Spor ve Çevre 2024-2025 Final Soruları

Giriş

Spor ve çevre ilişkisi; sürdürülebilir kalkınma, çevre ekonomisi ve spor tesislerinin planlanması gibi çok boyutlu konuları kapsar. Yanlış arazi kullanımı, atık yönetimi ve karbon salınımı gibi çevresel sorunlar, spor organizasyonlarının da gündemindedir. Bu makalede çevre ekonomisi, sürdürülebilir tesisler, spor yönetimi ve eğitim yöntemleri ele alınacaktır.

Çevre Ekonomisi ve Sürdürülebilirlik

• Çevre Ekonomisi: Sorunların maliyeti, ölçülmesi ve dağıtılması ile ilgilenir. “Eğitim” bu alanın doğrudan bir değerlendirme parametresi değildir.
• Sürdürülebilir Kalkınma: BM’nin hedefi “Kimseyi geride bırakmamak”tır. Spor, bu hedefin önemli bir kolaylaştırıcısıdır.
• Rio Olimpiyatları (SMP): Sürdürülebilirlik Yönetim Planı; karbon azaltma, su arıtma gibi hedefleri içerir. “Yüksek gelir” bir ticari hedeftir, çevresel planın parçası değildir.

Spor Tesisleri ve Çevresel Etkiler

• Yer Seçimi: Tesislerin çevresel etkisini belirleyen en hassas konudur. Yanlış arazi kullanımı erozyona (ormansızlaşma sonucu) neden olur.
• Dragon Stadyumu: Tayvan’da güneş enerjili bu stadyum, öncelikli olarak Futbol için kullanılır.
• Golf Sahaları: Su ve toprak kirliliğine yol açabilir. Ancak “Ozon tabakasına zarar veren karbon salınımı” golfün birincil yerel etkisi değildir.
• Alan Kullanımı: Spor salonları, açık hava tesislerinin sadece %5’i kadar alana ihtiyaç duyar.

Spor Yönetimi ve Hukuk

• TFF Öz Denetim: Türkiye Futbol Federasyonu 1992 yılında özerk yapıya ve öz denetim sistemine geçmiştir.
• Anayasa: Spora ilk kez doğrudan yer verilen anayasa 1982 Anayasasıdır.
• Sürdürülebilirlik İlkesi: Temel amaç, gelecek nesiller için “spor ve fiziksel aktivite fırsatlarını güvence altına almak”tır.

Eğitim Yöntemleri

• Beyin Fırtınası: Fikirlerin tartışılmadan/yargılanmadan serbestçe üretildiği yöntemdir. Avantajı yaratıcılıktır; “gerçek olaylara yakınlık” sağlamak (vaka analizi gibi) temel amacı değildir.
• Eğitici Özellikleri: İyi bir eğitici önyargısız olmalıdır. Gruba karşı önyargılı olmak olumsuz bir özelliktir.

1. Aşağıdakilerden hangisi çevre ekonomisinin önemli değerlendirme alanlarından biri değildir?

A) Politikaların maliyeti
B) Eğitim
C) Sorunların dağıtılması
D) Sorunların ölçülmesi
E) Sorunların maliyeti

Cevap : B) Eğitim

Açıklama : Çevre ekonomisi temel olarak çevresel sorunların maliyetlerini, ölçülmesini, bu sorunların toplum üzerindeki dağılımını ve çözüm politikalarının maliyet analizlerini inceler. Eğitim, çevre bilinci için önemli bir araç olsa da çevre ekonomisinin doğrudan bir “değerlendirme alanı” parametresi değildir.

2. Aşağıdakilerden hangisi Rio olimpiyat komitesinin Sürdürülebilirlik Yönetim Planı (SMP) kapsamında yer almaz?

A) Yüksek gelir
B) Çevre bilinci
C) Su arıtma
D) Karbon azaltma
E) Yenilenebilir enerji kullanımı

Cevap : A) Yüksek gelir

Açıklama : Sürdürülebilirlik Yönetim Planları (SMP), çevresel etkileri en aza indirmeyi hedefler (karbon azaltma, su arıtma, enerji tasarrufu vb.). “Yüksek gelir” elde etmek ticari bir hedeftir, çevresel sürdürülebilirlik planının temel bir bileşeni değildir.

3. Aşağıdakilerden hangisi arazi kullanımı ve peyzajın yanlış seçilmesi durumunda ortaya çıkan olumsuzluklar arasında değildir?

A) Yanlış planlama yoluyla arazi israfı
B) Peyzaj değişikliği
C) Orman alanlarının artması
D) Görsel etki
E) Tarımsal potansiyel kaybı

Cevap : C) Orman alanlarının artması

Açıklama : Yanlış arazi kullanımı genellikle ormansızlaşmaya ve yeşil alan kaybına yol açar. Orman alanlarının artması olumlu bir durumdur ve yanlış kullanımın bir sonucu (olumsuzluk) olarak değerlendirilmez.

4. Açık çöplükler hangi çevresel risk içerisinde değerlendirilmektedir?

A) Kimyasal
B) Kültürel
C) Fiziksel
D) Biyolojik
E) Sosyal

Cevap : C) Fiziksel

Açıklama :

5. Sürdürülebilir spor tesisleri konusunda Tayvan’ın Kaohsiung kentinde inşa edilen Dragon Stadyumu hangi amaçla kullanılmaktadır?

A) Buz pateni
B) Tenis
C) Basket
D) Futbol
E) Golf

Cevap : D) Futbol

Açıklama : Kendi enerjisini üreten güneş panelleriyle ünlü Dragon Stadyumu (Kaohsiung Ulusal Stadyumu), çok amaçlı bir stadyum olup primarily **Futbol** ve atletizm müsabakaları için kullanılmaktadır.

6. Aşağıdakilerden hangisi spor ve rekreasyon alanlarından “golf” sporu için çevre üzerindeki olumsuz etkileri arasında yer almaz?

A) Kimyasallardan kaynaklanan su kirliliği
B) Yakıtlardan kaynaklanan toprak kirliliği
C) Yakıtlardan kaynaklanan su kirliliği
D) Habitatın rahatsız edilmesi
E) Ozon tabakasına zarar veren karbon salınımı

Cevap : E) Ozon tabakasına zarar veren karbon salınımı

Açıklama : Golf sahalarında kullanılan gübre ve ilaçlar su kirliliğine, bakım araçları toprak kirliliğine yol açabilir. Ancak “Ozon tabakasına zarar veren karbon salınımı”, golf sporunun doğrudan ve birincil yerel çevresel etkisi olarak literatürde diğer şıklar kadar baskın yer almaz (Genel bir endüstriyel sorundur).

7. Toprak erozyonu hangi çevresel sorunun bir sonucu olarak ortaya çıkar?

A) Endüstriyel atıkların artması
B) Hava kirliliği
C) Kentleşme
D) Gecekondu alanlarının genişlemesi
E) Ormansızlaşma

Cevap : E) Ormansızlaşma

Açıklama : Ağaç kökleri toprağı tutar. Ormanların yok edilmesi (ormansızlaşma), toprağın rüzgar ve su ile taşınmasına yani erozyona neden olan en temel faktördür.

8. Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) ilk kez hangi tarihte öz denetim sistemine geçmiştir?

A) 2000
B) 1996
C) 1998
D) 1988
E) 1992

Cevap : E) 1992

Açıklama : TFF, 1992 yılında çıkarılan 3813 sayılı kanun ile özerk bir yapıya kavuşmuş ve kendi kendini yönetme/denetleme (öz denetim) sürecine geçmiştir.

9. Aşağıdakilerden hangisi sporun sürdürülmesi için dikkat edilmesi gereken ana unsurlar arasında yer alır?

A) Doğa ve çevre ile uyumsuz spor biçimlerini teşvik etmek
B) Hassas alanlara verilen zararı artırmak
C) Spor yapanlar için keyif değerini azaltmak
D) Sporla ilgili altyapıyı çevreyle uyumsuz hale getirmek
E) Spor ve fiziksel aktivite fırsatlarını güvence altına almak

Cevap : E) Spor ve fiziksel aktivite fırsatlarını güvence altına almak

Açıklama : Sporun sürdürülebilirliği; çevreyi koruyarak, gelecek nesillerin de spor ve fiziksel aktivite yapabilme imkanlarını (fırsatlarını) korumayı ve güvence altına almayı gerektirir.

10. Sürdürülebilir kalkınmanın önemli kolaylaştırıcısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Spor
B) Risk
C) Çevre
D) Atık
E) Sunum

Cevap : A) Spor

Açıklama : Birleşmiş Milletler ve uluslararası kuruluşlar, sporu; toplumsal kapsayıcılığı artırması, sağlığı iyileştirmesi ve çevre bilinci oluşturması nedeniyle sürdürülebilir kalkınmanın önemli bir **kolaylaştırıcısı** ve aracı olarak görmektedir.

11. Spor tesislerinin konumunun seçiminde en hassas konu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yer seçimi
B) Biyoçeşitlilik kaybı
C) Tehlikeli atık
D) Peyzaj
E) Fiyat artışı

Cevap : A) Yer seçimi

Açıklama : Bir spor tesisinin çevresel etkisini belirleyen en kritik ve geri dönüşü en zor karar **yer seçimi**dir. Yanlış yer seçimi; habitat kaybına, ulaşım sorunlarına ve ekosistem bozulmasına neden olur.

12. Aşağıdakilerden hangisi sporun toplumsal ve ekonomik eğilimlerde demografik değişim parametresi içerisinde yer alır?

A) Gelir dağılımı
B) Spor malzeme paylaşımı
C) Spor kulüplerine katılım
D) Spor malzemesi kiralama
E) Spor malzeme üretimi

Cevap : A) Gelir dağılımı

Açıklama :

13. Spor salonları, açık hava tesislerinin kapladığı alanın yüzde kaçına ihtiyaç duyar?

A) 4
B) 3
C) 5
D) 2
E) 1

Cevap : C) 5

Açıklama :

14. “İnsanları ve gezegeni birbirine yaklaştırmak ve kimseyi geride bırakmamak” hangi yaklaşımın hedefidir?

A) Gürültü
B) Negatif dışsallıklar
C) Pazar rekabet gücü
D) Sürdürülebilir kalkınma
E) Pozitif dışsallıklar

Cevap : D) Sürdürülebilir kalkınma

Açıklama : BM’nin 2030 Gündemi ve Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nın temel mottosu “Kimseyi geride bırakmamak”tır ve temel hedefi insan ile gezegenin uyumunu sağlamaktır.

15. Aşağıdakilerden hangisi “Golf sahalarının çevresel yönleri ve etkileri” için çevre üzerindeki olumsuz etkilerinden Araç-Makine İşleri kapsamında yer alır?

A) Toprağın Taşınması
B) Elektrikli golf arabası
C) Malzemelerin Temizlenmesi
D) Gübre Uygulaması
E) Kimyasal depolama

Cevap : B) Elektrikli golf arabası

Açıklama :

16. Aşağıdakilerden hangisi eğiticinin özellikleri açısından önemli olan faktörlerden biri değildir?

A) Eğiticinin toplumun güvendiği bir kişi olması
B) Eğiticinin toplumun bildiği bir kişi olması
C) Eğitici karşısındaki gruba karşı ön yargılı olması
D) Eğiticinin etkili şekilde iletişim kurma kabiliyeti olması
E) Eğitimden beklenen faydanın eğitimci tarafından tam olarak anlaşılması

Cevap : C) Eğitici karşısındaki gruba karşı ön yargılı olması

Açıklama : İyi bir eğiticinin tarafsız, kapsayıcı ve önyargısız olması gerekir. Gruba karşı **önyargılı olmak**, eğitimin verimliliğini düşüren olumsuz bir özelliktir.

17. Spora ilk kez direkt olarak yer verilen anayasanın tarihi aşağıdakilerden hangisidir?

A) 1961
B) 1982
C) 1940
D) 1970
E) 1923

Cevap : B) 1982

Açıklama :

18. Aşağıdakilerden hangisi sağlık eğitiminde “beyin fırtınası” yönteminin başlıca avantajları arasında yer almaz?

A) Az zamanda fazla sayıdaki düşünceyi elde etme olanağı oluşur.
B) Eğitimde bulunanların hayal güçlerini devreye almaları sağlanır.
C) Temel amaç sorun çözme üzerine yoğunlaşmaktadır.
D) Gerçek olaylara yakınlık sağlar.
E) Katılımcıların yenilikçi ve yaratıcı fikirleri oluşur.

Cevap : D) Gerçek olaylara yakınlık sağlar.

Açıklama : Beyin fırtınası yaratıcılığı ve hayal gücünü teşvik eder. “Gerçek olaylara yakınlık sağlamak” ise daha çok **Örnek Olay (Vaka İncelemesi)** veya **Rol Yapma** gibi yöntemlerin temel avantajıdır.

19. “Bir konudaki fikri tartışmadan, kişilerin bu konudaki görüşlerini açıkladıkları, fikir alışverişinde bulundukları” metot hangi eğitim yöntemidir?

A) Drama
B) Beyin fırtınası
C) Örnek olay (Vaka incelemesi)
D) Gösterip yaptırma
E) Rol yapma

Cevap : B) Beyin fırtınası

Açıklama : Fikirlerin eleştirilmeden, yargılanmadan (tartışılmadan) serbestçe ortaya atıldığı ve toplandığı yaratıcı düşünme tekniği **Beyin Fırtınası**dır.

20. Aşağıdakilerden hangisi Spor Federasyonları Daire Başkanlığının görevleri içerisinde yer almaz?

A) Federasyonların yurt içi ve yurt dışı faaliyetlerinde görev alacak Bakanlık personeli veya gözlemcilerinin katılım onaylarını almak
B) Spor dallarının belirlenmesi ile ilgili tayin ve tespit yapmak
C) Spor federasyonları il spor dalı temsilcilikleri ile ilgili yazışmaları yapmak
D) Ülkemizde spor turizminin geliştirilmesine yönelik yapılan seminer ve çalışmalara katılmak
E) Federasyon başkanlıkları tarafından hazırlanan veya güncellenen yönerge, talimat, duyuru ve federasyon ihalelerini Bakanlığın resmi İnternet sitesinde yayımlanmasını sağlamak

Cevap : D) Ülkemizde spor turizminin geliştirilmesine yönelik yapılan seminer ve çalışmalara katılmak

Açıklama : Diğer seçenekler (A, B, C, E) Daire Başkanlığının doğrudan idari ve düzenleyici görevleriyken; seminerlere katılmak (D) genellikle bir temsil veya gelişim faaliyetidir, birincil bir “yönetim/düzenleme görevi” tanımında yer almaz veya diğerlerine göre daha dolaylıdır.