Ahlaki Gelişim ve Değerler Eğitimi 2023-2024 Vize Soruları

1. “İnsan bünyesinde doğuştan bulunan iç güçlerin eğitim ve çevresel faktörlerin neticesinde şekil alıp pratiğe dökülmüş hâlidir.” tanımı aşağıdakilerden hangisine aittir?

A) Vicdan
B) Etik
C) Aksiyoloji
D) Karakter
E) Ahlak

Cevap : E) Ahlak

Açıklama :  Ahlak: Ahlak, insanın içindeki doğuştan gelen içsel güçlerin eğitim ve çevresel faktörlerin etkisiyle şekillenerek pratiğe dönüştüğü bir kavramdır. Ahlak, doğru ve yanlışın ne olduğunu belirleyen sosyal normlar ve kurallar bütünüdür.

2. Aşağıdakilerden hangisi ahlak sistemi ile ilgili değildir?

A) İş ve işlemlerde bireyler kadar devlet organlarını da bağlar.
B) Bireylere konumlarını, sınırlarını ve ideal olanı öğretirler.
C) İnsanı hem içsel hem de dışsal/harici olarak kuşatırlar.
D) Olaylar karşısında aynı tepkilerin gösterilmesini sağlar.
E) Birey ve topluma görev ve sorumluluklarını öğretirler.

Cevap : A) İş ve işlemlerde bireyler kadar devlet organlarını da bağlar.

Açıklama : Ahlak Sistemi: Ahlak sistemleri bireylerin sosyal ve etik davranışlarını düzenleyen normları içerir, ancak devlet organlarını bağlamaz. Ahlak sistemi, bireylerin sosyal etkileşimlerinde, eylemlerinin doğruluğunu veya yanlışlığını anlamalarına yardımcı olur.

3. Aşağıdakilerden hangisi veya hangileri değer kavramının anlamları arasında yer almaz?

A) Yüksek ve yararlı nitelik
B) Ahlak, bilim veya töre
C) Bir şeyin sahip olduğu kıymet
D) Davranışların ölçütleri
E) Karşılıklı olma, değme

Cevap : B) Ahlak, bilim veya töre

Açıklama : Değer Kavramı: Değer, ahlak, bilim veya töre gibi bir tanımı içermez. Değer kavramı, bir şeyin sahip olduğu kıymet, davranışların ölçütleri gibi anlamları taşır.

4. Kavut’a göre “bireyin insanlığa yabancılaşmasının temelleri ….. atılmaktadır”.
Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) okul ve sosyal çevrede
B) aile ve sosyal çevrede
C) sosyal çevre ve anaokulunda
D) sosyal çevre ve camide
E) aile ve anaokulunda

Cevap : B) aile ve sosyal çevrede

Açıklama : Aile ve Sosyal Çevre: Kavut’a göre bireyin insanlığa yabancılaşmasının temelleri aile ve sosyal çevrede atılır. Bu iki etken, bireyin sosyal yaşamındaki davranış ve tutumlarını şekillendirir.

5. Nörofizyolojik Kuramın öğrenme ile ilgili görüşlerine aşağıdakilerden hangisi uygun değildir?

A) Öğrenme, fizyolojik bir hadisedir.
B) Öğrenme, kişiye göre değişiklik gösterir.
C) Beyin, zihne depoladığı uyarıcılara anlam verir.
D) Öğrenme, uyarıcıya verilen tepkidir.
E) Öğrenme, teşvik ve cesaretlendirme ile artar.

Cevap : D) Öğrenme, uyarıcıya verilen tepkidir.

Açıklama : Nörofizyolojik Kuram: Bu kurama göre öğrenme, fizyolojik bir olaydır ve teşvikle artar. Ancak öğrenme sadece uyarıcıya verilen tepki değildir, aynı zamanda beyinde depolanan uyarıcılara anlam kazandırır.

6. I. Tarih bilinci oluştururlar
II. Sosyal barışa katkı yaparlar
III. Sosyokültürel hayatı canlı tutarlar
IV. Düşünce sonucu ortaya çıkarlar
Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri değer kavramının işlevleri arasında yer almaz?

A) Yalnız I
B) I ve IV
C) I ve II
D) II ve IV
E) Yalnız II

Cevap : B) I ve IV

Açıklama : Değer Kavramının İşlevleri: Değer kavramının işlevleri arasında tarih bilinci oluşturmak ve düşünce sonucunda ortaya çıkmak bulunmaz. Değerler, sosyal barışa katkıda bulunur ve sosyokültürel hayatı canlı tutar.

7. I. Davranışların yapılış sebeplerini araştırır.
II. Yıllara dayalı tecrübeler sonucunda oluşur.
III. Değerlerin kaynaklarını araştırarak açıklar.
IV. İnsan ve toplum için ideal olanı ihtiva eder.
Yukarıda sıralananlardan hangisi veya hangileri “etik” ile ilgilidir?

A) III ve IV
B) I ve III
C) I ve II
D) II ve IV
E) II ve III

Cevap : B) I ve III

Açıklama : Etik: Etik, davranışların yapılış sebeplerini araştırır ve değerlerin kaynaklarını açıklayarak ideal olanı içerir. Etik, insanların doğru ve yanlış kavramlarını anlamalarına yardımcı olur.

8. İnsanda sübjektif olarak bulunan adalet, cesaret ve cömertlik gibi aklen ve dinen hoş görülen fiillerin ortaya çıkmasına ….. denir.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) kazanılmış ahlak
B) sosyal ahlak
C) güzel davranış
D) etik davranış
E) iyi/güzel ahlak

Cevap : E) iyi/güzel ahlak

Açıklama : İyi/Güzel Ahlak: İnsanda sübjektif olarak bulunan adalet, cesaret ve cömertlik gibi fiillerin ortaya çıkmasına “iyi/güzel ahlak” denir.

9. Vicdan duygusunun gelişimi ile ilgili aşağıda verilenlerden
hangisi yanlıştır?

A) Vicdan duygusu, çocukluğun ilk yıllarından itibaren gelişmeye başlar.
B) Çocuklarda vicdan duygusunun gelişimine zamanla sosyal çevresi dâhil olur.
C) Dengeli bir vicdan duygusu, demokratik bir ortamda gelişip olgunlaşır.
D) Vicdan, bireyin davranışlarını organize eden zihinsel ve duygusal bir eğilimdir.
E) Vicdan duygusunun gelişiminde ebeveynin; özellikle annenin rolü büyüktür.

Cevap : D) Vicdan, bireyin davranışlarını organize eden zihinsel ve duygusal bir eğilimdir.

Açıklama : Vicdan Duygusu: Vicdan, bireyin zihinsel ve duygusal eğilimini organize eden bir yapı değildir. Vicdan, çocukluğun ilk yıllarından itibaren gelişmeye başlar ve sosyal çevrenin etkisiyle şekillenir.

10. “Ahlaki akıl yürütme, ilk çocukluktan itibaren ergenlik dönemine doğru her bir dönemden diğerine derece derece ve giderek anlamlı bir şekilde değişir.”
Yukarıda verilen ahlak gelişimi ile ilgili görüş, aşağıdaki bilim insanlarından hangisine aittir?

A) Jean Piaget
B) Abraham Maslow
C) Lavrence Kohlberg
D) James W. Fowler
E) Erik Erikson

Cevap : A) Jean Piaget

Açıklama : Jean Piaget: Ahlaki akıl yürütmenin çocukluktan ergenliğe doğru her dönemden diğerine anlamlı bir şekilde değiştiği görüşü Jean Piaget’e aittir.

11. Aşağıdakilerden hangisi “neden ahlak ve değer eğitimi” sorusunun cevabı değildir?

A) Ahlak, doğru ya da yanlışları gösteren bir davranış sistemidir.
B) Saygı, merhamet ve adalet gibi duygular giderek zayıflamaktadır.
C) Günümüzde bireyselleşme ve bencillik yaygın hale gelmektedir.
D) Modernleşmeye bağlı olarak sosyal değerler yozlaşmaktadır.
E) Toplumda ahlaki değerler giderek işlevselliğini yitirmektedir.

Cevap : A) Ahlak, doğru ya da yanlışları gösteren bir davranış sistemidir.

Açıklama : Ahlak ve Değer Eğitimi: Ahlak ve değer eğitimi ihtiyacının nedeni, ahlakın doğru veya yanlışları gösteren bir davranış sistemi olması değildir. Ahlak ve değer eğitimi, sosyal değerlerin yozlaşmasını önlemek ve toplumsal dayanışmayı artırmak amacıyla gereklidir.

12. Aşağıdakilerden hangisi ahlak gelişimiyle ilgili değildir?

A) Bilişsel gelişim ve akıl yürütme süreçleri sonucunda gerçekleşir.
B) Değerleri öğrenme, içselleştirme ve uygulama sürecidir.
C) Başkalarının varlığını eleştirisiz olarak kabullenme sürecidir.
D) Ebeveynin, okulun ve sosyal çevrenin rolü büyüktür.
E) Fiziksel, zihinsel ve psikolojik gelişimle birlikte gelişir.

Cevap : C) Başkalarının varlığını eleştirisiz olarak kabullenme sürecidir.

Açıklama : Ahlak Gelişimi: Ahlak gelişimi, başkalarının varlığını eleştirisiz olarak kabul etmeyi içermez. Ahlak gelişimi, bilişsel gelişim, akıl yürütme ve sosyal çevrenin etkisiyle gerçekleşir.

13. İşlenen suçların ….. , idari ….. ve hak ihlali ile ilişkisi bulunmakla birlikte ….. ile ilişkisi de vardır.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) siyasi, sosyal, ahlak
B) bireysel, sosyal, ahlak
C) ailevi, sosyal, etik
D) ekonomik, sosyal, ahlak
E) psikolojik, ahlak, etik

Cevap : D) ekonomik, sosyal, ahlak

Açıklama : Ekonomik, Sosyal, Ahlak: Suçların ekonomik, sosyal ve ahlakla ilişkisi bulunur. Suç işleme nedenleri arasında ekonomik durum, sosyal çevre ve ahlaki değerler yer alır.

14. Aşağıda verilenlerden hangisi davranışların ortaya çıkışında etkin değildir?

A) Çalışma, gayret ve çaba gösterme
B) Kişinin dinî, siyasi, sosyal ve kabulleri
C) Kişinin zihinsel süreçler ve değer yargıları
D) Kişinin içinde yetiştiği sosyokültürel çevre
E) Kişinin duygu, düşünce ve bilinç hâlleri

Cevap : A) Çalışma, gayret ve çaba gösterme

Açıklama : Davranışların Ortaya Çıkışı: Çalışma, gayret ve çaba gösterme, davranışların ortaya çıkışında doğrudan etkin değildir. Davranışlar, kişinin sosyal, zihinsel süreçleri ve değer yargılarıyla şekillenir.

15. Aşağıdakilerden hangisi değerin işlevleri arasında bulunmaz?

A) Bireyin davranışlarını değerlendirmeye rehberlik ederler.
B) Sosyal dayanışma görevi görür, günlük hayatı düzenlerler.
C) Toplumdaki ideal olan yaşam ölçütlerine işaret ederler.
D) Bireyin karakterini oluşturmada olumlu rol oynarlar.
E) Sosyal değerlerin nedenlerini araştırır ve temellendirir.

Cevap : E) Sosyal değerlerin nedenlerini araştırır ve temellendirir.

Açıklama : Değerlerin İşlevleri: Değerler, sosyal değerlerin nedenlerini araştırmaz ve temellendirmez. Değerler, bireyin davranışlarını değerlendirirken rehberlik eder ve toplumsal dayanışmaya katkıda bulunur.

16. I. Değerlere dayalı yaşamaktır.
II. Felsefe açısından ahlaktır.
III. Değerlerle ilgili düşünme pratiğidir.
Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri ahlak felsefesi ile ilgili değildir?

A) I ve III
B) Yalnız I
C) II ve III
D) Yalnız II
E) IveII

Cevap : B) Yalnız I

Açıklama : Ahlak Felsefesi: Ahlak felsefesi, değerlere dayalı yaşamayı içermez. Ahlak felsefesi, felsefi açıdan ahlakla ve değerlerle ilgili düşünme pratiğiyle ilgilidir.

17. Operant Koşullanma Yoluyla Öğrenme Kuramı aşağıdaki bilim insanlarından hangisine aittir?

A) Thorndike
B) Watson
C) Rotter
D) Skinner
E) Bandura

Cevap : D) Skinner

Açıklama : Skinner: Operant koşullanma yoluyla öğrenme kuramı Skinner’a aittir. Skinner, öğrenmede teşvik ve ceza sistemini vurgulamıştır.

18. “Öğrenme, faktörler ve yaşanan tecrübeler sonucunda meydana gelen gözlemlenebilir ve kalıcı değişimlerdir.”
Yukarıda verilen tanım aşağıdaki öğrenme kuramlarından hangisine aittir?

A) Bağlaşımcılık
B) Beyin Temelli Öğrenme
C) Yapılandırmacı Öğrenme
D) Sosyal Öğrenme
E) Davranışçı

Cevap : E) Davranışçı

Açıklama : Davranışçı Öğrenme: Öğrenmenin faktörler ve tecrübeler sonucunda meydana gelen gözlemlenebilir ve kalıcı değişimler olduğu tanımı davranışçı öğrenme kuramına aittir.

19. Aşağıdakilerden hangisi ahlaki açıdan sorumlu olmanın şartları arasında bulunmaz?

A) Seçme özgürlüğüne/iradesine sahip olunması
B) Yapılan eylemin gizli bir ortamda yapılması
C) Akıl sağlığının yerinde olması
D) Yapılan eylemin özgür bir ortamda yapılması
E) Eylemin doğru veya yanlış olduğunun bilinmesi

Cevap : B) Yapılan eylemin gizli bir ortamda yapılması

Açıklama : Ahlaki Sorumluluk Şartları: Ahlaki sorumluluk şartlarından biri, yapılan eylemin gizli bir ortamda yapılması değildir. Ahlaki sorumluluk için kişinin seçim özgürlüğüne sahip olması, eylemin doğru veya yanlış olduğunun bilinmesi ve akıl sağlığının yerinde olması gereklidir.

20. Aşağıdakilerden hangisi Okul Öncesi Dönem olarak da isimlendirilen Psikososyal Gelişim (3-6 yaş aralığı) Dönemi çocuklarının karakteristik özelliklerinden biri değildir?

A) Yapmaları istenen şeylerin sebeplerini anlamakta zorlanırlar.
B) Sosyal çevrede daha fazla ikilem yaşarlar.
C) İstenmeyen davranışları inat olsun diye yaparlar.
D) Daha bağımsız davranma arzusu hâkimdir.
E) Kuralların varlığından habersizdirler.

Cevap : E) Kuralların varlığından habersizdirler.

Açıklama : Okul Öncesi Dönem: Okul öncesi dönem çocuklarının karakteristik özelliklerinden biri kuralların varlığından habersiz olmaları değildir. Bu yaş grubundaki çocuklar, sosyal çevrede ikilem yaşar ve bağımsız davranma arzusu gösterirler.

2- Ahlak Sistemi: Ahlak sistemleri bireylerin sosyal ve etik davranışlarını düzenleyen normları içerir, ancak devlet organlarını bağlamaz. Ahlak sistemi, bireylerin sosyal etkileşimlerinde, eylemlerinin doğruluğunu veya yanlışlığını anlamalarına yardımcı olur.

3 – Değer Kavramı: Değer, ahlak, bilim veya töre gibi bir tanımı içermez. Değer kavramı, bir şeyin sahip olduğu kıymet, davranışların ölçütleri gibi anlamları taşır.

4- Aile ve Sosyal Çevre: Kavut’a göre bireyin insanlığa yabancılaşmasının temelleri aile ve sosyal çevrede atılır. Bu iki etken, bireyin sosyal yaşamındaki davranış ve tutumlarını şekillendirir.

5 – Nörofizyolojik Kuram: Bu kurama göre öğrenme, fizyolojik bir olaydır ve teşvikle artar. Ancak öğrenme sadece uyarıcıya verilen tepki değildir, aynı zamanda beyinde depolanan uyarıcılara anlam kazandırır.

6 – Değer Kavramının İşlevleri: Değer kavramının işlevleri arasında tarih bilinci oluşturmak ve düşünce sonucunda ortaya çıkmak bulunmaz. Değerler, sosyal barışa katkıda bulunur ve sosyokültürel hayatı canlı tutar.

7 – Etik: Etik, davranışların yapılış sebeplerini araştırır ve değerlerin kaynaklarını açıklayarak ideal olanı içerir. Etik, insanların doğru ve yanlış kavramlarını anlamalarına yardımcı olur.

8- İyi/Güzel Ahlak: İnsanda sübjektif olarak bulunan adalet, cesaret ve cömertlik gibi fiillerin ortaya çıkmasına “iyi/güzel ahlak” denir.

9- Vicdan Duygusu: Vicdan, bireyin zihinsel ve duygusal eğilimini organize eden bir yapı değildir. Vicdan, çocukluğun ilk yıllarından itibaren gelişmeye başlar ve sosyal çevrenin etkisiyle şekillenir.

10- Jean Piaget: Ahlaki akıl yürütmenin çocukluktan ergenliğe doğru her dönemden diğerine anlamlı bir şekilde değiştiği görüşü Jean Piaget’e aittir.

11- Ahlak ve Değer Eğitimi: Ahlak ve değer eğitimi ihtiyacının nedeni, ahlakın doğru veya yanlışları gösteren bir davranış sistemi olması değildir. Ahlak ve değer eğitimi, sosyal değerlerin yozlaşmasını önlemek ve toplumsal dayanışmayı artırmak amacıyla gereklidir.

12 – Ahlak Gelişimi: Ahlak gelişimi, başkalarının varlığını eleştirisiz olarak kabul etmeyi içermez. Ahlak gelişimi, bilişsel gelişim, akıl yürütme ve sosyal çevrenin etkisiyle gerçekleşir.

13 – Ekonomik, Sosyal, Ahlak: Suçların ekonomik, sosyal ve ahlakla ilişkisi bulunur. Suç işleme nedenleri arasında ekonomik durum, sosyal çevre ve ahlaki değerler yer alır.

14- Davranışların Ortaya Çıkışı: Çalışma, gayret ve çaba gösterme, davranışların ortaya çıkışında doğrudan etkin değildir. Davranışlar, kişinin sosyal, zihinsel süreçleri ve değer yargılarıyla şekillenir.

15 – Değerlerin İşlevleri: Değerler, sosyal değerlerin nedenlerini araştırmaz ve temellendirmez. Değerler, bireyin davranışlarını değerlendirirken rehberlik eder ve toplumsal dayanışmaya katkıda bulunur.

16 – Ahlak Felsefesi: Ahlak felsefesi, değerlere dayalı yaşamayı içermez. Ahlak felsefesi, felsefi açıdan ahlakla ve değerlerle ilgili düşünme pratiğiyle ilgilidir.

17- Skinner: Operant koşullanma yoluyla öğrenme kuramı Skinner’a aittir. Skinner, öğrenmede teşvik ve ceza sistemini vurgulamıştır.

18- Davranışçı Öğrenme: Öğrenmenin faktörler ve tecrübeler sonucunda meydana gelen gözlemlenebilir ve kalıcı değişimler olduğu tanımı davranışçı öğrenme kuramına aittir.

19 – Ahlaki Sorumluluk Şartları: Ahlaki sorumluluk şartlarından biri, yapılan eylemin gizli bir ortamda yapılması değildir. Ahlaki sorumluluk için kişinin seçim özgürlüğüne sahip olması, eylemin doğru veya yanlış olduğunun bilinmesi ve akıl sağlığının yerinde olması gereklidir.

20 – Okul Öncesi Dönem: Okul öncesi dönem çocuklarının karakteristik özelliklerinden biri kuralların varlığından habersiz olmaları değildir. Bu yaş grubundaki çocuklar, sosyal çevrede ikilem yaşar ve bağımsız davranma arzusu gösterirler.