Edebiyat, Sanat ve Toplum 2023-2024 Final Soruları

1. H. Becker’e göre sosyolojik açıdan roman türünün önemli olma sebebi aşağıdakilerden hangisidir?

A) İnsanların, başka insanların hikâyelerinden ibret alabilmelerini sağlaması
B) Roman okumayı zihni geliştirici bir etkinlik olarak görmesi

C) Kurgunun, okuma merakına sahip kişiler için önemli olması

D) Toplumun nasıl inşa edildiğine ve nasıl işlediğine dair gözlemler içermesi

E) Okuma zevkinin gelişmesini sağlayıp sosyolojik araştırma okumayı teşvik etmesi

Cevap: D) Toplumun nasıl inşa edildiğine ve nasıl işlediğine dair gözlemler içermesi

Açıklama: Romanlar, toplumun yapısını ve işleyişini gözlemleyip anlatabilme yeteneğiyle sosyolojik açıdan önemlidir.

2. Edebiyat sosyolojisindeki teorik yaklaşımlardan biri olan sembolik etkileşimcilik aşağıdakilerden hangisi ile ilgilenmez?

A) Yazarın hatıraları

B) Yazarın dâhil olduğu gruplar

C) Yazarın üslubu

D) Yazarın mektupları

E) Yazarın aile hayatı

Cevap: C) Yazarın üslubu

Açıklama: Sembolik etkileşimcilik, yazarın sosyokültürel bağlamını ve kişisel deneyimlerini incelemeye odaklanır, ancak üslup incelemesi buna dâhil değildir.

3. “Sanat için sanat” yaklaşımında aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Sanat, elle tutulamaz ve dokunulmaz bir şeydir.

B) Sanat, sonuca ulaşmak için bir araçtır.

C) Sanatçılar, az sayıda ve üstün yetenekli insanlardır.

D) Sanat, kitlelerin ulaşamayacağı bir şeydir.

E) En iyi sanat “saf” sanattır.

Cevap: B) Sanat, sonuca ulaşmak için bir araçtır.

Açıklama: “Sanat için sanat” yaklaşımında sanatın herhangi bir amaca hizmet etmediği, kendisi için yapıldığı vurgulanır.

4. Kemal Tahir’e göre “Devlet Ana”nın okuyucuların ilgisini çekmesine neden olan en önemli özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Romanın akıcı bir dili vardır.

B) Romanın çok yenilikçi bir kurgusu vardır.

C) Roman Türk insanının özelliklerini dile getirmektedir.

D) Roman, aydınların kendine güvenmelerini sağlayacak tezler ileri sürmektedir.

E) Romanın konusu iç siyasetteki tartışmalara ışık tutmaktadır.

Cevap: D) Roman, aydınların kendine güvenmelerini sağlayacak tezler ileri sürmektedir.

Açıklama: ?

5. Edebiyatımızda “alafranga züppe” tipinin eleştirilmesi ve bu tiple alay edilmesi uzun yıllar romanlarda işlenmiştir. Bu konuyu ele alan ilk roman aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yaban

B) Sinekli Bakkal

C) Felâtun Bey ile Rakım Efendi

D) Ankara

E) Aşk-ı Memnu

Cevap: C) Felâtun Bey ile Rakım Efendi

Açıklama: Ahmet Mithat Efendi’nin “Felâtun Bey ile Rakım Efendi” adlı eseri, alafranga züppe tipini eleştiren ilk romanlardan biridir.

6. A. Hauser’a göre, XIX. yüzyılda İngiltere’de okuyucu sayısının artmasına ve bileşiminin değişmesine neden olduğu gibi C. Dickens’ın başarısını da etkileyen unsur aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hükümet politikalarının uygun olması

B) Ödünç kitap veren kütüphanelerin artması

C) Dergilerin yayın hayatına girmesi

D) Romanların ayda bir kısmı basılacak şekilde bölünmeye başlanması

E) İngilizlerin roman okumaya meraklı olması

Cevap: D) Romanların ayda bir kısmı basılacak şekilde bölünmeye başlanması

Açıklama: Charles Dickens’ın eserlerinin ayda bir bölümler halinde yayınlanması, okuyucu kitlesinin genişlemesine ve popülaritesinin artmasına neden olmuştur.

7. Lazarillo de Tormes ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Yaşam mücadelesini anlatmaktadır.

B) Okuyucuyu düşündürmektedir.

C) Yoksulluğu anlatmaktadır.

D) Zekiliği anlatmaktadır.

E) Okuyucuyu eğlendirmektedir.

Cevap: E) Okuyucuyu eğlendirmektedir.

Açıklama: ?

8. “Sanat için sanat” ve “toplum için sanat” tartışmaları çerçevesinde en çok kullanılan metafor aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kendine dönmek

B) Pencereden bakmak

C) Hayal kurmak

D) Resim yapmak

E) Yola çıkmak

Cevap: B) Pencereden bakmak

Açıklama: “Sanat için sanat” ve “toplum için sanat” tartışmalarında, sanatın dünyaya bir pencere açma işlevi sıkça vurgulanır.

9. Orhan Pamuk “araba manzarada ilerlerken, pencereden görülen memleketi tanıdığına, insanları anladığına içtenlikle inanan”ları aşağıdaki ifadelerden hangisiyle tanımlar?

A) Saf okur

B) Saf romancı ve saf okur

C) Düşünceli romancı ve saf okur

D) Düşünceli romancı

E) Düşünceli romancı ve düşünceli okur

Cevap: B) Saf romancı ve saf okur

Açıklama:

10. Don Kişot’un sosyolojik açıdan en önemli özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Feodal düzenden merkantilist düzene geçişe dair bir anlatı olmasıdır.

B) Don Kişot’un okurun gözleri önünde yaratılmasıdır.

C) Cervantes’in bu kitabı ideal okur için yazmasıdır.

D) Dönemin şövalye romanlarını hicvetmek için yazılmasıdır.

E) Farklı edebiyat türlerini barındırmasıdır.

Cevap: A) Feodal düzenden merkantilist düzene geçişe dair bir anlatı olmasıdır.

Açıklama: “Don Kişot,” feodalizmden merkantilizme geçişi anlatarak, dönemin sosyolojik değişimlerini yansıtır.

11. Romanın kaynaklarından olan ve XVI. yüzyılda İspanya’da ortaya çıkan anlatı türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Decameron

B) Romans

C) Ütopya

D) Novella

E) Pikaresk

Cevap: E) Pikaresk

Açıklama: Pikaresk romanlar, XVI. yüzyıl İspanya’sında ortaya çıkmış ve sıradan insanların maceralarını anlatan bir türdür.

12. Aşağıdaki isimlerden hangisi romanın somut bir sosyoloji olduğunu ve sosyolojinin en derin meselelerini romanların hallettiğini söylemektedir?

A) Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu

B) Reşat Nuri Güntekin

C) Kemal Tahir

D) Kemal Karpat

E) Ziya Gökalp

Cevap: E) Ziya Gökalp

Açıklama: ?

13. “Bizler, beynimizden daha fazla güvenebileceğimiz şeylere sahip olduğumuz için Tanrıya şükretmeliyiz.” XVIII. yüzyılda İngiltere’de yaşayan Lord Chesterfield’ın yukarıda yer alan sözü ile ilgili aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz?

A) XVIII. yüzyılda İngiltere’de okuyucu kitle yeterince gelişmemiştir.

B) Siyasi koruyuculuğun bitmesi yazarları zor durumda bırakmıştır.

C) XVIII. yüzyılda İngiltere’de yazarlar gündelikçi gibi kiralanan kişilerdir.

D) XVIII. yüzyılda İngiltere’de henüz yeterince iyi yazar yoktur.

E) XVIII. yüzyılda özel koruyuculuk sistemi yazarların saygınlığına zarar vermiştir.

Cevap: D) XVIII. yüzyılda İngiltere’de henüz yeterince iyi yazar yoktur.

Açıklama: Lord Chesterfield’ın sözleri, yazarların yeterince saygınlık göremediği ve özel koruyuculuk sisteminin yazarların değerini düşürdüğü bir dönemi işaret eder.

14. Robinson Crusoe, düştüğü ıssız adada aşağıdakilerden hangisini yapmamıştır?

A) Hayvan beslemek

B) Tanrı inancından uzaklaşmak

C) Kendini ve adasını silahla savunmak

D) Barınacak yerler inşa etmek

E) Tarım yapmak

Cevap: B) Tanrı inancından uzaklaşmak

Açıklama: Robinson Crusoe, ıssız adada yaşarken Tanrı inancından uzaklaşmamış, aksine inancını güçlendirmiştir.

15. XVIII. yüzyılda, edebiyatta koruyuculuk görevi aşağıdaki topluluklardan hangisine geçmiştir?

A) Orta sınıfa

B) Yayıncılara

C) Kiliseye

D) Soylulara

E) Siyasi partilere

Cevap: E) Siyasi partilere

Açıklama: ?

16. Aşağıdaki ifadelerden hangisi Balzac’ın görüşlerine uymamaktadır?

A) Düşünce ve duygu olarak aristokrasiye karşıydı.

B) Burjuva kültürünün bireyci ve akılcı özellikler taşıdığını düşünüyordu.

C) Balzac tarihsel materyalizm doktrinini benimsemiyordu.

D) Burjuva kültürünün kapitalizmin ekonomik yapısına kök saldığını düşünüyordu.

E) Balzac toplumsal yapıyı, ekonomik yapı üzerinde temellendiriyordu.

Cevap: A) Düşünce ve duygu olarak aristokrasiye karşıydı.

Açıklama: Balzac, aristokrasiye karşı değildi, aksine burjuvaziyi eleştiriyordu.

17. Ahmet Hamdi Tanpınar, “romancı hayal gücüne sahip” ilk yazarımız olarak aşağıdaki isimlerden hangisini zikreder?

A) Hüseyin Rahmi

B) Yakup Kadri

C) Halid Ziya

D) Reşat Nuri

E) Halide Edip

Cevap: C) Halid Ziya

Açıklama: Ahmet Hamdi Tanpınar’a göre Halid Ziya, romancı hayal gücüne sahip ilk yazarımızdır.

18. 1783-1842 yılları arasında yaşayan Stendhal hakkında aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Stendhal’ın önemli kitaplarına örnek olarak “Sefiller” ve “Meyhane” verilebilir.

B) Başarılı bir öğrenci olan yazar, bir süre orduya girmiş ve bir süre de İtalya’da yaşamıştır.

C) Asıl adı Marie-Henri Beyle’dir.

D) Babası kralcı ve dindar olduğu için kendisi cumhuriyetçi ve kilise düşmanı olmuştur.

E) Annesini erken yaşta kaybetmiş duygulu bir çocuktur.

Cevap: A) Stendhal’ın önemli kitaplarına örnek olarak “Sefiller” ve “Meyhane” verilebilir.

Açıklama: “Sefiller” ve “Meyhane” Victor Hugo’nun eserleridir, Stendhal’ın değil.

19. Avrupa’da yazarlığın meslek hâline gelmeye başlamasında aşağıdaki unsurlardan hangisi önem taşımaktadır?

A) Orta sınıfın gelişmesi

B) Bilime önem verilmeye başlanması

C) Bilgi ve yeteneğe değer verilmeye başlanması

D) İnançların sorgulanmaya başlanması

E) Geleneksel kurumlardaki değişimler

Cevap: A) Orta sınıfın gelişmesi

Açıklama: Avrupa’da yazarlığın meslek hâline gelmesinde, gelişen orta sınıfın etkisi büyüktür.

20. Emile Zola’nın Germinal adlı romanında ele aldığı konu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Pasajlardaki gündelik hayat

B) Sanat ve kültür merkezi olan Paris’teki seçkinlerin hayatı

C) Maden işçilerinin yaşam koşulları

D) Yüzbaşı Dreyfus’un hayat hikâyesi

E) G. E. Haussmann’ın Paris’i imar çalışmaları

Cevap: C) Maden işçilerinin yaşam koşulları

Açıklama: “Germinal,” maden işçilerinin yaşam koşullarını anlatan bir romandır.