Gündelik Hayatın Sosyolojisi 2023-2024 Final Soruları

GÜNDELİK HAYATIN SOSYOLOJİSİ

1. Aşağıda verilen son dönem Osmanlı aydını ile erken dönem Cumhuriyet aydını karşılaştırmalarından hangisi doğrudur?

A) Hem son dönem Osmanlı aydını hem de erken dönem Cumhuriyet aydını halka dayanmıştır.
B) Hem son dönem Osmanlı aydını hem de erken dönem Cumhuriyet aydını devlete dayanmıştır.
C) Erken dönem Cumhuriyet aydını devlete, son dönem Osmanlı aydını halka dayanmıştır.
D) Son dönem Osmanlı aydını devlete, erken dönem Cumhuriyet aydını halka dayanmıştır.
E) Erken dönem Cumhuriyet aydını yeniden yapılanmayı savunurken, son dönem Osmanlı aydını Batılılaşmayı savunmuştur.

Cevap: B) Hem son dönem Osmanlı aydını hem de erken dönem Cumhuriyet aydını devlete dayanmıştır.

Açıklama: Son dönem Osmanlı aydınları ve erken dönem Cumhuriyet aydınları, devlete dayanarak toplumsal ve politik değişimlere yön vermeye çalışmışlardır.

2. “Sosyolog olmak ne kalpsiz bir gözlemci ne de propagandacı olmak anlamına gelir.” ifadesi aşağıdaki sosyologlardan hangisine aittir?

A) John Dewey
B) Peter L. Berger
C) Michel de Certeau
D) George H. Mead
E) Robert A. Park

Cevap: B) Peter L. Berger

Açıklama: Peter L. Berger, sosyologların tarafsız ve objektif olması gerektiğini vurgulamış, gözlemlerinde duygusal veya propagandacı bir yaklaşımdan kaçınmaları gerektiğini belirtmiştir.

3. Howard Becker’e göre “sapkın kişi” aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kendisini sapkın olarak gören kişidir.
B) Başkalarına başarıyla etiket uygulayan kişidir.
C) Kendisine etiketin başarıyla uygulandığı kişidir.
D) Kendisine marjinal özellikleri olan kişidir.
E) Kendisine yetkililer tarafından sapkın raporu verilen kişidir.

Cevap: C) Kendisine etiketin başarıyla uygulandığı kişidir.

Açıklama: Howard Becker’e göre, sapkınlık toplumsal etiketlemeyle ilgilidir ve sapkın olarak görülen kişiler, bu etiketi başarıyla taşıyanlardır.

4. Medya sektöründeki gelişmelerin temelini oluşturan, sadece medya sektörünün daha sıkı bir şekilde entegrasyon değildir; gösteri ve enformasyon işletmelerinin telekomünikasyon endüstrisiyle yakınlaşması da etkili olmuştur. Bu yakınlaşma sürecine yön vermek, medya sinerjisinin meyyelerini toplamakla ilgili bir mesele hâline gelmiştir. Aşağıdakilerden hangisi yukarıda anlatılan sürecin boyutlarından biri değildir?

A) Yazılım (software) sinerjileri boyutu
B) Donanım (hardware) bileşenlerinin yakınlaşması boyutu
C) Yazılım (software) ile donanımın (hardware) yakınlaşması boyutu
D) Veri aktarımında fiber optik kablonun kullanılması boyutu
E) Yazılım (software) ile donanımın (hardware) bütünleşmesi boyutu

Cevap: C) Yazılım (software) ile donanımın (hardware) yakınlaşması boyutu

Açıklama: ?

5. Cumhuriyeti kuran seçkinlerin ve bu dönemin aydınlarının eğitim süreçlerinde ve buna bağlı olarak dünyaya bakışlarında en etkili olan düşünce, kuşkusuz ……

A) post-modernizmdir.
B) pozitivizmdir.
C) manizmdir.
D) idealizmdir.
E) nihilizmdir.

Cevap: B) pozitivizmdir.

Açıklama: Cumhuriyeti kuran seçkinler ve aydınlar, pozitivizm etkisi altında, bilimin ve aklın rehberliğinde modern bir toplum inşa etmeye çalışmışlardır.

6. Aşağıdakilerden hangisi sanal cemaatlerin bir özelliğidir?

A) Diyalektik hareketlerdir.
B) Marksisttirler.
C) Dinî cemaatlerdir.
D) Büyük ölçüde kolektiftirler.
E) Hiyerarşiktirler.

Cevap: D) Büyük ölçüde kolektiftirler.

Açıklama: Sanal cemaatler, bireylerin ortak ilgi alanları etrafında toplandığı ve kolektif hareket ettiği gruplardır.

7. Kültür endüstrisi kavramı ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Kültür endüstrisi ürünleri, sonradan metalaşan ürünler değil; aksine daha en başından piyasa için üretilmiş metalardır.
B) Kültür endüstrisini harekete geçiren temel dinamik piyasadır.
C) Kültür endüstrisi ürünleri, en başında meta olarak üretilmiş ürünler değil; daha sonradan metalaştırılmış ürünlerdir.
D) Adorno ve Horkheimer 1947’den itibaren “kitle kültürü” terimi yerine “kültür endüstrisi” kavramını kullanmayı tercih etmişlerdir.
E) Kültür endüstrisinde kültüre damgasını vuran temel güdü, en geniş satışı yakalamak ve kısa sürede maksimum kâra ulaşmaktır.

Cevap: C) Kültür endüstrisi ürünleri, en başında meta olarak üretilmiş ürünler değil; daha sonradan metalaştırılmış ürünlerdir.

Açıklama: Kültür endüstrisi ürünleri, en başından piyasada satılmak üzere üretilmiş ürünlerdir; sonradan metalaştırılmış değildirler.

8. Aşağıdakilerden hangisi sosyal medyanın temel özelliklerinden biri değildir?

A) Topluluk
B) Karşılıklılık
C) Katılım
D) Gizlilik
E) Açıklık

Cevap: D) Gizlilik

Açıklama: Sosyal medya, topluluk oluşturma, karşılıklı etkileşim, katılım ve açıklık gibi özelliklere sahipken, gizlilik sosyal medyanın temel özelliklerinden biri değildir.

9. Michel de Certeau, insanların kendilerine dayatılan kuralları kendilerine göre yeniden yorumlayıp yaşamlarını sürdürmelerini aşağıdakilerden hangisine benzetir?

A) Sürekli ayakları üstüne düşmeyi beceren kedilere
B) Tüm kötü koşullara karşı inatla yeşeren bitkilere
C) Yaşamak için küçük balıkları avlayan büyük balıklara
D) Örümcek ağına takılmadan geçen eşek arılarına
E) Korkunca kabuğuna saklanan kaplumbağalara

Cevap: B) Tüm kötü koşullara karşı inatla yeşeren bitkilere

Açıklama: Michel de Certeau, insanların dayatılan kurallara karşı kendi yaşam stratejilerini geliştirmelerini, kötü koşullara rağmen yeşeren bitkilere benzetir.

10. Aşağıdaki ifadelerden hangisi “modern” kavramını en iyi şekilde açıklamaktadır?

A) Çağdaş biçimlerin geleneksel biçimlerin yerini alması anlamına gelir.
B) Teknolojik aletleri etkin bir şekilde kullanabilen insanlar için kullanılan bir kavramdır.
C) Aynı çağda yaşayan insanları ifade etmek için “çağdaş” anlamında kullanılır.
D) Yaşadığı çağın gereklerini yerine getiren insanları tanımlamak için kullanılır.
E) Seküler bir hayat yaşamayı tercih eden insanlar için kullanılan bir kavramdır.

Cevap: A) Çağdaş biçimlerin geleneksel biçimlerin yerini alması anlamına gelir.

Açıklama: “Modern” kavramı, çağdaş biçimlerin geleneksel biçimlerin yerini alması anlamında kullanılır.

11. Orta Çağ’da serbest zaman, üst sosyal tabaka arasında bir sosyal temsil alanı olarak görülmeye başlanmıştır. Geç Orta Çağ’da serbest zaman, gösteriş, lüks, haz ve israfa doğru dönüşmeye başlamış ve bu zamanın kullanımı köleci çalışma düzeninin aksine bir soyluluk, yapay bir zenginlik, prestij ve güç kaynağı olarak günümüze kadar gelmiştir.

A) Serbest zaman kavramı rasyonel kapitalizmle ortaya çıkmıştır.
B) Serbest zaman faaliyetleri Orta Çağ’da ortaya çıkmıştır.
C) Serbest zaman kavramına yüklenen anlam süreç içinde farklılaşmıştır.
D) Serbest zaman hiçbir şey yapmadan geçirilen zamandır.
E) Serbest zaman insanların meslekleriyle ilgili çalışmalar yaptıkları zamandır.

Cevap: C) Serbest zaman kavramına yüklenen anlam süreç içinde farklılaşmıştır.

Açıklama: Orta Çağ’dan günümüze kadar serbest zaman kavramı, farklı dönemlerde farklı anlamlar kazanarak evrim geçirmiştir.

12. Michel Foucault’ya göre söylem aracılığıyla çalışarak, halkın suç, delilik ve cinsellik gibi olgulara yönelik tutumlarını aşağıdakilerden hangisi şekillendirmektedir?

A) Pozitivist paradigma
B) Bilim
C) Üstün insan düşüncesi
D) Güç ve iktidar
E) Rasyonel düşünce

Cevap: D) Güç ve iktidar

Açıklama: Michel Foucault, söylem aracılığıyla toplumun suç, delilik ve cinsellik gibi olgulara yönelik tutumlarının güç ve iktidar tarafından şekillendirildiğini savunur.

GÜNDELİK HAYATIN SOSYOLOJİSİ

13. Edmund Husserl’in natüralizme yönelttiği temel eleştiri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Natüralist yaklaşım, toplumun kendine ait bir varoluşa sahip bir şey olmadığını iddia etmeleridir.
B) Natüralist yaklaşım, bilginin inşa edildiğini, bu nedenle evrensel olduğunu savunmaktadır.
C) Natüralist yaklaşım, sosyal dünyaya fizik dünyaya göre daha göreli terimler içinde bakmalarıdır.
D) Natüralist yaklaşım, kullanılan usullerin sınırlı ve ekseriya geçici karakterine rağmen doğa bilimlerinin yöntemlerini, evrensel bir yöntem rütbesine yükseltmeye çalışmaktadır.
E) Natüralist yaklaşım, sosyal analizde öznel unsurları öne çıkartmıştır.

Cevap: D) Natüralist yaklaşım, kullanılan usullerin sınırlı ve ekseriya geçici karakterine rağmen doğa bilimlerinin yöntemlerini, evrensel bir yöntem rütbesine yükseltmeye çalışmaktadır.

Açıklama: Husserl, doğa bilimlerinin yöntemlerinin evrensel bir yöntem olarak kabul edilmesine karşı çıkarak, sosyal bilimlerin farklı ve özgün yöntemler gerektirdiğini savunur.

14. Baudrillard’ın postmodern toplum yapısını tanımlamak için kullandığı kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) İllüzyon
B) Kriz
C) Halüsinasyon
D) Depresyon
E) Simülasyon

Cevap: E) Simülasyon

Açıklama: Baudrillard, postmodern toplumda gerçekliğin yerini alan simülasyonlar ve hipergerçeklik kavramlarını kullanarak toplumsal yapıyı analiz eder.

15. “Aylak Sınıf Teorisi” isimli eserinde serbest zamanı “varlıklı sınıfın kendini sunum alanı”, serbest zaman etkinliklerini de “birer tüketim metası” olarak tanımlayan sosyolog aşağıdakilerden hangisidir?

A) Thornstein Veblen
B) Zygmunt Bauman
C) Bertrand Russell
D) Max Horkheimer
E) Jean Baudrillard

Cevap: A) Thornstein Veblen

Açıklama: Thornstein Veblen, “Aylak Sınıf Teorisi” eserinde, varlıklı sınıfın serbest zaman etkinliklerini gösteriş ve tüketim amaçlı kullandığını vurgular.

16. Sembolik etkileşimci teoriye göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Kişiler karşılaştıkları nesnel gerçekliğin önceden tasarlanmış yorumunu kabul etmekten çok nesneler dünyasına özel anlamlar yüklerler.
B) Kişilerin yorumları özneldir ve asla değişmezler.
C) Kişiler karşılaştıkları nesnel gerçekliğin önceden tasarlanmış yorumunu kabul ederler.
D) Toplumsal yapı kişilerin algı, tutum ve davranışlarını belirler.
E) Birey toplum içinde nesnedir.

Cevap: A) Kişiler karşılaştıkları nesnel gerçekliğin önceden tasarlanmış yorumunu kabul etmekten çok nesneler dünyasına özel anlamlar yüklerler.

Açıklama: Sembolik etkileşimci teoriye göre, insanlar çevrelerindeki nesnelere ve olaylara kendilerine özgü anlamlar yüklerler ve bu anlamlar sosyal etkileşimlerle şekillenir.

17. Yazılı basın, radyo ya da televizyon gibi iletişim araçları olarak tanımlanırken bu teknolojilerden bir veya daha fazlasını büyük sayıda insanla iletişim kurmak üzere kullanan geniş ölçekli organizasyonlar toplamı biçiminde de ifade edilebilir. Yukarıdaki cümlede tanımı yapılan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Medya
B) Sinema
C) İletişim
D) Medium
E) Haber

Cevap: A) Medya

Açıklama: Medya, geniş kitlelere ulaşmak için yazılı basın, radyo, televizyon gibi iletişim araçlarını kullanan geniş ölçekli organizasyonları ifade eder.

18. Anthony Giddens’ın modernitenin kritiğini yaparken kullandığı metafor (mecaz) aşağıdakilerden hangisidir?

A) Cam tavan
B) Demir kafes
C) Kırık cam
D) Yan etki
E) Juggernaut

Cevap: E) Juggernaut

Açıklama: Anthony Giddens, moderniteyi bir Juggernaut (önlenemez güç) olarak tanımlar, bu metafor modernitenin kontrol edilemez ve sürekli hareket eden doğasını ifade eder.

19. İletişimsel eylem ile söylem arasında ayrım yapan ve bu ayrımı “İletişimsel eylem, günlük yaşamda meydana geldiği hâlde söylem, deneyim ve eylem bağlamlarından kopartılmış olan iletişim biçimidir.” şeklinde açıklayan sosyolog aşağıdakilerden hangisidir?

A) Harold Garfinkel
B) Pierre Bourdieu
C) Antony Giddens
D) Emile Durkheim
E) Jürgen Habermas

Cevap: E) Jürgen Habermas

Açıklama: Jürgen Habermas, iletişimsel eylem ve söylem kavramları arasındaki farkı belirterek, iletişimsel eylemin günlük yaşamın içinde gerçekleştiğini, söylemin ise deneyim ve eylem bağlamlarından kopuk olduğunu belirtir.

20. Bir kimsenin belli bir anda sahip olduğu statülerin toplamını ifade etmek için kullanılan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Öz geçmiş
B) CV
C) Verilmiş statü
D) Kazanılmış statü
E) Statü seti

Cevap: E) Statü seti

Açıklama: Statü seti, bir bireyin aynı anda sahip olduğu tüm statülerin toplamını ifade eder ve sosyal kimliğin çok yönlülüğünü yansıtır.