Sosyal Psikoloji 2023-2024 Final Soruları

Sosyal Psikolojinin Günlük Yaşamda Rolü

Sosyal psikoloji, bireylerin düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını nasıl etkilediğini anlamaya çalışan bir bilim dalıdır. Bu alanda yapılan araştırmalar, insanların sosyal etkileşimlerde nasıl davrandığını ve çevresel faktörlerin bireysel tutum ve davranışlar üzerindeki etkisini inceler. Sosyal psikoloji, günlük hayatta karşılaştığımız pek çok durumu, örneğin grup içi dinamikleri, ikna yöntemlerini, sosyal normlara uyma eğilimlerimizi ve kalıpyargılarımızı anlamamıza yardımcı olur.

Bu makalenin amacı, sosyal psikolojinin temel kavramlarını ve teorilerini açıklamak ve bu bilgileri günlük hayatta nasıl uygulayabileceğimizi göstermektir. Açıköğretim Fakültesi öğrencileri için hazırlanan bu içerik, akademik sınavlara hazırlık sürecindeki öğrencilere yardımcı olmakla birlikte, sosyal psikolojinin pratik yönlerini keşfetmelerine de olanak tanıyacaktır.

Sosyal Psikoloji Nedir?

Sosyal psikoloji, bireylerin sosyal çevreleriyle olan etkileşimlerini ve bu etkileşimlerin düşünce, duygu ve davranışları üzerindeki etkilerini inceleyen bilimsel bir disiplindir. Bu alan, insanların toplumsal yapılar içinde nasıl davrandıklarını, sosyal normlar, tutumlar ve inançlar gibi faktörlerin bireyler üzerindeki etkisini anlamayı amaçlar.

Tarihçesi ve Gelişimi

Sosyal psikoloji, 19. yüzyılın sonlarından itibaren gelişmeye başlamış ve 20. yüzyıl boyunca önemli teorik ve metodolojik ilerlemeler kaydetmiştir. Özellikle II. Dünya Savaşı sonrasında, grup davranışları, liderlik, önyargı ve tutum değişikliği gibi konular üzerine yapılan çalışmalarla önemli bir ivme kazanmıştır.

Önemi

Sosyal psikoloji, insanların günlük hayatlarını anlamlandırmalarında ve toplumsal olaylara tepkilerini şekillendirmelerinde önemli bir role sahiptir. Örneğin, toplumsal çatışmaların çözümünde, reklamcılıkta, siyasette, eğitimde ve sağlık alanında sosyal psikolojik ilkelerin uygulanması, bu alanların daha etkin ve verimli hale gelmesini sağlamaktadır.

Bu bölüm, sosyal psikolojinin temelini oluşturur ve öğrencilere, sosyal etkileşimlerin ve grup davranışlarının temel dinamiklerini anlama fırsatı sunar. Bu bilgiler, öğrencilerin sosyal çevrelerinde karşılaşacakları durumları daha iyi analiz etmelerine ve etkili iletişim stratejileri geliştirmelerine yardımcı olacaktır.

Temel Kavramlar ve Teoriler

Sosyal psikoloji, çeşitli kavramlar ve teorilerle zenginleşen bir bilim dalıdır. Bu bölümde, grup dinamikleri, ikna ve tutum değişimi, sosyal etki ve uyma, ve kalıpyargılar ve cinsiyet gibi temel konuları ele alacağız.

Grup Dinamikleri

Gruplar, sosyal psikolojinin en önemli inceleme konularından biridir. Grupların nasıl oluştuğu, iç dinamikleri, liderlik yapıları ve grup içi çatışmalar, grup üyelerinin davranışlarını nasıl etkilediği üzerine yoğunlaşır. Grup dinamiklerinin anlaşılması, işbirliği, çatışma çözümü ve takım çalışması gibi alanlarda önemlidir.

İkna ve Tutum Değişimi

İkna, bireylerin tutum ve inançlarını değiştirmeye yönelik bir süreçtir. Sosyal psikoloji, ikna tekniklerini ve bu tekniklerin bireylerin tutumlarını nasıl etkilediğini inceler. Ayrıca, tutum değişikliğinin kalıcı olup olmadığı ve ne gibi faktörlerin bu süreci etkilediği üzerine de odaklanır.

Sosyal Etki ve Uyma

Sosyal etki, bireylerin diğer insanların davranışlarından, tutumlarından veya inançlarından etkilenmesi sürecidir. Uyma, sosyal normlara veya otorite figürlerine yönelik bir eğilimdir ve sosyal psikoloji, bu eğilimlerin kaynaklarını ve etkilerini inceleyerek, bireylerin toplumsal baskılara nasıl tepki verdiklerini anlamamıza yardımcı olur.

Kalıpyargılar ve Cinsiyet

Toplumsal cinsiyet kalıpyargıları, erkeklerin ve kadınların belirli özelliklere sahip olduklarına dair yaygın inançlardır. Bu kalıpyargılar, cinsiyetler arası eşitsizliği sürdürebilir ve bireylerin davranışlarını etkileyebilir. Sosyal psikoloji, bu kalıpyargıların kaynaklarını ve sosyal etkilerini inceleyerek, toplumsal cinsiyet eşitliğine ulaşmada önemli bir rol oynar

Günlük Hayatta Sosyal Psikoloji

Sosyal psikoloji, sadece akademik bir disiplin olmanın ötesinde, günlük hayatımızda sürekli karşılaştığımız durumları anlamamıza yardımcı olur. Bu bölümde, sosyal psikolojinin günlük yaşamda nasıl uygulandığına ve örnek olay incelemelerine bakacağız.

Günlük Karar Alma Süreçleri

Sosyal psikoloji, bireylerin nasıl karar verdiklerini anlamamızda büyük bir rol oynar. Örneğin, alışveriş yaparken veya bir film seçerken, sosyal kanıtın etkisi gibi sosyal psikolojik faktörler kararlarımızı etkileyebilir. İnsanlar, genellikle diğer insanların tercihlerine göre karar verme eğilimindedirler, bu da markaların pazarlama stratejilerinde önemli bir yer tutar.

Sosyal Etkileşimler ve İletişim

Günlük iletişimimizde de sosyal psikoloji önemli bir rol oynar. İnsanlar arası etkileşimler, grup içi dinamikler ve sosyal etki, kişisel ilişkilerimizi ve toplum içinde nasıl hareket ettiğimizi şekillendirir. Sosyal psikoloji, bu etkileşimlerdeki kalıpları ve etkili iletişim stratejilerini anlamamıza yardımcı olur.

Toplumsal Olaylara Tepkiler

Sosyal psikoloji, toplumsal olaylara verdiğimiz tepkileri de açıklar. Örneğin, bir kriz anında toplumun nasıl hareket ettiğini veya bir sağlık kampanyasının nasıl daha etkili hale getirilebileceğini anlamak için sosyal psikolojik ilkelerden yararlanılır.

Örnek Olay İncelemeleri

Gerçek hayattan alınan örneklerle, sosyal psikoloji teorilerinin nasıl uygulandığını göstermek, öğrencilerin bu konuları daha iyi kavramalarını sağlar. Örneğin, bir reklam kampanyasının nasıl başarılı olduğu veya bir toplumsal hareketin nasıl yayıldığı, sosyal psikolojinin günlük yaşamda nasıl yer aldığını gösteren somut örneklerdir.

Uygulamalar ve Öğrencilere Yönelik Tavsiyeler

Sosyal psikoloji, öğrenciler için sadece akademik bir disiplin olmanın ötesinde, günlük hayatın anlaşılmasında ve etkili iletişim becerilerinin geliştirilmesinde önemli bir araçtır. Bu bölümde, sosyal psikolojiyi günlük yaşamda nasıl uygulayabileceklerine dair bazı öneriler sunacağız.

Pratik Uygulamalar

Karar Verme Süreçlerinde Bilinçli Olmak:

Alışveriş yaparken, arkadaşlarla plan yaparken veya önemli kararlar alırken sosyal psikolojik faktörlerin farkında olmak, daha bilinçli ve bağımsız kararlar almanıza yardımcı olabilir.
İletişim Becerilerini Geliştirmek: Sosyal psikolojinin temel kavramlarını anlamak, etkili iletişim kurma ve empati yapma becerilerinizi geliştirebilir.

Toplumsal Olaylara Anlamlı Tepkiler Vermek:

Güncel olaylara karşı eleştirel düşünme ve bilinçli tepkiler geliştirmek, sosyal sorumluluk bilincinizi artırır.

Öğrencilere Tavsiyeler

Günlük Hayatta Gözlem Yapmak: Sosyal psikoloji teorilerini günlük yaşamınızda gözlemleyerek, bu konuları daha iyi kavrayabilir ve pratikte uygulayabilirsiniz.

Eleştirel Düşünme:

Sosyal olaylara ve insan davranışlarına eleştirel bir bakış açısıyla yaklaşmak, sosyal psikoloji konularını derinlemesine anlamanızı sağlar.

Sürekli Öğrenme:

Sosyal psikoloji alanında yapılan yeni araştırmaları takip ederek bilgilerinizi güncel tutun ve bu alanda sürekli öğrenmeye açık olun.

Bu makale, açıköğretim fakültesi öğrencilerine sosyal psikolojinin temel kavramlarını anlamada ve bu bilgileri günlük hayatlarında uygulamada yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Sosyal psikoloji, bireylerin sosyal dünyalarını anlamalarına ve etkileşimlerini daha verimli hale getirmelerine olanak tanır

1. Aşağıdakilerden hangisi çatışmayı en aza indirmek için izlenebilecek sağlıklı yoldur?

A) Grupları asimile ederek birbirine benzemelerini sağlamak
B) Farklı düşünenleri toplumdan dışlamak
C) Birbirine düşman grupları hızlıca bir araya getirerek temas başlatmak
D) Grupların ortak hedef ve üst kimlikler doğrultusunda bir araya gelmelerini sağlamak
E) Toplumdan izole yaşamak

Cevap : D) Grupların ortak hedef ve üst kimlikler doğrultusunda bir araya gelmelerini sağlamak

2. Başka bir ülkeye taşınan kişi kendisine telefon hattı almak istemektedir. Görevli kendisine hattı verdikten sonra bir de kart verir ve kendisini dükkandan uğurlar. Kişi kontrol ettiğinde hattında hiç bakiye olmadığını görür. Dükkana geri döner ve satıcı kişiyi suçlar. Satıcı da kendisine verilen karttan yükleme yapabileceğini söyler. Kendi ülkesinde yüklemeler otomatik yapıldığı için şaşıran kişi sosyal etkinin hangi işlevinden eksik kalmıştır?

A) Bilgi sağlayıcı etki
B) Ket vurma
C) Kibarlık ve nezaket
D) Normatif etki
E) Değişim

Cevap : A) Bilgi sağlayıcı etki

3. “Erkekler genellikle kafalarıyla düşünür, kadınlarsa kalpleriyle” ifadesi aşağıdakilerden hangisini ortaya koyar?

A) İki cinsiyet arasındaki zihinsel farklılıklar
B) Cinsiyet ayrımcılığı
C) İki cinsiyet arasındaki genetik farklılıklar
D) Cinsiyet kalıpyargıları
E) Cinsiyetin sabitliği

Cevap : D) Cinsiyet kalıpyargıları

4. Madde bağımlılığı ile mücadele eden bir dernek üyesi, bir lisede madde bağımlılığının sebep olduğu olumsuz sonuçlar ile ilgili bir sunum yapacaktır. Öğrencileri madde kullanmama konusunda ikna edebilmek için seçebileceği en iyi strateji aşağıdakilerden hangisidir?

A) Derneğin en çekici bir başka üyesini de sunuma dahil etmek
B) Lisedeki öğrencilerden birini de sunum sırasında konuşturmak
C) Öğrencileri derin ve ciddi bir biçimde düşündürecek bir sunum yapmak
D) Eğlenceli, gerçek mesajın mizahi içeriklerle örtük biçimde verildiği bir sunum yapmak
E) Sunumda basit ve anlaşılır ifadeler kullanmak

Cevap : C) Öğrencileri derin ve ciddi bir biçimde düşündürecek bir sunum yapmak

5. Ayrıntılandırma Olasılığı Modeli’ne göre iknanın hangi yolu daha kalıcı bir tutum değişikliğine yol açar?

A) Sistematik yol
B) Çevresel yol
C) Merkezi yol
D) Kestirme yol
E) Ayrıntılı yol

Cevap : C) Merkezi yol

6. Aşağıdakilerden hangisi sosyal etkiye örnek verilemez?

A) Çay sevmediği halde herkes içtiği için çay içmek
B) Elektrikli arabaların yayılması
C) Üstün emirlerine uymak
D) Firmaların ürünlerinde geri dönüştürülmüş madde miktarını açıklamaya öncelik vermesi
E) Solak olduğu için farklı sandalyede oturmak.

Cevap : E) Solak olduğu için farklı sandalyede oturmak.

7. Uyma ve itaat kavramları hangi değişim ile doğrudan ilgilenmez?

A) Yargı
B) Düşünce
C) Duygu
D) Karar
E) Kimlik

Cevap : E) Kimlik

8. Online (çevrimiçi) alışveriş sitelerinde incelediğiniz ürünü kaç kişinin satın almış olduğu bilgisinin verilmesi Cialdini’nin hangi ikna prensibi ile açıklanabilir?

A) Karşılıklılık
B) Sosyal kanıt
C) Tutarlılık
D) Hoşlanma
E) Az bulunurluk

Cevap : B) Sosyal kanıt

9. Aşağıdakilerden hangisi sosyal kolaylaştırmanın ortaya çıkmasında etkili değildir?

A) Performansın incelenmesine ilişkin kaygı
B) Değerlendirilme düşüncesi
C) Diğerlerinin varlığı
D) Dikkat dağılması
E) Yalnızlık

Cevap : E) Yalnızlık

10. Minimal grup paradigması, Hırsızlar Mağarası deneyinin hangi aşamasında en iyi şekilde gözlemlenir?

A) Grupların oluşum aşamasında
B) Grupların iş birliği aşamasında
C) Grupların sürtüşme aşamasında
D) Grupların temasa geçme aşamasında
E) Grupların dağılma aşamasında

Cevap : A) Grupların oluşum aşamasında

11. Olayların nedenlerine dair açıklamalar en az ne zaman yapılır?

A) Olaylar rutin olduğunda
B) Olaylar kötüleşmeye başladığında
C) Beklenmeyen olaylarla karşılaşıldığında
D) Olumsuz olaylardan sonra
E) Bir amaca ulaşılamadığında

Cevap : A) Olaylar rutin olduğunda

12. Bir söyleşide yer alan Melis, geri dönüşümün önemli olduğunu belirterek sürdürülebilirliği ne kadar önemsediğini ifade etmiştir. Söyleşi bitiminde Melis’in yanına gelen birkaç kişi, Melis’e düşüncelerinde ne kadar haklı olduğunu, onunla benzer düşüncelere sahip olduklarını, çevreci bir grup oluşturduklarını ve Melis’in de bu gruba katılmasını istediklerini ifade etmişlerdir.
Yukarıda verilen bilgilerden hareketle, Melis’in tutumunun sağladığı işlev aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bilgi sağlama işlevi
B) Çelişkiyi azaltma işlevi
C) Araçsal işlevi
D) Ego savunma işlevi
E) Değer ifade etme işlevi

Cevap : E) Değer ifade etme işlevi

13. Aşağıdakilerden hangisi tutsak ikilemi deneyinde tarafların itiraf ederek yüksek cezalar almasının sebepleri arasında gösterilemez?

A) Deneyi gerçekleştirenin katılımcıları kararlarından caydırarak manipüle etmesi
B) Kişilerin ancak sınırlı derecede akılcı özneler olabilmesi
C) Deneyin gerçek hayat koşullarından uzak olması ve sadece bir oyun olarak görülmesi
D) Tarafların birbiriyle iletişim kuramamaları
E) Tarafların birbirine güvenmemesi

Cevap : A) Deneyi gerçekleştirenin katılımcıları kararlarından caydırarak manipüle etmesi

14. Yanlış fikir birliği etkisini azaltmak için aşağıdaki yöntemlerden hangisi önerilebilir?

A) Sosyal medya kullanımını artırmak ve benzer fikirlere sahip kişileri takip etmek
B) Toplumda yaygın olan görüşlere uyum sağlamak ve fikirlerini değiştirmemek
C) Farklı bakış açılarına sahip insanlarla iletişim kurmak ve tartışmak
D) Kendi düşüncelerini doğrulayan haber ve bilgilere daha fazla odaklanmak
E) Sadece kendi ideolojik gruplarına katılan kişilerle etkileşimde bulunmak

Cevap : C) Farklı bakış açılarına sahip insanlarla iletişim kurmak ve tartışmak

15. Beş öğrenci, bir dersteki grup ödevini beraber yaparak bundan puan alacaktır. Bu öğrencilerden bazıları normalde çalışkan olsa da grup ödevine hiç katkı sağlamamış ve işi diğer öğrenciler tamamlamıştır.
Sözü edilen durumda aşağıdakilerden hangisi görülmüştür?

A) Grupdüşün
B) Sosyal kaytarma
C) Grup kutuplaşması
D) Sosyal kolaylaştırma
E) Bilişsel esneklik

Cevap : B) Sosyal kaytarma

16. Aşağıdakilerden hangisi sosyal psikolojinin çalışma alanlarından değildir?

A) Toplum-kişi etkileşimi
B) Gruplar arası farklılıklar
C) Gruplar arası etkileşim
D) Siyasi kurumlar
E) Kişiler arası etkileşim

Cevap : D) Siyasi kurumlar

17. Karşılıklı-bağımlı benlik yapılanmalarına ilişkin hangisi doğrudur?

A) Karşılıklı-bağımlı benlik yapılanmasına sahip insanların kendi tercihleri ve tutumları yoktur.
B) Bireyci kültürlerde yaygın olan benlik yapılanmasıdır.
C) İnsanlar rollerle ilişkili görevler ve yükümlülükler konusunda son derece duyarlıdırlar.
D) Diğer insanlarla ilişkilendirilmesinden ziyade içsel özellikleriyle tanımlanmayı tercih eder.
E) Yetenekler, tercihler, istekler, tutumlar ve özellikler birincil öneme sahiptir.

Cevap : C) İnsanlar rollerle ilişkili görevler ve yükümlülükler konusunda son derece duyarlıdırlar.

18. Aşağıdaki durumlardan hangisi sosyal psikolojide grup örneği olarak değerlendirilebilir?

A) Bir kütüphanede birbirlerinden bağımsız çalışan öğrenciler
B) Otobüste arka arkaya oturan kişiler
C) Bir kafede farklı masalarda oturan üç kişi
D) Dört iş arkadaşının bir görevi tamamlamak için fikir alışverişi yapması
E) Vapurda kulaklığını takarak denizi seyreden iki kişi

Cevap : D) Dört iş arkadaşının bir görevi tamamlamak için fikir alışverişi yapması

19. Bir öğretmen, öğrenciler arasında yaygın olan cinsiyet kalıpyargılarıyla baş etmek için aşağıdaki yollardan hangisini kullanmalıdır?

A) Öğrenciler arasındaki tipik cinsiyet rollerini destekler.
B) Kalıpyargıların tersi olan gerçek yaşam örnekleri verir.
C) Aynı cinsiyetteki öğrencileri gruplara ayırma pratiği yapar.
D) Sınıfta cinsiyet konularıyla ilgili tartışmalardan kaçınır.
E) Farklı cinsiyetteki öğrencilere farklı spor aktiviteleri yaptırtır.

Cevap : B) Kalıpyargıların tersi olan gerçek yaşam örnekleri verir.

20. Aşağıdakilerden hangisi kalıpyargı ve önyargıların sonuçlarından biri değildir?

A) Nefret suçları
B) Sosyal kategorizasyon
C) Bireysel ve toplumsal travmalar
D) Kalıpyargı tehdidi
E) Şiddet içeren ayrımcılık davranışları

Cevap : B) Sosyal kategorizasyon