Tüketici Davranışları 2023-2024 Final Soruları

Tüketici davranışlarını anlamak, işletmelerin etkili pazarlama stratejileri geliştirmesi için hayati öneme sahiptir. Bu makalede, “Tüketici Davranışları 2023-2024” vize sorularına dayanan çeşitli temel kavramlar ve teoriler ele alınmaktadır.

Viral Pazarlama: Dijital Dünyada Yayılma Stratejisi

Viral pazarlama, internet bazlı teknolojiler aracılığıyla başlatılan ve hızla yayılan etkileşim sürecidir. Bu strateji, ürünlerin dolaylı veya doğrudan tüketiciler tarafından satın alınmasını sağlamayı amaçlar. Eğlenceli veya duygusal olarak etkileyici bir video, sosyal medya platformlarında paylaşılır ve geniş kitlelere reklam maliyeti olmadan ulaşır. Bu yöntemin başarısı, içeriğin paylaşılabilirliği ve hedef kitlenin duygusal tepkilerine dayanır.

Psikolojik Savunma Mekanizmaları: Bastırma

Bastırma, psikolojide sıkça rastlanan bir savunma mekanizmasıdır. Bireylerin çatışmaya, rahatsızlığa ve suçluluk duygusuna neden olan duyguları bilinçaltına iterek günlük yaşamlarını sürdürebilmelerine yardımcı olur. Tüketici davranışlarında bastırma, genellikle gereksiz veya lüks harcamalar yaparken ortaya çıkar, çünkü bireyler bu tür harcamaların getirdiği suçluluk duygusunu bastırarak kendilerini rahatlatır.

Değerler Listesi (LOV) ve Maslow’un İhtiyaçlar Teorisi

Değerler Listesi (LOV), Maslow’un ihtiyaçlar teorisi, Rokeach’ın ve Feather’in teorilerinin basitleştirilmesi ve daha kullanılır hale getirilmesi amacıyla geliştirilmiştir. LOV, tüketici davranışlarını anlamak için önemli bir araçtır ve insanların motivasyonlarını ve değerlerini sınıflandırır. Bu değerler, tüketicilerin hangi ürün ve hizmetleri tercih edeceğini belirlemede kritik rol oynar.

Kültürün İncelenmesinde İçerik Analizi Yöntemi

İçerik analizi, basılı ve görsel medya kaynakları ile edebi eserleri inceleyerek kültür hakkında ipuçları yakalamayı amaçlayan bir yöntemdir. Örneğin, yıllar içinde reklamların nasıl değiştiğini inceleyerek toplumsal normların ve değerlerin evrimini anlamak mümkündür. İçerik analizi, tüketici davranışlarını anlamada ve kültürel değişimlerin etkilerini gözlemlemede değerli bir araçtır.

Tüketici Değerleri ve Tüketim Davranışları

Tüketicilerin değerleri ile uyumlu ürünleri tercih ettiği ve değerleriyle uyum gösteren tüketim davranışlarını sergilediği düşünülmektedir. Bu uyum, işletmelerin hedef kitlelerine daha etkili bir şekilde ulaşmasını sağlar ve marka sadakatini artırır. Değerler, bir tüketicinin satın alma kararlarını yönlendiren temel inanç ve prensiplerdir.

Erken Çoğunluk ve Yenilikçilerin Farklılıkları

Erken çoğunluk, bir topluluğun yaklaşık %34’ünü oluşturan ve genellikle ortalamanın üstü eğitimli, planlı ve dikkatli kişilerden oluşan bir gruptur. Yenilikçilerle çok az ortak noktaları vardır ve risk alma eğilimleri düşüktür. Erken çoğunluk, yenilikçilerin ardından gelen ve yeniliklerin geniş kitlelere yayılmasını sağlayan kritik bir gruptur.

Benlik-İmaj Uyumu ve Tüketim Davranışları

Benlik-imaj uyumu, bireylerin kendilerini nasıl gördükleri ile toplum içinde nasıl görünmek istedikleri arasındaki ilişkidir. Kendini yüksek derecede izleyen bireyler, başkalarının kendileri hakkında ne düşündüğüne büyük önem verirler. Bu bireyler için tüketim davranışları, toplum içinde, diğer insanların gözü önünde yapılıyorsa, çok daha önemlidir. Bu uyum, tüketicilerin satın alma kararlarını etkileyen önemli bir faktördür.

Güdüler: Açık ve Gizli

Tüketicilerin güdüleri, açık veya gizli olabilir. Açık güdüler, bireyin davranışlarını açıkça ifade ettiği ve mantıklı gerekçeler sunduğu güdülerdir. Örneğin, bir tüketici ünlü bir tasarımcı tarafından hazırlanmış bir kot pantolon giymeyi, modaya uygun olduğu ve kendisine çok yakıştığı için tercih ettiğini belirtebilir. Gizli güdüler ise, bireyin bilinçaltında yatan ve genellikle farkında olmadığı güdülerdir.

Ekonomik İnsan Teorisi

Ekonomik insan teorisi, tüketicilerin rasyonel kararlar aldığını ve tüm seçeneklere dair bilgi topladığını varsayar. Ancak bu teori, gerçekte tüketicilerin duygusal ve irrasyonel kararlar alabildiği gerçeğini göz ardı eder. Tüketiciler, duygusal tepkileri ve kişisel deneyimlerine dayanarak karar verirler, bu da pazarlama stratejilerinin duygusal faktörleri dikkate alması gerektiğini gösterir.

Risk Algılaması

Risk algılaması, bir ürün veya hizmet alındığında, bu ürün veya hizmetin beklentileri karşılamaması durumunda yaşanan olumsuz sonuçlardır. Tüketiciler, finansal, psikolojik ve sosyal riskler gibi çeşitli risk türlerini değerlendirebilirler. Bu algı, tüketici kararlarını etkileyen önemli bir faktördür.

Gelişen Trendler ve Tüketici Davranışları

Teknoloji ve internetin gelişimi, tüketici davranışlarında büyük değişikliklere neden olmuştur. Tüketiciler, artık oturdukları yerden, günün her saati alışveriş yapabilmektedir. Ayrıca, diğer tüketicilerle kolayca iletişim kurabilmekte ve ürünler hakkında bilgi alışverişinde bulunabilmektedir. Bu gelişmeler, pazarlama stratejilerinin de dijital platformlara uyum sağlamasını gerektirmiştir.

Duyusal Hafıza

Duyusal hafıza, duyulardan elde edilen bilgilerin geçici olarak depolandığı hafızadır. Bu hafıza, otomatik olarak çalışır ve eğer kişi dikkatini duyusal depoya yönlendirirse, duyulardan elde ettiği bilgileri yorumlayabilir. Duyusal hafıza, tüketici deneyimlerini ve kararlarını etkileyen önemli bir bileşendir.

Bireyler Arası Etkileşim ve Birincil Gruplar

Birincil gruplar, bireyler arası etkileşimin sık ve düzenli olarak gerçekleştiği, aile, arkadaşlık ve akrabalık niteliği taşıyan gruplardır. Bu gruplar, bireylerin sosyal kimliklerini ve değerlerini şekillendirmede önemli bir rol oynar. Tüketici davranışları üzerinde de etkili olan birincil gruplar, bireylerin satın alma kararlarını yönlendirebilir.

Sosyal Sınıf ve Tüketici Davranışları

Sosyal sınıf, toplumda birbirine benzer mesleki statülere, aynı oranda gelire ve benzer yaşam biçimine sahip bireylerin oluşturduğu nispi olarak homojen alt gruplardır. Sosyal sınıf, bireylerin tüketim alışkanlıklarını ve marka tercihini etkileyen önemli bir faktördür. Üst sosyal sınıflar, genellikle lüks ve prestijli ürünleri tercih ederken, alt sınıflar daha uygun fiyatlı ve pratik ürünleri tercih edebilir.

Freud’un Kişilik Teorisi

Freud’a göre kişiliği oluşturan birimler id, ego ve süperego olarak tanımlanır. İd, temel dürtü ve arzuları temsil ederken, ego gerçeklik prensibi ile hareket eder ve süperego ise ahlaki değerleri yansıtır. Bu üç yapı, bireylerin davranışlarını ve kararlarını şekillendirir.

Hane Halkı Satın Alma Kararları

Hane halkı satın alma kararında, alternatiflerin değerlendirilmesi ve nihai satın alım kararı üzerinde etkisi olan bireyler etkileyen rolündedir. Bu bireyler, hane halkının diğer üyelerine bilgi sağlar ve onların kararlarını yönlendirir. Tüketici davranışlarının anlaşılmasında, hane halkı dinamiklerinin rolü büyüktür.

Bilişsel Model ve Karar Alma Süreci

Bilişsel model, tüketicilerin ihtiyaçlarını karşılayan ürünleri aradığını varsayar. Bu model, tüketicilerin bilgi toplama, alternatifleri değerlendirme ve nihai karar verme sürecini içerir. Bilişsel model, tüketici davranışlarını anlamada ve pazarlama stratejileri geliştirmede önemli bir teorik çerçevedir.

Tutum Bileşenleri

Bireylerin tutumlarını açıklamada bilişsel, duygusal ve davranışsal bileşenler kullanılır. Bilişsel bileşen, bireyin bilgi ve inançlarını; duygusal bileşen, hislerini; davranışsal bileşen ise davranış niyetlerini içerir. Bu bileşenler, tüketicilerin ürün ve markalara karşı geliştirdiği tutumları anlamada kritik öneme sahiptir.

1. Bir firma tarafından üretilen ürünlerin dolaylı ya da doğrudan bir şekilde tüketiciler tarafından satın alınmasını sağlamayı ifade eden stratejiler ile firma kaynaklı bir çaba sonucu başlatılan ve genellikle internet bazlı teknolojiler ile yayılan etkileşim sürecine ne ad verilir?

A) Doğrudan pazarlama
B) Tek aşamalı iletişim
C) Doğrudan iletişim
D) Viral pazarlama
E) Sürdürülebilir pazarlama

Cevap: D) Viral pazarlama

Açıklama: Viral pazarlama, internet bazlı teknolojiler ile yayılan etkileşim sürecidir.

2. “…..; çatışmaya, rahatsızlığa ve suçluluk duygusuna neden olan duyguları inkâr etmek veya üstünü örtmek için kullanılan bir savunma mekanizmasıdır.” Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Yansıtma
B) Çekilme
C) Bastırma
D) Mantığa bürüme
E) Saldırganlık

Cevap: C) Bastırma

Açıklama: Bastırma, rahatsızlık verici duyguları inkâr etmek veya üstünü örtmek için kullanılan bir savunma mekanizmasıdır.

3. Değerler Listesi (LOV) ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) VALS, LOV’un bazı eksiklerini tamamlamak amacıyla geliştirilmiştir.
B) LOV teorisi, hiyerarşik bir düzen sergiler.
C) Teknoloji Adaptasyon Teorisi’ne dayanmaktadır.
D) LOV 30 farklı değeri içermektedir.
E) Maslow’un ihtiyaçlar teorisi, Rokeach’ın ve Feather’in teorilerinin basitleştirip, daha kullanılır hale getirilmesi için geliştirilmiştir.

Cevap: E) Maslow’un ihtiyaçlar teorisi, Rokeach’ın ve Feather’in teorilerinin basitleştirip, daha kullanılır hale getirilmesi için geliştirilmiştir.

Açıklama: Değerler Listesi (LOV), Maslow’un ihtiyaçlar teorisi, Rokeach’ın ve Feather’in teorilerinin basitleştirilmesi ve daha kullanılır hale getirilmesi amacıyla geliştirilmiştir.

4. “Kültürün incelenmesinde başvurulan …….. yönteminde basılı ve görsel medya kaynakları ile edebi eserler incelenerek kültür hakkında ipuçları yakalanmaya çalışılır. Örneğin yıllar itibarıyla yazılı basın kaynaklarındaki reklamlar incelendiğinde, kadın olgusunun nasıl değiştiği görülebilmektedir.” Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) anket
B) içerik analizi
C) odak grup
D) etnografik çalışma
E) deney

Cevap: B) içerik analizi

Açıklama: İçerik analizi, basılı ve görsel medya kaynakları ile edebi eserleri inceleyerek kültür hakkında ipuçları yakalamayı amaçlayan bir yöntemdir.

5. Değerlere ilişkin aşağıdaki açıklamalardan hangisi doğrudur?

A) Kültüre uygun olarak düşünmeyi ve bu doğrultuda hareket etmeyi sağlayan teknolojidir.
B) Tüketicilerin değerleri ile uyumlu ürünleri tercih ettiği ve değerleriyle uyum gösteren tüketim davranışlarını sergilediği düşünülmektedir.
C) Tüketicilerin aynı davranışı sergilemeleri aynı inanç sistemini paylaştıklarını göstermesi bakımından yeterlidir.
D) Türkiye’de hangi tür değerlerin öne çıktığı bilinmemektedir.
E) Değerlerin tamamı kesinlikle evrensel olma özelliği taşır.

Cevap: B) Tüketicilerin değerleri ile uyumlu ürünleri tercih ettiği ve değerleriyle uyum gösteren tüketim davranışlarını sergilediği düşünülmektedir.

Açıklama: Tüketicilerin değerleri ile uyumlu ürünleri tercih ettiği ve değerleriyle uyum gösteren tüketim davranışlarını sergilediği düşünülmektedir.

6. Tüketicilerin yeniliklerin benimsenmesine göre sınıflandırılması ile belirlenen erken çoğunluğa ilişkin aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır?

A) Yenilikçiler ile paylaştıkları ortak nokta neredeyse hiç yoktur.
B) Erken çoğunluğa göre oldukça büyük bir çoğunluğa sahiptir.
C) Genel olarak ortalamanın üstü eğitimli, planlı ve dikkatli kişiler olarak tanımlanmaktadır.
D) Bir topluluğun yaklaşık %16’sını oluşturmaktadırlar.
E) En düşük risk alabilen topluluk kesimidir.

Cevap: D) Bir topluluğun yaklaşık %16’sını oluşturmaktadırlar.

Açıklama: Erken çoğunluk, bir topluluğun yaklaşık %34’ünü oluşturmaktadır. %16’lık kısım erken benimseyenler ve yenilikçileri içerir.

7. ….. uyumu, çevresindekilerinin kendisi hakkında ne düşündüğüne önem veren tüketiciler için (kendini yüksek derecede izleyenler) önem vermeyenlere göre (kendini izleme eğilimi düşük olanlar) özellikle tüketim, toplum içinde, diğer insanların gözü önünde yapılıyorsa, çok daha önemlidir. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) İmaj-cinsiyet
B) Benlik-cinsiyet
C) Ürün-imaj
D) Ürün-benlik
E) Benlik-imaj

Cevap: E) Benlik-imaj

Açıklama: Benlik-imaj uyumu, kendini yüksek derecede izleyenler için özellikle tüketim, toplum içinde, diğer insanların gözü önünde yapılıyorsa, çok daha önemlidir.

8. Bir kimseye, niçin ünlü bir tasarımcı tarafından hazırlanmış bir kot pantolon giymeyi tercih ettiği sorulduğunda o kişi genellikle, modaya uygun olduğu, kendisine çok yakıştığı ya da arkadaşlarının da aynı tasarımcıyı beğendiği ve tercih ettiğini söyleyecektir. Yukarıda bahsi geçen güdü türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Akılcı güdüler
B) Gizli güdüler
C) Olumlu güdüler
D) Olumsuz güdüler
E) Açık güdüler

Cevap: E) Açık güdüler

Açıklama: Açık güdüler, bireyin davranışlarını açıkça ifade ettiği güdülerdir.

9. … bir pazarlama çabasını içeren ve/veya daha önce ürünü kullanmış olan kişi tarafından tüketicilere yönelik olarak başlatılan her türlü durumu kapsar. Örneğin kişi, bir arkadaşının kullandığı çamaşır makinesinin performansı hakkındaki olumlu yorumlarına dayanarak aynı marka bir çamaşır makinesi satın aldığını söyleyebilir. Yukarıdaki paragrafta boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Mesaj kaynağı tarafından başlatılan ve tek yönlü gerçekleşen iletişim
B) Mesaj kaynağı tarafından başlatılan ve iki yönlü olarak gerçekleşen iletişim
C) Viral pazarlama
D) Alıcı tarafından başlatılan ve çok yönlü gerçekleşen iletişim
E) Alıcı tarafından başlatılan ve iki yönlü gerçekleşen iletişim

Cevap: A) Mesaj kaynağı tarafından başlatılan ve tek yönlü gerçekleşen iletişim

Açıklama: ?

10. Ekonomik insan teorisine ilişkin aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır?

A) Tüketicilerin tüm seçeneklere dair bilgi topladığı varsayımı vardır.
B) Gerçekçi olmaktan uzaktır.
C) Tüketici pazarlama yönlü mesajlara kapalıdır.
D) Bireyin duygularına bağlı olarak karar alma sürecini yönlendirdiği söylenemez.
E) Tüketiciler rasyonel kararlar verir.

Cevap: B) Gerçekçi olmaktan uzaktır.

Açıklama: ?

11. ……. bir ürün ya da hizmet alındığında, bu ürün ya da hizmetin beklentileri karşılamaması durumunda yaşanan olumsuz sonuçlardır. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Finansal risk
B) Risk algılaması
C) Mutlak eşik
D) Psikolojik risk
E) Görsel algılama

Cevap: B) Risk algılaması

Açıklama: ?

12. Gelişen trendlerin tüketici davranışına etkisine ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi gerçeği yansıtmamaktadır?

A) Tüketici alışverişte güncel bilgilere ihtiyaç duymamakta eski bilgiler ile yetinmektedir.
B) Tüketicilerin istek ve ihtiyaçlarında çeşitlilikler artmıştır.
C) Teknoloji ve internetin gelişimi, elektronik pazarlama için pek çok kolaylık sağlamıştır ve zaman-mekân engellerini ortadan kaldırmıştır.
D) Tüketiciler diğer tüketicilerle kolay bir şekilde iletişime geçebilmektedir.
E) Günümüzde pek çok tüketici oturduğu yerden, günün her saati alışveriş yapabilmektedir.

Cevap: A) Tüketici alışverişte güncel bilgilere ihtiyaç duymamakta eski bilgiler ile yetinmektedir.

Açıklama: Tüketiciler, alışverişte güncel bilgilere ihtiyaç duymaktadır ve eski bilgilerle yetinmemektedir.

13. Duyusal hafızaya yönelik aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Duyulardan elde edilen deneyimler geçici olarak yer almaktadır.
B) Otomatik olarak çalışmaktadır.
C) Çalışma hafızası olarak da bilinmektedir.
D) Eğer kişi dikkatini duyusal depoya yönlendirirse duyulardan elde ettiği/edeceği bilgilere yorumlamalar dahil olabilmektedir.
E) Duyular aracılığıyla elde edilen bilgileri depolamaktadır.

Cevap: C) Çalışma hafızası olarak da bilinmektedir.

Açıklama: Duyusal hafıza, çalışma hafızası olarak bilinmez. Çalışma hafızası, duyusal hafızadan gelen bilgileri işleyen ve kısa süreli olarak depolayan hafızadır.

14. Bireyler arası etkileşimin sık ve düzenli olarak gerçekleştiği; aile, arkadaşlık, akrabalık niteliği taşıyan gruplara ne ad verilir?

A) Birincil grup
B) İkincil grup
C) Ait olmak istenen grup
D) Sembolik grup
E) Biçimsel grup

Cevap: A) Birincil grup

Açıklama: Birincil grup, bireyler arası etkileşimin sık ve düzenli olarak gerçekleştiği, aile, arkadaşlık ve akrabalık niteliği taşıyan gruplardır.

15. “….. bir topluluğun yaklaşık %16’sını oluşturmaktadırlar. Bu kişiler, yeni ürünü benimsediklerinde genellikle çoktan diğer yeniliklerin, ürünün yerini aldıkları söylenebilir.”

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Yenilikçiler
B) Geciken çoğunluk
C) Erken çoğunluk
D) Geride kalanlar
E) Erken benimseyenler

Cevap: D) Geride kalanlar

Açıklama: ?

16. “Toplumda birbirine benzer mesleki statülere, aynı oranda gelire, benzer yaşam biçimine sahip bireylerin oluşturduğu ve nispi olarak homojen alt gruplara ………… denmektedir.”

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) sembolik grup
B) danışma grubu
C) ikincil grup
D) sosyal sınıf
E) birincil grup

Cevap: D) sosyal sınıf

Açıklama: Sosyal sınıf, toplumda birbirine benzer mesleki statülere, aynı oranda gelire ve benzer yaşam biçimine sahip bireylerin oluşturduğu nispi olarak homojen alt gruplardır.

17. Aşağıdakilerden hangisi Freud’a göre kişiliği oluşturan birimler arasında yer alır?

A) İhtiyaçlar hiyerarşisi
B) Treyt
C) Ego
D) Arketip
E) Psikanalitik

Cevap: C) Ego

Açıklama: Freud’a göre kişiliği oluşturan birimler id, ego ve süperego olarak tanımlanır.

18. Hane halkı satın alma kararında, alternatiflerin değerlendirilmesi aşamasında, değerlendirilecek niteliklerin belirlenmesinde ya da nihai satın alım kararı üzerinde etkisi olan bireylerin aşağıdaki rollerden hangisini üstlendiği söylenebilir?

A) Bilgi toplayan
B) Başlatan
C) Etkileyen
D) Karar veren
E) Satın alan

Cevap: C) Etkileyen

Açıklama: Hane halkı satın alma kararında, alternatiflerin değerlendirilmesi ve nihai satın alım kararı üzerinde etkisi olan bireyler etkileyen rolündedir.

19. Bireylerin karar alma sürecinde nasıl ve neden belirli bir şekilde davrandıklarını anlamak amacıyla tanımlanan insan modellerinden olan bilişsel modele ilişkin aşağıdaki açıklamalardan hangisi doğrudur?

A) Tüketiciler alternatifleri değerlendirmeden kararlarını verirler.
B) Tüketici sorun yaratıcı rolündedir.
C) Tüketicilerin tüm seçeneklere dair bilgi topladığı varsayımı bulunmaktadır.
D) Tüketiciler yaşamlarına değer katan ürünlere kapalıdır.
E) Tüketiciler, ihtiyaçlarını karşılayan ürünleri ararlar.

Cevap: E) Tüketiciler, ihtiyaçlarını karşılayan ürünleri ararlar.

Açıklama: Bilişsel model, tüketicilerin ihtiyaçlarını karşılayan ürünleri aradığını varsayar.

20. I. Bilişsel bileşen
II. Duygusal bileşen
III. Davranışsal bileşen
IV. Tutkusal bileşen
Bireylerin tutumlarını açıklamada bazı bileşenlerden faydalanılır. Yukarıdakilerden hangisi/hangileri bu bileşenler arasında yer almaktadır?

A) I, II, III
B) Yalnız I
C) Yalnız III
D) I, II, IV
E) II, III, IV

Cevap: A) I, II, III

Açıklama: Bireylerin tutumlarını açıklamada bilişsel, duygusal ve davranışsal bileşenler kullanılır.