Coğrafya: Geçmiş Kavramlar-Coğrafyacılar 2022-2023 Final Soruları

1. Aşağıdakilerden hangisi silindirik projeksiyonun ekvator ve çevresi için daha doğru sonuçlar vermesini açıklar?

A) Ekvator yarıçapının bir meridyen yayından fazla olması
B) Yer yüzeyi ile haritanın oluşturulacağı düzlem yüzeyinin birbirine en yakın olduğu kesimin alçak enlemler olması
C) Ekvator çevresinde çöl ve okyanus gibi açık alanların fazla olması
D) Dünyanın kutuplardan basık olması
E) Dünyanın dönüş hızının ekvatorda en fazla olması

Cevap : B) Yer yüzeyi ile haritanın oluşturulacağı düzlem yüzeyinin birbirine en yakın olduğu kesimin alçak enlemler olması

2. Aşağıdakilerden hangisi 18. yüzyılda modern coğrafyanın şekillenmesinde katkısı olan bilim insanları arasında gösterilemez?

A) George Perkins Marsh
B) Immanuel Kant
C) Emmanuel de Martonne
D) Alexander van Humboldt
E) Carl Ritter

Cevap : C) Emmanuel de Martonne

3. Aguste Comte tarafından ortaya atılan, deney ve gözlemden başka bir bilgi kaynağı tanımayıp metafiziği toptan reddeden yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?

A) İdealizm
B) Pragmatizm
C) Determinizm
D) Ampirizm
E) Pozitivizm

Cevap : E) Pozitivizm

4. Aşağıdakilerden hangisi ilk bilimsel coğrafya kurum ve kuruluşlarının ortaya çıkmasının sebepleri arasında gösterilemez?

A) Coğrafya biliminin gelişmesini desteklemek
B) Bir fon oluşturarak coğrafyacılara maddi destek sağlamak
C) Diğer bilim dalları karşısında daha güçlü bir duruş ortaya koymak
D) Bilgi ve tecrübe paylaşımında bulunmak
E) Coğrafyacıları bir araya getirmek

Cevap : B) Bir fon oluşturarak coğrafyacılara maddi destek sağlamak

5. Algıların ve bilginin kaynağının sonradan elde edilen duyusal ve deneysel tecrübelere dayandığını savunur. Daha İlk Çağ’dan itibaren evren algısının tasvir, ölçüm ve duyulara hitap eden yönleriyle ifade etmeye çalışılması bu paradigmanın temellerini oluşturmaktadır. Bu yaklaşıma göre bütün bilgi sonradan duyular vasıtasıyla elde edilen kazanımların bir ürünüdür.
Yukarıda sözü edilen yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?

A) Fenomenoloji
B) Ampirizm
C) Determinizm
D) Pragmatizm
E) Pozitivizm

Cevap : B) Ampirizm

6. Çevrenin insan üzerindeki etkisinin yanında insanın da çevre üzerinde etkisinin ve müdahalesinin olduğu görüşü coğrafyanın hangi geleneğini yansıtmaktadır?

A) Mekânsal gelenek
B) İnsan-mekân ilişkileri geleneği
C) Yer sistemleri geleneği
D) Etkileşimli coğrafya geleneği
E) Alan çalışmaları geleneği

Cevap : B) İnsan-mekân ilişkileri geleneği

7. Coğrafyanın modern bilimler arasındaki yerinin sağlamlaştırılmasına en fazla etki eden olay aşağıdakilerden hangisidir?

A) İlk hava fotoğraflarının çekilmeye başlanması
B) Uydu sistemlerinin geliştirilmesi
C) Berlin Bilimler Akademisi’nin açılması
D) Coğrafyada sayısal devrimin yaşanması
E) Avrupa’da Rönesans’ın gerçekleşmesi

Cevap : D) Coğrafyada sayısal devrimin yaşanması

8. Üzerinde dört anteni bulunan ve radyo dalgaları yayan 58 cm çapında metalik bir küre olan Sputnik uydusu 1957 yılında SSCB tarafından yörüngeye gönderilmiş; bu olay coğrafyanın kullanımı, etki alanı, veri kalitesi, analiz yöntem ve imkânları gibi birçok konuda yeni bir dönemin kapılarının açılması için ilk adımı oluşturmuştur.
Aşağıdakilerden hangisi söz konusu yeni dönemde coğrafyanın elde ettiği kazanımlar arasında gösterilemez?

A) Atmosfer ve iklim konusundaki çalışmalar çeşitlenmiştir.
B) Haritalardaki hata oranları azalmıştır.
C) Analitik çalışmalara veri desteği sağlanmıştır.
D) Hava fotoğraflarının yerini uydu görüntüleri almaya başlamıştır.
E) İlk kez dünyanın küresel bir modeli yapılmıştır.

Cevap : E) İlk kez dünyanın küresel bir modeli yapılmıştır.

9. İngiliz doktor John Snow’un 1854 yılında kolera kaynaklı ölüm vakalarını harita üzerinde işaretleyerek hastalığın kaynağı olan pompayı tespit ettiği ve Londra’daki bir kolera salgını vakasını engellediği çalışma ilk coğrafi bilgi sistemleri uygulaması olarak bilinir.
John Snow’un çalışması için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Bir bilgisayar programı kullanılarak yapılmıştır.
B) Kanadalılarla ortak bir çalışma yürütülmüştür.
C) İngiltere kralının desteğiyle gerçekleşmiştir.
D) Karar verme aşamasında CBS’den faydalanılmıştır.
E) Uydu görüntüleri üzerinden sınıflandırma yapılmıştır.

Cevap : D) Karar verme aşamasında CBS’den faydalanılmıştır.

10. İngiliz denizci Francis Drake’in köle taciri, hükümet korsanı, sir (sör) ve amiral unvan ve sifatlarını hepsini birlikte taşımasına bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) İngiliz hükümetinin korsanlık faaliyetlerini desteklediği
B) Yeniçağ’da İngiltere’de köle ticaretinin serbest ve hukuka uygun olduğu
C) İngiliz donanmasının Yeniçağ boyunca günümüzde suç sayılabilecek fiiller işlediği
D) İngilizlerin sir (sör) unvanını hiç suç işlememiş kişilere verdiği
E) İngiltere’nin Yeniçağ’da özgürlük ve demokrasi ülkesi olduğu

Cevap : E) İngiltere’nin Yeniçağ’da özgürlük ve demokrasi ülkesi olduğu

11. Ali b. Abdurrahman tarafından tercüme edilen Zekeriya el-Kazvinî’ye ait Acâibü’l Mahlûkat ve Garâib’ül-Mevcudât adlı eserde aşağıdaki konulardan hangisi yer almaz?

A) Kuzey kutup bölgesi hakkında bilgiler
B) Dağ sistemleri ve bu sistemlerin oluşumu
C) Önemli şehirler hakkında bilgiler
D) Irklar ve ülkeler hakkında bilgiler
E) Dünyanın yuvarlaklığı

Cevap : A) Kuzey kutup bölgesi hakkında bilgiler

12. Fatih Sultan Mehmed Han’ın Bizans’tan aldığı eserlerin çevirisini yaptırması ve İstanbul ve çevresinin planları ile topoğrafya haritalarını çizdirmesi aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir?

A) Bizans’tan kalan bilgilere güvenmediğinin
B) İstanbul’un fethi için hazırlık yaptığının
C) Bilime, bilimsel çalışmalara önem verdiğinin
D) Yabancı bilim adamlarına değer vermediğinin
E) Orta Çağ’ı kapatıp Yeni Çağ’ı açtığının

Cevap : C) Bilime, bilimsel çalışmalara önem verdiğinin

13. Alexander Georg Supan’ın klimatoloji ve glasiyal jeomorfoloji açısından büyük öneme sahip 1926 tarihli haritasının ana teması aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dünya üzerinde hâkim rüzgâr yönleri
B) Dünya üzerinde okyanusların ve denizlerin dağılışı
C) Dünya üzerinde insan yaşamına uygun olmayan sahalar
D) Dünya üzerinde sıcaklıkların dağılışı
E) Dünya üzerinde buzulların dağılışı

Cevap : E) Dünya üzerinde buzulların dağılışı

14. Orta Çağ’da skolastik düşüncenin etkisi altında içe kapanan ve duraklayan bir Avrupa söz konusu iken aşağıdaki medeniyetlerden hangisi insanlığın bilimsel mirasını geliştirme misyonunu yüklenmiştir?

A) Maya/inka medeniyeti
B) Mısır medeniyeti
C) İslam medeniyeti
D) Çin medeniyeti
E) Hint medeniyeti

Cevap : C) İslam medeniyeti

15. Aşağıdaki İlk Çağ filozoflarından hangisinin Anadolu kökenli olduğu söylenemez?

A) Aristotle
B) Hipparchus
C) Thales
D) Anaximander
E) Herodotus

Cevap : A) Aristotle

16. Aşağıdakilerden hangisi 1941’den itibaren Türkiye’de coğrafya için başlayan ilerleme, gelişme ve yükseliş dönemi özelliklerinden değildir?

A) Avrupa ve Amerika’daki coğrafya ile ilgili yayınların Türkçeye tercüme edilmeye başlanması
B) Uluslararası kongre ve toplantılarda söz hakkına erişilmesi
C) Kendine has yapısıyla bir Türk coğrafya ekolü inşa edilmesi
D) Türk coğrafyacılarının yabancı dergilerde yayınlar yapması
E) Yurt dışından coğrafya öğrenimi için öğrenci gelmeye başlaması

Cevap : A) Avrupa ve Amerika’daki coğrafya ile ilgili yayınların Türkçeye tercüme edilmeye başlanması

17. Dünyanın en eski coğrafya kurumu olan Société de Géographie’nin, 1821 yılında devrin önde gelen 217 bilim adamının katılımıyla Paris’te gerçekleştirilen kuruluş toplantısında Pierre- Simon Laplace ilk başkan olarak seçilmiştir.
Bu bilgiye dayanılarak aşağıdaki sonuçlardan hangisine varılamaz?

A) Société de Géographie’nin kuruluş sürecinde çok sayıda bilim adamı katılımcı olmuştur.
B) Pierre-Simon Laplace dönemin bilim adamlarından onay almıştır.
C) Bir sonraki başkan olarak Emmanuel de Martonne seçilmiştir.
D) Paris, dünyanın ilk coğrafya kurumuna ev sahipliği yapmıştır.
E) Société de Géographie demokratik yöntemlerle şekillenmiştir.

Cevap : C) Bir sonraki başkan olarak Emmanuel de Martonne seçilmiştir.

18. 1915’ten sonra Türkiye’ye davet edilen yabancı bilim adamlarının coğrafya bilimi açısından temel görevleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?

A) Türkiye’de coğrafya konusundaki yayın sayısının artırılması
B) Modern bir coğrafya geleneğinin inşa edilmesi
C) Türkiye’de coğrafya biliminin modernize edilmesi
D) Coğrafya alanında yeni bilim adamlarının yetiştirilmesi
E) Ders araç gereçleri ile müfredatlarının oluşturulması

Cevap : A) Türkiye’de coğrafya konusundaki yayın sayısının artırılması

19. 1964 yılında William D. Pattison tarafından Journal of Geography’de yayımlanan The Four Traditions of Geography başlıklı makalede Amerika’daki coğrafi eğilimler ve Amerikan coğrafya anlayışının manifestosu ortaya konulmuştur. Bu durum aşağıdakilerden hangisine sebep olmuştur?

A) Journal of Geography dergisinin yayın hayatının son bulmasına
B) William D. Pattison’in Nobel barış ödülü kazanmasına
C) Coğrafyacılar arasında görüş ayrılığının başlamasına
D) Coğrafyanın dört akademik geleneğinin ortaya çıkmasına
E) Amerikan coğrafi anlayışının tüm dünyaya hâkim olmasına

Cevap : D) Coğrafyanın dört akademik geleneğinin ortaya çıkmasına

20. Modern Darülfünun’un 1915 yılında Tıp, Hukuk, Fen ve Edebiyat olmak üzere dört fakülte üzerine bina edilmesi ve Edebiyat Fakültesi’nin Edebiyat, Tarih, Felsefe ve Coğrafya bölümlerinden müteşekkil bir yapıda planlanması aşağıdakilerden hangisine yol açmıştır?

A) Yüksek Öğrenim Kurumunun kurulmasına
B) Coğrafyanın anabilim dallarına ayrılmasına
C) Coğrafyanın jeolojiden ayrılmasına
D) Coğrafyanın modern anlamda yapılanma sürecinin başlamasına
E) Avrupalı bilim adamlarının ülkelerine gönderilmesine

Cevap : D) Coğrafyanın modern anlamda yapılanma sürecinin başlamasına