Felsefenin Temel Disiplinleri 2022-2023 Bütünleme Soruları

Reflektif Yargı ve Estetik

Reflektif yargı, Kant felsefesinde, tikelin altında evrenselin aranmasıyla ortaya çıkan bir yargı türüdür. Bu, özellikle estetik ve doğal güzelliklerin değerlendirilmesinde önemlidir. Kant, estetik yargının “güzel” ve “yüce” kavramları bağlamında değerlendirilmesi gerektiğini savunur. Estetik yargı, bireyin sanat ve doğa karşısındaki subjektif duygularını ve bu duyguların nasıl bir evrensel beğeniye dönüşebileceğini inceler.

Ahlak ve Özgürlük

Kant’a göre özgürlük, ahlak yasasının ratio essendisidir; yani, ahlak yasasının temel nedenidir. Bu, insan eylemlerinin ahlaki değerinin, özgür irade ile yakından ilişkili olduğu anlamına gelir. Hume ise etik değerlerin psikolojik kaynaklardan kaynaklandığını savunur, böylece etiğin temelinin insan doğasının ve duygularının anlaşılmasında yattığını öne sürer.

Aydınlanma ve Doğal Din

Aydınlanma dönemi, akla ve bilimsel yönteme dayalı bir dünya görüşünün yükselişini işaret eder. Bu dönemde doğal din anlayışı, akla olan sarsılmaz güvenin ve doğal akıl iddiasının bir devamı olarak görülür. Aydınlanma filozofları, dini inançları akıl ve gözlemle uyumlu bir şekilde yorumlamaya çalışmışlardır.

Bilgi ve Erdem

Platon, bilginin elde edilmesinde “anamnesis” (hatırlama) ve “diyalektik” yöntemlerini önemserken, “dilemma”nın bu süreçte önemli bir rol oynayamayacağını vurgular. Antik Yunan düşüncesinde, erdemli insan ideal olarak filozoftur. Filozof, gerçeği arayan ve toplum için ideal davranış modellerini sergileyen kişidir. Bu düşünce, Platon’un erdemin bilgiyle doğrudan ilişkili olduğu görüşüyle uyumludur.

Doğa ve Ontoloji

Kant, doğanın araç haline getirilmesini, insanın doğa üzerindeki egemenliğini ve doğayı kendine hizmet ettirme çabasını eleştirir. Özdeşlik ilkesi, bir şeyin kendisi olma durumunu ifade eder ve felsefenin temel bir mantık prensibidir. Ontoloji, varlık hakkında soruları ve metafizik alanın merkezinde yer alan sorunları ele alır. Antik düşünce, varlığın temelini, değişmeyen maddi ilkeler olarak tanımlarken, modern düşünce, bu tanımlamayı daha geniş bir perspektifle ele alır.

Modern Dönemde Toplumsal Özgürlük ve Postmodernizm

Modern dönem, toplumsal özgürlüğü, bireylerin birbirlerinin sınırlarını ihlal etmemesi ve ortak yaşam alanında uyum içinde yaşama yeteneği olarak tanımlar. Postmodernizm ise, modernizmin temellerine meydan okur ve aklın düzenleyicilik iddiasını eleştirir. Bu, bilginin ve değerlerin göreceli olduğunu ve evrensel gerçek iddialarına karşı şüpheci bir tutum sergiler.

@lolonolo_com olarak, felsefenin temel disiplinleri ve kavramları üzerine bu rehberin, açıköğretim fakültesi öğrencilerine sınavlara hazırlık sürecinde değerli bir kaynak olmasını umuyoruz. Felsefe, düşüncenin ve varoluşun sınırlarını zorlayarak, öğrencilere eleştirel düşünme ve derinlemesine sorgulama becerileri kazandırır. Bu rehber, öğrencilerin felsefi düşünceyi daha iyi anlamalarını ve akademik başarılarını artırmalarını sağlamak için tasarlanmıştır.

1. Aşağıdakilerden hangisi “reflektif yargı” kavramını ifade etmektedir?

A) Evrensele ilişkin genel yargıdır.
B) Tümelin bilgisi olan yargıdır.
C) Duyumlara dayanan yargıdır.
D) Tikelin altında evrenselin aranmasıyla ortaya çıkan yargıdır.
E) Pratik akla dayanan yargıdır.

Cevap : D) Tikelin altında evrenselin aranmasıyla ortaya çıkan yargıdır.

2. Kant’ta estetik yargı aşağıdaki hangi iki kavram bağlamında değerlendirilir?

A) Güzel ve yüce
B) Akıl ve yüce
C) Yargı ve güzel
D) Akıl ve duyum
E) Özgürlük ve beğeni

Cevap : A) Güzel ve yüce

3. “Kant’a göre özgürlük ahlak yasasının …..”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) a priori’sidir.
B) nedenidir.
C) değişmezidir.
D) ratio essendi’sidir.
E) sonucudur.

Cevap : D) ratio essendi’sidir.

4. Hume’a göre etik değerler nasıl oluşmaktadır?

A) Felsefe kaynaklıdır.
B) Doğuştan gelirler.
C) Akıl kaynaklıdır.
D) Psikolojik kaynaklıdır.
E) Gözlemlerle oluşur.

Cevap : D) Psikolojik kaynaklıdır.

5. Aydınlanmanın doğal din anlayışı aşağıdakilerden hangisinin devamı olarak görülmektedir?

A) Akla olan sarsılmaz güvenin devamı
B) Doğal akıl iddiasının devamı
C) Materyalist felsefenin devamı
D) Bilime olan sarsılmaz güvenin devamı
E) Dine olan güvenin yitirilmesinin devamı

Cevap : B) Doğal akıl iddiasının devamı

6. Platon, bilginin elde edilmesinde aşağıdaki hangi kavramı önemsemiş olamaz?

A) Anamnesis
B) Theoria
C) Dilemma
D) Matematik
E) Diyalektik

Cevap : C) Dilemma

7. Antik Yunan düşüncesinde erdemli olarak kabul edilmesi en çok beklenen insan aşağıdakilerden hangisidir?

A) Filozof
B) Sofist
C) Polites
D) Alim
E) Kral

Cevap : A) Filozof

8. Yunan düşüncesinde “etik” aşağıdaki hangi disiplinin altında yer alır?

A) Ontoloji
B) Din
C) Tarih
D) Teoloji
E) Politika

Cevap : E) Politika

9. Kant’a göre doğanın araç haline getirilmesi, aşağıdaki anlamlardan hangisini ifade etmemektedir?

A) Madde olma
B) Canlı olma
C) Sömürülmeme
D) Cansız olma
E) Organik olma

Cevap : E) Organik olma

10. “Bir şey ne ise odur.” olarak ifade edilen ilke aşağıdakilerden hangisidir?

A) Özdeşlik
B) Benzerlik
C) Üçünü hâlin imkansızlığı
D) Yeter-sebep
E) Çelişmezlik

Cevap : A) Özdeşlik

11. Ontoloji disiplininin merkezinde aşağıdaki hangi alanın sorunları yer alır?

A) Estetik
B) Metafizik
C) Evren
D) Etik
E) Epistemoloji

Cevap : B) Metafizik

12. İlk filozoflara göre arke aşağıdakilerden hangisiyle en uygun biçimde tanımlanır?

A) Değişmeyen maddi bir ilke olarak
B) Değişmeden kalan tanrısal olan öz olarak
C) Doğa olarak
D) Doğanın mekanik ilkesi olarak
E) Varlık olarak

Cevap : A) Değişmeyen maddi bir ilke olarak

13. İnsanın bilgisizliğini anlatmak için Platon’un kullandığı alegorinin adı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Phronesis
B) Logos
C) Anamnesis
D) Mağara
E) Harmonia

Cevap : D) Mağara

14. Eflatun’a göre iradenin erdemi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Adalet
B) Cesaret
C) Ölçülülük
D) Mutluluk
E) İyi

Cevap : B) Cesaret

15. Tanrı kavramı ile doğa, Kant’ın felsefesinde hangi yargı yetisinde birlikte ele alınmaktadır?

A) Analitik
B) Estetik
C) Dedüktif
D) Reflektif
E) Sentetik

Cevap : B) Estetik

16. Kant’a göre ahlak metafiziği aşağıdakilerden hangisiyle açıklanır?

A) İnsanı merkeze almadan ahlakı temellendirmektir.
B) Ahlakı, Tanrı’yı merkeze alarak açıklamaktır.
C) Tanrı’nın ahlaki anlamda bana ne katkı sağlayabileceğini ortaya koymaktır.
D) Tanrı’yı bilmektir.
E) Hem Tanrı’yı hem de insanı merkeze alarak açıklamaktır.

Cevap : C) Tanrı’nın ahlaki anlamda bana ne katkı sağlayabileceğini ortaya koymaktır.

17. Aristoteles’e göre hareket bir ereğe göre olur. Bu hareket hangi yöne doğru tanımlanmaktadır?

A) Aşağıdan yukarıya doğru
B) Yukarıdan aşağıya doğru
C) İçten dışa doğru
D) Soldan sağa doğru
E) Sağdan sola doğru

Cevap : C) İçten dışa doğru

18. Antik anlayıştan farklı olarak modern dönemde toplumsal özgürlük nasıl tanımlanmaktadır?

A) Birbirimize kattığımız ortak mutluluk
B) İradeli olarak karar verebilme
C) Bana fayda sağlayan her türlü davranış
D) Benim kendimi var edebilme gücü
E) Karşımızdakinin sınırlarını ihlal etmeme

Cevap : E) Karşımızdakinin sınırlarını ihlal etmeme

19. Eski Yunanca “polis”in karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Doğa
B) Yöneten
C) Şehir
D) İrade
E) Kuvvet

Cevap : C) Şehir

20. Postmodernizmin dayandığı temel aşağıdakilerden hangisidir?

A) Duyumculuğun reddedilmesi
B) Dini değerlerin temele alınması
C) Evrensel değerleri savunmaları
D) Modernizmin gerçek olduğunun kabul edilmemesi
E) Aklın düzenleyicilik iddiasının eleştirilmesi

Cevap : E) Aklın düzenleyicilik iddiasının eleştirilmesi