Tipografi-1 2022-2023 Bütünleme Soruları

Rönesans döneminde, İtalya’nın hümanistik italik yazılarında Ludovico degli Arrighi öne çıkarken, Antik Roma döneminin anıtsal yazıları ise Roma Kapital biçiminde kendini gösterir. Bu dönemler, yazı sanatının estetik yönlerini vurgular.

Teknolojik ilerlemelerle birlikte, 19. yüzyılda pantograf gibi buluşlar sayesinde, harf tasarımlarının daha kolay ve hızlı bir şekilde üretimi mümkün hale gelir. Bu dönemde, Xerox’un grafik kullanıcı arayüzü (GUI) ve Apple Computer’ın masaüstü yayıncılık sistemleri gibi yenilikler, bilgisayarla tasarımın önünü açar.

1980’lerde Adobe Systems Inc. tarafından geliştirilen PostScript dili, sayfa tasarımında devrim yaratırken, “soğuk dizgi” teknolojileri ve Linotype gibi dizgi makineleri, hızlı ve etkili yayıncılığın kapılarını aralar.

Yazı karakterleri konusunda ise, Avant Garde ve Univers gibi modern tasarımlar, tipografinin estetik ve fonksiyonel yönlerini birleştirir. Bu karakterler, foto-dizgi ve foto-düzenleme sistemlerinin gelişiminde önemli rol oynar.

Tipografi sanatının geçmişi, aynı zamanda matbaacılık tarihiyle de iç içedir. İlk gazetelerin Frankfurt’ta basılması, Alois Senefelder’in Litografi yöntemini bulması ve Batı kültüründe kaligrafinin ustaları, tipografinin kültürel ve teknolojik gelişimine tanıklık eder.

Bu yolculuk, Douglas Englebert’in fareyi (mouse) icat etmesi ve Uzak Doğu’nun ağaç kalıp baskı teknikleri gibi yeniliklerle sürer. Her biri, tipografinin ve matbaacılığın sürekli evrimleşen, dinamik bir alan olduğunu gösterir.

Tipografi, sadece yazıların görsel düzenlemesi değil, aynı zamanda iletişimin ve kültürel ifadenin güçlü bir aracıdır. Geçiş Dönemi yazı karakterleri gibi estetik ve teknolojik gelişmeler, bu sanatın sürekli değişen doğasını yansıtır ve geleceğe dair yeni kapılar açar.

@lolonolo_com

1. Abbasiler devrinde vezir ve hattat olan İbn Mukle tarafından geliştirilen, İslam hat sanatında yazı tür ve çeşitlerinin temelini oluşturan altı kalem/kamış yazısına aşağıdaki isimlerden hangisi verilir?

A) El-cezm
B) Aklâm-ı sitte
C) Enbârî
D) El-müsned
E) Aramic

Cevap : B) Aklâm-ı sitte

2. Aşağıdakilerden hangisi hümanistik italik yazının en büyük ustası olarak kabul edilir?

A) Thomas von Aquin
B) Boccacio
C) Avicenna
D) Francesco Petrarca
E) Ludovico degli Arrighi

Cevap : E) Ludovico degli Arrighi

3. Klasik Roma Çağı boyunca komutanların zaferlerini kutlamak için yapılan anıtsal eserlerin alınlık ve yüzeylerinde kullanılmak üzere aşağıdaki yazı biçimlerinden hangisi geliştirilmiştir?

A) Kalkidyan
B) Anziyal
C) Kurzif
D) Etrüks
E) Roma Kapital

Cevap : E) Roma Kapital

4. Ağaç veya metal harflerin küçük harf çizimlerinden istenilen büyüklükte (ya da tam tersi) düzgün bir biçimde çizilmesini ve daha sonra kesilmesini mümkün kılan buluş aşağıdakilerden hangisidir?

A) Daktilo
B) Pantograf
C) Fotoğraf
D) Sürekli-Rulo Kağıt
E) Litografi

Cevap : B) Pantograf

5. Grafik kullanıcı arayüzü (graphical user interface) yaklaşımı ilk olarak hangi kuruluş tarafından bilgisayar işletiminde uygulanır?

A) IBM
B) Xerox
C) Apple
D) Windows
E) Commodore

Cevap : B) Xerox

6. “1986’da ülkemizde ilk defa tümleşik ve yaygın bir biçimde masaüstü yayıncılık dizgesi …… tarafından pazara sunulan Macintosh Plus’larla birlikte başlamıştır.” cümlesindeki boşluğa aşağıdaki sözcüklerden hangisi gelmelidir?

A) Apple Computer
B) Microsoft Windows
C) IBM
D) Commodore Pet
E) Hewlett Packard

Cevap : A) Apple Computer

7. PostScript olarak adlandırılan sayfa tanımlama dili Adobe Systems Inc. tarafından hangi yıl geliştirilmiştir?

A) 1980
B) 1983
C) 1982
D) 1979
E) 1981

Cevap : B) 1983

8. Aşağıdaki hangi dizgi teknolojisi “soğuk dizgi” olarak adlandırılır?

A) Typewriter
B) Ludlow
C) Linotype
D) Intertype
E) Monotype

Cevap : A) Typewriter

9. Foto-dizgi ve foto-düzenleme sistemlerinin tipografik tasarım olasılıklarını kendi geometrik ve yapısal özelliklerinde barındırdığı ileri sürülen yazı karakteri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bodoni
B) Jenson
C) Sabon
D) Texture
E) Avant Garde

Cevap : E) Avant Garde

10. 19. Yüzyıl’ın son on yıllarında daha hızlı dizgi yapmak amacıyla geliştirilen, operatör tarafından işletilen bir klavye aracılığıyla yapılan dizginin anında sıcak kurşun dökümünü satır satır üreten tümleşik dizgi aygıtı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Daguerretype
B) Intertype
C) Linotype
D) Monotype
E) Kalotype

Cevap : C) Linotype

11. İlk gazete aşağıdaki yerlerin hangisinde basılmıştır?

A) Paris
B) Londra
C) Venedik
D) Basel
E) Frankfurt

Cevap : E) Frankfurt

12. Imprimerie Royale tarafından tasarlatılan ilk mekanik ve bilimsel yazı karakteri kim tarafından kesilmiştir?

A) Peter Walperger
B) Claude Garamond
C) William Caslon
D) Philippe Grandjean
E) Geoffroy Tory

Cevap : D) Philippe Grandjean

13. Adrian Frutiger tarafından ‘Univers’ yazı karakteri hangi yıl tasarlanmıştır?

A) 1961
B) 1958
C) 1957
D) 1960
E) 1959

Cevap : C) 1957

14. 2. Dünya Savaşı sonrası logotayp, yazı karakteri, dergi ve süreli yayın çalışmalarıyla tanınan Amerikalı tasarımcı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Warren Chappell
B) Jan Tschichold
C) Emil Ruder
D) Herbert Lubalin
E) Giambattista Bodoni

Cevap : D) Herbert Lubalin

15. Aşağıdakilerden hangisi Yunanca ve Latince klasikleri basma amacıyla 1494’te Venedik’te kendi basımevi olan Aldine Press’i kurmuştur?

A) Aldus Manutius
B) Pietro Bembo
C) Philippe Pigouchet
D) Desiderus Erasmus
E) Francesco Colonna

Cevap : A) Aldus Manutius

16. 18. Yüzyıl sonunda Alois Senefelder tarafından 1796’da bulunan, yağ ve suyun birbirini itme ilkesinden hareketle görüntü aktarımında kullanılan baskı yöntemi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Gravür baskı (Intaglio)
B) Harf baskı (Letterpress)
C) Taş baskı (Litografi)
D) İpek baskı (Silk Screen)
E) Kalıp baskı (Ksilografi)

Cevap : C) Taş baskı (Litografi)

17. Aşağıdakilerden hangisi Batı kültürünün kaligrafi (yazı sanatı) ustaları arasında değildir?

A) Petrarca
B) Barbedor
C) Mercator
D) Palatino
E) Tagliente

Cevap : A) Petrarca

18. 1960’ların sonunda görüntülük (ekran) gösterimi üzerindeki işlemlerde bir imleme – ya da belirtme -aracı olarak Douglas Englebert tarafından geliştirilen cihaz aşağıdakilerden hangisidir?

A) Printer
B) Plotter
C) Mouse
D) Tablet
E) Computer

Cevap : C) Mouse

19. Uzak Doğu uygarlığında basımcılığa dair en erken örnekleri oluşturan “Drahani Scrolls” ve “Diamond Sutra” hangi yöntemle basılmıştır?

A) Ofset baskı
B) Tipo baskı
C) Tifdruk baskı
D) Ağaç kalıp baskı
E) İpek baskı

Cevap : D) Ağaç kalıp baskı

20. Imprimerie Royale tarafından tasarlatılan yazı karakteri hangi sınıflama içinde yer alır?

A) Çağdaş Biçem
B) Yeni Biçem
C) Eski Biçem
D) Geçiş Dönemi
E) Gotik

Cevap : D) Geçiş Dönemi