Psikolojiye Giriş-2 2023-2024 Final Soruları

İtaat Davranışı ve Etkileyen Faktörler

İtaat davranışı, bireyin bir otoritenin taleplerine uyum sağlama derecesini ifade eder. Bu davranışı etkileyen birçok faktör vardır. Otoritenin hiyerarşik düzeyi, fiziksel yakınlık ve bireyin uyma davranışı gösteren bir grubun içinde olması, itaat düzeyini belirleyen başlıca etkenlerdir. Ancak, kendini doğrulayan kehanet bu faktörler arasında yer almaz. Bu, bireyin kendi beklentileri doğrultusunda davranışlarını şekillendirmesiyle ilgilidir ve doğrudan itaat davranışını etkileyen bir unsur değildir.

Nedensel Atıflar ve Tarafgirlik

İnsanlar, kendi ve başkalarının davranışlarını açıklarken çeşitli atıflarda bulunurlar. Bu atıflarda belirli tarafgirlikler görülür. Örneğin, bireyler genellikle kendi başarısızlıklarını dışsal etmenlere bağlarken, başkalarının başarısızlıklarını içsel nedenlerle açıklarlar. Ancak, başarısızlıkların bilinç dışı arzulardan kaynaklandığını düşünme eğilimi bu bağlamda yaygın bir tarafgirlik değildir. Bu tür düşünceler daha çok psikanalitik yaklaşımlar çerçevesinde değerlendirilir.

Kronik Stres ve Psikolojik Etkileri

Kronik stres, uzun süreli ve sürekli olarak devam eden stres durumlarını ifade eder. İş yerinde sürekli dışlanmaya (mobbing) maruz kalmak, kronik stres yaratan bir durumun tipik bir örneğidir. Bu tür stres durumları, bireyin fiziksel ve zihinsel sağlığını olumsuz etkileyebilir, uzun vadede depresyon ve anksiyete gibi ruhsal bozukluklara yol açabilir.

Duyguların Tanımları

Duygular, belirli nesne, olay ya da durumlara yönelik içsel tepkileri ifade eder. Duyguların fizyolojik bir arka planı vardır ve genellikle belirli nesne, olay ya da bireylerin insanın iç dünyasında uyandırdığı izlenimlerdir. Ancak, duyguların fizyolojik bir arka planı olmayan ve sadece eğitim yoluyla edinilen hisler olarak tanımlanması yanlıştır. Duyguların oluşumunda hem fizyolojik hem de psikolojik süreçler rol oynar.

Distimik Bozukluk

Distimik bozukluk, uzun dönemli bir ruhsal çökkünlük hali olup, düşük yoğunlukta fakat sürekli olarak devam eden depresif belirtilerle karakterizedir. Bu bozuklukta uyku bozuklukları, hayattan genel bir yakınma ve kimi örneklerde alkol kullanma eğilimi görülebilir. Ancak, derin üzüntü ve buna bağlı davranışların yoğunluğu genellikle yüksek değildir; bu, distimik bozukluğun depresyonla karıştırılmasına yol açabilir.

Yaratıcı Düşünce

Yaratıcı düşünce, yeni ve farklı fikirler üretebilme yeteneği olarak tanımlanır. Katı düşünme, yaratıcı düşüncenin bir özelliği değildir. Yaratıcı düşünce, esneklik, yenilik ve başkalarının göremediği bağlantıları kurabilme yeteneği gibi özellikleri içerir. Bu yetenek, bireyin çeşitli problemlere farklı ve yenilikçi çözümler bulabilmesini sağlar.

Binet’in Zekâ Testi

Alfred Binet, zekâ testi oluşturarak özel desteğe ihtiyacı olan çocukları belirlemeyi amaçlamıştır. Binet’in geliştirdiği bu testler, eğitim sisteminde özel eğitim gerektiren çocukların tespit edilmesine yardımcı olmuştur. Bu çalışmalar, zekânın doğuştan gelen bir yetenek olduğunu göstermekten ziyade, eğitimde bireysel farklılıkların belirlenmesi ve buna göre uygun eğitim programlarının geliştirilmesi amacıyla yapılmıştır.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu

Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), olağan dışı doğal veya insan kaynaklı felaketlerden sonra gecikmiş bir şekilde ortaya çıkan ve yaşanan olayların sık sık hatırlanarak yeniden yaşanması, endişe, telaş ve aşırı duyarlılık gibi belirtilerle kendini gösteren bir ruhsal bozukluktur. Bu durum, bireyin travmatik olayı tekrar tekrar hatırlaması ve günlük yaşamında ciddi zorluklar yaşaması ile karakterizedir.

Sosyal Normlar ve Sosyal Algılama

Sosyal normlar, bir grup için uygun tutum ve davranışları tanımlayan kurallardır. Genellikle yazılı olarak belirlenmemiş olan bu normlar, sosyal etkileşimi düzenler ve davranışların tahmin edilebilirliğini arttırır. Sosyal algılama ise başkalarının davranışlarını anlama, kategorize etme ve yorumlama süreçlerini içerir. Bu süreç, bireyin sosyal çevresiyle uyum içinde yaşamasına yardımcı olur.

Sonuç

Psikolojiye Giriş II, insan davranışlarını ve zihinsel süreçleri anlamak için çeşitli konuları ele alır. İtaat davranışı, nedensel atıflar, kronik stres, duygular, distimik bozukluk, yaratıcı düşünce, zekâ testleri, travma sonrası stres bozukluğu, sosyal normlar ve sosyal algılama gibi konular, psikoloji biliminin geniş yelpazesini gösterir. Bu makale, bu konulara genel bir bakış sunarak, psikolojinin insan yaşamındaki önemini ve uygulama alanlarını vurgulamaktadır.

1- Aşağıdakilerden hangisi itaat davranışının düzeyini etkileyen faktörlerden biri değildir?

A) Birden fazla otoritenin zıt şeyler söylemesi
B) Otoritenin hiyerarşik düzeyi
C) Kendini doğrulayan kehanet
D) Kişinin uyma davranışı gösteren bir grubun içinde olması
E) Fiziksel yakınlık/temas olması

Cevap: C) Kendini doğrulayan kehanet

Açıklama: Kendini doğrulayan kehanet, itaat davranışını etkileyen faktörlerden biri değildir.

2- Aşağıdakilerden hangisi nedensel atıflarda yapılan tarafgirliklerden biri değildir?

A) Kendi davranışlarının dışsal, başkalarınınkinin içsel nedenlerle açıklanması eğilimi
B) Başarısızlıkların aslında bilinç dışı arzulardan kaynaklandığını düşünme eğilimi
C) Başarıların kişisel, başarısızlıkların çevresel etmenlerle açıklanması eğilimi
D) Başına kötü şeyler gelenlerin aslında hatalı davranmış olabileceklerini düşünme eğilimi
E) Kendimizin başına kötü şeylerin gelmeyeceğine yönelik bir inanca sahip olma eğilimi

Cevap: B) Başarısızlıkların aslında bilinç dışı arzulardan kaynaklandığını düşünme eğilimi

Açıklama: Bu seçenek, nedensel atıflarda yapılan tarafgirliklerden biri değildir.

3- Aşağıdakilerden hangisi kronik stres yaratan bir durum için örnek olabilir?

A) Cüzdanını çaldırmak
B) Kopya çekerken yakalanmak
C) Bir yakınının ciddi bir ameliyatı
D) Trafik kazası geçirmek
E) İş yerinde sürekli dışlanmaya (mobbing) maruz kalmak

Cevap: E) İş yerinde sürekli dışlanmaya (mobbing) maruz kalmak

Açıklama: Mobbing, kronik stres yaratan bir durumdur.

4- Duygu ile ilgili aşağıdaki tanımlardan hangisi yanlıştır?

A) Belirli nesne, olay ya da bireylerin insanın iç dünyasında uyandırdığı izlenim
B) Belirli bir nesne, olay ve durumlara yönelik tepkileri belirleyen içsel hareketlilik
C) Belirli bir nesne, olay veya duruma yaklaşıma-kaçınmamızı sağlayan eğilim
D) Belirli nesne, olay ya da durumlara hoş-nahoş hisler beslememizi sağlayan yatkınlık
E) Fizyolojik bir arka planı olmayan ve eğitim yoluyla edinilen hisler

Cevap: E) Fizyolojik bir arka planı olmayan ve eğitim yoluyla edinilen hisler

Açıklama: Duyguların fizyolojik bir arka planı vardır.

5- Distimik bozukluk ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Uyku bozuklukları görülür.
B) Genel olarak hayattan yakınma belirgin bir davranış örüntüsüdür.
C) Kimi örneklerde alkol kullanma eğilimi görülür.
D) Derin üzüntü ve ona bağlı davranışların yoğunluğu yüksektir.
E) Uzun dönemli ruhsal çökkünlük görülür.

Cevap: D) Derin üzüntü ve ona bağlı davranışların yoğunluğu yüksektir.

Açıklama: Distimik bozuklukta derin üzüntü ve ona bağlı davranışların yoğunluğu düşük seviyede olur.

6- Aşağıdakilerden hangisi yaratıcı düşüncenin özelliklerinden biri değildir?

A) Farklı sorular üretebilme
B) Katı düşünme
C) Az rastlanır olma
D) Başkalarınca görülmeyen bağlantıları yakalama
E) Yenilik

Cevap: B) Katı düşünme

Açıklama: Yaratıcı düşünce esnekliği ve yeniliği içerir, katı düşünme yaratıcı düşüncenin bir özelliği değildir.

7- Binet’in zekâ testi oluşturmaktaki temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Zekânın doğuştan olduğunu göstermek
B) Zekâ ile yaratıcılık arasındaki bağlantıyı incelemek
C) Özel desteğe ihtiyacı olan çocukları belirlemek
D) Bir zekâ teorisi için veri sağlamak
E) Düşük zekâsı olan çocukları ayıklamak

Cevap: C) Özel desteğe ihtiyacı olan çocukları belirlemek

Açıklama: Binet’in amacı, özel desteğe ihtiyacı olan çocukları belirlemekti.

8- İki puan arasındaki farkın miktarını niceliksel olarak bilebileceğimiz ölçümler aşağıdakilerden hangisidir?

A) Aralıklı-oranlı
B) Sıralayıcı-aralıklı
C) Denk-doğrusal
D) Sınıflandırıcı-sıralayıcı
E) Oranlı-denk

Cevap: A) Aralıklı-oranlı

Açıklama: Aralıklı ve oranlı ölçümler, iki puan arasındaki farkı niceliksel olarak belirlememizi sağlar.

9- Olağan dışı doğal ya da insan kaynaklı felaketlerden sonra gecikmiş bir şekilde ortaya çıkan ve yaşananların sık sık hatırlanarak yeniden yaşanması; endişe, telaş, aşırı duyarlılık içinde olma gibi belirtiler aşağıdakilerden hangisini düşündürmelidir?

A) Travma sonrası stres bozukluğu
B) Özgül fobi
C) Depresyon
D) Obsesif kompulsif bozukluk
E) Panik bozukluk

Cevap: A) Travma sonrası stres bozukluğu

Açıklama: Bu belirtiler travma sonrası stres bozukluğunu düşündürmelidir.

10- Batı’da akıl hastalarının zindanlardan koğuşlara taşınmalarını ve zincirlerinden çıkartılmalarını sağlayan önemli tarihsel olay aşağıdakilerden hangisidir?

A) 1. Dünya Savaşı
B) Sanayi Devrimi
C) İstanbul’un fethedilmesi
D) Fransız Devrimi
E) Roma uygarlığının çöküşü

Cevap: D) Fransız Devrimi

Açıklama: Fransız Devrimi, akıl hastalarının daha insancıl koşullarda tedavi edilmesini sağlamıştır.

11- Bazı insanlar bipolar bozukluğa ilişkin kalıtsal bir altyapıya sahiptirler. Bu durumda belirli bir düzeyde zorlayıcı çevresel etmen ya da durumlarla karşılaştıklarında bipolar bozukluğa yakalanma riskleri artar. Aşağıdaki yaklaşımlardan hangisi normal dışı davranışları bu çerçevede açıklamaktadır?

A) Yatkınlık-stres yaklaşımı
B) Davranışçı yaklaşım
C) Biyolojik yaklaşım
D) Çevresel yaklaşım
E) Bilişsel yaklaşım

Cevap: A) Yatkınlık-stres yaklaşımı

Açıklama: Yatkınlık-stres yaklaşımı, genetik yatkınlık ve çevresel stres faktörlerinin etkileşimini açıklar.

12- Maslow’a göre üst seviyeli ihtiyaçlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Kendini gerçekleştirme ihtiyacı eksikliğinde acilen harekete geçeriz.
B) İnsan türüne mahsus ihtiyaçlardır.
C) Üst seviyeli ihtiyaçlar var kalma aciliyeti barındırmazlar.
D) Eğer hiç tatmin edilmezler ise farkına varılmazlar.
E) Kişinin değerli bulunma/saygı görme ihtiyacı duyması için bunu tatmin etmiş olması gereklidir.

Cevap: A) Kendini gerçekleştirme ihtiyacı eksikliğinde acilen harekete geçeriz.

Açıklama: Kendini gerçekleştirme ihtiyacı, diğer temel ihtiyaçlar karşılanmadan acilen harekete geçmez.

13- Lazarus’a göre stresle başa çıkmada ikincil değerlendirme yapılırken kişi, ……

A) durumun tehdit edici olup olmadığını belirler.
B) dışarıdan anlaşılmaması için neler yapacağını belirler.
C) hangi stres tepkilerini vereceğini belirler.
D) hangi fizyolojik tepkilerin ortaya çıkacağını tahmin eder.
E) ne tür bir başa çıkma yolu kullanacağını belirler.

Cevap: E) ne tür bir başa çıkma yolu kullanacağını belirler.

Açıklama: Lazarus’a göre ikincil değerlendirme, başa çıkma stratejilerinin belirlenmesini içerir.

14- Dillerin ses yapılarını inceleyen akademik alan aşağıdakilerden hangisidir?

A) Semantik
B) Filoloji
C) Pragmatik
D) Morfoloji
E) Fonoloji

Cevap: E) Fonoloji

Açıklama: Fonoloji, dillerin ses yapılarını inceleyen akademik alandır.

15- Bir metro istasyonunun kapı, turnikeler ve peron bölgelerindeki güvenlik kamera kayıtlarını her ayın ilk pazartesi, ikinci çarşamba, üçüncü cuma ve son pazar gününün sabah 8:00-9:00, öğlen 12:00-13:00 ve akşam 18:00-19:00 saatleri arasında inceleyerek bu zamanlarda ve bölgelerde yolcu grubu içinden rastgele seçilen 10 bireyin ortalama hangi yoğunlukta (metrekareye düşen insan sayısı), hangi hızda (m/sn) ve hangi beden yönünde (sağ-sol, ileri-geri) hareket ettiğini inceleyen bir araştırmacı hangi veri toplama yolunu kullanmaktadır?

A) İstatistik
B) Sistematik gözlem
C) Alan deneyi
D) Ölçek
E) Anket

Cevap: B) Sistematik gözlem

Açıklama: Araştırmacı sistematik gözlem yolunu kullanmaktadır.

16- Sosyal normların özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Sosyal etkileşimi düzenler.
B) Yazılı olarak belirlenmiştir.
C) Davranışların tahmin edilebilirliğini arttırır.
D) Bir grup için uygun tutum ve davranışları tanımlar
E) İnformel yollarla cezalandırılabilir.

Cevap: B) Yazılı olarak belirlenmiştir.

Açıklama: Sosyal normlar genellikle yazılı olarak belirlenmez.

17- Başkalarının davranışlarını anlama, kategorize etme ve yorumlama süreçlerine ne ad verilmektedir?

A) Nedensel açıklama
B) Algı
C) Sosyal algılama
D) Sosyal değerlendirme
E) Bilişsel çelişki oluşumu

Cevap: C) Sosyal algılama

Açıklama: Sosyal algılama, başkalarının davranışlarını anlama, kategorize etme ve yorumlama süreçlerini ifade eder.

18- Genel kaygı bozuklukları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Fizyolojik düzeyde bir dizi kaygı belirtisi ortaya çıkar.
B) Dikkat eksikliği ve hafıza problemleri görülebilir.
C) Gerçekçi olmayan endişeler ve huzursuzluk hâli görülür.
D) Halüsinasyonlar görülür.
E) Endişe ve tepkiler gerçek durum için fazladır.

Cevap: D) Halüsinasyonlar görülür.

Açıklama: Genel kaygı bozukluklarında halüsinasyonlar görülmez.

19- Freudyen teoride bireyin dürtüleri ve tutkuları dizginleyerek bir polis memuru gibi davranan yönüne ne ad verilir?

A) İd
B) Libido
C) Süperego
D) Ego
E) Savunma mekanizmaları

Cevap: C) Süperego

Açıklama: Süperego, bireyin dürtülerini ve tutkularını dizginleyen yönüdür.

20- Dissosiyatif (çözülmeli) bozukluklarla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Kişi kendi kimliğini dahi unutmuş olabilir.
B) Başlangıçları genellikle travmatik deneyimlere bağlıdır.
C) Belirli bir dönem için bilinçli bir anı kalmamıştır.
D) Organik kökenli bir bozukluktur.
E) Kimi örneklerde yaşamın belirli bir dönemi hiç hatırlanmaz.

Cevap: D) Organik kökenli bir bozukluktur.

Açıklama: Dissosiyatif bozukluklar organik kökenli değildir, psikolojik kökenlidir.