Siyaset Felsefesi Ünite -4

Siyaset Felsefesine Dair Temel Akımlar ve Hareketler

Siyaset felsefesi, toplumların düzenlenmesi, yönetilmesi, ve iktidarın nasıl dağıtılması gerektiği gibi temel siyasi konuları inceleyen bir alan olarak karşımıza çıkar. Bu alandaki düşünce akımları ve hareketler, siyasi kurumların ve ideolojilerin temelini oluşturur. Siyaset felsefesine dair temel akımlar ve hareketler, siyasi düşünce tarihini derinlemesine etkilemiş ve günümüz siyasetinin temel anlayışlarını şekillendirmiştir.

Evrensel, Tikel ve Tekil (Bireysel) İrade:

Siyaset felsefesinin temel ilkelerinden biri, toplumsal yaşamın ve siyasal düzenin birçok irade ve gücü içermesi gerektiğini vurgular. Her bireyin kendine özgü ihtiyaçları, tercihleri ve görüşleri bulunur, bu nedenle siyasetin evrensel, tikel ve bireysel (tekil) iradeleri dikkate alması gereklidir. Bu, demokrasi gibi sistemlerin temelini oluşturan bir ilkedir. Siyasi kararlar, toplumun genel çıkarlarına uygun olmalı ve her bireyin haklarına saygı göstermelidir.

Temel Siyasi Kavramlar:

Siyasetin temel kavramları, siyasi düşünceyi şekillendiren önemli bileşenlerdir. Liberalizm, muhafazakarlık, milliyetçilik, sosyalizm gibi ideolojiler bu temel kavramlar etrafında şekillenirler. Her ideoloji, toplumsal yaşamı ve siyasal düzeni nasıl anladığına dair belirli bir bakış açısına sahiptir. Örneğin, liberalizm bireysel özgürlüğü vurgularken, sosyalizm toplumsal eşitliği ve adaleti ön plana çıkarır.

Günümüz Siyasi Anlayışlar:

Günümüz siyasetinin temel anlayışları arasında dogmatizm, milliyetçilik, anarşizm, muhafazakârlık, ve sosyalizm gibi ideolojiler bulunmaktadır. Her biri farklı bir siyasi perspektifi temsil eder. Örneğin, anarşizm otorite ve devlet karşıtı bir yaklaşım sergilerken, muhafazakârlık geleneksel değerlere ve toplumsal normlara vurgu yapar.

Anarşizm:

Anarşizm, otoritenin, hiyerarşinin ve devletin olmadığı bir toplum özlemini dile getiren bir siyasal anlayıştır. Bu ideoloji, bireylerin özgürlüğünü en üst seviyede tutmayı amaçlar ve toplumsal düzeni devletsiz bir şekilde oluşturmayı hedefler. Anarşistler, bireylerin kendi toplumsal ilişkilerini serbestçe düzenleyebileceğine inanır ve devletin baskıcı bir yapı olduğunu savunur.

Liberalizm ve Sosyalizm:

Liberalizm ve sosyalizm, günümüz siyasetinin temel akımlarından ikisidir. Liberalizm, bireysel özgürlüğü ve sınırsız özel mülkiyeti vurgularken, sosyalizm toplumsal eşitliği ve toplumsal mülkiyeti öne çıkarır. Aralarındaki temel tartışma özel mülkiyetin rolü, toplumsal adalet, ve bireysel vs. toplumsal özgürlük gibi konularda yoğunlaşır.

Liberalizm:

Liberalizm, genellikle modern toplumsal kültüre özgü siyasal bir anlayış olarak kabul edilir. Liberalizm, bireysel özgürlük, özel mülkiyet, ve sınırlı hükümet gibi temel prensiplere dayanır. Bu ideoloji, tikel ve bireysel ilgileri aşan evrensel bir politik duruşu benimser.

Anarşizm:

Tikel ve bireysel ilgileri aşan evrensel bir politik duruşa eleştirel yaklaşan siyasal anlayış, anarşizmdir. Anarşistler, toplumda hiçbir otoritenin olmamasını savunur ve bireysel özgürlüğü önemserler.

Liberalizm ve Sosyalizm Tartışması:

Liberalizm ve sosyalizm arasındaki temel tartışmanın merkezinde özel mülkiyet kavramı yer alır. Liberalizm özel mülkiyeti savunurken, sosyalizm toplumsal mülkiyeti önemser. Bu iki ideoloji arasındaki farklar, toplumsal düzenin nasıl organize edilmesi gerektiği konusunda derin bir anlayış farkını yansıtır.

Sosyalizmin Farklılıkları:

Sosyalizm, liberalizmden farklı olarak özel mülkiyeti toplumsal yaşamı ayakta tutan bir unsur olarak görmez. Aksine, sosyalizm toplumsal eşitlik ve toplumsal adaleti vurgular. Bu ideoloji, toplumun tüm üyelerinin ihtiyaçlarının karşılanmasını ve gelir dağılımında adaleti savunur.

Klasik Sosyalist Anlayış:

Klasik sosyalist anlayış, toplumsal mülkiyeti, toplumsal eşitliği ve toplumsal adaleti vurgular. Bu ideoloji, sınıf çatışması ve işçi sınıfının haklarını savunur. Toplumsal mülkiyet, ekonomik kaynakların adil bir şekilde paylaşılması için temel bir araç olarak kabul edilir.

Muhafazakârlık:

Muhafazakârlık, geçmişten gelen maddi ve manevi toplumsal değerleri koruma ve sürdürme çabası olarak anlaşılır. Bu ideoloji, toplumsal değişimlere karşı direnç gösterir ve geleneksel değerlere vurgu yapar.

Tarihsel Eleştiriler ve Olumsuzlamalar:

Tarihsel olarak, köktenci eleştiriler ve olumsuzlamalar, özellikle Fransız Devrimi ile derinleşti. Bu dönemde toplumların temel yapıları sorgulandı ve siyaset felsefesinin temelleri yeniden şekillendirildi.

Milliyetçilik:

Milliyetçilik, belirli bir milletin vazgeçilmez haklarını savunur ve bu milletin üstünlüğünün diğer milletler üzerinde egemenliğini destekler. Bu ideoloji, ideal, evrensel, tikel ve göreli kavramlarını içerir.

Siyaset felsefesi, farklı ideolojilerin, düşünce akımlarının ve temel kavramların bir araya geldiği bir alandır. Bu makalede, siyaset felsefesine dair temel akımlar ve hareketler üzerine odaklandık. Her ideoloji, siyasal düzeni ve toplumun nasıl organize edilmesi gerektiğini farklı bir perspektiften ele alır. Bu ideolojiler, siyasetin doğası ve toplumsal yaşamın düzenlenmesi konularında derinlemesine düşünce sağlar ve siyasi tartışmaların temelini oluşturur.

1) Toplumsal yaşamın ve dolayısıyla belli bir güç ve iktidar çerçevesinde örgütlenmiş siyasal yaşamın hangi irade ve güçlerin çokluğunu dışlayarak var olması olanaklı değildir?

A) Zorunlu – Göreli – Tarihsel
B) Dogmatik – Empirik – Skeptik
C) Ontolojik – Epistemolojik – Ahlaki
D) Öznel – Nesnel – Bütünsel
E) Evrensel – Tikel – Tekil (Bireysel)

Cevap : E) Evrensel – Tikel – Tekil (Bireysel)

2) Aşağdakilerden hangisi siyasetin temel kavramlarından değildir?

A) liberalizm
B) muhafazakarlık
C) milliyetçilik
D) sosyalizm
E) rasyonalizm

Cevap : E) rasyonalizm

3) Aşağıdakilerden hangisi günümüz siyasetinin temel anlayış ve akımlarından biri değildir?

A) Dogmatizm
B) Milliyetçilik
C) Anarşizm
D) Muhafazakârlık
E) Sosyalizm

Cevap : A) Dogmatizm

4) Otoritenin, hiyerarşinin ve devletin olmadığı bir toplum özlemini dile getiren siyasal anlayış hangisidir?

A) Monarşi
B) Anarşizm
C) Liberalizm
D) Sosyalizm
E) Teokrasi

Cevap : B) Anarşizm

5) Aşağıdaki şıklardan hangisinde iki temel siyasal anlayış ve yönelim doğru verilmiştir?

A) Liberalizm – Sosyalizm
B) Devrimcilik – İdealizm
C) Anarşizm – Empirizm
D) Skeptisizim – Milliyetçilik
E) Rasyonalizm – Muhafazakârlık

Cevap : A) Liberalizm – Sosyalizm

6) Aşağıdaki şıklardan hangisinde siyasal bir anlayış olarak liberalizm hakkında verilen bilgi doğrudur?

A) Liberalizm tikel ve bireysel ilgileri aşan evrensel bir politik duruşu benimser.
B) Liberalizm sosyalist anlayışın bir savunusu ve ideolojisi olarak görülebilir.
C) Liberalizmin asıl vurgusu toplumsal mülkiyet ve toplumsal eşitlik üzerinedir.
D) Liberalizm genel olarak modern toplumsal kültüre özgü siyasal bir anlayıştır.
E) Liberalizm devletin ve siyaset kurumunun zorunlu olup olmadığı konusunda devlet kurumunu olumsuzlar.

Cevap : D) Liberalizm genel olarak modern toplumsal kültüre özgü siyasal bir anlayıştır.

7) Tikel ve bireysel ilgileri aşan evrensel bir politik duruşa eleştirel yaklaşan ve temel siyasi anlayış ve yönelimlerden biri olan siyasal anlayış aşağıdakilerden hangisidir?

A) Muhafazakârlık
B) Teokrasi
C) Liberalizm
D) Milliyetçilik
E) Oligarşi

Cevap : C) Liberalizm

8) Liberalizm ve sosyalizm arasındaki tartışmanın temel ekseninin aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir?

A) Tikel irade ve bütünsel iradenin diyalektiği
B) Özel mülkiyet
C) Birey ve toplum diyalektiği
D) Eğitim hakkı
E) Köle-efendi diyalektiği

Cevap : B) Özel mülkiyet

9) Siyasal anlayış bakımından sosyalizmin liberalizmden farkı aşağıdaki şıklardan hangisinde doğru verilmemiştir?

A) Toplumsal eşitlik ve bu bağlamda gelir dağılımında gözetilen adalet sosyalizmin temel ilkelerindendir.
B) Sosyalizmde liberalizmden farklı olarak özel mülkiyet toplumsal özgürlüğün ve dinamik rekabetin zemini olarak görülmez.
C) Liberalizmin toplum dizaynında ve politik duruşunda etkin olan kavram bireysel özgürlükken, sosyalist anlayışta vurgu toplumsal özgürlük üzerinedir.
D) Sosyalizm liberalizmden farklı olarak özel mülkiyetin vazgeçilmez bir hak olarak toplumsal yaşamı ayakta tutup canlandıran yönüne işaret etmektedir.
E) Sosyalizm liberalizmin aksine siyasal yaşamın rasyonel ve meşru zemini açısından önceliği toplumsal açıdan genel ilgiler ve eşitliğe verir.

Cevap : D) Sosyalizm liberalizmden farklı olarak özel mülkiyetin vazgeçilmez bir hak olarak toplumsal yaşamı ayakta tutup canlandıran yönüne işaret etmektedir.

10) Aşağıdaki şıklardan hangisinde klasik sosyalist anlayışın vurgusu doğru olarak verilmiştir?

A) Anarşizim – Çatışma – Kapitaliam
B) Bireysel mülkiyet – Toplumsal eşitlik – Monarşi
C) Toplumsal mülkiyet – Toplumsal eşitlik -Toplumsal adalet
D) İş bölümü – Bireysel mülkiyet – Toplumsal eşitlik
E) Özel mülkiyet – İktidar – Bireysel özgürlük

Cevap : C) Toplumsal mülkiyet – Toplumsal eşitlik -Toplumsal adalet

11) Muhafazakârlık hakkında aşağıda verilen bilgilerden hangisinin doğru olduğunu söyleyebiliriz?

A) Otoritenin, hiyerarşinin ve devletin olmadığı bir toplum özlemini dile getirir
B) Fransız Devrimi’yle belirginleşip ortaya çıkmış olan politik bir anlayıştır
C) Geçmişten bu yana gelen maddi ve manevi toplumsal değerleri koruma ve sürdürme çabası olarak anlaşılır.
D) Maddi ve manevi toplumsal değerlerin diyalektik gelişime uygun olarak her daim değiştiğini savunur.
E) Toplumsal yaşam ve ilişkilerde radikal değişimlerin gerekliliğini savunur.

Cevap : C) Geçmişten bu yana gelen maddi ve manevi toplumsal değerleri koruma ve sürdürme çabası olarak anlaşılır.

12) Aşağıdakilerin hangisi ile birlikte tarihsel geçmişe yönelik köktenci eleştiriler ve olumsuzlamalar felsefi ve politik söylemin olgunluğuna kavuşmuştur?

A) İngiliz Devrimi
B) Fransız Devrimi
C) Hint Devrimi
D) Portekiz Devrimi
E) Japon Devrimi

Cevap : B) Fransız Devrimi

13) “Milliyetçilik …….. ve …….. bir ilkeden önce, reel politik bir sorundan, ……… ve……..bir milletin olgusal gerçekliğinden güç alır.” ifadesinde boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

A) Tikel – Göreli – Evrensel – Zorunlu
B) İdeal – Evrensel – Tikel – Göreli
C) Rasyonel – Zorunlu – İdeal – Olumsal
D) İdeal – Nesnel – Tikel – Zorunlu
E) Nesnel – Zorunlu – İdeal – Evrensel

Cevap : B) İdeal – Evrensel – Tikel – Göreli

14) Milliyetçiliğin üzerinde biçimlendiği iki farklı dinamik aşağıdaki şıklardan hangisinde doğru verilmiştir?

A) Bir millet içerisindeki çeşitli grupların vazgeçilmez haklarının olduğu ve bu hakların her grup için eşit olduğu savunusu.
B) Toplumdaki bireylerin özel mülkiyete sahip olabileceği ve toplumun da bu sayede zenginleşebileceği savunusu.
C) Bir milletin vazgeçilmez haklarının olduğu savunusu ve bir milletin üstünlüğünün diğer milletler üzerindeki egemenliğinin savunusu.
D) Bir sınıfın kendi vazgeçilmez haklarının olduğu savunusu ve bir sınıfın diğer sınıflar üzerindeki egemenliği savunusu
E) Bir bireyin kendi haklarının olduğu savunusu ve bireyin toplumdan önce gelmesi gerektiği savunusu

Cevap : C) Bir milletin vazgeçilmez haklarının olduğu savunusu ve bir milletin üstünlüğünün diğer milletler üzerindeki egemenliğinin savunusu.

15) Siyasal anlayışlardan biri olarak anarşizm hakkında aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğru değildir?

A) Anarşizm otoritenin, hiyerarşinin ve devletin olmadığı bir toplum özlemini dile getirir.
B) Anarşizm için önemli olan kavramlar özel mülkiyet, iktidar ve bireysel özgürlüktür.
C) Anarşizme göre siyasal iktidar bireyleri yalnızca biçimlendirmemekte, ayrıca yaşam enerjilerini emmektedir.
D) Anarşizm bireyin tikel devlet karşısındaki vazgeçilmez haklarına odaklanır.
E) Anarşizm otoritelerin özel ve kamusal alandaki olası olumsuz etkilerine odaklanan bir perspektifi derinlemesine işlemeye çalışmıştır.

Cevap : B) Anarşizm için önemli olan kavramlar özel mülkiyet, iktidar ve bireysel özgürlüktür.

16) Dinsel değerlerin toplumsal yaşam için önemini vurgulayan yöneliş aşağıdakilerden hangisidir?

A) Demokratik
B) Septik
C) Teknokratik
D) Sosyalist
E) Teokratik

Cevap : E) Teokratik

17) Liberalizmin toplum dizaynında ve politik duruşunda etkin olan kavram hangisidir?

A) Kitlesel ve sınırsız özgürlük
B) Toplumsal ve sınırlı özgürlük
C) Milli Özgürlük
D) Bireysel ve sınıfsal özgürlük
E) Saf Özgürlük

Cevap : D) Bireysel ve sınıfsal özgürlük

Evrensel – Tikel – Tekil (Bireysel) İkilemi

Siyaset felsefesinde, toplumsal yaşamın ve siyasal örgütlenmenin temel dinamikleri üzerine pek çok düşünce bulunmaktadır. Bu düşünce akımlarından biri, toplumsal yaşamın çokluğunu ve çeşitliliğini anlamak için Evrensel – Tikel – Tekil (Bireysel) ikilemini kullanır. Bu ikilem, toplumsal yaşamın evrensel, yani genel ilgi ve kurallarla yönetilmesi gerektiği düşüncesini, tikel, yani belirli topluluklara ve kültürlere uygun politikaların gerekliliğini ve bireysel (tekil) hakların korunması gerektiğini vurgular. Bu ikilem, siyasi kurumların nasıl olması gerektiği konusunda felsefi bir temel sunar.

Temel Siyasi Kavramlar

Siyasetin temel kavramları, siyaset felsefesinin ana unsurlarını oluşturur. Bu kavramlar arasında liberalizm, muhafazakarlık, milliyetçilik, sosyalizm gibi önemli akımlar bulunur. Bu akımlar, toplumsal düzenin ve iktidarın nasıl şekillenmesi gerektiği konusunda farklı görüşleri temsil ederler. Örneğin, liberalizm bireysel özgürlük ve özel mülkiyetin vurgusunu yaparken, sosyalizm toplumsal eşitlik ve toplumsal mülkiyetin savunucusudur. Her bir akımın kendi temel ilkeleri ve ideolojileri bulunur.

Günümüz Siyasetinin Temel Anlayışları

Günümüz siyasetinin temel anlayışları arasında dogmatizm, milliyetçilik, anarşizm, muhafazakarlık ve sosyalizm gibi farklı ideolojiler bulunmaktadır. Bu ideolojiler, toplumun siyasal organizasyonu, iktidarın doğası ve siyasal değerlerin nasıl tanımlandığı konularında farklı yaklaşımları temsil ederler. Örneğin, anarşizm otoritenin ve devletin olmadığı bir toplum özlemi taşırken, milliyetçilik bir milletin üstünlüğünü vurgular.

Anarşizm ve Toplumsal İdeal

Anarşizm, otoritenin, hiyerarşinin ve devletin olmadığı bir toplum özlemi dile getiren siyasal bir anlayıştır. Anarşistler, bireylerin özgürlüğünü ve toplumsal adaleti savunurlar. Onlara göre, devletin ve otoritenin varlığı, bireylerin özgürlüğünü sınırlar ve toplumsal eşitsizliği artırır.

Liberalizm ve Sosyalizm

Liberalizm ve sosyalizm, siyaset felsefesinde önemli iki akımı temsil eder. Liberalizm, bireysel özgürlük ve özel mülkiyetin savunucusu olarak bilinirken, sosyalizm toplumsal eşitlik ve toplumsal mülkiyeti vurgular. Bu iki akım arasındaki temel tartışma özel mülkiyetin rolüdür.

Liberalizmin Temel Özellikleri

Liberalizm, modern toplumsal kültüre özgü bir siyasal anlayıştır. Genellikle bireysel ve sınıfsal özgürlüğün vurgusu yapılır. Liberalizm, tikel ve bireysel ilgileri aşan evrensel bir politik duruşu benimser. Devletin ve siyaset kurumunun zorunlu olup olmadığı konusunda farklı görüşleri temsil eder.

Liberalizm ve Evrensel Politik Duruş

Liberalizm, tikel ve bireysel ilgileri aşan evrensel bir politik duruşa eleştirel yaklaşır. Liberal düşünce, bireylerin haklarına, özgürlüklerine ve eşitliğe vurgu yapar. Liberalizm, toplum dizaynında ve politik duruşunda etkin olan kavram bireysel ve sınıfsal özgürlüktür.

Liberalizm ve Sosyalizm Tartışması

Liberalizm ve sosyalizm arasındaki temel tartışmanın eksenini özel mülkiyet oluşturur. Sosyalizm, özel mülkiyeti toplumsal özgürlüğün ve dinamik rekabetin zemini olarak görmezken, liberalizm özel mülkiyetin bireysel ve sınıfsal özgürlüğün temelini oluşturduğunu savunur.

Sosyalizm ve Liberalizmden Farklar

Sosyalizm, liberalizmden farklı olarak toplumsal eşitlik ve adaletin savunucusudur. Sosyalizmde özel mülkiyet toplumsal özgürlüğün ve rekabetin zemini olarak görülmez. Liberalizmin vurgusu bireysel özgürlükken, sosyalizm toplumsal özgürlüğe odaklanır. Sosyalizm, özel mülkiyetin toplumsal yaşamı canlandıran bir hak olduğunu savunmaz.

Klasik Sosyalist Anlayış

Klasik sosyalist anlayış, toplumsal mülkiyet, toplumsal eşitlik ve toplumsal adaletin vurgusunu yapar. Bu akım, sınıf mücadelesi ve toplumsal dönüşümü savunur. Toplumsal eşitsizliği azaltmayı hedefler ve toplumsal mülkiyeti önemser.

Muhafazakarlık

Muhafazakarlık, geçmişten gelen maddi ve manevi toplumsal değerleri koruma ve sürdürme çabası olarak anlaşılır. Muhafazakarlar, toplumsal değişimin radikal bir şekilde teşvik edilmesine karşı çıkarlar ve geleneksel değerlere vurgu yaparlar.

Tarihsel Eleştiriler ve Olumsuzlamalar

Siyaset felsefesinde tarihsel eleştiriler ve olumsuzlamalar, özellikle Fransız Devrimi ile önem kazanmıştır. Bu dönemdeki siyasal değişimler, siyaset felsefesinde köktenci eleştirilerin ve olumsuzlamaların gelişmesine yol açmıştır.

Milliyetçilik

Milliyetçilik, bir milletin vazgeçilmez haklarını savunan ve bu milletin üstünlüğünü vurgulayan bir siyasal anlayıştır. Milliyetçilik, toplumun birliğini ve dayanışmasını teşvik eder.

Milliyetçiliğin İki Farklı Dinamik Üzerine Biçimlenmesi

Milliyetçilik, iki farklı dinamik üzerine biçimlenir: Bir milletin vazgeçilmez haklarına vurgu yapar ve bu hakların her millet için eşit olduğunu savunur. Ayrıca, bir milletin üstünlüğünü vurgular ve diğer milletler üzerindeki egemenliği savunur.

Anarşizm

Anarşizm, otoritenin, hiyerarşinin ve devletin olmadığı bir toplum özlemini dile getiren siyasal bir anlayıştır. Anarşistler, bireysel özgürlüğü ve toplumsal adaleti savunurlar.

Teokratik Siyaset

Teokratik siyaset, dinsel değerlerin toplumsal yaşam için önemini vurgular. Bu siyasi yaklaşım, dinin siyasette merkezi bir rol oynamasını savunur.

Siyaset felsefesi, toplumun temel dinamiklerini ve siyasi anlayışları derinlemesine inceleyen bir felsefi disiplindir. Bu makalede ele aldığımız temel akımlar ve hareketler, siyaset felsefesinin zengin ve çeşitli dünya görüşlerini yansıtmaktadır. Her biri, toplumsal düzenin, iktidarın ve insan haklarının farklı yönlerini ele alır. Siyaset felsefesi, bu akımları inceleyerek toplumsal yaşamın temel sorunlarına derinlemesine bakmamıza yardımcı olur ve siyasi düşünceyi şekillendirir.