Sosyoloji Tarihi-2 2023-2024 Final Soruları

1. Weber’e göre aşağıdakilerden hangisi ideal tip olarak modern bürokrasinin niteliklerinden değildir?

A) Resmî konumlarda görev alabilmek için yegâne ölçüt bilgi ve deneyimdir.
B) Otoritenin sınırları açık ve nettir.
C) Resmî görevliler emirlerin uygulanmasında lidere mutlak itaatle yükümlüdürler.
D) Görevde uzmanlaşma yüksek düzeydedir.
E) Kişisel ve resmî ilişkiler birbirinden ayrılmıştır.

Cevap: C) Resmî görevliler emirlerin uygulanmasında lidere mutlak itaatle yükümlüdürler.

Açıklama: Weber’e göre modern bürokrasinin niteliklerinden biri, resmî görevlilerin lidere mutlak itaatle yükümlü olmamasıdır.

2. Pareto’nun, “etkinlik kollarında en yüksek göstergelere sahip kişilerin teşkil ettiği toplumsal sınıf” şeklinde tanımladığı kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yönetici seçkinler
B) Aslanlar
C) Yönetici olmayan seçkinler
D) İktidar seçkinleri
E) Seçkinler

Cevap: E) Seçkinler

Açıklama: Pareto, “seçkinler” kavramını, etkinlik kollarında en yüksek göstergelere sahip kişilerin teşkil ettiği toplumsal sınıf olarak tanımlar.

3. I. Weber,
II. Tönnies,
III. Pareto
a) Seçkinlerin Yükselişi ve Düşüşü
b) Cemaat ve Cemiyet
c) Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu
Yukarıda isimleri verilen sosyologlar ve eserlerin doğru eşleştirildiği seçenek aşağıdakilerden hangisidir?

A) I-c, II-a, III-b
B) I-b, II-c, III-a
C) I-b, II-a, III-c
D) I-c, II-b, III-a
E) I-a, II-b, III-c

Cevap: D) I-c, II-b, III-a

Açıklama: Doğru eşleştirme: Weber – Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, Tönnies – Cemaat ve Cemiyet, Pareto – Seçkinlerin Yükselişi ve Düşüşü.

4. Mead’e göre, “edimin ilk evresi” aşağıdakilerden hangisidir?

A) Algı
B) Dürtü
C) Zihin
D) Benlik
E) Dürtünün karşılanması

Cevap: B) Dürtü

Açıklama: Mead’e göre, edimin ilk evresi dürtüdür.

5. Aşağıdakilerden hangisi Weber’in incelediği inanç sistemlerinden biri değildir?

A) Budizm
B) Konfüçyüsçülük
C) Totemizm
D) Protestanlık
E) Hinduizm

Cevap: C) Totemizm

Açıklama: Weber, Totemizm üzerine bir inceleme yapmamıştır.

6. Weber’e göre statü gruplarını belirleyen temel ölçüt aşağıdakilerden hangisidir?

A) İnsanların piyasadaki konumları
B) İnsanların gelir kaynakları
C) İnsanların üretim sürecindeki konumları
D) İnsanların tüketim tarzları
E) İnsanların gelir düzeyleri

Cevap: D) İnsanların tüketim tarzları

Açıklama: Weber’e göre, statü gruplarını belirleyen temel ölçüt, insanların tüketim tarzlarıdır.

7. Simmel’e göre ….., insanların sayısız farklı alanda amaçlarına ulaşmak için başvurdukları bir araçtır. Söz konusu araç, ortaya çıktığı her bağlamda benzer özellikler sergilediğinden temel bir ….. olarak incelenmelidir. Yukarıdaki paragrafta boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) yardımlaşma – insani erdem
B) para – ekonomik değer
C) dayanışma – ahlaki ilke
D) rekabet – yozlaşma nedeni
E) çatışma – toplumsal form

Cevap: E) çatışma – toplumsal form

8. Simmel’e göre bir nesnenin değeri, üretimi için gerekli emek gücüne değil arzulanma ve ulaşılamama derecesine bağlıdır. Bu açıklamaya göre Simmel’in aşağıdakilerden hangisine karşı çıktığı söylenebilir?

A) Marx’ın emek-değer kuramı
B) Pareto’nun duygu kuramı
C) Weber’in sınıfsal yapı modeli
D) Comte’un üç hâl kanunu
E) Durkheim’ın iş bölümü kuramı

Cevap: A) Marx’ın emek-değer kuramı

Açıklama: Simmel, bir nesnenin değerinin arzulanma ve ulaşılamama derecesine bağlı olduğunu savunarak Marx’ın emek-değer kuramına karşı çıkar.

9. “Genelleştirilmiş diğeri” kavramı ile aşağıdakilerden hangisi arasında dikkat çekici bir benzerlik söz konusudur?

A) Kolektif bilinç
B) Genel irade
C) Bürokrasi
D) Anomi
E) Türev

Cevap: A) Kolektif bilinç

Açıklama: “Genelleştirilmiş diğeri” kavramı, kolektif bilinç kavramıyla benzerlik taşır.

10. Weber’in, emirlerin uygulanması için bir yönetim aygıtına gerek duyulan nispeten büyük toplumsal yapılarda ortaya çıkan geleneksel otorite biçimine verdiği isim aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nepotizm
B) Minimokrasi
C) Meritokrasi
D) Patriarkalizm
E) Patrimonyalizm

Cevap: E) Patrimonyalizm

Açıklama: Weber, büyük toplumsal yapılarda ortaya çıkan geleneksel otorite biçimini “patrimonyalizm” olarak adlandırır.

11. Aşağıdakilerden hangisi Pareto’nun doğrudan veya dolaylı olarak esinlendiği düşünürlerden değildir?

A) Spencer
B) Comte
C) Machiavelli
D) Marx
E) Parsons

Cevap: E) Parsons

Açıklama: Parsons, Pareto’nun doğrudan veya dolaylı olarak esinlendiği düşünürler arasında yer almaz.

12. Ferdinand Tönnies’e göre cemaatten (gemeinschaft) cemiyete (gesellschaft) geçişin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Toplumsal dayanışmanın artması
B) Bireylerin sekülerleşmesi
C) Bireylerin dindarlaşması
D) Sanayileşmeyle ortaya çıkan kentleşme
E) Bireylerin benzeşmesi

Cevap: D) Sanayileşmeyle ortaya çıkan kentleşme

Açıklama: Tönnies’e göre, cemaatten cemiyete geçişin temel nedeni sanayileşmeyle ortaya çıkan kentleşmedir.

13. Aşağıdakilerden hangisi Simmel’e göre paranın yaygın kullanımının sonuçlarından biri değildir?

A) Toplumsal etkileşim arttığı için değer birikimi de artar.
B) Toplumsal güven ve dayanışma artar.
C) Toplumsal ilişkilerde süreklilik sağlanır.
D) Merkezî otoritenin gücü zayıflar.
E) Yabancılaşma azalır.

Cevap: D) Merkezî otoritenin gücü zayıflar.

Açıklama: Simmel’e göre, paranın yaygın kullanımı toplumsal ilişkilerde süreklilik sağladığı için merkezî otoritenin gücünü zayıflatmaz.

14. Simmel’in doktora tezinde incelediği ve sonraki yıllarda da entelektüel ilişkisini sürdürdüğü düşünür aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kant
B) Dilthey
C) Schopenhauer
D) Nietzsche
E) Weber

Cevap: A) Kant

Açıklama: Simmel’in doktora tezinde incelediği ve sonraki yıllarda da entelektüel ilişkisini sürdürdüğü düşünür Kant’tır.

15. Durkheim “mekanik” ve “organik” dayanışma ayrımını hangi eserinde açımlamıştır?

A) Toplumsal İşbölümü
B) Dinî Yaşamın İlkel Biçimleri
C) Montesquieu’nün Toplumsal Bilimin Oluşumuna Katkısı
D) İntihar
E) Sosyolojik Yöntemin Kuralları

Cevap: A) Toplumsal İşbölümü

Açıklama: Durkheim, “mekanik” ve “organik” dayanışma ayrımını Toplumsal İşbölümü eserinde açımlamıştır.

16. Aşağıdakilerden hangisi ABD’li bir sosyologdur?

A) Herbert Spencer
B) Herbert Mead
C) Charles Darwin
D) Georg Simmel
E) Ferdinand Tönnies

Cevap: B) Herbert Mead

Açıklama: Herbert Mead, ABD’li bir sosyologdur.

17. Aç bir vejetaryenin et ürünlerini beslenmeyle ilişkili bir nesne olarak görmemesi, Mead’e göre edimin hangi evresiyle ilgili bir durumdur?

A) Davranışların yönlendirilmesi
B) Algı
C) Dürtü
D) Adaptasyon
E) Dürtünün karşılanması

Cevap: B) Algı

18. Aşağıdakilerden hangisi Durkheim’ın intiharla ilgili araştırmasında başvurduğu değişkenlerden biri değildir?

A) Cinsiyet
B) Dinsel inanç
C) Politik tutum
D) Medeni durum
E) Yaş

Cevap: C) Politik tutum

Açıklama: Durkheim’ın intiharla ilgili araştırmasında başvurduğu değişkenler arasında politik tutum yer almaz.

19. Weber’e göre, gerçek dışı olan ….., bize gerçek gelişmeyi ölçebilme ve ampirik gerçekliğin en önemli ögelerini berraklaştırabilme imkânı sağlayan kavramsal bir araçtır. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) evrensel yasalar
B) tarihsel tip
C) ideal tip
D) toplumsal imgelem
E) ideal toplum

Cevap: C) ideal tip

Açıklama: Weber’e göre, ideal tip kavramsal bir araçtır ve gerçek gelişmeyi ölçebilme imkânı sağlar.

20. Aşağıdakilerden hangisi Max Weber’in insan eylemlerini analitik açıdan sınıflandırmak üzere geliştirdiği ideal tiplerden değildir?

A) Amaç yönelimli rasyonel eylem
B) Özgeci eylem
C) Duygusal eylem
D) Değer yönelimli rasyonel eylem
E) Geleneksel eylem

Cevap: B) Özgeci eylem

Açıklama: Weber’in geliştirdiği ideal tipler arasında özgeci eylem yer almaz.