Eğitim Sosyolojisi 2023-2024 Vize Soruları

1. Aşağıdaki ifadelerden hangisi, Louis Althusser’in eğitime ilişkin değerlendirmelerinde üzerinde durduğu bir husus değildir?

A) Eğitim, toplumu egemen ideolojiye tabi kılar.
B) Eğitim öğrencilerin yaratıcılık, özerklik ve farklılaşma gibi özellikleri kazanmasını sağlar.
C) Eğitim ile iyi yurttaş olmayı öğrenen öğrenci kurulu düzene boyun eğme pratiğini edinir.
D) Piyasanın ihtiyaç duyduğu emek gücü eğitim tarafından egemen sınıfın çıkarlarını desteklemek için üretilir.
E) Eğitim kapitalist düzenin sürekliliğini sağlar.

Cevap: B) Eğitim öğrencilerin yaratıcılık, özerklik ve farklılaşma gibi özellikleri kazanmasını sağlar.

Açıklama: Louis Althusser’e göre eğitim, toplumu egemen ideolojiye tabi kılar ve kapitalist düzenin sürekliliğini sağlar. Eğitim, öğrencilere yaratıcılık ve özerklik kazandırmak yerine onları mevcut düzenin devamı için şekillendirir.

2. Akademik başarısı düşük öğrencilerin suça eğilimli, okul hayatında uyumsuz ve IQ puanları düşük öğrenciler olduklarını iddia eden bir eğitim sosyoloğu aşağıdaki yaklaşımlardan hangisinin temsilcisidir?

A) Yeni-Marxçı Görüş
B) Eleştirel Pedagoji Yaklaşımı
C) Etiketleme Kuramı
D) İşlevselci Yaklaşım
E) Doğalcı Yaklaşım

Cevap: E) Doğalcı Yaklaşım

3. Aşağıdakilerden hangisi okulun açık işlevlerinden biri değildir?

A) Kültür aktarımı
B) Toplumsallaştırma
C) Toplumsal kontrol
D) Toplumsal konum kazandırma
E) Kuşaklar arası çatışma

Cevap: E) Kuşaklar arası çatışma

Açıklama: Okulun açık işlevleri arasında kültür aktarımı, toplumsallaştırma, toplumsal kontrol ve toplumsal konum kazandırma yer alır. Ancak kuşaklar arası çatışma, okulun bir işlevi değildir.

4. Çatışmacı yaklaşıma göre eğitim alanında değişim oluşturabilmenin yolu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Eğitim sistemini değiştirmek için önce bireyi değiştirmek gerekir.
B) Öğrencilerin akademik başarılarının artırılması gerekir.
C) Öncelikle siyasi ve ekonomik alanlar olmak üzere tüm toplumsal düzenin değişmesi gerekir.
D) Bazı bireylerin daha yüksek statülü işlere eriştiği bir eğitim sistemi oluşturulmalıdır.
E) Alt toplumsal sınıfların çocuklarının eğitime erişiminin sağlanması yeterlidir.

Cevap: C) Öncelikle siyasi ve ekonomik alanlar olmak üzere tüm toplumsal düzenin değişmesi gerekir.

Açıklama: Çatışmacı yaklaşıma göre, eğitim alanında gerçek bir değişim sağlanabilmesi için öncelikle siyasi ve ekonomik sistemlerde değişiklikler yapılmalıdır. Eğitim sistemi, mevcut toplumsal düzenin bir yansıması olduğu için bu alanlarda değişim olmadan eğitimde değişim sağlanamaz.

5. Aşağıdakilerden hangisi Eleştirel Pedagoji Yaklaşımının özelliklerinden biri değildir?

A) Okullarda egemenlere karşı direniş oluşur.
B) 1960’larda Paulo Freire tarafından geliştirilmiştir.
C) Öğrenci gerekli bilgileri öğrenmek için onları ezberlemek zorundadır.
D) Eğitim-iktidar ilişkilerinin yanı sıra sapma kategorilerini de tanımlar.
E) Michael W. Apple, Henry A. Giroux ve Peter McLaren önde gelen temsilcilerindendir.

Cevap: C) Öğrenci gerekli bilgileri öğrenmek için onları ezberlemek zorundadır.

Açıklama: Eleştirel Pedagoji Yaklaşımı, öğrencilerin ezberci eğitim yerine eleştirel düşünme becerilerini geliştirmelerini savunur. Bu yaklaşım, eğitim-iktidar ilişkilerini ve toplumsal sapma kategorilerini inceler ve direnişi teşvik eder.

6. Marksist eğitim sosyologlarının ‘müfredat’ı eleştirme gerekçeleri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ezberci eğitime yol açmaktadır.
B) Öğrencileri hayatın gerçekliklerinden koparır.
C) Öğrenci merkezli eğitimi engellemektedir.
D) Öğrencilere gelecekteki işleri için ihtiyaç duydukları bilgi ve beceriyi kazandırmaz.
E) Toplumsal sınıfları ve eşitsizlikleri yeniden üreten bir içeriğe sahiptir.

Cevap: E) Toplumsal sınıfları ve eşitsizlikleri yeniden üreten bir içeriğe sahiptir.

Açıklama: Marksist eğitim sosyologları, müfredatın toplumsal sınıfları ve eşitsizlikleri yeniden üreten bir içerik taşıdığını savunurlar. Bu nedenle, müfredatın mevcut toplumsal yapıyı ve egemen sınıfın çıkarlarını desteklediğini iddia ederler.

7. Aşağıdakilerden hangisi uygulamalı mesleklerin bilgisinin eğitim kurumlarında öğrenilmesinin gündelik hayatta meydana getirdiği değişimle ilgili değildir?

A) Kitabi bilgiye sahip olanların mesleklerini icra ederken toplumsal ilişki kurmakta zorlanmaları
B) Eski zanaatların yok olması
C) Mesleki bilginin uygulamadan kopması
D) Deneyimin değer kaybetmesi
E) Diploma sahibinin toplumsal statüsünün yükselmesi

Cevap: B) Eski zanaatların yok olması

8. 1857 yılında kurulan Maarif-i Umumiye Nezareti Türk eğitim sistemi açısından neden önemlidir?

A) Teknolojik kalkınmayı desteklemiştir.
B) Askerî örgütlenme güçlenmiştir.
C) Özel eğitimin önünü açmıştır.
D) Millî eğitim kurumlaşmış ve merkezîleşmiştir.
E) Osmanlı’nın ilk eğitim kurumudur.

Cevap: D) Millî eğitim kurumlaşmış ve merkezîleşmiştir.

Açıklama: 1857 yılında kurulan Maarif-i Umumiye Nezareti, Türkiye’de millî eğitimin kurumlaşması ve merkezîleşmesi açısından büyük öneme sahiptir. Bu kurum, eğitimde birliği ve düzeni sağlamıştır.

9. Türkiye’de eğitim politikalarını oluşturan mekanizmalar arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Kalkınma planları
B) Anayasa
C) Yerel yönetimler
D) Hükümet programları
E) Millî eğitim şuraları

Cevap: C) Yerel yönetimler

Açıklama: Türkiye’de eğitim politikalarını oluşturan mekanizmalar arasında kalkınma planları, anayasa, hükümet programları ve millî eğitim şuraları bulunur. Ancak yerel yönetimler doğrudan eğitim politikalarını belirlemez.

10. Aşağıdakilerden hangisi Yapısalcı Feminist Yaklaşımın özelliklerinden biri değildir?

A) Eğitim sistemi kız öğrencileri geleneksel rollerine hazırlamaktadır.
B) Eğitim müfredatı erkek öğrencilere himaye edici davranışı öğretmelidir.
C) Cinsiyet eşitsizliği, toplumsal sınıflar arasındaki egemenlik ilişkisinden doğmaktadır.
D) Okul cinsiyet ve sınıflar arası egemenlik ilişkilerini yeniden üretir.
E) Eğitim müfredatı cinsiyetler arası eşitsizlikleri yeniden üretmektedir.

Cevap: B) Eğitim müfredatı erkek öğrencilere himaye edici davranışı öğretmelidir.

Açıklama: Yapısalcı feminist yaklaşım, eğitim sisteminin kız öğrencileri geleneksel rollerine hazırladığını ve cinsiyet eşitsizliklerini yeniden ürettiğini savunur. Erkek öğrencilere himaye edici davranış öğretme gerekliliği bu yaklaşımın özelliklerinden biri değildir.

11. Aşağıdakilerden hangisi Platon’a göre eğitimin misyonudur?

A) Devlet iktidarını eleştirebilen bireyler yetiştirmektir.
B) İnsanın doğasında mevcut olanı keşfetmek ve onu kendisine uygun toplumsal role yönlendirmektir.
C) Bilmediği şeyleri öğreterek insanı değiştirmektir.
D) İşçi ve köleleri eğiterek onların hayatını iyileştirmektir.
E) İnsanların içindeki kötülüğü yok etmektir.

Cevap: B) İnsanın doğasında mevcut olanı keşfetmek ve onu kendisine uygun toplumsal role yönlendirmektir.

Açıklama: Platon’a göre eğitimin misyonu, insanın doğasında mevcut olanı keşfetmek ve onu kendisine uygun toplumsal role yönlendirmektir. Platon, eğitimin insanın doğasına uygun bir şekilde gelişmesini sağladığını savunur.

12. 1940-1946 yılları arasında faaliyet gösteren Köy Enstitülerinin temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Öğretmen eğitiminde birliği sağlamak
B) Köy yaşamına uyum sağlayabilen öğretmenler yetiştirmek
C) Kentli gençlerin köylerde eğitim alarak köyleri tanımaları
D) Köylü nüfusu kentlileştirmek
E) Sanayi kalkınmasını sağlamak için gerekli bilimsel gelişmeyi desteklemek

Cevap: B) Köy yaşamına uyum sağlayabilen öğretmenler yetiştirmek

Açıklama: Köy Enstitülerinin temel amacı, köy yaşamına uyum sağlayabilen ve köylerde görev yapabilecek öğretmenler yetiştirmektir. Bu enstitüler, köylerde modern eğitim yöntemlerini uygulamayı amaçlamıştır.

13. Ziya Gökalp’e göre eğitimin temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Evrensel kültürü aktarmak
B) Bireylerin özerkliğini desteklemek
C) Bireylerin sosyalleşmesini ve toplumsal değerleri öğrenmesini sağlamak
D) Özel girişimciliği teşvik etmek
E) Türk kültürünü ulusal kültürün içinde eritmek

Cevap: C) Bireylerin sosyalleşmesini ve toplumsal değerleri öğrenmesini sağlamak

Açıklama: Ziya Gökalp’e göre eğitimin temel amacı, bireylerin sosyalleşmesini ve toplumsal değerleri öğrenmesini sağlamaktır. Gökalp, eğitimin toplumsal uyumu ve dayanışmayı güçlendirdiğini savunur.

14. Aşağıdakilerden hangisi okulun bürokratikleştiğinin bir göstergesi değildir?

A) Öğretmenlerin öğrencileriyle kişisel ilişki kurabilmesi
B) Her bir görevlinin üstüne hesap vermek zorunda olduğu gelişmiş bir idari yapılanmanın varlığı
C) Öğretmenler ve müdürler için merkezi yönetimlerce belirlenmiş yazılı kuralların olması
D) Öğretmenlerin işe alınma süreçlerinde mesleki yeterliliklerinin etkili olması
E) Her yaş grubu için ve her uzmanlık alanı için ayrı bir öğretmenin istihdam edilmesi

Cevap: A) Öğretmenlerin öğrencileriyle kişisel ilişki kurabilmesi

Açıklama: Okulun bürokratikleştiğinin göstergeleri arasında gelişmiş idari yapılanma, yazılı kurallar, mesleki yeterlilik ve uzmanlık alanlarına göre öğretmenlerin istihdam edilmesi bulunur. Ancak, öğretmenlerin öğrencileriyle kişisel ilişki kurabilmesi bürokratikleşmenin bir göstergesi değildir.

15. Aşağıdaki düşünürlerden hangisi, okul ve eğitimin demokratik toplumun geliştirilmesi amacıyla şekillendirilmesini savunmuştur?

A) Immanuel Kant
B) Jean-Jacques Rousseau
C) İbn-i Sina
D) John Dewey
E) John Locke

Cevap: D) John Dewey

Açıklama: John Dewey, okul ve eğitimin demokratik toplumun geliştirilmesi amacıyla şekillendirilmesini savunmuştur. Dewey, eğitimde deneyim ve demokratik katılımın önemini vurgulamıştır.

16. Aşağıdakilerden hangisi İsmail Hakkı Baltacıoğlu’nun pedagogisinin ilkelerinden biri olan “başlatma”yı açıklamaktadır?

A) Okulun öğrenciye hayatında uygulayabileceği teorik bilgiyi vermesidir.
B) Okulda çocukların kâğıt kesmek, maket yapmak gibi işlerle el becerisi edinmesidir.
C) Eğitimin öğrenci merkezli olmasıdır.
D) Çocuğun okul yıllarında hayat ve iş tecrübesi edinmesidir.
E) Okulların sanayiden daha fazla tarımın bilgisini öğretmesidir.

Cevap: D) Çocuğun okul yıllarında hayat ve iş tecrübesi edinmesidir.

Açıklama: İsmail Hakkı Baltacıoğlu’nun pedagogisinin “başlatma” ilkesi, çocuğun okul yıllarında hayat ve iş tecrübesi edinmesini ifade eder. Baltacıoğlu, eğitimin yaşamla iç içe olması gerektiğini savunur.

17. Bir hekim mesai saatleri dışında karşılaştığı acil yardım ihtiyacı olan hastaya müdahale etmiyor. Bu hekimin mesai saatlerinde başarılı bir hekim olduğu kaydediliyor. Bu durumda, Talcott Parsons’a göre, bu hekimin hekimlik eğitiminde eksik olan nedir?

A) Dayanışma
B) Rol sorumluluğu
C) Meslek edindirme
D) İçselleştirme
E) Toplumsallaşma

Cevap: B) Rol sorumluluğu

Açıklama: Talcott Parsons’a göre, bu durumda hekimlik eğitiminde eksik olan rol sorumluluğudur. Bir hekimin, mesai saatleri dışında da rolünün gerektirdiği sorumlulukları yerine getirmesi beklenir.

18. Basil Bernstein’e göre “basit kod”la konuşan bir öğrencinin “karmaşık kod”la konuşan bir öğrenciden daha az başarılı olması aşağıdakilerden hangisiyle açıklanamaz?

A) Basit kodla konuşan öğrenci bilmediği konularda daha az meraka sahiptir.
B) Karmaşık kodla konuşan öğrenci konuların daha fazla açıklanmasına ihtiyaç duyar.
C) Basit kodla konuşan öğrenci kendisine öğretilenlere eleştirel yaklaşamaz.
D) Basit kod akademik dille ve kültürle uyumlu değildir.
E) Karmaşık kodla konuşan öğrenci soyutlama ve soyut kavramlarla düşünme yeteneğine sahiptir.

Cevap: B) Karmaşık kodla konuşan öğrenci konuların daha fazla açıklanmasına ihtiyaç duyar.

Açıklama: Basil Bernstein’e göre, basit kodla konuşan öğrencilerin daha az başarılı olmasının nedenleri arasında merak eksikliği, eleştirel düşünme yetersizliği ve akademik dille uyumsuzluk bulunur. Ancak, karmaşık kodla konuşan öğrencilerin daha fazla açıklamaya ihtiyaç duyması bu durumu açıklamaz.

19. Köy Enstitüleri projesini hayata geçiren eğitim düşünürümüz aşağıdakilerden hangisidir?

A) Emrullah Efendi
B) Satı Bey
C) Ziya Gökalp
D) İsmail Hakkı Tonguç
E) Sabahattin Bey

Cevap: D) İsmail Hakkı Tonguç

Açıklama: Köy Enstitüleri projesini hayata geçiren eğitim düşünürü İsmail Hakkı Tonguç’tur. Tonguç, köy enstitülerinin kuruluşunda ve gelişiminde önemli rol oynamıştır.

20. Merdiven sistemine dayalı okul kuruluş sisteminin temel özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Eğitimde fırsat eşitliğine imkân vermemesi
B) Okulların tüm toplumsal sınıflardan gelen çocukların erişimine açık olması
C) İlköğretimden sonra okullara erişimi toplumsal sınıflılığın belirlemesi
D) Okul sisteminin toplumsal hareketliliğe izin vermemesi
E) Avrupa’da yaygınlık göstermesi

Cevap: B) Okulların tüm toplumsal sınıflardan gelen çocukların erişimine açık olması