Uluslararası Örgütler 2023-2024 Final soruları

Giriş

Günümüz dünyasında uluslararası örgütler, küresel ilişkilerin şekillendirilmesinde kritik bir rol oynamaktadır. ASEAN (Güneydoğu Asya Uluslar Birliği) ve diğer uluslararası örgütler, dünya barışı, ekonomik kalkınma ve sosyal refahın sağlanmasında önemli aktörlerdir. Bu makalede, ASEAN ve diğer bazı uluslararası örgütlerin yapısı, fonksiyonları ve tarihsel gelişimi üzerine bir değerlendirme yapılacaktır.

ASEAN’ın Yapısı ve Fonksiyonları

ASEAN’ın ana organları arasında ASEAN Zirvesi, Genel Sekreter ve Sektörel Konseyler bulunmaktadır. Ancak, ASEAN Kalkınma Kurulu bu organlar arasında yer almaz. ASEAN’ın merkezi yapıları, bölgesel işbirliğini artırmak ve üye ülkeler arasında koordinasyonu sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. ASEAN, bölgesel barış ve istikrarı koruma, ekonomik büyümeyi teşvik etme ve sosyal ilerlemeyi destekleme hedefleriyle hareket etmektedir.

Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)

FAO, merkezi Roma’da bulunan ve küresel gıda güvenliğini sağlama amacı güden bir Birleşmiş Milletler kuruluşudur. FAO, açlıkla mücadele etmek, tarım, ormancılık ve balıkçılığı geliştirmek ve kırsal yaşam standartlarını iyileştirmek için çalışır. FAO’nun merkezi Roma’da bulunmaktadır ve dünya genelinde gıda güvenliğini artırmak için çeşitli programlar yürütmektedir.

Avrupa Birliği’nin Temelleri: Schuman Bildirisi

Fransız politikacı Robert Schuman, 9 Mayıs 1950’de yayımladığı bildiriyle, Avrupa topraklarında ulusal üstü bir otorite kurulması fikrini ilan etmiştir. Bu bildiri üzerine ilk kurulan örgüt, Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu’dur. Bu topluluk, Avrupa Birliği’nin temellerini atmış ve kıta genelinde barış ve işbirliğini teşvik etmiştir.

Uluslararası Örgütlerin Kuruluş Usulleri

Uluslararası örgütlerin kurulması için genellikle en az iki devletin bir araya gelmesi yeterlidir. Kuruluş için devletler arasında sözleşme olması gereklidir ve anayasal nitelikte bir belge ile kurulabilirler. Ancak, devlet tüzel kişiliğinden bağımsız insan toplulukları ile kurulamazlar. Bu kuruluşlar, devletler arası işbirliğini geliştirmek ve belirli hedeflere ulaşmak amacıyla oluşturulurlar.

Dünya Bankası

Dünya Bankası, üye devletlerin ekonomik kalkınmasını desteklemek amacıyla kurulmuş bir uluslararası finans kuruluşudur. Dünya Bankası Grubu Başkanı, geleneksel olarak her zaman ABD vatandaşı olmaktadır. Banka, yoksulluğun azaltılması ve sürdürülebilir kalkınmanın desteklenmesi için finansman sağlar ve politikalar geliştirir.

Birleşmiş Milletler Üyelik Başvuruları

Birleşmiş Milletler’e yapılan üyelik başvurularında önce BM Güvenlik Konseyi’nin tavsiyesi alınır. BM Genel Kurulu, üyelik başvurularını değerlendirir ve kabul eder. Bu süreç, uluslararası ilişkilerdeki işbirliği ve barış çabalarının bir göstergesidir.

Sonuç

Uluslararası örgütler, küresel barış, güvenlik ve kalkınmanın sağlanmasında önemli roller üstlenmektedir. ASEAN, FAO, Avrupa Birliği ve Dünya Bankası gibi örgütler, uluslararası işbirliğinin geliştirilmesi ve sürdürülebilir kalkınmanın desteklenmesi için çalışmaktadır. Bu örgütlerin yapıları, fonksiyonları ve tarihsel gelişimleri, uluslararası ilişkilerdeki dinamikleri anlamak için kritik öneme sahiptir.

1. ASEAN’ın ana organları arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) ASEAN Zirvesi
B) ASEAN Kalkınma Kurulu
C) Genel Sekreter
D) Sektörel Konseyler
E) Koordinasyon Konseyi

Cevap: B) ASEAN Kalkınma Kurulu

Açıklama: ASEAN’ın ana organları arasında ASEAN Kalkınma Kurulu bulunmamaktadır.

2. Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)’nün merkezi nerededir?

A) Cenevre
B) Paris
C) Roma
D) Londra
E) New York

Cevap: C) Roma

Açıklama: Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)’nün merkezi Roma’dadır.

3. Fransız politikacı Schuman’ın bildiri yayımlayarak Avrupa topraklarında ulusal üstü bir otorite kurulması fikrini ilan etmesi üzerine ilk kurulan örgüt aşağıdakilerden hangisidir?

A) Avrupa Birliği
B) Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu
C) Avrupa Ekonomi Topluluğu
D) Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu
E) Avrupa Tek Senedi

Cevap: B) Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu

Açıklama: Schuman Bildirisi ile ilk kurulan örgüt Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu’dur.

4. Uluslararası örgütlerin kuruluş usulleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) En az üç devletin bir araya gelmesi gerekir.
B) Kuruluş için devletler arasında sözleşme olması gereklidir.
C) Anayasa olmasa bile anayasal nitelikte bir belge ile kurulması yeterlidir.
D) Devlet tüzel kişiliğinden bağımsız insan toplulukları ile kurulamaz.
E) Gerçek kişilerden bağımsız devlet toplulukları olarak bir araya gelinmesi gereklidir.

Cevap: C) Anayasa olmasa bile anayasal nitelikte bir belge ile kurulması yeterlidir.

Açıklama: ?

5. Dünya Bankası ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Dünya Bankası Grubu üye devletlerin ulusal bankalarının birleşmesi ile oluşan üst kuruluştur.
B) Dünya Bankası özel sektöre finansman sağlamak, yatırım risklerini azaltmada devletlere yardım etmek gibi misyona sahiptir.
C) Dünya Bankası Grubu Başkanı, geleneksel olarak her zaman ABD vatandaşı olmaktadır.
D) Dünya Bankası Grubu denildiğinde anlaşılacak olanla Dünya Bankası denildiğinde anlaşılması gerekenler aynıdır.
E) Dünya Bankası Grubu kurullarında oy hakkı eşit olarak üye devletlere tanınmıştır.

Cevap: C) Dünya Bankası Grubu Başkanı, geleneksel olarak her zaman ABD vatandaşı olmaktadır.

Açıklama: Dünya Bankası Grubu Başkanı, geleneksel olarak her zaman ABD vatandaşı olmaktadır.

6. Birleşmiş Milletlere yapılan üyelik başvurusunda önce hangi organın tavsiyesi alınır?

A) BM Yönetim Kurulu
B) BM Sekretarya
C) BM Adalet Divanı
D) BM Genel Kurul
E) BM Güvenlik Konseyi

Cevap: E) BM Güvenlik Konseyi

Açıklama: Birleşmiş Milletlere yapılan üyelik başvurusunda önce BM Güvenlik Konseyi’nin tavsiyesi alınır.

7. Uluslararası örgütlerin yapısal özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Uluslararası örgütlerin kuruluşları hukuki nitelik açısından zorlayıcı bir yasal düzenlemeye gereksinim duymaz
B) Uluslararası örgütlerde gönüllülük prensibi geçerli değildir.
C) Uluslararası örgütlere üyelikte ülkelerin iç hukuklarının hiçbir önemi yoktur.
D) Uluslararası örgütlerde devletler taraf üye olamaz.
E) Uluslararası örgütler sıkı sıkıya bağlayıcı özelliği olan bağlar üzerine kuruludur.

Cevap: A) Uluslararası örgütlerin kuruluşları hukuki nitelik açısından zorlayıcı bir yasal düzenlemeye gereksinim duymaz

Açıklama: Uluslararası örgütlerin kuruluşları hukuki nitelik açısından zorlayıcı bir yasal düzenlemeye gereksinim duymaz.

8. BM Genel Kurulu ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Genel Kurul olağan bir şekilde yılda bir kere toplanır.
B) Olağan toplantı dışında BM’nin olağanüstü toplantıya çağrılması söz konusu değildir.
C) Üyeler Genel Kurul toplantılarına en çok beş temsilci ile katılabilirler.
D) Her üyenin Genel Kurul’da eşit oy hakkı vardır.
E) BM’ye aidatını ödemeyen devletlerin borçlarını kapatana kadar geçici olarak oy hakları ellerinden alınır.

Cevap: B) Olağan toplantı dışında BM’nin olağanüstü toplantıya çağrılması söz konusu değildir.

Açıklama: BM Genel Kurulu olağan toplantı dışında olağanüstü toplantıya da çağrılabilir.

9. Aşağıdakilerden hangisi uluslararası örgütlerin kurulmasında “hükümetler dışı örgütler” olarak tanımlanan yapılardan biri değildir?

A) Human Rights Watch
B) Latin Birliği
C) Greenpeace
D) Af Örgütü
E) Kızılhaç

Cevap: B) Latin Birliği

Açıklama: Latin Birliği, hükümetler dışı örgütler arasında yer almaz.

10. İngilizce orijinal adı Green Peace olan “Yeşil Barış” adını nereden almaktadır?

A) İlk aktivist eylem yapılan gemiden
B) Küresel iklim çalışmaları yapan bir STK’dan
C) Kurucusunun soyadından
D) İklim çalışmalarında kullanılan bir kısaltmadan
E) Kutup bölgesinde bulunan bir adanın adından

Cevap: A) İlk aktivist eylem yapılan gemiden

Açıklama: Green Peace, ilk aktivist eylem yapılan geminin adından gelmektedir.

11. “Belirli bir amacı gerçekleştirmek, bir işin yürümesini sağlamak amacıyla insanların bir araya gelmesi, kalabalık yapılar halinde kurumlar oluşturulması ve bunun kurumsal bir yapı altında sürdürülmesi” tanımı aşağıdakilerden hangisi için yapılmıştır?

A) Sivil Toplum Kuruluşları
B) Uluslararası İnsan toplulukları
C) Devletler
D) Uluslararası Örgütler
E) Uluslararası Dernekler

Cevap: D) Uluslararası Örgütler

Açıklama: Bu tanım, uluslararası örgütler için yapılmıştır.

12. 1975 tarihli “Helsinki Nihai Senedi” isimli uluslararası sözleşmenin zaman içerisinde gelişmesi ve dönüşmesi ile günümüzde hangi yapı faaliyet göstermektedir?

A) Avrupa Birliği
B) Avrupa Ekonomik Topluluğu
C) Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı
D) Avrupa Konseyi
E) Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi

Cevap: C) Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı

Açıklama: Helsinki Nihai Senedi, Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı’na dönüşmüştür.

13. Aşağıdakilerden hangisi Milletler Cemiyeti’nin birlikte anıldığı diğer kuruluşlar arasında değildir?

A) Dünya Sağlık Örgütü
B) Milletler Cemiyeti Mülteci Komisyonu
C) Uluslararası Çalışma Örgütü
D) Uluslararası Daimi Adalet Divanı
E) Uluslararası Tarım Örgütü

Cevap: E) Uluslararası Tarım Örgütü

Açıklama: Uluslararası Tarım Örgütü, Milletler Cemiyeti ile birlikte anılan kuruluşlar arasında değildir.

14. “Uluslararası örgütler, kurulurken aynı amaca hizmet eden aynı faaliyet kolunda aynı özellikleri taşıyan bazı örgütlerin faaliyetlerini sona erdirmeleri üzerine yeni olarak kurulabilirler.” Yukarıdaki açıklama uluslararası örgütlerin kuruluş usullerinden hangisini ifade etmektedir?

A) Halefiyet Yoluyla Kurulma
B) Hükümetler Dışı Örgütlerden Uluslararası Örgüte Dönüşme
C) Birleşme Yoluyla Kurulma
D) İsim Değiştirme Yoluyla Kurulma
E) Uluslararası Örgüt Organının Yeni Bir Örgüte Dönüşmesi

Cevap: A) Halefiyet Yoluyla Kurulma

Açıklama: Bu açıklama, halefiyet yoluyla kurulmayı ifade etmektedir.

15. Varşova Paktı’nın başını çeken güçlü devlet aşağıdakilerden hangisidir?

A) Fransa
B) Polonya
C) Almanya
D) SSCB
E) ABD

Cevap: D) SSCB

Açıklama: Varşova Paktı’nın başını çeken güçlü devlet SSCB’dir.

16. Avrupa Konseyi’nin mevcut ekonomik veriler ışığında hazırlamış olduğu ve 1985 yılında toplanan Avrupa Konseyine sunduğu raporun adı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Beyaz Kitap
B) Gri Kitap
C) Mavi Kitap
D) Siyah Kitap
E) Yeşil Kitap

Cevap: A) Beyaz Kitap

Açıklama: Avrupa Konseyi’nin hazırladığı rapor Beyaz Kitap’tır.

17. Avrupa Birliği’nin kurucu anlaşması olarak kabul edilen anlaşma aşağıdakilerden hangisidir?

A) Londra Anlaşması
B) Paris Anlaşması
C) Cenevre Anlaşması
D) Lizbon Anlaşması
E) Maastricht Anlaşması

Cevap: E) Maastricht Anlaşması

Açıklama: Avrupa Birliği’nin kurucu anlaşması Maastricht Anlaşması’dır.

18. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Küresel hastalık salgınlarına karşı mücadele etme görevi vardır.
B) Dünya Sağlık Kurulu, İcra Kurulu, Sekretarya örgütün ana organları arasında yer almaktadır.
C) Üye devletlerin kabul etmesi şartı ile ulusal sağlık hizmetlerinin de düzenlememesinde belli noktalarda yardım sunabilmektedir.
D) Küresel büyük ilaç şirketlerine karşı insanlığı yeterince korumaktadır.
E) Dünya genelinde mevcut bütün insanların sahip olabilecekleri en iyi sağlığa kavuşmasını kendisine ana misyon olarak belirlemiştir.

Cevap: D) Küresel büyük ilaç şirketlerine karşı insanlığı yeterince korumaktadır.

Açıklama: Dünya Sağlık Örgütü, küresel büyük ilaç şirketlerine karşı insanlığı yeterince koruyamamaktadır.

19. Milletler Cemiyeti’nde üyelikten çıkartılmaya tek örnek olan ülke aşağıdakilerden hangisidir?

A) ABD
B) İtalya
C) Japonya
D) Almanya
E) Sovyetler Birliği

Cevap: E) Sovyetler Birliği

Açıklama: Milletler Cemiyeti’nden üyelikten çıkartılmaya tek örnek olan ülke Sovyetler Birliği’dir.

20. İnsan Hakları İzleme Örgütü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Birden fazla örgütün bir araya gelmesi ile kurulan çatı örgüttür.
B) İnsanlık dramı olarak kabul edilen savaşlar ve sonrasında oluşan göçlerde mağdur olan göçmenler ve mülteciler üzerine yapılan çalışmaları yönlendirmektedir.
C) İhlalleri araştırıp ortaya çıkararak bu ihlallerden sorumlu olan kişileri veya kurumları kamuoyu ile paylaşmaktadır.
D) Dünya devletlerinin ülkelerindeki kültür farklılıkları sebebiyle ortaya çıkan ihlalleri araştırmak örgütün amacı dışındadır.
E) Dünyanın her yerindeki insanların haklarını korumak üzere kurulmuştur.

Cevap: D) Dünya devletlerinin ülkelerindeki kültür farklılıkları sebebiyle ortaya çıkan ihlalleri araştırmak örgütün amacı dışındadır.

Açıklama: İnsan Hakları İzleme Örgütü, dünya devletlerinin ülkelerindeki kültür farklılıkları sebebiyle ortaya çıkan ihlalleri araştırmak amacı dışındadır.