Finansal Muhasebe 2025-2026 Vize Soruları

Giriş

Finansal muhasebe, işletmelerin mali durumunu ve faaliyet sonuçlarını kaydeden, sınıflandıran ve raporlayan bir bilgi sistemidir. Muhasebenin en temel eşitliği Varlıklar = Borçlar + Özsermaye şeklindedir. Bir işletmenin belli bir tarihteki (dönem sonu) finansal durumunu (varlık, borç ve özsermaye yapısını) gösteren tabloya “Bilanço” (veya Finansal Durum Tablosu) denir. İşletmenin kârlılığı hakkında bilgi veren tablo ise “Gelir Tablosu”dur. İşlemlerin türlerine göre sınıflandırıldığı deftere ise “Büyük Defter” adı verilir.

Finansal Olayların Etkileri

Finansal işlemler, bilanço eşitliğini her zaman koruyacak şekilde hesapları etkiler.

• Borç Ödeme: 5.000 TL’lik borcun nakit ödenmesi, “Borçları azaltır” ve aynı zamanda (nakit çıkışı olduğu için) “Varlıkları azaltır”.
• Gider Ödeme: Ay sonunda gelen elektrik faturası veya aidat ödendiğinde, nakit çıkışı olduğu için “Varlıklar azalır” ve gider oluştuğu için “Özsermaye azalır”.
• Sermaye Artışı: İşletme kurulurken bir ortağın (Çınar Bey) arazi koyması, işletmenin varlıklarını artırır (Arazi girişi) ve aynı zamanda işletmenin ortağa olan yükümlülüğü olan özsermayeyi artırır. Sonuç: “Varlıklar artmış, özsermaye artmıştır”.

Hesap Türleri ve Kayıt Kuralları

Hesaplar, niteliklerine göre sınıflandırılır ve farklı şekilde çalışır.

• Peşin Ödenmiş Giderler: Gelecekteki bir hizmetin hakkını temsil ettiği için “Varlık hesabıdır”. Dönem sonunda kapatılmaz, bilançoda yer alır.
• Kazanılmamış Gelirler: Peşin tahsil edilmesine rağmen hizmeti henüz sunulmamış gelirlerdir (örn: 15 Kasım’da alınan yıllık abonelik ücreti). Bu hesap, işletmenin müşteriye karşı yükümlülüğünü gösterdiği için bir “Borç hesabıdır” ve bilançoda raporlanır. Günlük defter kaydında, tahsil edilen nakit “Kasa hesabına borç”, henüz hak edilmeyen gelir ise “Kazanılmamış hizmet geliri hesabına alacak” kaydedilir.
• Gelir ve Gider Hesapları: Dönem sonunda (31 Aralık) kapatılırlar. Gider hesapları, “Kâr veya Zarar hesabının borcuna” aktarılarak kapatılır.

Dönem Sonu İşlemleri ve Ayarlama Kayıtları

Muhasebede “Tahakkuk Esası” geçerlidir; yani gelir ve giderler, nakit hareketi ne zaman olursa olsun, gerçekleştikleri dönemde kaydedilmelidir.

• Gelir Tahakkuku: Bir işletme Aralık ayı kirasını tahsil edememiş olsa bile, hizmet verildiği için gelir gerçekleşmiştir. Ayarlama kaydında, “Kira geliri hesabı alacaklandırılır” (gelir artışı) ve “Kira alacağı hesabı borçlandırılır”.
• Gider Tahakkuku: Haftalık ücret ödeyen bir işletmede (örn: her Cuma 500 TL), dönem sonu Çarşamba gününe denk gelirse, Pazartesi-Salı-Çarşamba (3 gün) için tahakkuk eden ücret (300 TL) o döneme gider yazılmalıdır. Kayıt: “Ücret gideri borç, Ödenecek ücret alacak” (300 TL) şeklindedir.

Örnek Hesaplamalar

Özsermaye Hesabı: Varlıkları 30.000 TL, Borçları 10.000 TL olan bir işletmenin Özsermayesi (Varlık – Borç) 20.000 TL’dir.

Ticari Borçlar Bakiyesi: Dönem başı bakiyesi 5.000 TL olan Ticari Borçlar hesabına dönem içinde 8.000 TL (alış) eklenip 6.000 TL (ödeme) çıkış yapıldıysa, dönem sonu bakiyesi (5.000 + 8.000 – 6.000) 7.000 TL olur.

Kazanılmamış Gelir Bakiyesi: Mizanında Borç tarafı 3.000 TL, Alacak tarafı 8.000 TL olan Kazanılmamış Gelirler hesabının bakiyesi (8.000 – 3.000) 5.000 TL’dir ve Bilançoda raporlanır.

1. Aralık ayına ait aidat tutarı 31 Aralık tarihinde ödenmiştir.
Finansal olay ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Borçlar azalır, özsermaye artar.
B) Özsermaye artar, varlıklar azalır.
C) Varlıklar etkilenmez.
D) Özsermaye azalır, varlıklar azalır.
E) Özsermaye etkilenmez.

Cevap : D) Özsermaye azalır, varlıklar azalır.

Açıklama : Aidat tutarının ödenmesi bir **gideri** ifade eder. Giderler, işletmenin **özsermayesini azaltır**. Ödemenin nakit yapıldığı varsayılırsa, işletmenin **varlıkları** (Kasa/Banka) da azalır. Dolayısıyla **özsermaye azalır, varlıklar azalır**.

2. İşletmeye ay sonunda gelen elektrik faturası ödendiğinde hesaplar ne şekilde etkilenir?

A) Varlıklar azalır, özsermaye azalır.
B) Varlıklar artar, özsermaye azalır.
C) Borçlar azalır, özsermaye azalır.
D) Varlıklar azalır, borçlar artar.
E) Varlıklar artar, borçlar azalır.

Cevap : A) Varlıklar azalır, özsermaye azalır.

Açıklama : Elektrik faturasının ödenmesi bir **giderdir**; giderler **özsermayeyi azaltır**. Ödeme yapıldığı için nakit (varlık) çıkışı olur, bu da **varlıkları azaltır**. Dolayısıyla **varlıklar azalır, özsermaye azalır**.

3. Bir işletme borcunu nakit olarak ödemiştir. Bu finansal olay hesapları nasıl etkiler?

A) Varlıklar azalmıştır, borçlar azalmıştır.
B) Varlıklar artmıştır, borçlar artmıştır.
C) Borçlar azalmıştır, özsermaye azalmıştır.
D) Varlıklar artmıştır, borçlar azalmıştır.
E) Borçlar azalmıştır, özsermaye artmıştır.

Cevap : A) Varlıklar azalmıştır, borçlar azalmıştır.

Açıklama : Borcun ödenmesi, işletmenin **borçlarını azaltır**. Ödeme nakit (varlık) olarak yapıldığı için, işletmenin **varlıkları** da azalır. Dolayısıyla **varlıklar azalmıştır, borçlar azalmıştır**.

4. Peşin ödenmiş kira gideri ve kazanılmamış hizmet geliri hesapları ile ilgili olarak sırasıyla aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Varlık hesabıdır, borç hesabıdır.
B) Varlık hesabıdır, özsermaye hesabıdır.
C) Gider hesabıdır, gelir hesabıdır.
D) Varlık hesabıdır, gelir hesabıdır.
E) Özsermaye hesabıdır, borç hesabıdır.

Cevap : A) Varlık hesabıdır, borç hesabıdır.

Açıklama : **Peşin ödenmiş kira gideri**, gelecekteki bir hizmetin şimdiden satın alınmış hakkını temsil eder, bu nedenle bir **varlık hesabıdır**. **Kazanılmamış hizmet geliri** ise hizmet henüz sunulmadığı için müşteriye karşı bir yükümlülüğü temsil eder, bu nedenle bir **borç hesabıdır**.

5. Bir işletme sahibi olduğu binaya ilişkin Aralık ayı kirasını tahsil edememiştir. 31 Aralık tarihindeki ayarlama kaydı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Kira geliri hesabının borç tarafına kaydedilir.
B) Kira alacağı hesabının alacak tarafına kaydedilir.
C) Nakit hesabının alacak tarafına kaydedilir.
D) Kira gideri hesabının borç tarafına kaydedilir.
E) Kira geliri hesabının alacak tarafına kaydedilir.

Cevap : E) Kira geliri hesabının alacak tarafına kaydedilir.

Açıklama : Kira tahsil edilememiş olsa da, hizmet verilip gelir kazanıldığı için **gelirin gerçekleştiği** kabul edilir (Tahakkuk Esası). Ayarlama kaydında, tahsil edilemeyen gelir **Kira geliri hesabının alacak tarafına** (gelir artışı) ve **Kira alacağı hesabının borç tarafına** (varlık artışı) kaydedilir.

6. İşletme 5.000 TL tutarındaki borcunu ödemiştir.
Finansal olay ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Borçlar azalmıştır
B) Varlıklar artmıştır
C) Borçlar artmıştır
D) Özsermaye azalmıştır
E) Özsermaye artmıştır

Cevap : A) Borçlar azalmıştır

Açıklama : Borcun ödenmesi doğrudan işletmenin **borçlarını azaltır**. (Aynı zamanda nakit azaldığı için varlıklar da azalır).

7. 1 Ocak 2023 tarihinde yeni bir işletme kurulmuş ve kuruculardan Çınar Bey sermaye olarak arazisini koymuştur.
Bu finansal olay ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Varlıklar artmış, borçlar azalmıştır.
B) Varlıklar artmış, özsermaye artmıştır.
C) Varlıklar azalmış, kâr artmıştır.
D) Varlıklar azalmış, özsermaye artmıştır.
E) Varlıklar artmış, özsermaye azalmıştır.

Cevap : B) Varlıklar artmış, özsermaye artmıştır.

Açıklama : İşletmeye arazi girişi olması nedeniyle **varlıklar artar**. Arazi sermaye olarak konulduğu için, işletmenin sahibine olan yükümlülüğü yani **özsermaye** de artar. **Varlıklar artmış, özsermaye artmıştır**.

8. I. Dönem içerisindeki nakit kaynaklarını ve nakit kullanımlarını gösterir.
II. Muhasebenin temel eşitliği olan Varlıklar = Borçlar + Özsermaye’yi açıklar.
III. Finansal durum tablosu olarak da adlandırılır.
IV. Kâr veya zarar tablosu olarak da adlandırılır.
İşletmenin bilançosu ile ilgili olarak yukarıdakilerden hangisi/hangileri doğrudur?

A) I, II ve IV
B) II, III ve IV
C) I, II ve III
D) II ve IV
E) II ve III

Cevap : E) II ve III

Açıklama : Bilanço; **Muhasebenin temel eşitliğini** (II) gösterir ve **Finansal durum tablosu** (III) olarak da adlandırılır. Nakit kaynak ve kullanımlarını Nakit Akış Tablosu (I), kâr veya zararı ise Gelir Tablosu (IV) gösterir.

9. Kazanılmamış gelirler hesabı hangi finansal tabloda raporlanma şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kâr veya zarar tablosunda özsermaye olarak
B) Bilançoda varlık olarak
C) Bilançoda borç olarak
D) Kâr veya zarar tablosunda gider olarak
E) Kâr veya zarar tablosunda gelir olarak

Cevap : C) Bilançoda borç olarak

Açıklama : **Kazanılmamış gelirler** (Unearned Revenue), işletmenin müşteriden peşin tahsilat yapmasına rağmen hizmeti henüz sunmadığı için müşteriye karşı olan yükümlülüğünü (borcunu) gösterir. Bu nedenle **Bilançoda borç olarak** raporlanır.

10. Bir işletmenin kârlılığı hakkında bilgi veren finansal tablo aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nakit Akış Tablosu
B) Mizan
C) Bilanço
D) Dağıtılmamış Kârlar Tablosu
E) Gelir Tablosu

Cevap : E) Gelir Tablosu

Açıklama : **Gelir Tablosu**, işletmenin belirli bir dönemdeki gelir ve giderlerini karşılaştırarak net **kârlılığı** (Net Kâr/Zarar) hakkında bilgi veren temel finansal tablodur.

11. Aşağıdaki defterlerden hangisi muhasebede sınıflandırma fonksiyonuna hizmet eder?

A) Bilanço
B) Büyük defter
C) Envanter defteri
D) Günlük defter
E) Mizan

Cevap : B) Büyük defter

Açıklama : Muhasebe sürecinde, işlemlerin ilk olarak kaydedildiği günlük defterden (yevmiye defteri) sonra, işlemlerin türlerine göre ayrı ayrı hesaplarda **sınıflandırıldığı** defter **Büyük defter**’dir (Defter-i Kebir).

12. Bir işletmenin belli bir tarihteki varlık, borç ve özsermayesini gösteren finansal tablo aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kâr veya Zarar Tablosu
B) Dağıtılmamış Kârlar Tablosu
C) Gelir Tablosu
D) Nakit Akış Tablosu
E) Bilanço

Cevap : E) Bilanço

Açıklama : **Bilanço**, bir işletmenin **belli bir tarihteki** (dönem sonu) **varlık, borç ve özsermaye** (finansal durum) yapısını gösteren tablodur.

13. Antalya işletmesinin çalışanlarına haftalık olarak 500 TL olmak üzere her Cuma akşamı ücret ödemesi yaptığını varsayınız. 31 Aralık dönem sonu Çarşamba gününe denk geldiğinde yapılacak ayarlama kaydı aşağıdakilerden hangisidir? (Bir haftada 5 işgünü olduğunu varsayınız)

A) Ödenecek ücret borç tarafına 200 TL, Ücret gideri alacak tarafina 200 TL
B) Ücret gideri borç tarafına 200 TL, Ödenecek ücret alacak tarafina 200 TL
C) Ödenecek ücret borç tarafına 300 TL, Ücret gideri alacak tarafına 300 TL
D) Ücret gideri borç tarafına 300 TL, Ödenecek ücret alacak tarafına 300 TL
E) Ücret gideri borç tarafına 500 TL, Ödenecek Ücret alacak tarafina 500 TL

Cevap : D) Ücret gideri borç tarafına 300 TL, Ödenecek ücret alacak tarafına 300 TL

Açıklama : Cuma günü ödenen 500 TL haftalık ücret, 5 iş günü içindir. Günlük ücret: 500 TL / 5 gün = 100 TL/gün. 31 Aralık Çarşamba günü ise Pazartesi, Salı ve Çarşamba olmak üzere 3 günlük ücret (gider) tahakkuk etmiştir. Tahakkuk eden ücret: 3 \times 100 TL = 300 TL.
Yapılacak ayarlama kaydı (Tahakkuk Esası gereği):
* **Ücret gideri** (Özsermaye azalışı) **Borç** tarafına 300 TL.
* **Ödenecek ücret** (Borç artışı) **Alacak** tarafına 300 TL.

14. A İşletmesi müşterisi olan B İşletmesinden, gelecek yıl için sunulacak eğitim hizmeti karşılığında 30.000 TL tahsil edilmiştir.
Finansal olaya ilişkin günlük defter kaydı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Hizmet geliri hesabının borç tarafına kaydedilir.
B) Ticari alacaklar hesabının borç tarafına kaydedilir.
C) Kazanılmamış hizmet geliri hesabının alacak tarafına kaydedilir.
D) Nakit hesabının alacak tarafına kaydedilir.
E) Hizmet geliri hesabının alacak tarafına kaydedilir.

Cevap : C) Kazanılmamış hizmet geliri hesabının alacak tarafına kaydedilir.

Açıklama : Para tahsil edildiği için **Nakit hesabı borçlandırılır**. Hizmet henüz sunulmadığı (gelecek yıl için) için bu tahsilat **Kazanılmamış hizmet geliri** (Borç hesabı) olarak **alacak tarafına** kaydedilir.

15. Bir işletmenin varlıklar toplamı 30.000 TL, borçlar toplamı 10.000 TL’dir.
İşletmenin özsermaye toplamı aşağıdakilerden hangisidir?

A) -10.000 TL
B) 20.000 TL
C) 10.000 TL
D) 40.000 TL
E) 30.000 TL

Cevap : B) 20.000 TL

Açıklama : Muhasebenin temel eşitliği: Varlıklar = Borçlar + Özsermaye
30.000 TL = 10.000 TL + Özsermaye
\ddot{O}zsermaye = 30.000 TL – 10.000 TL = 20.000 TL

16. Ticari borçlar hesabının dönem başı bakiyesi 5.000 TL, dönem içindeki kredili alış tutarı 8.000 TL ve dönem içindeki ödemeler 6.000 TL’dir.
Bu durumda ticari borçlar hesabının dönem sonu bakiyesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) 8.000 TL
B) 1.000 TL
C) 7.000 TL
D) 5.000 TL
E) 3.000 TL

Cevap : C) 7.000 TL

Açıklama : Ticari Borçlar (Pasif Hesap) Hesaplaması:
Dönem~Sonu~Bakiye = Dönem~Başı~Bakiye + Kredili~Alışlar – Ödemeler
Dönem~Sonu~Bakiye = 5.000 TL + 8.000 TL – 6.000 TL = 7.000 TL

17. Bir işletmenin 31 Aralık 2022 tarihli mizanından alınan bilgiye göre Kazanılmamış Gelirler hesabının borç tarafı 3.000 TL, alacak tarafı 8.000 TL gözükmektedir.
Kazanılmamış Gelirler hesabı hangi finansal tabloda hangi tutarla raporlanmalıdır?

A) Bilanço 11.000 TL
B) Bilanço 5.000 TL
C) Kâr veya Zarar Tablosu 11.000 TL
D) Bilanço ve kâr veya zarar tablosunda raporlanmaz
E) Kâr veya Zarar Tablosu 5.000 TL

Cevap : B) Bilanço 5.000 TL

Açıklama : **Kazanılmamış Gelirler** hesabı bir **Borç hesabıdır** ve **Bilançoda** yer alır. Pasif karakterli bir hesap olduğu için bakiyesi alacak tarafındadır.
Bakiye = Alacak~Tarafı – Borç~Tarafı = 8.000 TL – 3.000 TL = 5.000 TL
Hesap, **Bilançoda 5.000 TL** tutarıyla raporlanmalıdır.

18. Gider hesaplarının kapatılması için hangi hesaplar kullanılmalıdır?

A) Dağıtılmamış kârlar hesabı
B) Kâr payı hesabı
C) Nakit hesabı
D) Kâr veya zarar hesabı
E) Sermaye hesabı

Cevap : D) Kâr veya zarar hesabı

Açıklama : Dönem sonunda gelir ve gider hesapları (geçici hesaplar) kapatılırken, gelir hesapları Kâr veya Zarar hesabının alacağına, gider hesapları ise **Kâr veya Zarar hesabının borcuna** kaydedilerek kapatılır.

19. Dönem sonlarında aşağıdaki hesaplardan hangisi kapatılmaz?

A) Ücret gideri
B) Hizmet geliri
C) Kira gideri
D) Peşin ödenmiş sigorta gideri
E) Faiz geliri

Cevap : D) Peşin ödenmiş sigorta gideri

Açıklama : **Ücret gideri, Hizmet geliri, Kira gideri ve Faiz geliri** gibi gelir ve gider hesapları dönem sonunda **kapatılır**. **Peşin ödenmiş sigorta gideri** (D) ise bir **varlık hesabıdır** (uzun vadeli varlık) ve dönem sonunda **kapatılmaz**, bakiyesi bilançoya aktarılır.

20. Bir işletme müşterisine 10.000 TL tutarında hizmet sunmuş, 4.000 TL’sini hemen tahsil etmiştir.
Finansal olay ile ilgili günlük defter kaydı ne olur?

A) Hizmet gelir borç tarafına 10.000 TL, kasa alacak tarafına
4.000 TL, ticari borçlar borç tarafina 6.000 TL
B) Hizmet gelir borç tarafına 10.000 TL, kasa borç tarafına
4.000 TL, ticari borçlar alacak tarafına 6.000 TL
C) Kasa borç tarafına 4.000 TL, ticari alacaklar borç tarafına
6.000 TL, hizmet gelir alacak tarafına 10.000 TL
D) Kasa borç tarafına 4.000 TL, ticari borçlar borç tarafına
6.000 TL, hizmet gelir alacak tarafına 10.000 TL
E) Hizmet gelir borç tarafına 10.000 TL, kasa alacak tarafına
4.000 TL, ticari borçlar alacak tarafına 6.000 TL

Cevap : C) Kasa borç tarafına 4.000 TL, ticari alacaklar borç tarafına
6.000 TL, hizmet gelir alacak tarafına 10.000 TL

Açıklama :
1. **Hizmet geliri** 10.000 TL gerçekleştiği için **alacak** tarafına kaydedilir.
2. 4.000 TL **tahsilat** yapıldığı için **Kasa** (Varlık) borç tarafına 4.000 TL kaydedilir.
3. Kalan 6.000 TL **alacak** kaldığı için **Ticari alacaklar** (Varlık) borç tarafına 6.000 TL kaydedilir.
4.000 TL (Kasa Borç) + 6.000 TL (Alacak Borç) = 10.000 TL (Gelir Alacak). Kayıt dengededir.