İşletme Yönetimi 2024 Vize Soruları

İşletme yönetimi, ekonomik birimlerin verimli, etkili ve sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesini sağlayan geniş kapsamlı bir disiplindir. Bu makalede, 2023-2024 dönemi vize soruları üzerinden işletme yönetimiyle ilgili temel kavramlar ve teorileri inceleyeceğiz.

1. Bedensel Emek

Kas gücüne dayanan el, kol, bacak hareketleri gibi fiziksel aktiviteler bedensel emek olarak adlandırılır. Bedensel emek, fabrikalarda, inşaat sahalarında ve çeşitli üretim alanlarında sıkça rastlanan bir emek türüdür. Zihinsel emekten farklı olarak, bedensel emek fiziksel güç ve dayanıklılık gerektirir.

2. Sosyal Paydaşlar Teorisi

İşletmelerin, pay sahipleri de dahil olmak üzere tüm paydaşlarıyla birlikte var olduğunu belirten teori sosyal paydaşlar teorisidir. Bu teori, işletmelerin yalnızca kar elde etmeye odaklanmak yerine, çalışanlar, müşteriler, tedarikçiler ve toplum gibi çeşitli paydaşlarının çıkarlarını da göz önünde bulundurması gerektiğini savunur.

3. Ekonomik Verimlilik

Bir işletmenin maliyetlerine oranla ürettiği ürünlerin satış fiyatı arasındaki ilişkiyi ifade eden kavram ekonomik verimliliktir. Örneğin, B işletmesi 6.000 TL harcayarak 3.000 adet mal üretmiş ve birim satış fiyatı 3 TL olan bu ürünleri satmıştır. Bu durumda ekonomik verimliliği 1,5 olarak hesaplanır.

4. Sanayi Devrimi ve Yönetim Sorunları

Sanayi Devrimi ile birlikte uzun çalışma saatleri ve makine kullanımı gibi değişimler yaşanırken, yönetim ve örgütlenme sorunları ortadan kalkmamış, aksine daha da belirgin hale gelmiştir. Fabrikalarda çalışan sayısının artması, yönetim ve örgütlenme sorunlarını gündeme getirmiştir.

5. Hawthorne Araştırmaları

Neoklasik yaklaşımın başlangıcını oluşturan Hawthorne araştırmaları, çalışanların verimliliği üzerinde sosyal ve psikolojik faktörlerin etkilerini incelemiştir. Bu araştırmalar, iş yerindeki insan ilişkilerinin ve moralin üretkenlik üzerindeki etkisini ortaya koymuştur.

6. Etkinlik

Bir işletmenin amaçlarına ulaşma derecesi olarak tanımlanan etkinlik, işletmenin belirlediği hedeflere ne ölçüde ulaştığını ifade eder. Etkinlik, yalnızca yapılan işin miktarı değil, aynı zamanda kalitesi ve hedeflerle uyumu açısından da değerlendirilir.

7. Ekonomik Faaliyetler

İnsan ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla girişilen ve parayla ölçülebilen faaliyetler ekonomik faaliyetler olarak adlandırılır. Bu faaliyetler, üretim, ticaret, hizmetler gibi alanları kapsar ve toplumun genel refahına katkıda bulunur.

8. Bedel

Tüketicilerin üretici tarafından üretilen mal ve hizmetlere sahip olabilmek için ödedikleri bedel, bu mal ve hizmetlerin piyasa değerini ifade eder. Bedel, arz ve talep dengesi, maliyetler ve rekabet gibi faktörler tarafından belirlenir.

9. Durumsallık Yaklaşımı

Her işletme ve yönetim sorunu için tek bir doğru çözüm olmadığı ilkesini reddeden durumsallık yaklaşımı, durumlara göre farklı çözümler geliştirilmesi gerektiğini savunur. Bu yaklaşım, işletme yönetiminde esneklik ve adaptasyonun önemini vurgular.

10. Üst Sistem

Bir ülke ekonomisi düşünülürken, bu ekonomiye göre daha geniş bir yapıyı ifade eden üst sistem kavramı, örneğin Türkiye ekonomisi için Avrupa Birliği ekonomisidir. Üst sistemler, alt sistemlerin üzerinde yer alan ve onları etkileyen daha büyük yapılar olarak değerlendirilir.

11. Demografik Çevre Unsurları

Demografik çevre, bir toplumun nüfus yapısını ve özelliklerini ifade ederken, teknolojik altyapı bu çevre unsurlarından biri değildir. Demografik çevre unsurları arasında yaş dağılımı, eğitim düzeyi, nüfus yoğunluğu ve gelir dağılımı yer alır.

12. SA 8000 Standardı

Çalışanların ücretlerinin asgari ücret seviyesinde olması ve temel ihtiyaçlarını karşılayacak kadar yeterli olmasını şart koşan SA 8000 Standardı, iş yerindeki sosyal sorumluluk ilkelerini belirler. Bu standart, işçi hakları ve çalışma koşulları açısından önemli bir referans noktasıdır.

13. İktisat Bilimi

Kalkınma, enflasyon, para, kredi, faiz, gelir dağılımı ve istihdam gibi konular iktisat bilim dalının araştırma alanına girer. İktisat, kaynakların etkin kullanımı ve ekonomik büyüme gibi konuları inceleyen sosyal bir bilim dalıdır.

14. İşletme

Ekonomik mal ve hizmet üretmek için faaliyet gösteren ve üretim faktörlerini uyumlu bir şekilde bir araya getiren ekonomik birimler işletme olarak adlandırılır. İşletmeler, kâr elde etmek amacıyla faaliyet gösterir ve piyasa ekonomisinin temel yapı taşlarıdır.

15. Kâr Hesaplama

Bir işletmenin belirli bir dönemde elde ettiği kâr, toplam gelirler ile toplam maliyetler arasındaki farktır. Örneğin, C işletmesi 2020 yılında 40.000 TL maliyetle 4.000 adet mal üretip her birimini 20 TL’ye satmış ve bu dönemde 40.000 TL kâr elde etmiştir.

16. Gelir Hesaplama

Bir işletmenin belirli bir dönemde elde ettiği toplam gelir, maliyetler ve kârın toplamıdır. Örneğin, B işletmesinin 2017 yılında maliyetleri 600.000 TL ve kârı 400.000 TL ise, bu işletmenin toplam geliri 1.000.000 TL olarak hesaplanır.

17. Modern Yönetim Yaklaşımları

Durumsallık yaklaşımı, işletmeciliğin tarihçesinde modern yönetim yaklaşımları arasında sınıflandırılır. Bu yaklaşım, yönetim süreçlerinin esneklik ve adaptasyon gerektirdiğini savunur.

18. Sistem Yaklaşımı

Modern yönetim yaklaşımlarından biri olan sistem yaklaşımı, işletmelerin birbirine bağlı ve etkileşimde bulunan parçalardan oluşan sistemler olarak görülmesi gerektiğini savunur. Bu yaklaşım, işletmelerin iç ve dış çevresi ile ilişkilerini analiz eder.

19. Etik Sorumluluk

İşletmelerin, yasalarla belirtilmeyen fakat toplumun beklediği davranışları yerine getirme yükümlülüğü etik sorumluluk olarak adlandırılır. Etik sorumluluk, işletmelerin toplumla uyum içinde faaliyet göstermesini sağlar.

20. Ekonomik Verimlilik

Bir işletmenin maliyetlerine oranla ürettiği ürünlerin satış fiyatı arasındaki ilişki ekonomik verimlilik olarak adlandırılır. Örneğin, Z işletmesi 500.000 TL harcayarak 20.000 adet mal üretmiş ve birim satış fiyatı 50 TL olan bu ürünleri satarak 2 birim ekonomik verimlilik elde etmiştir.

Sonuç

İşletme yönetimi, geniş kapsamlı ve çok boyutlu bir disiplindir. Bu makalede incelenen konular, işletmelerin verimli ve etkili bir şekilde yönetilmesi için gereken temel kavramları ve teorileri kapsamaktadır. Bedensel emekten sosyal paydaşlar teorisine, ekonomik faaliyetlerden etik sorumluluğa kadar işletme yönetimi, modern ekonomilerin vazgeçilmez bir parçasıdır.

1- El, kol, bacak hareketleri gibi kas gücüne dayanan emek türü aşağıdakilerden hangisidir?

a) Bedensel emek
b) Zihinsel emek
c) Tinsel emek
d) Düşünsel emek
e) Durumsal emek

Cevap : a) Bedensel emek

2- “İşletme aralarında pay sahiplerinin de bulunduğu tüm paydaşlar tarafından kurulmuş ortak bir girişimdir ve kendisine katkıda bulunan bu paydaş grupları ile birlikte yaşamaktadır.” ifadesi aşağıdaki teorilerden hangisinde ele alınmaktadır?

a) Yatırım teorisi
b) Oyun teorisi
c) İktisat teorisi
d) Sosyal paydaşlar teorisi
e) Dış ticaret teorisi

Cevap : d) Sosyal paydaşlar teorisi

3- B işletmesi 6.000 TL harcayarak 3.000 adet mal üretmiştir. İşletmenin ürettiği mamullerin birim satış fiyatı 3 TL’dir. B işletmesinin ekonomik verimliliği kaçtır?

a) 0,5
b) 2,5
c) 1
d) 1,5
e) 2

Cevap : d) 1,5

4- Aşağıdakilerden hangisinin Sanayi Devrimi ile birlikte başladığı söylenemez?

a) Çok uzun saatlerde fabrikalarda çalışılmaya başlanmıştır.
b) Makine ile pazara yönelik üretim başlamıştır.
c) Yönetim ve örgütlenme sorunları ortadan kalkmıştır.
d) El işi yerine, makine ile üretime geçilmiş ve verimlilik kavramı ortaya çıkmıştır.
e) Fabrikalarda çalışan sayısı artmış, yönetim ve örgütlenme sorunları ortaya çıkmıştır.

Cevap : c) Yönetim ve örgütlenme sorunları ortadan kalkmıştır.

5- Neoklasik yaklaşımın başlangıcını oluşturan araştırmalar dizisi aşağıdakilerden hangisidir?

a) New York araştırmaları
b) San Francisco araştırmaları
c) Western Electric araştırmaları
d) Chicago araştırmaları
e) Hawthorne araştırmaları

Cevap : e) Hawthorne araştırmaları

6- “Bir işletmenin amaçlarına ulaşma derecesi” olarak tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

a) Aktif verimliliği
b) Etkinlik
c) Verimlilik
d) Kârlılık
e) Sermayenin kârlılığı

Cevap : b) Etkinlik

7- İnsan ihtiyaçlarının karşılanması için girişilen ve parayla ölçülebilen faaliyetler aşağıdakilerden hangisidir?

a) Sosyolojik faaliyetler
b) Ekonomik faaliyetler
c) Teknolojik faaliyetler
d) Çevresel faaliyetler
e) Yasal faaliyetler

Cevap : b) Ekonomik faaliyetler

8- “Tüketiciler, üretici tarafından üretilen mal ve hizmetlere bir ……………….. ödeyerek sahip olmaktadırlar.”

a) fayda
b) bedel
c) sermaye
d) emek
e) bilgi

Cevap : b) bedel

9- Her işletme ve yönetim sorunu için sadece bir doğru çözüm olduğu ilkesini reddeden yönetim yaklaşımı aşağıdakilerden hangisidir?

a) Durumsallık yaklaşımı
b) Bürokratik yönetim yaklaşımı
c) Davranışsal yaklaşım
d) Yönetim süreci yaklaşımı
e) Bilimsel yönetim yaklaşımı

Cevap : a) Durumsallık yaklaşımı

10- Türkiye ekonomisi bir sistem olarak düşünülürse aşağıdakilerden hangisi Türkiye ekonomisine göre bir üst sistemdir?

a) Türkiye’deki turizm sektörü
b) Avrupa Birliği ekonomisi
c) Türkiye’deki X adlı turizm işletmesi
d) Türkiye’deki X adlı turizm işletmesinin pazarlama bölümü
e) Türkiye’deki mobilya sektörü

Cevap : b) Avrupa Birliği ekonomisi

11- Aşağıdakilerden hangisi demografik çevre unsurlarından biri değildir?

a) Eğitim düzeyi
b) Teknolojik altyapı
c) Yaş dağılımı
d) Nüfus yoğunluğu
e) Gelir dağılımı

Cevap : b) Teknolojik altyapı

12- “Çalışanların ücretleri en azından ‘asgari ücret’ seviyesinde ve personelin temel ihtiyaçlarını karşılamaya yetecek kadar olmalıdır.” ifadesi SA 8000 Standardı’nın hangi temel ilkesi ile ilgilidir?

a) Maaş ve ücretler
b) Çocuk işçi
c) Sağlık ve güvenlik
d) Disiplin uygulamaları
e) Yönetim sistemleri

Cevap : a) Maaş ve ücretler

13- Kalkınma, enflasyon, para, kredi, faiz, gelir dağılımı ve istihdam gibi konular aşağıdaki hangi bilim dalının araştırma alanına girer?

a) İşletme
b) Matematik
c) İktisat
d) Felsefe
e) Siyaset bilimi

Cevap : c) İktisat

14- Kişilerin ihtiyaçlarını karşılama amacı ile üretim faktörlerini uyumlu bir şekilde bir araya getirip ekonomik mal ve hizmet üretmek için faaliyette bulunan ekonomik birimlere verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?

a) Makine
b) Sermaye
c) Araç
d) İşletme
e) Emek

Cevap : d) İşletme

15- C işletmesi 2020 yılında toplam 40.000 TL maliyetle 4.000 adet mal üretip her birimini 20 TL’ye satmıştır. Bu dönemde işletmenin elde ettiği kâr ne kadardır?

a) 25.000 TL
b) 11.500 TL
c) 11.000 TL
d) 50.000 TL
e) 40.000 TL

Cevap : e) 40.000 TL

16- B işletmesinin 2017 yılında maliyetleri 600.000 TL, kârı ise 400.000 TL ise bu işletmenin 2017 yılında elde ettiği gelir kaç liradır?

a) 1.400.000
b) 1.000.000
c) 1.700.000
d) 1.300.000
e) 1.600.000

Cevap : b) 1.000.000

17- Durumsallık Yaklaşımı, işletmeciliğin tarihçesinde hangi yaklaşımlar içinde sınıflandırılır?

a) Davranışsal Yaklaşım
b) Sistem Yaklaşımı
c) Modern Yönetim Yaklaşımı
d) Klasik Yaklaşım
e) Neoklasik Yönetim Yaklaşımı

Cevap : c) Modern Yönetim Yaklaşımı

18- Aşağıdakilerden hangisi modern yönetim yaklaşımlarından biridir?

a) Yönetim süreci yaklaşımı
b) Sistem yaklaşımı
c) Bilimsel yönetim yaklaşımı
d) Bürokrasi yaklaşımı
e) Davranışsal yaklaşım

Cevap : b) Sistem yaklaşımı

19- “Yasalarla belirtilmeyen fakat bir işletmeden toplumun beklediği davranışlar” işletmenin hangi sorumluluk alanı kapsamındadır?

a) Ekonomik sorumluluk
b) Etik açıdan sorumluluk
c) İşletme içi sorumluluk
d) Hukuksal sorumluluk
e) Gönüllü sorumluluk

Cevap : b) Etik açıdan sorumluluk

20- Z işletmesi 500.000 TL harcayarak 20.000 adet mal üretmiştir. İşletmenin ürettiği mamullerin birim satış fiyatı 50 TL’dir. Z işletmesinin ekonomik verimliliği kaçtır?

a) 0,5
b) 2
c) 2,5
d) 1
e) 1,5

Cevap : b) 2