Göktürkler Ünite -5

Cevap : a) II.Justinos
NOT: Göktürk elçilerinin Orta Asya’dan İstanbul’a gelmeleri Bizans’da derhal bir alaka uyandırmış ve
İmparator II.Justinos (565-578) derhal müzakerelere girişilmesini emretmişti. Bu arada Bizans tarihçisi Menandros’un ifadesine göre Maniakh İmparatora bir mektup takdim etmiştir. İstemi’nin yazdığı bu mektup Menandros’un ifadesine göre İskitçe yani Türkçe idi. Mektubun tercümesini de Maniakh yapmıştır.

Cevap : a) Anuşirvan
NOT: İstemi aradaki ticaretin kesilmesi üzerine İran şehinşahına heyet gönderdi. ‘‘Biz iki komşuyuz ve
müttefikiz. Sasani İmparatorluğu bu zamanda en parlak devrini yaşıyordu. Başlarında da asıl adı I. Hüsrev olan kudretli bir hükümdar Anuşirvan vardı. 531-579 arasında hüküm süren ve babasının zamanında ortalığı kasıp kavuran Mazdek isyanının yaralarını sardığından ve İran’ın sosyal durumunu iyileştirdiği için kendisine Adil lakabı verilmiştir.

Cevap : c) Valentinos
NOT: İmparator Tiberios’un (Tiberius) hükümdarlığının ikinci yılında, Hüsrev hakkında bildirilenin olmasından biraz daha önce, tekrar Romalılar tarafından Türklere, yönetimi İmparatorluk yaverlerinden Valentinus (Valentinos)’a emanet edilen bir elçilik heyeti gönderildi.

Cevap : c) Kilikya
NOT: Önceden Saka olarak adlandırılan Türkler Justin’e bir barış elçiliği gönderdikten sonra, İmparator da Türklere bir elçilik göndermeye karar verdi. Nitekim Doğu eyaletlerinin yönetiminden sorumlu komutan Kilikyalı Zemarkhos’a elçiliğe hazırlanmasını emretti. Zemarchus (Zemerkos) uzun yolculuk için her şeyi hazırladıktan sonra – bu yolculuk Justin’in (Burada kastedilen 565-578 yılları arası imparatorluk yapmış olan II. İustinos’dur ve söz konusu olan yıl miladi 568 senesidir.) hükümdarlığının dördüncü yılının sonuna doğru oldu – 15 yıllık Endiksiyon’un ikinci yılında (Miladi 568), Latinler’in Ağustos dedikleri ayın başlarında, bizzat Maniakh ve refakat edenlerle beraber Bizans’tan yola çıktı.

Cevap : a) Doğu Roma
NOT: Artık Valentinos, diğer liderlerden ilk gelen Türkşad’ın yanına vardığında, ona Roma İmparatoru’nun tebriklerini iletti. Çünkü oraya Tiberius’un artık İmparator tahtına çıkmasından sonra Türk kavminin reislerini selâmlamak için gelmişti; ayrıca da dostane ilişkiler, en az Romalılar ile Türkler arasındaki anlaşmalar kadar sıkı kalsın diye ki, bunları Zemerkos’un daha önce İstemi’ye gidişinde, İstemi ve İmparator Justinos imzalamışlardı; çünkü o zaman İstemi, Romalıların dostu olarak, o düşmanca duygular beslese de, onun da hizmetinde olacağını açıklamıştı ve bu zedelenmeyecek ve bozulmayacaktı.. Romalılar o devirde Persler ile savaşmakta olduklarından, Valentinos selâmlama konuşmasında, onun (Türkşad) da Perslere saldırması gerektiğini söyledi.

Cevap : b) 571
NOT: Bu karşılıklı münasebetler ve Göktürk Devleti’nin baskısı Bizans’ta kendini gösterdi. Bizans’la Sasanilerin arası açıldı. Bizans aradaki münasebetleri kesmek için bahaneler aramaya başladı. Sasani İmparatoru Anuşirvan’a ağır ithamlarda bulundu: ‘‘Siz bizim müttefikimiz olan Arabistan’daki Himyerlere tecavüz ediyorsunuz. Para vererek bir takım serserilere elçilerimizin yolunu kestiriyor, Bizans elçisini öldürmek istiyorsunuz” dedi. Bizans İmparatoru’nun bu ağır ithamları iki devletin arasını gerginleştirdi. Cevap olarak Bizans’ın Kafkaslardaki Ermenileri İran’a karşı isyana teşvik ettiklerini söylediler. Anuşirvan bununla kalmadı, Bizans’tan yıllık vergi istedi. Bütün bu hadiseler Bizans ile İran’ın arasını iyice açtı ve 571’de Bizans ile İran arasında savaş başladı.

Cevap : e) Zemerkos, Valentinos
NOT: Göktürklerin ilk defa Bizans’la münasebet kurması ve özellikle Göktürk ülkesine gelen Zemerkos ile Valentinos isimli Bizans elçilerinin Türklere dair anlattıkları tarihimiz ve kültürümüz açısından büyük önem taşımıştır. Bu elçilerin notları VI. yüzyıl Bizans tarihçisi Menandros’un eseri vasıtasıyla günümüze intikal etmiştir.

Cevap : a) Maniakh
NOT: Türk elçilik heyeti yine Maniakh‘ın başkanlığında olup, 567’de yola çıkmıştır. 568’de İstanbul’a vararak hediye olarak da bol miktarda ipek getirmişlerdir. Bunları ve demiri gelişlerinden şaşıran Bizanslılara hediye etmişlerdi. Göktürk elçilerinin Orta Asya’dan İstanbul’a gelmeleri Bizans’da derhal bir alaka uyandırmış ve İmparator II.Justinos (565-578) derhal müzakerelere girişilmesini emretmişti.

Cevap : e) İstemi
NOT: Bunun üzerine bu vazife için atanmışlarla Kagan’ın oturduğu bir yere, Grekçe “Altın Dağ” anlamına gelen Ak-Dağ (Ektag, Ek-Tağ ) adındaki bir dağa gittiler. O zamanlar İstemi orada bulunuyordu, hem de sözde Altın dağın bir boğazında. Zemerkos ile adamları oraya ulaştıktan sonra derhal İstemi’nin huzuruna götürüldüler. Kendisi bir çadırda gerektiğinde bir at tarafından çekilen iki tekerlekli altın bir tahtta oturuyordu.

Cevap : a) Bizans Tarihçisi Menandros
NOT: Göktürklerin ilk defa Bizans’la münasebet kurması ve özellikle Göktürk ülkesine gelen Zemerkos ile Valentinos isimli Bizans elçilerinin Türklere dair anlattıkları tarihimiz ve kültürümüz açısından büyük önem taşımıştır. Bu elçilerin notları VI. yüzyıl Bizans tarihçisi Menandros’un eseri vasıtasıyla günümüze intikal etmiştir.