Bilimsel Bilginin Sosyolojisi 2023-2024 Vize Soruları
#1. Dünya merkezli ve Güneş merkezli evren anlayışına inanan farklı astronomların olduğunu düşünelim. Bu astronomlar, tüm düşünce farklılıklarına rağmen Güneş ve Dünya ile ilgili birçok konuda benzer çıkarımlarda bulunacaklardır.
Yukarıdaki paragrafta aşağıdakilerden hangisinin vurgulandığı söylenebilir?
Cevap: A) Ortak gözlem kümesinin küçümsenmemesi gerektiğini
Açıklama: Farklı paradigmalara inanan astronomlar bile, birçok konuda benzer çıkarımlarda bulunabilirler. Bu, ortak gözlem kümesinin küçümsenmemesi gerektiğini gösterir.
#2. Büyü hakkındaki yorumlar ışığında, aşağıdakilerden hangisi ortodoks bilim anlayışını eleştiren bir bilim sosyloğunun ifadesi olabilir?
Cevap: E) Büyücü de bilim adamı gibi iki doğa olayı arasında nedensel bir ilişkinin varlığına inanır.
Açıklama: Ortodoks bilim anlayışını eleştiren bir bilim sosyoloğu, büyü ile bilim arasında bazı benzerlikler kurabilir, çünkü her ikisi de doğa olayları arasında nedensel ilişkiler arar.
#3. Hollandalı anatomici Jan Swammerdam mikroskop aracılığıyla yaptığı gözlemlerde bir bitin bile Tanrı’ya ilişkin bilgi sunduğunu, dinsel bir anlam taşıdığı için önemli olduğunu söylüyordu.
Bu cümlenin sahibi aşağıdakilerden hangisine dikkat çekmek istiyordur?
Cevap: B) Bilim yapmanın dini motivasyonlarının olabileceğine
Açıklama: Jan Swammerdam’ın gözlemleri, bilim yapmanın dini motivasyonlarının olabileceğini ve bilimsel çalışmaların dini anlamlar taşıyabileceğini gösterir.
#4. ..... tezine göre teori, gözlemlerimizi şekillendirir ve sınırlar. Gözlemlerimiz tek başlarına, bir tecrübenin sonucunda ortaya çıkmış olarak görülemez. Onlar bir teori ile yönlendirilir, anlam kazanır ve var olurlar.
Yukarıdaki paragrafta boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
Cevap: A) Kuram yüklülük
Açıklama: Kuram yüklülük tezine göre, gözlemlerimiz teoriler tarafından şekillendirilir ve anlam kazanır. Bu nedenle gözlemlerimiz, tecrübenin sonucunda ortaya çıkan bağımsız olgular olarak görülemez.
#5. Bulaşıcı hastalıkla ilgili çalışmalar yapan Semmelweis’ın doktorlar/bilim adamları tarafından dışlanmasından çıkarılabilecek anlam aşağıdakilerden hangisidir?
Cevap: A) Bilimde sosyal ve psikolojik unsurların rolü azımsanamaz.
Açıklama: Semmelweis’ın doktorlar tarafından dışlanması, bilimde sosyal ve psikolojik unsurların önemli bir rol oynadığını gösterir. Bilimsel buluşlar bile sosyal kabul görmeyebilir.
#6. Galileo, teleskobunu Venedik Senatosu’na sunarken onlara bu icadın savaşta düşmanı erken görmeyi sağlayacağını anlatmıştır.
Bu görüşü savunan bir kişi aşağıdakilerden hangisine yakın bir pozisyonda bulunmaktadır?
Cevap: A) Bilime sağlanan desteğin ardında, temel olarak pratik fayda beklentisi yatar.
Açıklama: Galileo, teleskobunu Venedik Senatosu’na sunarken, pratik faydaları vurgulamıştır. Bu, bilime sağlanan desteğin ardında genellikle pratik fayda beklentisinin yattığını gösterir.
#7. Almanya’da yaşayan orta gelirli kadın biyolog ile Katar’da yaşayan yüksek gelirli erkek biyoloğun kendi çalışma laboratuvarlarına girdikleri anda aynı gözlemlerde bulunacakları görüşünü savunan bir kişi aşağıdaki görüşlerden hangisini savunmuş olmaktadır?
Cevap: E) Sosyal etkenler, bilimsel bilginin oluşumunda etkili değildir.
Açıklama: Almanya’da yaşayan kadın biyolog ile Katar’da yaşayan erkek biyoloğun aynı gözlemlerde bulunacaklarını savunan bir kişi, sosyal etkenlerin bilimsel bilginin oluşumunda etkili olmadığını iddia etmektedir.
#8. Bilimin erkek egemenliğinde yapıldığını, kadın yorumunun eksik olmaması durumunda bilimin şimdikinden çok farklı şekilleneceğini iddia eden bir kişi için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
Cevap: D) Feminist bilim sosyolojisine yakın olduğu
Açıklama: Bilimin erkek egemenliğinde yapıldığını ve kadın yorumunun eksik olduğunu savunan bir kişi, feminist bilim sosyolojisine yakın bir pozisyondadır.
#9. Thomas Kuhn, temel olarak doğa bilimlerinin hangi özelliğine dikkat çekmek istemiştir?
Cevap: B) Objektif olmadığına
Açıklama: Thomas Kuhn, doğa bilimlerinin objektif olmadığını, bilimsel devrimler ve paradigmalar arası geçişlerle değiştiğini vurgulamıştır.
#10. ...... göre buluşların ve devrimlerin yaşanması için öncelikle ...... ortaya çıkmalıdır. Onlar teori için önem taşıyan yerlerde bulunmalı ve teorinin açıklama kabiliyetine darbe vurmalıdır. Ancak bu durumda bir bunalımdan söz edilebilir.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
Cevap: C) Kuhn’a – Anomaliler
Açıklama: Kuhn’a göre, buluşların ve devrimlerin yaşanması için öncelikle anomaliler ortaya çıkmalıdır. Bu anomaliler, teorilerin açıklama kabiliyetine darbe vurur ve bunalım durumunu doğurur.
#11. Aşağıdakilerden hangisinde Thomas Kuhn’a göre bilimin doğru anlaşılmasına katkı sunacak disiplinler bir arada sayılmıştır?
Cevap: D) Tarih, sosyoloji ve psikoloji
Açıklama: Thomas Kuhn’a göre, bilimin doğru anlaşılmasına katkı sunacak disiplinler arasında tarih, sosyoloji ve psikoloji yer alır. Bu disiplinler, bilimsel devrimlerin ve paradigmaların anlaşılmasında önemli rol oynar.
#12. Doğa yasaları dediğimiz şeyler bizim yarattığımız, icat ettiğimiz, doğada olmamasına rağmen karar verip var ettiğimiz yasalardır. Doğa bilimleri de bu yüzden doğanın resmi olarak görülmemelidir. Onlar, bizim oluşturduğumuz zihinsel inşalardır.
Yukarıdaki görüşü savunan bir kişi için en uygun tanımlama aşağıdakilerden hangisidir?
Cevap: B) Konvansiyonalist
Açıklama: Doğa yasalarının insan yapımı olduğunu ve doğa bilimlerinin zihinsel inşalar olduğunu savunan kişi, konvansiyonalist bir görüşe sahiptir.
#13. Aşağıdaki isimlerden hangisi deneyimciliğin kurucusu olarak anılır?
Cevap: E) F. Bacon
Açıklama: Deneyimciliğin kurucusu olarak Francis Bacon anılır. Bacon, bilimsel yöntemin temellerini atmış ve deneysel araştırmanın önemini vurgulamıştır.
#14. “Bilim ile bilim olmayan arasında sınır çizme” eylemi için aşağıdaki ifadelerden hangisi kullanılmaktadır?
Cevap: E) Demarkasyon
Açıklama: Bilim ile bilim olmayan arasında sınır çizme eylemine demarkasyon denir. Bu, bilimsel bilginin belirlenmesi ve ayrıştırılması sürecidir.
#15. "Bilimsel Devrimlerin Yapısı" adlı kitaba göre deney ve gözlemler için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
Cevap: D) Deneyin ve gözlemlerin bir teorinin seçimindeki rolü abartılmaktadır.
Açıklama: “Bilimsel Devrimlerin Yapısı” adlı kitapta, deneyin ve gözlemlerin bir teorinin seçimindeki rolünün abartıldığı savunulmaktadır. Kuhn’a göre, bilimsel ilerleme daha çok paradigma değişiklikleriyle ilgilidir.
#16. Durkheim’a göre zaman, sınıf, nedensellik gibi kavramların kökeninde aşağıdakilerden hangisi bulunmaktadır?
Cevap: E) Toplum
Açıklama: Durkheim’a göre, zaman, sınıf, nedensellik gibi kavramların kökeninde toplum bulunmaktadır. Bu kavramlar toplumsal yapılar ve ilişkiler tarafından şekillendirilir.
#17. Karl Mannheim, ...... negatif bir anlam yükleyen ve onu aşılması gereken bir engel olarak görenlerden farklı olarak çıkar gruplarının kasıtlı aldatmalarına, manipülasyonlarına odaklanmaz.
Yukarıdaki paragrafta boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
Cevap: A) ideolojiye
Açıklama: Karl Mannheim, ideolojiye negatif bir anlam yükleyenlerden farklı olarak, ideolojiyi çıkar gruplarının kasıtlı aldatmaları ve manipülasyonlarına odaklanmadan inceler.
#18. Weber, kültürün ...... belirlenmesindeki rolüne rağmen bilimsel araştırmanın tümden ...... olduğunu düşünmez. Araştırmacı bu seçiminden sonra bilimsel düşünmenin normlarından ayrılmayarak gerçeğe ulaşabilir.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
Cevap: B) araştırma konusunun – subjektif
Açıklama: Weber’e göre, kültürün araştırma konusunun belirlenmesindeki rolüne rağmen, bilimsel araştırma tümden subjektif değildir. Araştırmacı, bilimsel düşünmenin normlarından ayrılmadan gerçeğe ulaşabilir.
#19. Aşağıdakilerden hangisi Feyerabend’in bilimsel özgürlükle ilgili görüşünü yansıtmaktadır?
Cevap: B) Bilimle ilgili tartışmalarda özgürlüklerin kısıtlanması sadece geçmişe has bir durum değildir.
Açıklama: Feyerabend, bilimle ilgili tartışmalarda özgürlüklerin kısıtlanmasının sadece geçmişe has bir durum olmadığını vurgular. Bilimsel özgürlüğün korunması gerektiğini savunur.
#20. Reichenbach, Ayer, Tarski, Hempel gibi .......... göre bilimsel teorilerin değerlendirme sürecinde, bilim içi etkenler rol oynar.
Yukarıdaki paragrafta boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
Cevap: C) mantıkçı pozitivistlere
Açıklama: Mantıkçı pozitivistler, bilimsel teorilerin değerlendirme sürecinde, bilim içi etkenlerin rol oynadığını savunurlar. Bu etkenler bilimsel metodoloji ve mantıksal analizle ilgilidir.
SONUÇ
HD Quiz powered by harmonic design
Bilimsel Bilginin Sosyolojisi 2023-2024 Vize Soruları
|
Bilimsel Bilginin Sosyolojisi 2023-2024 Vize Soruları
Bilimsel Bilginin Sosyolojisi 2023-2024 Vize Soruları
Auzef Sosyoloji Lisans 3. Sınıf Bahar Dönemi