Sosyolojiye Giriş 2023-2024 Vize Soruları

Sosyolojiye Giriş: Araştırma, Teoriler ve Toplumsal Dinamikler

Sosyoloji, toplumun yapısını, düzenini ve değişimini inceleyen bir bilim dalıdır. Bu makalede, sosyolojiye giriş konusunu ele alarak, temel kavramları, kuramları ve toplumsal dinamikleri tartışacağız.

1. Örneklem Tipleri ve Araştırma Evreni

Araştırma süreçlerinde evreni oluşturan birimlerin tam olarak listelenemediği durumlarda kullanılan örneklem türleri arasında “küme örnekleme” bulunmaktadır. Bu yöntem, evrenin bir alt kategorisini temsil eden kümelere odaklanarak örneklemin seçilmesini içerir.

2. Marksist Kuram ve Toplumsal Değişim

Marksist kurama göre, toplumsal değişimi yönlendiren temel faktör, üretim araçlarının mülkiyetidir. Bu perspektife göre, toplumun temel dinamikleri, ekonomik yapıdaki sınıf çatışmaları ve üretim araçlarına olan hakimiyetle şekillenir.

3. Durkheim ve Mekanik Dayanışma

Durkheim’a göre, mekanik dayanışma kavramının özelliklerinden biri, toplumun üyelerinin benzer duyguları paylaşmasıdır. Bu durum, toplumu bir araya getiren ortak değerler ve normlar üzerinden oluşan bir dayanışmayı ifade eder.

4. İkincil Gruplar ve Yüz Yüze Etkileşim

Yüz yüze etkileşimin imkansız olduğu durumlar, genellikle ikincil gruplara aittir. İkincil gruplar, bireyler arasında daha az kişisel bağlar içeren büyük organizasyonları ifade eder.

5. Toplumsal Davranış ve Kan Davası

Toplumsal davranış örneklerinden biri, kan davası gütmektir. Bu, bireyler arasında uzun süreli düşmanlıklara ve intikam duygularına dayanan bir toplumsal etkileşim biçimidir.

6. Krestschmer ve Suç Tipleri

Krestschmer’e göre, “astenik tip” bireyler, ufak hırsızlıklara ve hilekârlıklara daha yatkındır. Bu, bireylerin kişilik yapıları ile belirli suç tipleri arasındaki ilişkiyi açıklar.

7. Spekülatif İddialar ve Hipotezler

İki veya daha fazla faktör arasında kurulan spekülatif iddialara “hipotez” denir. Araştırmacılar, bu hipotezleri test ederek toplumsal olayların nedenlerini anlamaya çalışırlar.

8. Sosyolojik Bakış Açısı ve Göçmenler

Sosyolojik bakış açısı, genellikle göçmenler arasında daha yaygındır. Göçmenler, farklı kültürler arasındaki etkileşimleri ve toplumsal dinamikleri deneyimleyerek sosyolojik bakış açısını geliştirme eğilimindedir.

9. Ayna Benlik ve Toplumsal Algı

“Ayna benlik” kavramı, bireyin başkalarının gözünde nasıl algılandığını ifade eder. Bu, toplumsal normlara uygun davranışları içselleştirme sürecini anlatır.

10. Weber ve Geleneksel Davranış Biçimi

Weber’in geleneksel davranış biçimine örnek olarak, ineği kutsal sayan hindunun davranışı verilebilir. Bu, kültürel ve dini faktörlere dayalı geleneksel bir davranışı temsil eder.

11. Reckless ve Dinitz’in Araştırması ve İyi Çocuk Özellikleri

Reckless ve Dinitz’in araştırmasına göre, iyi çocukların özelliklerinden biri gelişmiş bir süper ego sahibi olmalarıdır. Süper ego, bireyin içselleştirdiği toplumsal normları ve değerleri temsil eder.

12. Toplumsal Ağlar ve İlişkiler

Bir bireyin hem grup içinde hem de dışındaki ilişkilerini içeren şebekeye “toplumsal ağ” denir. Bu, bireyler arasındaki karmaşık sosyal bağlantıları ifade eder.

13. Örf ve Ahlaki Kurallar

Örf, toplumun kabul ettiği geleneksel davranış kurallarını ifade eder. Örneğin, “öldürmeyeceksin” ilkesi, toplumun ortak ahlaki değerlerinden biridir.

14. Gruplar ve Sosyal Etkileşim

Gruplar, ortak bir amaç veya ilgi etrafında bir araya gelen insanları ifade eder. Örneğin, aynı şarkıyı söyleyerek yürüyen insanlar, bir grup etkileşimini temsil eder.

15. Weber ve İdeal Tip Kavramı

Weber’in ideal tip kavramı, bir olgu veya kavramın saf ve idealize edilmiş bir modelini ifade eder. Bu model, analiz için kullanılan bir teorik araçtır ve ahlaki bir bakış açısı içermez.

16. Otoriter Liderlik ve İletişim

Otoriter liderlik, iletişimin genellikle liderden üyelere doğru akmasını içerir. Bu liderlik tarzında, kararlar genellikle lider tarafından alınır ve iletişim hiyerarşik bir yapıya sahiptir.

17. Toplumsal Artık ve Sınıflı Toplumlar

Toplumsal artık, sermaye birikiminde ve sınıflı toplumların ortaya çıkmasında etkili olan bir kavramdır. Bu, üretimde ortaya çıkan fazla değerin toplumda nasıl dağıldığını ifade eder.

18. Sosyolojik Araştırma Süreci

Sosyolojik bir araştırma süreci genellikle literatür taraması, hipotezlerin belirlenmesi, problemin tanımlanması, verilerin toplanması ve yorumlanması, ardından araştırma raporunun yazılması aşamalarını içerir.

19. Neşet Ertaş ve Halk Kültürü

Neşet Ertaş’ın türküleri, halk kültürüne örnek olarak verilebilir. Halk kültürü, genellikle anonim olarak ortaya çıkan ve toplumun geniş kesimlerine ait olan kültürel ifadeleri içerir.

20. Toplumsal Mübadele ve İltifat

Bir arkadaşın size iltifat etmesi ve sizin de ona teşekkür etmeniz, toplumsal mübadele örneğidir. Bu, sosyal etkileşimde karşılıklı beklentilerin ve davranışların bir örneğini temsil eder.

1. Araştırmanın evrenini oluşturan birimlerin, tam olarak listelenemediği hallerde aşağıdaki hangi örneklem türü kullanılır?

A) Tabakalı örnekleme
B) Küme örneklemesi
C) Tesadüfi örnekleme
D) Bireysel örneklemesi
E) Evrensel örneklemesi

Cevap : B) Küme örneklemesi

2. Marksist kuramda aşağıdakilerden hangisi toplumsal değişmeyi yönlendiren temel faktördür?

A) Üretim araçlarının mülkiyeti
B) Kültür
C) Dil
D) Din kurumun mevcudiyeti
E) Devletin varlığı

Cevap : A) Üretim araçlarının mülkiyeti

3. Aşağıdakilerden hangisi Durkheim’a göre “mekanik dayanışma” kavramının özelliklerinden biridir?

A) Farklılıklardan kaynaklanan dayanışmadır.
B) Toplumun üyeleri aynı duyguları hisseder.
C) Toplumlar geliştikçe toplumsal farklılaşma azalır.
D) Bireysellik gelişmiştir.
E) Bireysel bilinç ortak bilincin önündedir.

Cevap : B) Toplumun üyeleri aynı duyguları hisseder.

4. Yüz yüze etkileşimin imkansız olduğu bütün büyük gruplar aşağıdakilerden hangisine girer?

A) Atıf Grubu
B) Dördüncül Grup
C) İkincil Grup
D) Üçüncül Grup
E) Birincil Grup

Cevap : C) İkincil Grup

5. Aşağıdakilerden hangisi toplumsal bir davranıştır?

A) Kişinin inzivaya çekilmesi
B) Kişinin tek başına dua etmesi
C) Yolda yürüyen iki kişinin çarpışması
D) Yağmurda insanların kapalı yerlere sığınması
E) Kan davası gütmek

Cevap : E) Kan davası gütmek

6. Krestschmer “astenik tip”lerin hangi suç tipine daha yatkın olduğunu iddia etmiştir?

A) Organize suçlara
B) Ufak hırsızlıklara ve hilekârlıklara
C) Cinsel suçlara
D) Zalimlik içeren suçlara
E) Cebir ve şiddet suçlarına

Cevap : B) Ufak hırsızlıklara ve hilekârlıklara

7. İki veya daha fazla faktör arasında kurulan spekülatif iddialara ne ad verilir?

A) Gizil değişken
B) Hipotez
C) Bağımlı değişken
D) Bağımsız değişken
E) Deney

Cevap : B) Hipotez

8. Sosyolojik bakış açısı hangi toplumsal gruplar arasında daha yaygındır?

A) Göçmenler
B) Ekonomik refah içinde yaşayanlar
C) Toplumsal uyumun yüksek olduğu gruplar
D) Belli bir cemaatin parçası olanlar
E) Yerleşik halk arasında

Cevap : A) Göçmenler

9. “Başkalarının gözünde neysem oyum” ifadesi aşağıdaki hangi kavramı ifade etmektedir?

A) İd
B) Süper ego
C) Ego
D) Limbik sistem
E) Ayna benlik

Cevap : E) Ayna benlik

10. Aşağıdakilerden hangisi Weber’in geleneksel davranış biçimine örnektir?

A) Gemisini en son terk eden kaptanın davranışı
B) Tünel inşa eden mühendisin davranışı
C) İneği kutsal sayan hindunun davranışı
D) Para kazanmaya çalışan borsacının davranışı
E) Ağlayan çocuğa vuran annenin davranışı

Cevap : C) İneği kutsal sayan hindunun davranışı

11. Reckless ve Dinitz’in 12 yaşındaki çocuklar üzerinde yaptıkları araştırmaya göre aşağıdakilerden hangisi iyi çocukların özellikleri arasında sayılır?

A) Geleneksel kültür ile daha az uyumludurlar.
B) Davranışlarında, alt benlikleri baskındır.
C) Gelişmiş bir süper egoları vardır.
D) Egoları çok gelişmiştir.
E) Engellemelere karşı daha az tolerans gösterirler.

Cevap : C) Gelişmiş bir süper egoları vardır.

12. Bir bireyin hem grup içinde hem de gruplar, kuruluşlar ve kurumlarla olan bütün ilişkilerini içeren şebekeye ne ad verilir?

A) Toplumsal ağ
B) Grup kültürü
C) Toplumsal dayanışma
D) Toplumsal ilişki
E) Grupsal şebeke

Cevap : A) Toplumsal ağ

13. Aşağıdakilerden hangisi örflere bir örnektir?

A) Yolun sağ tarafından gitmek
B) El sıkışmak
C) Üç öğün yemek yemek
D) On Emir’de de yer alan “öldürmeyeceksin” ilkesi
E) Büyüklere yer vermek

Cevap : D) On Emir’de de yer alan “öldürmeyeceksin” ilkesi

14. Aşağıdakilerden hangisi gruba bir örnektir?

A) Sinema salonunda film izleyen insanlar
B) Otobüste beraber seyahat eden insanlar
C) Yolda beraber aynı şarkıyı söyleyerek giden insanlar
D) Yağmurda şemsiyeleri açık olarak yürüyen insanlar
E) Bir caddede yürüyen insanlar

Cevap : C) Yolda beraber aynı şarkıyı söyleyerek giden insanlar

15. Aşağıdakilerden hangisi Weber’in ideal tip kavramının özelliklerinden biridir?

A) Ahlaki bir bakış açısı içermez.
B) Bilge insanlardır.
C) Felsefi davranıştır.
D) Toplumsal fenomenlerin anlaşılmasını zorlaştıran bir kavramdır.
E) Bir toplumda yaşayan sanatçılardır.

Cevap : A) Ahlaki bir bakış açısı içermez.

16. Aşağıdakilerden hangisi otoriter liderin özelliklerinden birisidir?

A) Grup hedeflerine bağlılığı teşvik eder.
B) İletişim liderden üyelere, üyelerden lidere doğru çift yönlü akar.
C) Üyeleri işleri paylaşmaları konusunda yüreklendirir.
D) Eşitlik fazladır.
E) İletişim yukarıdan aşağıya doğrudur.

Cevap : E) İletişim yukarıdan aşağıya doğrudur.

17. Sermaye birikiminde ve sınıflı toplumların ortaya çıkmasında başlangıçta aşağıdaki kavramlardan hangisi etkili olmuştur?

A) Artan tüketim
B) Küresel finans piyasaları
C) Avcılığa geçiş
D) Toplumsal artık
E) Toplumsal rol

Cevap : D) Toplumsal artık

18. I- Literatür taraması
II- Hipotezlerin ya da araştırma stratejisinin belirlenmesi
III- Problemin tanımlanması
IV- Verilerin toplanması ve yorumlanması
V- Araştırma raporunun yazılması
Sosyolojik bir araştırma sürecinin aşamaları aşağıdakilerden hangisidir?

A) III-II-I-IV-V
B) IV-V-III-I-II
C) I-II-III-IV-V
D) II-I-III-IV-V
E) III-I-II-IV-V

Cevap : E) III-I-II-IV-V

19. Neşet Ertaş’ın türküleri aşağıdakilerden hangisine örnek olarak verilebilir?

A) Yerel kültür
B) Karşı kültür
C) Seçkin kültür
D) Halk kültürü
E) Popüler kültür

Cevap : D) Halk kültürü

20. Aşağıdakilerden hangisi bir toplumsal mübadele örneğidir?

A) Savaşlar
B) Çok çalışmak
C) Paranın alım gücünün artması
D) Bir arkadaşınızın size iltifat etmesi ve sizin de ona teşekkür etmeniz
E) Bizim eğitim sistemimizde ilköğretimin zorunlu olması

Cevap : D) Bir arkadaşınızın size iltifat etmesi ve sizin de ona teşekkür etmeniz