnsanlığın yetkin bir yurttaşlar birliği kurmasını hedef alan doğa planı uyarınca genel dünya tarihini işleyecek bir felsefi girişim imkânının bulunduğu görüşü aşağıdaki düşünürlerden hangisine aittir?

A) Dilthey
B) Marx
C) Hegel
D) Comte
E) Kant

Cevap : E) Kant

7. Tarihin gidişini açıklamak için kullanılan antagonizma (çatışma) görüşü aşağıdaki düşünürlerden hangisine aittir?

A) Herder
B) Marx
C) Hegel
D) Kant
E) Dilthey

Cevap : D) Kant

8. Aşağıdakilerden hangisi değer sistemlerinin yapısal özellikleri arasında yer alır?

A) Toplumlara göre değerler değişir.
B) Değerler ideal varlıklardır.
C) İçerikçe değişmek ve biçimce değişmemektir.
D) Değerler değişmez.
E) Değerler içerikçe ve biçimce değişir.

Cevap : C) İçerikçe değişmek ve biçimce değişmemektir.

9. Tarihçi araştırdığı dönem ve konuyla ilgili verileri değerlendirmektedir.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) ilgili kişilerle tartışarak
B) hikâye ederek
C) dünya görüşüne göre yorumlayarak
D) zihninde yeniden kurarak
E) makale yazarak

Cevap : D) zihninde yeniden kurarak

10. Süreçleri betimleyen en önemli özellik aşağıdakilerden hangisidir?

A) Konular genellikle bulanıktır.
B) Başı ve sonu belli değildir.
C) Anlam bütünlüğü oluşmamaktadır.
D) Nedenler zincirini takip etmek zordur.
E) Karmaşa hâkimdir.

Cevap : B) Başı ve sonu belli değildir.

11. Tarihte olumluluklarla olumsuzlukların, başarısızlıklarla başarıların iç içe geçtiğini ifade eden kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yin-yang
B) Sarmallik
C) Birbirlerinden bağımsız gidişler
D) Tarihi olayların biricikliği
E) Karşılıklı etkileşim

Cevap : A) Yin-yang

12. Aşağıdaki köken araştırmalarından hangisi doğabilimleri bağlamında bilimsellik özelliğine sahiptir?

A) Ailelerin kökenlerinin araştırılması
B) Evrenin kökenini araştıran astrofizik
C) Kavimlerin kökenlerini araştıran ırk bilim
D) Kavramların kökenlerinin araştırılması
E) Devletlerin kökenlerinin araştırılması

Cevap : B) Evrenin kökenini araştıran astrofizik

13. Tarih metafiziklerinin temel kavramlarından biri olan “gaye” aşağıdakilerden hangisiyle açıklanmaktadır?

A) Kişisel hayaller
B) Düşünürlerin gelecekle ilgili kurguları
C) Uzak gelecek
D) İnsanlığın varmak istediği ideal
E) Toplumsal hedefler

Cevap : D) İnsanlığın varmak istediği ideal

14. İnsanlık tarihi boyunca kuramsal düşünce üretenleri kapsayan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Düşünür
B) Bilge
C) Ozan
D) Rahip
E) Büyücü

Cevap : E) Büyücü

15. Aşağıdaki ifadelerden hangisi geleneksel tarihçiliği açıklamaktadır?

A) Zanaatın ve sanatın tarihleriyle uğraşanlar
B) Modern tarihçiliğin dışında kalan tarih anlayışları
C) İnsanlık tarihini konu alanlar
D) Kabilelerin köken efsanelerini içeren çalışmalar
E) Ulusların karşılaştırmalı tarih anlayışlarını açıklayanlar

Cevap : B) Modern tarihçiliğin dışında kalan tarih anlayışları

16. Aşağıdaki topluluklardan hangisi vahşi, atalara tapınan, medenileşmemiş insanlar olarak betimlenmiştir?

A) Kabile toplulukları
B) Romalılar
C) Avrupalı olmayan insanlar
D) Hintliler
E) Çinliler

Cevap : C) Avrupalı olmayan insanlar

17. Tarihi varlık sahasını ontolojinin araştırma sahası olarak gören düşünür aşağıdakilerden hangisidir?

A) W. Dilthey
B) T. Mengüşoğlu
C) G. W. Hegel
D) L. Strauss
E) N. Hartmann

Cevap : E) N. Hartmann

18. İnsanlığın evrende sonlu olup olmadığı ….. açısından önemlidir.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) toplumsal bilinç
B) kendilik bilinci
C) bireysel bilinç
D) siyasi bilinç
E) gelecek tasavvuru

Cevap : B) kendilik bilinci

19. Takiyettin Mengüşoğlu tarihi bir bütün olarak açıklamayı aşağıdaki ifadelerden hangisiyle yapmaktadır?

A) İnsanın varoluş şartları
B) Antropolojik alan
C) Tarihî varlık sahası
D) Siyasi alan
E) Manevi varlık

Cevap : C) Tarihî varlık sahası

20. İnsan doğasının değişmez olması aşağıdakilerden hangisini mümkün kılmaktadır?

A) Tarihin ilerlediği kolay anlaşılacaktır.
B) Toplusal düzenler çökecektir.
C) Tarih kendini yenileyemeyecektir.
D) Tarihin bilim olamayacağı görülecektir.
E) Felsefe daha güvenilir hâle gelecektir.

Cevap : C) Tarih kendini yenileyemeyecektir.