Sosyal Psikolojiye Giriş-I Ünite-3

Sosyal Psikoloji ve Benlik: Kimlik ve Toplumsal İzlenimlerin Dünyası

Sosyal psikoloji, insanların toplumsal etkileşimlerini, davranışlarını ve düşüncelerini inceleyen bir alandır. Bu disiplin, insanların diğer insanlarla olan ilişkilerini, kendilerini nasıl tanımladıklarını ve toplumsal izlenimlerini nasıl yönettiklerini anlamaya yönelik birçok ilgi çekici sorunun yanıtlarını arar. Bu makale, sosyal psikolojinin “Benlik” kavramını ele alacaktır.

Benlik Kavramı Nedir?

Benlik, bir kişinin kendisine dair sahip olduğu kavramlardan ve inançlardan oluşan bilişsel bir yapıdır. Benlik, bir kişinin kim olduğu, neyi önemsediği ve toplumsal bağlamlarda nasıl görülmek istediği hakkında fikir sahibi olmasını sağlar. Bu kavram, insanların kendilerini nasıl tanımladığını, toplumsal etkileşimlerde nasıl davrandığını ve diğer insanlarla nasıl etkileşim kurduğunu anlamamıza yardımcı olur.

Benlik Kavramının Temel Unsurları

Benlik kavramı, birkaç temel unsurdan oluşur:

Benlik Saygısı (Self-Esteem): Benlik saygısı, kişinin kendisine dair olumlu veya olumsuz değerlendirmelerinin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Yüksek benlik saygısı, kişinin kendine güveni ve olumlu bir özsaygıya sahip olduğunu gösterir.

Benlik Şeması (Self-Schema): Benlik şeması, kişinin kendisi hakkında sahip olduğu bilişsel yapıları ifade eder. Bu şema, kişinin kendisiyle ilgili özellikleri, rolleri ve kimlikleri içerir.

Benlik Sunumu (Self-Presentation): Benlik sunumu, kişinin başkalarına kendisini nasıl göstermek istediğiyle ilgilidir. İnsanlar, genellikle toplumsal izlenimlerini yönetmek ve istedikleri izlenimi oluşturmak için benlik sunumu stratejileri kullanırlar.

Benlik Kavramı (Self-Concept): Benlik kavramı, kişinin kendisi hakkında sahip olduğu bilişsel yapının temelini oluşturur. Bu kavram, kişinin kim olduğu, neyi önemsediği ve nasıl görülmek istediği hakkında fikir sahibi olmasını sağlar.

Benlik ve Toplumsal İzlenimler

Benlik, toplumsal izlenimlerin ve etkileşimlerin temel bir bileşenidir. İnsanlar, kendilerini başkalarına nasıl tanıttıklarına, nasıl algılandıklarına ve diğer insanlarla nasıl ilişkiler kurduklarına dair sürekli olarak düşünme eğilimindedirler. Bu, toplumsal ilişkilerin karmaşıklığını ve insanların toplum içindeki rollerini nasıl oynadıklarını anlamak için önemlidir.

Benlik kavramı, sosyal psikolojide birçok farklı konu ve teori ile ilişkilendirilir. Örneğin, sosyal kimlik teorisi, insanların kendilerini bir grup üyesi olarak tanımladıkları durumlarda nasıl davrandıklarını ve grup kimliğinin benliklerine nasıl entegre olduğunu araştırır. Benlik gözlemi ise, kişilerin kendilerini nasıl değerlendirdiklerini ve bu değerlendirmelerin nasıl oluştuğunu inceleyen bir alan olarak öne çıkar.

Sonuç olarak, benlik kavramı, sosyal psikolojinin temel bir konseptidir ve insanların toplumsal dünyayı anlamaları ve etkileşimlerini yönetmeleri için önemlidir. Benlik, kişinin kimliğini, değerlerini ve toplumsal rollerini şekillendiren temel bir faktördür. Bu nedenle, sosyal psikoloji, insanların benlikleri üzerindeki etkilerini ve toplumsal izlenimlerini nasıl yönettiklerini daha iyi anlamaya çalışır.

1- İnsanların kendileri hakkındaki bilgileri düzenlemesini ve durumları yorumlamasını sağlayan mekanizma aşağıdakilerden hangisidir?

A) Benlik saygısı
B) Benlik şeması
C) Benlik sunumu
D) Benlik kavramı
E) Benlik netliği

Cevap : B) Benlik şeması

İnsanların kendileri hakkındaki bilgileri düzenlemesini ve durumları yorumlamasını sağlayan mekanizma B) Benlik şeması’dır. Benlik şeması, kişinin kendisi hakkında sahip olduğu bilişsel yapıyı ifade eder.

2- Aşağıdaki kavramlardan hangisi benlik bilgisinin sosyal kaynaklarından biri olarak değerlendirilemez?

A) Sosyal karşılaştırmalar
B) Yansıtılmış değerlendirmeler
C) Roller
D) İzlenim yönetimi
E) İç gözlem

Cevap : E) İç gözlem

3- Benlik kavramı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Benlik, çok boyutlu şekilde kişisel deneyimlere ilişkin bilgileri de içerir.
B) Benlik, sosyal etkileşimsel süreçlerde kişinin kim olduğunu ifade eder.
C) Benlik, insan hayatı boyunca süreklilik gösteren tutarlı ve değişmez bir yapıdır.
D) Benlik, toplumsal beklentiler ile şekillenen roller ve kimlikler gibi sosyal faktörlerden etkilenir.
E) Benlik, içsel bilişsel süreçlerin işleyişinin yanında aynı zamanda bir performanstır.

Cevap : C) Benlik, insan hayatı boyunca süreklilik gösteren tutarlı ve değişmez bir yapıdır.

Benlik kavramı ile ilgili yanlış ifade C) Benlik, insan hayatı boyunca süreklilik gösteren tutarlı ve değişmez bir yapıdır. Benlik, zaman içinde değişebilir ve dönemsel olarak farklılıklar gösterebilir.

4- Kişinin sahip olduğu motivasyonlarını ve eylemlerini hedef yönelimli olarak uyarlaması süreci aşağıdaki kavramlardan hangisi ile ifade edilir?

A) Kendini izleme
B) Benlik değerlendirmesi
C) Benlik saygısı
D) Benlik düzenlemesi
E) İzlenim yönetimi

Cevap : D) Benlik düzenlemesi

5- Bir sporcunun, spor müsabakalarına katılma motivasyonunun düşük olmasının aşağıdaki durumlardan hangisi ile ilişkili olduğu söylenebilir?

A) Olumsuz benlik değerlendirmesi
B) Yüksek benlik saygısı
C) Benlik düzenlemesi
D) Yansıtılmış değerlendirme
E) Kendini izleme

Cevap : A) Olumsuz benlik değerlendirmesi

Bir sporcunun spor müsabakalarına katılma motivasyonunun düşük olmasının nedeni A) Olumsuz benlik değerlendirmesi olabilir. Olumsuz benlik değerlendirmesi, kişinin kendini olumsuz bir şekilde değerlendirmesi ve bu nedenle motivasyonunun düşmesine neden olabilir.

6- Sosyal ilişkilerimiz içerisinde reddedilmeye ve kabul görmemeye karşı bize bir uyarı mekanizması olarak işlev gören, diğerlerinin bizden beklentilerine ve değerlendirmelerine duyarlı davranmamıza neden olan aşağıdakilerden hangisidir?

A) Benlik düzenlemesi
B) Benlik saygısı
C) Kendini izleme
D) Benlik şeması
E) Benlik netliği

Cevap : B) Benlik saygısı

Sosyal ilişkilerimiz içerisinde reddedilmeye ve kabul görmemeye karşı bize bir uyarı mekanizması olarak işlev gören, diğerlerinin bizden beklentilerine ve değerlendirmelerine duyarlı davranmamıza neden olan B) Benlik saygısı’dır. Düşük benlik saygısı, reddedilme korkusunu artırabilir.

7- Bireyciliğin baskın olduğu, bireyselleşmenin önemli bir etmen olduğu endüstrileşmiş batı toplumlarında kişilerin kendilerini nasıl tanımladıklarında belirleyici özellikler nelerdir?

A) Ailevi beklentiler
B) Grup aidiyetleri
C) Toplumsal sorumluluklar
D) İlişkisel roller
E) Kişisel özellikler

Cevap : E) Kişisel özellikler

Bireyciliğin baskın olduğu, bireyselleşmenin önemli bir etmen olduğu endüstrileşmiş batı toplumlarında kişilerin kendilerini tanımlarken belirleyici özellikler E) Kişisel özelliklerdir. Bu toplumlarda bireyler, genellikle kişisel özellikleri ve benliklerini vurgularlar.

8- Kişilerin benlik sunumlarının altında yatan temel motivasyonu aşağıdaki kavram ikililerinden hangisi açıklamaktadır?

A) Kendini izleme-Benliğin yürütücü işlevi
B) Benlik düzenlemesi-Sosyal arzu edilebilirlik düzeyi
C) Yüksek benlik saygısı-Kendini izleme
D) Kendini izleme-Sosyal arzu edilebilirlik düzeyi
E) Sosyal karşılaştırmalar-Sosyal arzu edilebilirlik düzeyi

Cevap : D) Kendini izleme-Sosyal arzu edilebilirlik düzeyi

Kişilerin benlik sunumlarının altında yatan temel motivasyonu açıklayan kavram ikilisi D) Kendini izleme-Sosyal arzu edilebilirlik düzeyi’dir. Kendini izleme, kişinin sosyal kabul ve takdiri hedeflediği bir motivasyonu ifade eder.

9- Kendimiz hakkında başkalarının istediği veya beklediği şekle uygun bir toplumsal izlenim oluşturmak amacıyla yapılan benlik sunumu stratejisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) İdeal benlik sunumu
B) Taktiksel benlik sunumu
C) Otantik benlik sunumu
D) Normatif benlik sunumu
E) Kültürel benlik sunumu

Cevap : B) Taktiksel benlik sunumu

Diğer insanların gözünde oluşturmak istediğimiz izlenimlerin amaçlarına göre değişen benlik sunumları şu şekilde ifade edilebilir: otantik benlik sunumu, ideal benlik sunumu ve taktiksel benlik sunumu.
*Otantik benlik sunumu, amacımız başkalarının gözünde kendimizi gördüğümüz şekle uygun bir izlenim oluşturmaktır (gerçek benliğimiz).
*İdeal benlik sunumu, amacımız kendi olmak istediğimiz kişiye uygun bir toplumsal izlenim oluşturmaktır (ideal benliğimiz).
*Taktiksel benlik sunumu ise, endişemiz kendimiz hakkında başkalarının istediği veya beklediği şekle uygun bir toplumsal izlenim oluşturmaktır.

10- Benliğin ilgili sosyal ilişkisel bağlamlarda değişen rol, durum ve koşullara göre tercih, davranış ve eylemlerini kontrol eden mekanizması aşağıdakilerden hangisidir?

A) Benliğin yürütücü işlevi
B) Kendini izleme
C) Benlik şeması
D) Kendini düzenleme
E) Benlik değerlendirmesi

Cevap : A) Benliğin yürütücü işlevi

Benliğin ilgili sosyal ilişkisel bağlamlarda değişen rol, durum ve koşullara göre tercih, davranış ve eylemlerini kontrol eden mekanizma A) Benliğin yürütücü işlevi’dir. Benliğin yürütücü işlevi, kişinin farklı bağlamlarda farklı roller ve kimlikler altında nasıl davranacağını düzenler.