BYA202U Dosyalama Arşivleme Ünite -2

Bilgi ve belge merkezleri, örgütlerin, toplumların ve bilgiye ihtiyaç duyan bireylerin gereksinimlerini karşılama amacı güden birimlerdir. Bu merkezler, bilgi ve belgelerin sistemli ve düzenli bir biçimde sağlanmasını ve belirli bir sistematik davranışlar bütünü içerisinde gerçekleştirilmesini sağlar. İşte bu konularla ilgili temel kavramlar ve önemleri:

Bilgi ve Belge Merkezlerinin Başlangıcı:

Bilgi ve belge merkezlerinin başlangıcı, yazının icadı ile kabul edilir. Yazı, bilgilerin kaydedilmesini ve saklanmasını sağlayarak bilgi merkezlerinin temelini oluşturmuştur.

Antik Yunan’da Bilgi Kavramı:

Antik Yunan’da bilgi, toplumun yalnızca genel gereksinimleriyle ilişkili olarak değil, bireyin kusursuzlaşması için gerekli olarak somutlaşan bir kavramdır.

Kronikler:

Kronikler, olayların birbiri ardınca sıra ile yazıldığı tarih yazılarıdır. Bu tür yazılar, tarihsel olayları kronolojik sırayla kaydeder ve tarih yazıcılığında önemli bir yere sahiptir.

Toplam Kalite Yönetimi:

Toplam kalite yönetimi açısından bilgi ve belge merkezlerinde kalitenin sağlanmasına yönelik unsurlar arasında kullanıcıların bilgi gereksinimlerinin karşılanması, kullanıcıların memnuniyet duymasının sağlanması, standartlara uyum sağlanması ve sürekli gelişmeyi amaçlayan bir sürecin varlığı yer alır.

Toplam Kalite Yönetimi Yaklaşımı:

Toplam kalite yönetimi yaklaşımı, sunulan hizmette kullanıcı tatmini ve memnuniyetini esas alır. Bu yaklaşım, hizmet kalitesini sürekli iyileştirmeyi hedefler ve bilgi merkezlerinde uygulanması ile kullanıcı memnuniyetini artırır.

Kütüphaneler:

Kütüphaneler, basılmış ya da basılmamış bilgi değerine sahip tüm dokümanların toplandığı, arandıklarında en kolay bulunabilecek şekilde organize edildiği, hizmete sunulduğu ve ödünç verildiği kurumlardır. Kütüphane türleri arasında özel kütüphaneler, halk kütüphaneleri, milli kütüphaneler ve üniversite kütüphaneleri bulunur.

Seçme Bilgi Yayımı Sistemi:

Elektronik bilgi işlem cihazları yardımıyla gerçekleştirilen sistem, seçme bilgi yayımı sistemidir. Bu sistem, kullanıcılara gerekli bilgiyi seçerek sunar ve bilgiye erişimi kolaylaştırır.

Bilgi Profesyonellerinin Sorumlulukları:

Bilgi profesyonellerinin sorumlulukları arasında bireylere, işverene, topluma ve mesleğe karşı sorumluluklar bulunur. Tedarikçilere karşı sorumluluk bilgi profesyonellerinin sorumlulukları arasında yer almaz.

Derme Geliştirme:

Bilgi kaynaklarının seçilmesi ve sağlanması sürecine derme geliştirme denir. Bu süreç, kütüphanelerin ve bilgi merkezlerinin koleksiyonlarını zenginleştirmek için kullanılır.

Bu makale, bilgi ve belge merkezleri konularında temel kavramları ve bu kavramların bilgi merkezleri için önemini açıklamaktadır. Etkin bir bilgi ve belge yönetimi, örgütlerin daha verimli çalışmasına ve bilgiyi etkili bir şekilde kullanmasına olanak tanır.

1. Bilgi ve belge merkezlerinin başlangıcı olarak kabul edilen olay aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ateşin bulunması
B) Yazının icadı
C) Matbaanın yaygınlaşması
D) Barutun keşfi
E) Rönesans

Cevap: B) Yazının icadı

Açıklama: Bilgi ve belge merkezlerinin başlangıcı olarak kabul edilen olay yazının icadıdır. Yazı, bilgilerin kaydedilmesini ve saklanmasını sağlayarak bilgi merkezlerinin temelini oluşturmuştur.

2. Antik Yunan’da toplumun yalnızca genel gereksinimleriyle ilişkili olarak değil, “bireyin kusursuzlaşması için gerekli” şeklide somutlaşan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yazı
B) Belge
C) Bilgi
D) Doküman
E) Enformasyon

Cevap: A) Yazı

Açıklama: Antik Yunan’da yazı, toplumun yalnızca genel gereksinimleriyle ilişkili olarak değil, bireyin kusursuzlaşması için gerekli olarak somutlaşan bir kavramdır.

3. “Olayların birbiri ardınca sıra ile yazıldığı tarih, vakayiname” olarak ifade edilen yazı türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kurallar
B) Tasvirler
C) Hesaplamalar
D) Kanunlar
E) Kronikler

Cevap: E) Kronikler

Açıklama: Kronikler, olayların birbiri ardınca sıra ile yazıldığı tarih yazılarıdır. Bu tür yazılar, tarihsel olayları kronolojik sırayla kaydeder.

4. Aşağıdakilerden hangisi toplam kalite yönetimi açısından bilgi ve belge merkezlerinde kalitenin sağlanmasına yönelik unsurlardan biri değildir?

A) Kullanıcıların bilgi gereksinimlerinin karşılanması
B) Hiyerarşiye yatırım yapılması
C) Kullanıcıların memnuniyet duymasının sağlanması
D) Standartlara uyum sağlanması
E) Sürekli gelişmeyi amaçlayan bir sürecin varlığı

Cevap: B) Hiyerarşiye yatırım yapılması

Açıklama: Toplam kalite yönetimi açısından bilgi ve belge merkezlerinde kalitenin sağlanmasına yönelik unsurlar arasında hiyerarşiye yatırım yapılması yer almaz. Kalite, kullanıcı memnuniyeti, standartlara uyum ve sürekli gelişme ile sağlanır.

5. Uygulanması ile sunulan hizmette kullanıcı tatmini ve memnuniyeti esas alan yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?

A) Durumsallık yaklaşımı
B) Bağımlılık yaklaşımı
C) Toplam kalite yönetimi yaklaşımı
D) Neo-Klasik yönetim yaklaşımı
E) Sistem yaklaşımı

Cevap: C) Toplam kalite yönetimi yaklaşımı

Açıklama: Toplam kalite yönetimi yaklaşımı, sunulan hizmette kullanıcı tatmini ve memnuniyetini esas alır. Bu yaklaşım, hizmet kalitesini sürekli iyileştirmeyi hedefler.

6. Basılmış ya da basılmamış bilgi değerine sahip tüm dokümanların toplandığı, arandıklarında en kolay bulunabilecek şekilde organize edildiği, özellikle hizmete sunulduğu ve ödünç verildiği kurumlar olarak ifade edilen kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dokümantasyon merkezi
B) Bilgi merkezi
C) Belge merkezi
D) Kütüphane
E) Müze

Cevap: D) Kütüphane

Açıklama: Kütüphaneler, basılmış ya da basılmamış bilgi değerine sahip tüm dokümanların toplandığı, arandıklarında en kolay bulunabilecek şekilde organize edildiği, hizmete sunulduğu ve ödünç verildiği kurumlardır.

7. Aşağıdakilerden hangisi kütüphane türlerinden biri değildir?

A) Örgüt kütüphaneleri
B) Özel kütüphaneler
C) Halk kütüphaneleri
D) Milli kütüphaneler
E) Üniversite kütüphaneleri

Cevap: A) Örgüt kütüphaneleri

Açıklama: Örgüt kütüphaneleri, kütüphane türlerinden biri değildir. Kütüphane türleri arasında özel kütüphaneler, halk kütüphaneleri, milli kütüphaneler ve üniversite kütüphaneleri bulunur.

8. Elektronik bilgi işlem cihazları yardımıyla gerçekleştirilen sisteme ne ad verilir?

A) Aktif dokümantasyon sistemi
B) Bibliyografik sistem
C) Seçme bilgi yayımı sistemi
D) Pasif dokümantasyon sistemi
E) Yayın tarama sistemi

Cevap: C) Seçme bilgi yayımı sistemi

Açıklama: Elektronik bilgi işlem cihazları yardımıyla gerçekleştirilen sistem, seçme bilgi yayımı sistemidir. Bu sistem, kullanıcılara gerekli bilgiyi seçerek sunar.

9. Aşağıdakilerden hangisi bilgi profesyonellerinin sorumlulukları arasında yer almaz?

A) Tedarikçilere karşı sorumluluk
B) Bireylere karşı sorumluluk
C) İşverene karşı sorumluluk
D) Topluma karşı sorumluluk
E) Mesleğe karşı sorumluluk

Cevap: A) Tedarikçilere karşı sorumluluk

Açıklama: Bilgi profesyonellerinin sorumlulukları arasında tedarikçilere karşı sorumluluk yer almaz. Sorumlulukları arasında bireylere, işverene, topluma ve mesleğe karşı sorumluluklar bulunur.

10. Bilgi kaynaklarının seçilmesi ve sağlanması sürecine ne ad verilir?

A) Telif hakkı
B) Bilgi politikası
C) Bilgi düzenleme
D) Eleme süreci
E) Derme geliştirme

Cevap: E) Derme geliştirme

Açıklama: Bilgi kaynaklarının seçilmesi ve sağlanması sürecine derme geliştirme denir. Bu süreç, kütüphanelerin ve bilgi merkezlerinin koleksiyonlarını zenginleştirmek için kullanılır.