Şehir Coğrafyası 2023-2024 Final Soruları

Şehir Coğrafyası: Kavramlar, Tarih ve Planlama

Şehir coğrafyası, şehirlerin nasıl geliştiğini, işlevlerini, iç yapılarını ve bunların insan yaşamı üzerindeki etkilerini inceleyen bir disiplindir. Bu alan, şehirlerin karmaşık yapılarını anlamak ve gelecekteki kentsel gelişim için stratejiler belirlemek adına önem taşır. Bu makale, lolonolo.com tarafından hazırlanmış olup, açıköğretim ve meslek sınavlarına hazırlanan öğrencilere yöneliktir. Amacımız, öğrencilerin şehir coğrafyası konularını anlamalarını ve bu bilgileri sınavlarda başarıyla uygulayabilmelerini sağlamaktır.

Merkezi İş Alanları ve Şehir Planlaması

Şehirlerdeki merkezi iş alanları (MİA), genellikle şehirlerin kalbi olarak kabul edilir. Bu bölgeler, yoğun ticari faaliyetlerin yanı sıra kültürel ve sosyal aktivitelerin merkezidir. Ulaşımın kesişim noktası olması, buraları şehrin en erişilebilir alanları yapar. MİA’nın yoğunluğu, şehir içi hareketliliğin ve ekonomik aktivitenin bir göstergesidir.

Organik ve Planlı Yol Şebekeleri

Şehirlerde yol şebekeleri, genellikle organik (doğal gelişen) veya planlı (önceden tasarlanmış) olmak üzere iki ana tip altında incelenir. Organik yol şebekeleri, tarihi şehirlerde sıkça rastlanan, doğal topoğrafya ve gelişim ihtiyaçlarına uyum sağlayan yol düzenidir. Buna karşılık, planlı yol şebekeleri, modern şehirlerde sıkça gözlenen, ızgara sistem gibi önceden belirlenmiş bir düzene sahip yol yapılarıdır.

Şehirlerde Taşkın Riski ve Önlemleri

Şehirleşme, özellikle beton ve asfalt gibi suyu emmeyen yüzeylerin artmasıyla doğal su döngüsünü etkiler. Yerleşimlerin taşkın yataklarında kurulması, şehirlerde taşkın riskini artırır. Bu risklerin yönetimi, etkili şehir planlaması ve altyapı düzenlemeleriyle mümkündür.

Ankara’nın Kentsel Planlama Tarihi

Ankara örneği, kentsel planlama çalışmalarının önemini vurgular. 1932’de kabul edilen Jansen Planı, şehrin modern gelişiminin temelini atmıştır. Bu plan, şehrin gelecekteki büyümesine yön vermiş, ancak 1970’li yıllar için yapılan nüfus öngörüleri zamanla yanıltıcı olmuştur.

Kentsel ve Kırsal Ayrım

Şehir ve kır ayrımı, genellikle nüfus yoğunluğu, mesken yoğunluğu ve ekonomik faaliyetlerin doğası gibi kriterlere dayanır. Yeşil alanların varlığı, bu ayrımın temel kriterlerinden biri olmamakla birlikte, şehirlerin yaşanabilirliğini artıran önemli bir unsurdur.

Klasik Türk Evleri ve Planlama Unsurları

Klasik Türk evlerinin planlama unsurları, odalar, geçitler ve merdivenler gibi iç mekan düzenlemelerini içerir. Bu yapılar, aile yaşamının mahremiyetine ve sosyal düzenine uygun olarak tasarlanmıştır.

Kentleşme ve Nüfus Dinamikleri

Kentleşme süreçleri, şehirlerin ve kırsal alanların nüfus dinamiklerini etkiler. 1990’lı yıllardan itibaren Türkiye’de kırsal nüfus miktarının şehirli nüfus miktarından düşük olması, kentleşme trendlerinin bir göstergesidir.

Şehir Coğrafyasında Paradigmalar

Şehir çalışmalarında, çeşitli paradigmalar ve yaklaşımlar zaman içinde evrilmekte ve araştırmacılar birden fazla yaklaşımdan etkilenebilmektedir. Bu, şehir coğrafyasının çok boyutlu ve dinamik bir alan olduğunu gösterir.

Sonuç

Şehir coğrafyası, şehirlerin gelişimini ve bu gelişimin toplum üzerindeki etkilerini anlamak için kritik bir disiplindir. Bu makalede ele alınan konular, öğrencilere şehirlerin karmaşık yapısını ve bu yapının yönetilmesindeki zorlukları anlama konusunda temel bir rehber sunmaktadır. lolonolo.com olarak, öğrencilerin bu bilgilerle donanımlı hale gelmelerini ve sınavlarda başarılı olmalarını hedefliyoruz.

@lolonolo_com

1. Şehirlerdeki merkezi iş alanları ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?

A) Gün içinde yaya ve araç trafiği düşüktür.
B) İkamet eden kişi sayısı fazladır.
C) Ulaşımın kesişim noktasıdır.
D) Bu bölgede yatay bir mimari göze çarpar
E) Her şehirde sadece bir tane vardır.

Cevap : C) Ulaşımın kesişim noktasıdır.

2. I. Topoğrafya ile uyumludur.
II. Diğer bir adı grit sistemdir.
III. Osmanlı şehirlerinde sıkça gözlenir.
Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri organik planlı yol şebekesi ile ilgili yanlış bir bilgidir?

A) Yalnız I
B) I ve II
C) Yalnız III
D) II ve III
E) Yalnız II

Cevap : E) Yalnız II

3. I. Kentlerin beton asfalt gibi malzemelerle kaplanması
II. Yerleşmenin taşkın yatağında kurulması
III. Şehirlerin yüksek rakımda kurulması
Yukarıdaki seçeneklerden hangisi ya da hangileri şehirlerde taşkın görülmesinin sebeplerinden biridir?

A) I ve II
B) Yalnız III
C) II ve III
D) Yalnız II
E) Yalnız I

Cevap : A) I ve II

4. I. Ankara için geniş çaplı ilk planlama çalışması 1932’de kabul edilen Jansen Planı’dır.
II. Cumhuriyetin ilk yıllarındaki planlarda, 1970’li yıllar için öngörülen 300 bin nüfus miktarı yanlış bir öngörüdür.
III. 1950’li yıllardan itibaren E. Howard’ın Ankara için hazırladığı planlar uygulanmıştır.
Ankara’nın kentsel planlama çalışmaları ile ilgili yukarıda verilen bilgilerden hangisi veya hangileri doğrudur?

A) Yalnız III
B) II ve III
C) I ve II
D) Yalnız II
E) Yalnız I

Cevap : C) I ve II

5. I. Paradigmalar zaman içinde değişebilir.
II. Bir araştırmacı birden çok yaklaşımdan etkilenebilir.
III. Şehir çalışmalarında posibilist yaklaşım yerini determinizme bırakmıştır.
Paradigmalar ile ilgili yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri doğrudur?

A) Yalnız III
B) I ve II
C) Yalnız II
D) II ve III
E) Yalnız I

Cevap : B) I ve II

6. Aşağıdakilerden hangisi şehir kır ayrımında kullanılan kıstaslardan biri değildir?

A) Nüfus yoğunluğu
B) Mesken yoğunluğu
C) Yeşil sahaların durumu
D) Nüfusun ekonomik faaliyetlere göre dağılımı
E) Nüfus miktarı

Cevap : C) Yeşil sahaların durumu

7. I. Odalar
II. Geçit ve merdivenler
III. Bahçe
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri S. H. Eldem’e (1954) göre klasik Türk evinin ana plan unsurlarındandır?

A) Yalnız II
B) Yalnız III
C) Yalnız I
D) I ve II
E) II ve III

Cevap : D) I ve II

8.
Yukarıda Dünya Bankası’nın küresel çapta şehir ve kir nüfusu bilgileri sunulmuştur. Buna göre:
I. 1960 yılında dünya nüfus miktarı yaklaşık 3 milyardır.
II. 2018 yılında küresel çapta şehirlerde yaşayan nüfus miktarı 4 milyarın üstündedir.
III. Kır nüfusunun artış oranı şehir nüfusunun artış oranından yüksektir.
Yorumlarından hangisi veya hangileri yapılamaz?

A) Yalnız III
B) Yalnız II
C) Yalnız I
D) II ve III
E) I ve II

Cevap : A) Yalnız III

9. Aşağıdakilerden hangisi klasik arazi kullanım modellerinden biri değildir?

A) Eş merkezli bölge modeli
B) Çoklu çekirdek modeli
C) Suburbanizasyon modeli
D) Işınsal dilimler modeli
E) Sektör modeli

Cevap : C) Suburbanizasyon modeli

10. Şehirleri, prehistorik şehirler, klasik devir şehirleri, Roma şehirleri, Ortaçağ şehirleri, Yeni ve Yakın şehirleri olarak ayıran bir araştırmacı hangi tür sınıflandırma yapmaktadır?

A) Jenetik Sınıflandırma
B) Fonksiyonel Sınıflandırma
C) Edafik Şartlara Göre Sınıflandırma
D) Morfolojik Sınıflandırma
E) Biyolojik Sınıflandırma

Cevap : A) Jenetik Sınıflandırma

11. Türkiye’nin şehirleşme süreci ile alakalı aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?

A) Şehirleşme hızı 1940’lı yıllardan itibaren düşmüştür.
B) 1990’lı yıllardan itibaren kırsal nüfus miktarı şehirli nüfus miktarından düşüktür.
C) 2012 yılı itibariyle şehirli nüfus miktarı kırsal nüfus miktarını geçmiştir.
D) 1930 yılından itibaren şehirli nüfus miktarı kırsal nüfus miktarının daima üzerindedir.
E) 2000’li yıllardan sonra şehirleşme oranı %50’nin altına düşmüştür.

Cevap : B) 1990’lı yıllardan itibaren kırsal nüfus miktarı şehirli nüfus miktarından düşüktür.

12. Sıra-sıklık kuralına göre en kalabalık şehrinin nüfusu on beş milyon olan bir ülkede nüfus açısından üçüncü sırada olan şehrin nüfusu ne kadar olmalıdır?

A) Üç milyon
B) Beş milyon
C) On milyon
D) Sekiz milyon
E) Bir milyon

Cevap : B) Beş milyon

13. I. Kırdan kente olan göçü azaltır.
II. Tarımsal ürünlerin nakliye maliyetini azaltır.
III. Kentsel ısı adacıklarının etkisini azaltır.
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri kent içi tarım uygulamalarının sonuçlarındandır?

A) II ve III
B) Yalnız III
C) Yalnız II
D) Yalnız I
E) I ve II

Cevap : A) II ve III

14. 1954 senesinde kat mülkiyetinin kabul edilmesi ve 1956 yılında imar kanununun devreye girmesiyle birlikte mülk sahiplerine kat mülkiyeti hakkı tanınmıştır. Bu yasanın sonucu olarak,
I. Şehirlerde dikey büyüme hız kazanmıştır.
II. Şehirlerin etki alanları daralmıştır.
III. Jansen’in planı hazırlanmıştır.
Yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?

A) I ve II
B) II ve III
C) Yalnız II
D) Yalnız I
E) Yalnız III

Cevap : D) Yalnız I

15. I. Sovyetler döneminde kentler sıkı kurallar altında dizayn edilmiştir.
II. Sovyetler döneminde şehirli nüfus miktarı artmıştır.
III. 1950’lerde Kuzey Amerika kıtasında olduğu gibi yanal ve gevşek şekilde (urban sprawl) yayılmıştır.
Yukarıdaki öncüllerden hangisi ya da hangileri Rusya’nın şehirleşme pratikleri ile alakalı yanlış bir bilgidir?

A) II ve III
B) Yalnız II
C) Yalnız I
D) I ve II
E) Yalnız III

Cevap : E) Yalnız III

16. I. Şehrin en önemli fonksiyonudur.
II. Sadece başkentlerde görülür.
III. Şehrin diğer fonksiyonlarının zayıflamasının temel nedenidir.
Şehirlerin özel fonksiyonu ile ilgili yukarıdaki bilgilerden hangisi ya da hangileri doğrudur?

A) Yalnız III
B) II ve III
C) Yalnız II
D) Yalnız I
E) I ve II

Cevap : D) Yalnız I

17. Avrupa kentlerindeki nüfus hareketleri ile alakalı aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Suburbanizasyon hareketi yaşanmıştır.
B) Modern anlamda şehir deneyimini ilk yaşayan bölgedir.
C) Şehir nüfuslarının artmasında diğer bölgelerden gelen göçler önemli bir etki yapmaktadır.
D) Avrupa’da birçok şehrin ilk nüvesi Roma İmparatorluğu döneminde atılmıştır.
E) Kıta genelinde şehirleşme oranları %50’den düşüktür.

Cevap : E) Kıta genelinde şehirleşme oranları %50’den düşüktür.

18. Bir bölgede şehirler büyüdükçe kırsal bölgeler şehrin bir parçası haline gelir. Bir süre sonra komşu şehirler birleşmiş olur.
Yukarıda açıklanan durum için en uygun terim aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kasaba
B) Counterurbanizasyon
C) Eopolis
D) Konurbasyon
E) Nekropolis

Cevap : D) Konurbasyon

19. 2018 yılı itibariyle mega şehirlerin en fazla olduğu kıta aşağıdakilerden hangisidir?

A) Avustralya
B) Asya
C) Amerika
D) Afrika
E) Avrupa

Cevap : B) Asya

20. I. Küresel çapta gelecekte şehirde yaşayan kişi sayısının günümüzden daha fazla olacağı düşünülmektedir.
II. 2050 yılına kadar şehirlerde yaşayan nüfusun kırsal sahada yaşayan nüfusa oranının %38 olacağı düşünülmektedir.
III. 2100 yılı için yapılan tahminlere göre küresel çapta 5 milyar kişinin şehirlerde yaşayacağı düşünülmektedir.
Birleşmiş Milletlere göre yukarıdaki yargılardan hangisi veya hangileri doğrudur?

A) I ve II
B) Yalnız II
C) II ve III
D) Yalnız III
E) Yalnız I

Cevap : E) Yalnız I