Değer Felsefesi 2023-2024 Vize Soruları

1. Doğalcı teoriler değer yargılarının nasıl yargılar olduklarını söylerler?

A) Duyguları ve emirleri belirten
B) Sezgisel olarak anlaşılabilen
C) Doğruluğu ya da yanlışlığı tespit edilemeyen
D) Bilişsel-olmayan
E) Olgusal nitelikleri belirten yargılara indirgenebilen

Cevap : E) Olgusal nitelikleri belirten yargılara indirgenebilen

2. Kuralcılığa göre değer yargıları nasıl yargılardır?

A) Bilişsel olarak anlamlıdır.
B) Bilimsel deneylerle doğruluğu tespit edilebilir.
C) Deneyimle doğruluğu tespit edilebilir.
D) Evrenselleştirilebilir.
E) Sezgilerimizle doğrulanabilir.

Cevap : D) Evrenselleştirilebilir.

3. Değer Felsefesi bağlamında önemli eserlerden biri olan Principia Ethica (Etiğin İlkeleri) hangi İngiliz filozofun eseridir?

A) Dewey
B) Perry
C) Russell
D) Moore
E) Findlay

Cevap : D) Moore

4. Doğru ya da yanlış bir şeyi ifade eden, bir bildirimde bulunmak için kullanılan ifadeler aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dışavurumcu ifadeler
B) İmgesel ifadeler
C) Emredici ifadeler
D) Duygusal ifadeler
E) Bilişsel ifadeler

Cevap : E) Bilişsel ifadeler

5. Sadece etik değerler değil her türden değerin doğasıyla ilgilenecek şekilde anlaşılan bir değer felsefesi, aşağıdakilerden hangisiyle ilgilenmez?

A) Ahlaki olarak doğru
B) Ahlaki yükümlülük
C) Güzellik
D) Kendilik
E) Erdem

Cevap : D) Kendilik

6. Aşağıdakilerden hangisi doğalcı-olmayan bir teori öne sürmüştür?

A) G. E. Moore
B) R. B. Perry
C) J. Dewey
D) M. Schlick
E) Aristoteles

Cevap : A) G. E. Moore

7. Doğalcı-olmayan teorilere göre değer ile insanların istek, arzu ya da tercihleri arasında nasıl bir ilişki bulunmaktadır?

A) Değer, insanların istek ve tercihlerinden bağımsızdır.
B) Değer insanların tercihlerine görelidir.
C) Değer ile insanların istekleri birbirlerini belirler.
D) Değer, insanların beklentilerinin karşılanmasıdır.
E) Değer, insanların duygularının bir soruncudur.

Cevap : A) Değer, insanların istek ve tercihlerinden bağımsızdır.

8. Duygusalcılık değer yargılarının nasıl ifadeler olduklarını ileri sürer?

A) Doğrulanabilir – dışavurumcu
B) Bilişsel – doğrulanabilir
C) Doğrulanabilir – emredici
D) Emredici – bilgi verici
E) Dışavurumcu – emredici

Cevap : E) Dışavurumcu – emredici

9. Kuralcılığa göre, bir şeyin iyi kılan niteliği ya da meziyeti aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bir şeyin bir karşılaştırma kategorisine göre iyi olarak görmemizi sağlayan özelliği
B) Bir şeyin içsel olmasını sağlayan bir özelliği
C) Bir şeyin ilişkisel ya da dışsal olmasını sağlayan bir özelliği
D) Bir şeyin evrenselleştirilebilir olmasına imkân veren özelliği
E) Bir şeyin kendinde ait olmasını sağlayan bir özelliği

Cevap : A) Bir şeyin bir karşılaştırma kategorisine göre iyi olarak görmemizi sağlayan özelliği

10. Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde G. E. Moore’un teorisinin iki iddiası belirtilmiştir?

A) ‘İyi’ herhangi bir doğalcı ifadeyle eş anlamlıdır ve ‘iyi’ tanımlanabilir
B) ‘İyi’, herhangi bir doğalcı ifadeyle eşanlamlı değildir ve ‘iyi’ tanımlanabilir
C) ‘İyi’, herhangi bir doğalcı ifadeyle eş anlamlıdır ve ‘iyi’ tanımlanamaz
D) ‘İyi’ herhangi bir doğalcı ifadeyle eş anlamlı değildir ve ‘iyi’ tanımlanamaz
E) ‘İyi’ bir doğalcı ifadeye indirgenebilir ve ‘iyi’ bir doğalcı ifadeyle eş anlamlıdır

Cevap : D) ‘İyi’ herhangi bir doğalcı ifadeyle eş anlamlı değildir ve ‘iyi’ tanımlanamaz

11. “Değer” teriminin anlamının genişlemesine 20. yy’dan önce katkıları olan üç filozof aşağıdakilerden hangisinde belirtilmiştir?

A) Lotze-Schopenhauer-Nietzsche
B) Lotze-Moore-Russell
C) Nietzsche-Ross-Sartre
D) Schopenhauer-Ross-Sartre
E) Moore-Russell-Nietzsche

Cevap : A) Lotze-Schopenhauer-Nietzsche

12. Değer türleri sorunuyla hangi teoriler ilgilenmektedir?

A) Sezgici teoriler
B) Tasvirci teoriler
C) Meta-normatif teoriler
D) Öznelci teoriler
E) Normatif teoriler

Cevap : C) Meta-normatif teoriler

13. Bir kişi “Hayvanları kesip yememiz ahlaken doğrudur.” derken, başka birisi “Hayvanları kesip yememiz ahlaken doğru değildir.” diyorsa, bu iki kişiden hangisinin ifadesinin doğru olduğu konusunda duygusalcılık aşağıdakilerden hangisini söyler?

A) Olgusal olarak hangisinin en fazla insanı mutlu edip etmediğine bakılmalıdır.
B) Çoğunluğun bu durumda hangi duygu durumuna sahip olacağına bakılmalıdır.
C) Her iki görüş de doğru ya da yanlış olacak bir şey söylememektedir.
D) Toplumun genelinde hangi görüşün benimsendiğine bakılmalıdır.
E) Bilimsel incelemelerin sonuçlarına bakılmalıdır.

Cevap : C) Her iki görüş de doğru ya da yanlış olacak bir şey söylememektedir.

14. Zengin ve mutlu hayatı olan bir mafya babasının durumu hangi değerler arasındaki ayrıma örnek olarak gösterilebilir?

A) Ahlaki – estetik
B) Ahlaki – faydayla ilgili
C) Faydayla ilgili – estetik
D) Estetik – ahlaki
E) Ahlaki – dinsel

Cevap : B) Ahlaki – faydayla ilgili

15. Değerin, nesnelerin ya da şeylerin kendine ait ya da ilişkisel bir niteliği olduğunu ileri süren teoriler aşağıdakilerden hangisidir?

A) Olgusal teoriler
B) Sezgisel teoriler
C) Bilişselci teoriler
D) Duygusal teoriler
E) Anlamsal teoriler

Cevap : C) Bilişselci teoriler

16. Kuralcılık değerlendirmeci dilin aşağıdakilerden hangisi için kullanıldığını ileri sürer?

A) Kuralların sezgilerle doğruluğunu belirlemek
B) Tercihlere kılavuzluk etmek
C) Duyguları dışa vurmak
D) Sezgileri anlamlandırmak
E) Doğruyu söylemek

Cevap : B) Tercihlere kılavuzluk etmek

17. Doğalcı teorilerin yanlışlığına yönelik ileri sürülen, “olması gereken”le “olan” arasında kapatılamayacak bir ayrım olduğu görüşünü belirten ayrım aşağıdakilerden hangisidir?

A) Akıl – sezgi ayrımı
B) Değerli – değersiz ayrımı
C) Olgu – değer ayrımı
D) Meli – malı ayrımı
E) Doğalcı – doğalcı olmayan ayrımı

Cevap : C) Olgu – değer ayrımı

18. Perry’e göre yardımseverliğin değerli olduğunu söylemek aşağıdakilerden hangisini ifade eder?

A) Toplumun bizden yardımsever davranmamızı istediğini
B) Yardımseverliğin sezgilerimize göre doğru olduğunu
C) Bir tercihte bulunmamız gerektiğinde yardımsever davranmamız gerektiğini
D) Yardımseverliğin birçok insanı mutlu ettiğini
E) Bir insanın yardımseverliğe olumlu ilgisinin olduğunu

Cevap : E) Bir insanın yardımseverliğe olumlu ilgisinin olduğunu

19. Duygusalcılık, temel olarak hangi bakımdan eleştirilmiştir?

A) Değer yargılarının doğruluğunun tespitinin sezgiyle yapılabileceğini ileri sürmesi
B) Değer yargıları arasında bir çatışma durumunun olmadığını iddia etmesi
C) Değer yargılarının doğruluğunun duygularımızla tespit edilebileceğini iddia etmesi
D) Değer yargılarının bilişsel ifadeler olduğunu iddia etmesi
E) Değer yargılarının olgu yargılarına indirilebileceği iddia etmesi

Cevap : B) Değer yargıları arasında bir çatışma durumunun olmadığını iddia etmesi

20. Kişi “Sana vurmam ahlaken yanlıştır.” ifadesinin doğru ya da yanlış olabilecek bir ifade olduğunu iddia ediyorsa, aşağıdakilerden hangisini iddia etmiş olur?

A) Değer yargılarının ve olgu yargılarının bilişselolmayan ifadeler olduklarını
B) Değer yargılarının bilişsel ifadeler olduklarını
C) Olgu yargılarının duyguları dışavurumcu ifadeler olduklarını
D) Olgu yargılarının bilişsel ifadeler olduklarını
E) Değer yargılarının sadece emredici ifadeler olduklarını

Cevap : B) Değer yargılarının bilişsel ifadeler olduklarını