Avrupa Birliği Türkiye İlişkileri 2025-2026 Vize Soruları

Giriş

Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasındaki ilişkiler, uzun bir tarihsel geçmişe ve karmaşık bir yapıya sahiptir. Türkiye, Avrupa Ekonomik Topluluğu’na (AET) ilk katılım başvurusunu “1959” yılında yapmıştır. Bu ilişkilerin hukuki temeli 1963 Ankara Anlaşması ile atılmış ve süreç, hazırlık, geçiş ve nihai dönem olmak üzere üç aşamada planlanmıştır. “Hazırlık Dönemi”, Türkiye’nin herhangi bir yükümlülük üstlenmediği, ekonomisini güçlendirmeyi hedeflediği ilk aşamadır. Ankara Anlaşması ile öngörülen “nihai aşama”nın başlangıcı ise, Türkiye’nin “Gümrük Birliğine üye olması” (1996) ile gerçekleşmiştir.

Avrupa Birliği’nin Gelişimi ve Genişlemesi

Avrupa bütünleşmesi, 1952 tarihli Avrupa Savunma Topluluğu Anlaşması’nın temeli olan “Pleven Planı” gibi girişimlerle başlamıştır. Ekonomik bütünleşmede önemli bir adım olan Gümrük Birliği, üye ülkeler arasında “1968” yılında tamamlanmıştır. Ekonomik ve parasal birliğin gerçekleştirilmesine yönelik ilk ciddi teşebbüs ise 1970 tarihli “Werner Raporu”dur. Maastricht Anlaşması ile belirlenen ekonomik ve parasal birliğin ikinci aşamasına ise “1 Ocak 1994” tarihinde geçilmiştir. “Maastricht Kriterleri” kapsamında, üye devletlerin kamu borç stokunun GSYİH’ye oranı en fazla “%60” olmalıdır.

AB, zamanla genişleyerek yeni üyeler kabul etmiştir. Merkez ve Doğu Avrupa Ülkeleri’ni kapsayacak şekilde genişleme kararı “Kopenhag Zirvesi”nde alınmıştır. Birliğin yedinci genişlemesiyle “Hırvatistan” 28. üye olmuştur. AB’nin yapısı da zamanla değişmiş, Maastricht Anlaşması ile kurulan üç sütunlu yapı “Lizbon Anlaşması” ile geçerliliğini yitirmiştir.

AB Kurumları ve Politikaları

AB’nin kurumsal yapısı, çeşitli organlardan oluşur. Yürütme organı olan Komisyon, AB politikalarını hazırlar ve birliği temsil eder; ancak bütçeyi onaylama yetkisi Avrupa Parlamentosu ve Konsey’e aittir, Komisyon’a değil. Bölgesel ve yerel yönetimlerin çıkarlarını temsil eden ve eğitim, kültür gibi konularda görüşüne başvurulan kurum ise “Bölgeler Komitesi”dir.

AB politikaları arasında Bölgesel Politika’nın hukuki dayanağı “Roma Anlaşması”dır. Sosyal Politika’nın ana eylem alanlarından biri ise “İnsana yatırım”dır. Dış ilişkilerde, Akdeniz havzası ile ilişkiler 1960’larda “ikili anlaşmalar” çerçevesinde gelişmiş, 1988’de COMECON ile imzalanan bildirge ise Doğu Bloku ile “diplomatik ilişkilerin önünü açmıştır”.

Türkiye-AB Gümrük Birliği

Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliği Anlaşması; ticaret politikası, rekabet ve gümrük mevzuatı gibi alanları kapsar. Ancak “Mali protokol”, Gümrük Birliği Anlaşması’nın doğrudan bir parçası değil, finansal yardımlarla ilgili ayrı bir düzenlemedir.

1. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye-Avrupa Birliği ortaklık dönemlerinden biri olan “nihai aşama”nın başlangıcını oluşturur?

A) Türkiye’nin Gümrük Birliğine üye olması
B) Katılım Ortaklığı Belgesi’nin kabul edilmesi
C) Türkiye’ye adaylık statüsünün verilmesi
D) Türkiye’nin tam üyelik müzakerelerine başlaması
E) Katma Protokol’ün imzalanması

Cevap : A) Türkiye’nin Gümrük Birliğine üye olması

Açıklama : Ankara Anlaşması ile belirlenen **nihai aşama** (son aşama), Türkiye’nin Avrupa Birliği ile **Gümrük Birliğine üye olmasıyla** (1996) fiilen başlamıştır.

2. Aşağıdaki devletlerden hangisi yedinci genişleme ile Avrupa Birliğinin 28. üyesi olmuştur?

A) Hırvatistan
B) İzlanda
C) Makedonya
D) Arnavutluk
E) Karadağ

Cevap : A) Hırvatistan

Açıklama : **Hırvatistan**, 2013 yılında Avrupa Birliği’ne katılan ve birliğin **28. üyesi** olan devlettir.

3. Aşağıdakilerden hangisi Avrupa Birliği 2010 Sosyal Politikası’nın ana eylem alanlarından biridir?

A) İnsana yatırım
B) Bölgesel farklılıklar
C) Tek pazar
D) Ulaşım maliyetleri
E) Dış yansıma

Cevap : A) İnsana yatırım

Açıklama : Avrupa Birliği’nin sosyal politikaları, temel olarak **istihdam, sosyal koruma ve sosyal içerme** alanlarına odaklanır ve bu alanların en önemlilerinden biri **İnsana yatırım**’dır (eğitim ve beceri geliştirme).

4. Konsey ve Komisyonun bölgesel çıkarlarının söz konusu olduğu anlaşma çerçevesince belirlenmiş konularda (eğitim, gençlik, kültür, toplum sağlığı, ekonomik ve toplumsal bütünleşme, ulaşım, telekomünikasyon ve enerji ağları gibi) görüşüne başvurmaları gereken Avrupa Birliği kurumu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bölgesel Guvernörler Kurulu
B) Bölgesel İş Birliği ve Diyalog Komitesi
C) Bölgesel Danışma Komitesi
D) Bölgeler Komitesi
E) Bölgesel Ekonomik ve Sosyal Komite

Cevap : D) Bölgeler Komitesi

Açıklama : Üye devletlerin bölgesel ve yerel yönetimlerinin çıkarlarını temsil eden ve anlaşmalarca belirlenmiş konularda görüşüne başvurulan Avrupa Birliği kurumu **Bölgeler Komitesi**’dir.

5. Aşağıdakilerden hangisi Gümrük Birliği Anlaşması’nın Türkiye ile ilgili alanlarından biri değildir?

A) Ticaret politikası
B) Rekabet
C) Sınai ve fikri mülkiyet
D) Gümrük mevzuatı
E) Mali protokol

Cevap : E) Mali protokol

Açıklama : Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliği Anlaşması; Ticaret politikası, Rekabet, Fikri mülkiyet ve Gümrük mevzuatını kapsar. **Mali protokol** (E) ise Gümrük Birliği Anlaşması’nın kendisi değil, Türkiye’ye sağlanacak finansal yardımlarla ilgili ayrı bir düzenlemedir.

6. Avrupa savunma bütünleşmesi yolundaki ilk adım olan 27 Mayıs 1952 tarihli Avrupa Savunma Topluluğu Anlaşması’nın temeli aşağıdaki hangi plana dayanmaktadır?

A) Pierre Planı
B) Fouchet Planı
C) Pleven Planı
D) Schuman Planı
E) Herriot Planı

Cevap : C) Pleven Planı

Açıklama : Avrupa Savunma Topluluğu Anlaşması’nın temeli, dönemin Fransa Savunma Bakanı René Pleven tarafından önerilen ve Avrupa ordusunun kurulmasını hedefleyen **Pleven Planı**’na dayanmaktadır.

7. Avrupa Birliği Anlaşması’yla belirlenen ekonomik ve parasal birliğin ikinci aşamasına geçiş tarihi aşağıdakilerden hangisidir?

A) 1 Mart 1996
B) 1 Mart 1994
C) 1 Mart 1995
D) 1 Ocak 1994
E) 1 Ocak 1995

Cevap : D) 1 Ocak 1994

Açıklama : Maastricht Anlaşması (1993) ile belirlenen ekonomik ve parasal birliğin **ikinci aşamasına** geçiş tarihi **1 Ocak 1994**’tür.

8. Aşağıdaki hangi anlaşma Avrupa Birliği Bölgesel Politikası’nın hukuki dayanağıdır?

A) Roma Anlaşması
B) Amsterdam Anlaşması
C) Brüksel Anlaşması
D) Paris Anlaşması
E) Maastricht Anlaşması

Cevap : A) Roma Anlaşması

Açıklama :

9. Avrupa’da ekonomik ve parasal birliğin gerçekleştirilmesine yönelik ilk teşebbüs olan rapor aşağıdakilerden hangisidir?

A) Spinelli Raporu
B) Delors Raporu
C) Tindemans Raporu
D) Werner Raporu
E) Pleven Raporu

Cevap : D) Werner Raporu

Açıklama : Avrupa’da ekonomik ve parasal birliğin gerçekleştirilmesine yönelik ilk ciddi teşebbüs, 1970 yılında yayımlanan ve Lüksemburg Başbakanı Pierre Werner tarafından hazırlanan **Werner Raporu**’dur.

10. Aşağıdakilerden hangisi Avrupa Birliği ve Akdeniz’e komşu ülkeleri bir çatı altında toplama amacıyla kurulan “Akdeniz İçin Birlik” ile “Avrupa-Akdeniz Ortaklığı” arasındaki ortak yönlerden biri değildir?

A) Her ikisinde de ticaret hacmi beklenildiği kadar artırılamamıştır.
B) Her ikisinde de ele alınan konular aynı değildir.
C) Her ikisinde de üye sayısı eşittir.
D) Her ikisinde de ticaret var, ama güvenlik ön plandadır.
E) Her ikisinde de mali işbirliği, barış ve güvenlik temel hedeftir.

Cevap : C) Her ikisinde de üye sayısı eşittir.

Açıklama : Akdeniz İçin Birlik ve Avrupa-Akdeniz Ortaklığı (Barselona Süreci), farklı dönemlerde ve farklı katılımcı sayısıyla kurulmuştur. Dolayısıyla **Her ikisinde de üye sayısı eşittir** (C) ifadesi ortak bir yön değildir.

11. “Maastricht Kriterleri” kapsamında, üye devletlerin planlanan ya da fiili kamu borç stoklarının gayrisafi yurt içi hasılalarına oranı en fazla yüzde kaç olabilecektir?

A) 55
B) 60
C) 65
D) 50
E) 45

Cevap : B) 60

Açıklama : Maastricht Kriterleri’ne (Ekonomik Birlik Kriterleri) göre, üye devletlerin kamu borç stokunun GSYİH’ye oranı en fazla **%60** olabilecektir.

12. Merkez ve Doğu Avrupa Ülkeleri’ni kapsayacak şekilde Avrupa Birliğinin genişletilmesi kararı aşağıdaki hangi zirvede alınmıştır?

A) Lüksemburg Zirvesi
B) Lizbon Zirvesi
C) Helsinki Zirvesi
D) Barselona Zirvesi
E) Kopenhag Zirvesi

Cevap : E) Kopenhag Zirvesi

Açıklama : Merkez ve Doğu Avrupa Ülkeleri’nin (MDAÜ) AB’ye katılımına yönelik kapsamlı genişleme kararı ve katılım şartları (Kopenhag Kriterleri) **Kopenhag Zirvesi**’nde (1993) alınmıştır.

13. 1988 yılında Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) ile Karşılıklı Ekonomik Yardımlaşma Konseyi (COMECON) arasında ortak bildirge imzalanmasıyla Topluluk aşağıdaki kazanımlardan hangisini elde etmiştir?

A) Ekonomik ilişkilerin güçlenmesi
B) Ortak güvenlik iş birliğinin mümkün olması
C) Sosyal ilişkilerin güçlenmesi
D) Ortak siyasi iş birliği anlaşmasına temel oluşturması
E) Diplomatik ilişkilerin önünün açılması

Cevap : E) Diplomatik ilişkilerin önünün açılması

Açıklama : 1988’de AET ile COMECON arasında imzalanan ortak bildirge, Doğu Bloku ile Topluluk arasındaki **diplomatik ilişkilerin** normalleşmesine ve gelişmesine **ön ayak olmuştur**.

14. Ankara Anlaşması ile öngörülen ve Türkiye’nin yükümlülükleri üstlenebilmesi için ekonomisini güçlendirmesinin hedeflendiği, dolayısıyla Türkiye’nin herhangi bir yükümlülük üstlenmediği ortaklık dönemi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Müzakere Dönemi
B) Uyum Dönemi
C) Hazırlık Dönemi
D) Entegrasyon Dönemi
E) Geçiş Dönemi

Cevap : C) Hazırlık Dönemi

Açıklama : Ankara Anlaşması’nın ilk aşaması olan **Hazırlık Dönemi** (1964-1973), Türkiye’nin ekonomisini güçlendirerek ortaklık yükümlülüklerini üstlenmeye hazırlanmasını hedeflemiş ve bu dönemde Türkiye’nin herhangi bir yükümlülüğü olmamıştır.

15. Avrupa Birliği’nin 1960’larda Akdeniz havzası ile ilişkileri hangi çerçevede gelişmiştir?

A) Siyasi birlik
B) Optimum para sahası
C) Gümrük birliği
D) İkili anlaşmalar
E) Ortak pazar

Cevap : D) İkili anlaşmalar

Açıklama : Avrupa Birliği’nin Akdeniz havzası ile ilk ilişkileri, genellikle ticaret ve iş birliğini öngören **ikili anlaşmalar** çerçevesinde gelişmiştir.

16. Türkiye, Avrupa Ekonomik Topluluğu’na aşağıdaki hangi yılda katılım başvurusunda bulunmuştur?

A) 1957
B) 1958
C) 1960
D) 1961
E) 1959

Cevap : E) 1959

Açıklama : Türkiye, Avrupa Ekonomik Topluluğu’na (AET) **31 Temmuz 1959** tarihinde katılım başvurusunda bulunmuştur.

17. Avrupa Birliğinin üç sütunlu yapısı aşağıdaki hangi anlaşmayla birlikte geçerliliğini yitirmiştir?

A) Helsinki Anlaşması
B) Lizbon Anlaşması
C) Nice Anlaşması
D) Kopenhag Anlaşması
E) Hannover Anlaşması

Cevap : B) Lizbon Anlaşması

Açıklama : Avrupa Birliği’nin Maastricht Anlaşması ile kurulan **üç sütunlu yapısı** (Topluluk, Ortak Dış ve Güvenlik Politikası, Adalet ve İçişleri), **Lizbon Anlaşması** (2009) ile birlikte ortadan kaldırılarak tek bir tüzel kişilik (AB) altında birleştirilmiştir.

18. Avrupa Topluluğu’nun oluşturulması sonrasında üye ülkeler arasında Gümrük Birliği aşağıdaki hangi yılda tamamlanmıştır?

A) 1966
B) 1968
C) 1965
D) 1964
E) 1967

Cevap : B) 1968

Açıklama : Avrupa Ekonomik Topluluğu’nu kuran Roma Anlaşması ile öngörülen **Gümrük Birliği**, **1 Temmuz 1968** tarihinde üye ülkeler arasında tamamlanmıştır.

19. Aşağıdakilerden hangisi Avrupa Birliği’nin yürütme organı olan Komisyon’un görevlerinden biri değildir?

A) Avrupa Birliği politikalarını hazırlama
B) Aday ülkelerle olan müzakereleri yürütme
C) Avrupa Parlamentosu ile Avrupa Birliği bütçesini onaylama
D) Uluslararası platformlarda Avrupa Birliği’ni temsil etme
E) Avrupa Adalet Divanı ile beraber Birlik hukukunun doğru uygulanmasını sağlama

Cevap : C) Avrupa Parlamentosu ile Avrupa Birliği bütçesini onaylama

Açıklama : Avrupa Birliği bütçesini onaylama yetkisi, **Avrupa Parlamentosu** ile **Avrupa Birliği Konseyi**’ne aittir. Komisyonun görevi bütçe taslağını hazırlamaktır, onaylamak değil.

20. Avrupa Birliği’nde ulaşılan aşağıdaki hangi aşama birlik içi liberalizasyonu da simgelemiştir?

A) Ekonomik Birlik
B) Gümrük Birliği
C) Ortak Pazar
D) Serbest Ticaret Alanı
E) Parasal Birlik

Cevap : B) Gümrük Birliği

Açıklama :