Türkiye Tarım Coğrafyası 2023-2024 Final Soruları

Giriş

Türkiye, coğrafi ve iklimsel çeşitliliği nedeniyle tarım açısından zengin bir ülke olup, çeşitli tarımsal ürünlerin üretiminde önemli bir konuma sahiptir. Bu makale, Türkiye’nin tarım coğrafyasını, tarımsal politikalarını ve yönetmeliklerini incelemekte ve sektördeki mevcut sorunlara değinmektedir. Ele alınan konular arasında Tarım Havzaları Yönetmeliği, sera alanları, KÖYDES programı, Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası, tohumculuk kanunları ve çeşitli tarımsal politikalar bulunmaktadır.

Tarım Havzaları Yönetmeliği

Tarım Havzaları Yönetmeliği’nin temel amacı, tarımsal üretimin uygun ekolojilerde geliştirilmesini sağlamak ve bu doğrultuda tarımsal faaliyetlerin entegre bir şekilde örgütlenmesi, desteklenmesi ve yürütülmesidir. Yönetmeliğin bir diğer önemli hedefi, tarım envanterinin hazırlanmasıdır. Ancak yönetmelik, tarımsal faaliyetlerin entegre bir şekilde benzeştirilmesini amaçlamaz. Bu yönetmelik, Türkiye’nin tarımsal üretimini optimize etmeyi ve sürdürülebilirliği sağlamayı hedeflemektedir.

Türkiye’deki Sera Alanları

2019 yılı verilerine göre Türkiye’de en az sera alanı Doğu Anadolu Bölgesi’nde bulunmaktadır. Bu durum, bölgenin iklim ve coğrafi koşullarının sera tarımına uygun olmamasından kaynaklanmaktadır. İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri de sera alanlarının sınırlı olduğu diğer bölgelerdir. Ege ve Akdeniz bölgeleri ise geniş sera alanlarına sahiptir ve Türkiye’nin sera üretiminde önemli rol oynamaktadır.

Köy Bazlı Katılımcı Yatırım Programı (KÖYDES)

KÖYDES, kırsal alanda gelir düzeyini yükseltmeyi, gıda güvenliğini güçlendirmeyi ve tarımsal sulama altyapısını geliştirmeyi hedefleyen bir programdır. Ayrıca, tarım-sanayi entegrasyonunda küçük ve orta ölçekli işletmeleri desteklemeyi amaçlamaktadır. Ancak, KÖYDES’in temel amaçlarından biri kırsal göçü özendirmek değil, aksine yerinde istihdam yaratarak kırsal göçü engellemektir.

Türkiye’nin Tarımsal Politika Öncelikleri

Türkiye’nin tarımsal politika öncelikleri arasında doğal ve kıt kaynakların kullanımında etkinliği artırmak, verimliliği artırmak, bilinçli bir girdi kullanımını sağlamak ve ikinci ürün üretimini yaygınlaştırmak bulunmaktadır. Ancak, nadas alanlarını büyütmek bu öncelikler arasında yer almaz. Aksine, nadas uygulamalarının azaltılması ve verimli tarım tekniklerinin yaygınlaştırılması hedeflenmektedir.

Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası

Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası’nın temel ilkelerinden biri olan Tek Pazar İlkesi, üye ülkeler arasında tarım ürünlerinin serbest dolaşımını amaçlamaktadır. Bu ilke, üye ülkeler arasındaki ticaretin gümrük vergileri, kotalar ve benzeri engellerle kısıtlanamayacağını öngörmektedir. Bu politika, tarımsal ürünlerin pazarda serbestçe dolaşımını sağlayarak rekabeti artırmayı hedefler.

Tohumculuk Kanunu

5553 sayılı Tohumculuk Kanunu’nun temel amaçları arasında tohumluk üretim ve ticareti ile ilgili düzenlemeler yapmak, tohumculuk sektörünün yeniden yapılandırılması ve geliştirilmesi, bitkisel üretimde verim ve kaliteyi yükseltmek ve tohumluklara kalite güvencesi sağlamak bulunmaktadır. Ancak, bu kanunun amacı tohumculuk sektörünü dışa bağımlı hale getirmek değildir.

Çiftçi Kayıt Sistemi

Sağlıklı tarım politikalarının oluşturulması amacıyla kurulan Çiftçi Kayıt Sistemi, 2005 yılında çıkarılmıştır. Bu sistem, çiftçilerin tarımsal faaliyetlerinin izlenebilir ve denetlenebilir olmasını sağlamayı amaçlamaktadır. Çiftçi Kayıt Sistemi, tarımsal desteklemelerin etkin bir şekilde yönetilmesine yardımcı olurken, tarım politikalarının geliştirilmesine de katkı sağlamaktadır.

Türkiye’nin Tarımsal Sanayi Yatırımları

Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye, özel sektör ağırlıklı bir sanayileşme modeli benimsemiş olmasına rağmen, yeterli sermaye birikimi ve özel teşebbüs potansiyelinin bulunmaması nedeniyle devlet eliyle gerçekleştirilen devletçi bir model daha baskın hale gelmiştir. Devletin tarımsal sanayi alanına yatırım müdahalesi ilk olarak şeker üzerinde olmuştur. Bu durum, şeker üretiminin stratejik bir öneme sahip olmasından kaynaklanmaktadır.

Türkiye’nin Tarımsal Alandaki Zayıf Yanları

Türkiye’nin tarımsal alandaki zayıf yanları arasında geleneksel üretim tarzlarının baskın ve yaygın olması, sağlık ve hijyen koşullarının yetersiz olması, engebeli topografya nedeniyle erozyonunun yaygın olması ve tarımsal alanda sosyal güvenlik sisteminin zayıf işlemesi bulunmaktadır. Ancak, toprakların verimlilik sınıflarına uygun işlenmesi, Türkiye’nin zayıf yanlarından biri olarak değerlendirilemez.

Tarım Politikaları ve Toprak Sorunları

Türkiye tarımında toprak şartlarında oluşan sorunlar arasında tarım topraklarının hızla amaç dışı kullanıma ayrılması, eğimi fazla arazilerde tarla ziraatı yapılmaya çalışılması ve hatalı veya yoğun kullanımdan dolayı verimli tarım topraklarının aşınması bulunmaktadır. Toprakların köy meskenleri inşa etmek amacıyla yoğun olarak kullanılması ise toprak şartlarında oluşan sorunlar kapsamında değerlendirilemez.

Sonuç

Türkiye’nin tarım coğrafyası, tarımsal politikaları ve yönetmelikleri, tarım sektörünün sürdürülebilirliğini ve verimliliğini artırmayı hedeflemektedir. Ancak, tarımsal üretimde karşılaşılan sorunların çözümü için etkin politikalar ve stratejiler geliştirilmesi gerekmektedir. Tarım Havzaları Yönetmeliği, KÖYDES programı, Çiftçi Kayıt Sistemi ve diğer tarımsal düzenlemeler, Türkiye’nin tarım sektörünü güçlendirmeye yönelik önemli adımlardır. Bu makale, Türkiye’nin tarım coğrafyasını ve politikalarını kapsamlı bir şekilde ele alarak, sektörün mevcut durumunu ve gelecekteki potansiyelini değerlendirmektedir

1. Aşağıdakilerden hangisi Tarım Havzaları Yönetmeliği’nin amaçlarından biri değildir?

A) Tarımsal üretimin uygun ekolojilerde geliştirilmesi için belirlenen tarım havzalarında tarımsal faaliyetlerin entegre bir şekilde örgütlenmesi
B) Tarımsal üretimin uygun ekolojilerde geliştirilmesi için belirlenen tarım havzalarında tarımsal faaliyetlerin entegre bir şekilde desteklenmesi
C) Tarımsal üretimin uygun ekolojilerde geliştirilmesi için belirlenen tarım havzalarında tarımsal faaliyetlerin entegre bir şekilde yürütülmesi
D) Tarımsal üretimin uygun ekolojilerde geliştirilmesi için belirlenen tarım havzalarında tarım envanterinin hazırlanması
E) Tarımsal üretimin uygun ekolojilerde geliştirilmesi için belirlenen tarım havzalarında tarımsal faaliyetlerin entegre bir şekilde benzeştirilmesi

Cevap: E) Tarımsal üretimin uygun ekolojilerde geliştirilmesi için belirlenen tarım havzalarında tarımsal faaliyetlerin entegre bir şekilde benzeştirilmesi

Açıklama: Tarım Havzaları Yönetmeliği, tarımsal faaliyetlerin benzeştirilmesini amaçlamaz.

2. 2019 yılı verilerine göre Türkiye’de en az sera alanının yer aldığı bölge aşağıdakilerden hangisidir?

A) İç Anadolu Bölgesi
B) Ege Bölgesi
C) Karadeniz Bölgesi
D) Güneydoğu Anadolu Bölgesi
E) Doğu Anadolu Bölgesi

Cevap: E) Doğu Anadolu Bölgesi

Açıklama: 2019 yılı verilerine göre Doğu Anadolu Bölgesi’nde en az sera alanı bulunmaktadır.

3. Aşağıdakilerden hangisi “Köy Bazlı Katılımcı Yatırım Programı Tarıma Dayalı Yatırımların Desteklenmesi Yönetmeliğinin (KÖYDES)” temel amaçlarından biri değildir?

A) Kırsal alanda gelir düzeyinin yükseltilmesi
B) Yerinde istihdam yaratarak kırsal göçün özendirilmesi
C) Gıda güvenliğinin güçlendirilmesi
D) Tarımsal sulama altyapısının geliştirilmesi
E) Tarım-sanayi entegrasyonunda küçük ve orta ölçekli işletmelerin desteklenmesi

Cevap: B) Yerinde istihdam yaratarak kırsal göçün özendirilmesi

Açıklama: KÖYDES’in temel amaçlarından biri yerinde istihdam yaratarak kırsal göçü engellemektir, özendirmek değil.

4. Aşağıdakilerden hangisi tarımsal açıdan Türkiye’nin politika önceliklerinden biri sayılamaz?

A) Doğal ve kıt kaynakların kullanımında etkinliği artırmak
B) Verimliliği artırmak
C) Nadas alanlarını büyütmek
D) Bilinçli bir girdi kullanımını sağlamak
E) İkinci ürün üretimini yaygınlaştırmak

Cevap: C) Nadas alanlarını büyütmek

Açıklama: Türkiye’nin tarım politikası önceliklerinden biri nadas alanlarını büyütmek değildir.

5. Aşağıdakilerden hangisi Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası’nın tarım ürünlerinin, üye ülkelerde serbest dolaşımı amaçlanan, üye ülkelerin birbirleri ile gerçekleştirdikleri ticaretin gümrük vergileri, kotalar ve benzeri engellerle kısıtlanamayacağını içeren ilkesidir?

A) Tek Pazar İlkesi
B) Mali Dayanışma İlkesi
C) Gümrük Birliği İlkesi
D) Serbest Ticaret İlkesi
E) Topluluk Tercihi İlkesi

Cevap: A) Tek Pazar İlkesi

Açıklama: Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası’nın serbest dolaşım ilkesini içeren ilkesi Tek Pazar İlkesi’dir.

6. Aşağıdakilerden hangisi Tarım Havzaları Modeli’nde yer alan tarım havzalarından biri değildir?

A) Kuzey Marmara Havzası
B) Batı Trakya Havzası
C) Güney Marmara Havzası
D) Batı Karadeniz Havzası
E) Kuzey Batı Anadolu Havzası

Cevap: B) Batı Trakya Havzası

Açıklama: Batı Trakya Havzası, Tarım Havzaları Modeli’nde yer alan tarım havzalarından biri değildir.

7. Aşağıdakilerden hangisi günümüz Avrupa Birliğinin ilk hareketini oluşturmuştur?

A) Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu
B) Avrupa’nın Geleceği Topluluğu
C) Avrupa Enerji Birliği
D) Avrupa Savaşa Hayır Derneği
E) Avrupa Kardeşliği Topluluğu

Cevap: A) Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu

Açıklama: Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu, günümüz Avrupa Birliği’nin ilk hareketini oluşturmuştur.

8. Aşağıdakilerden hangisi 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu’nun temel amaçlarından biri değildir?

A) Tohumluk üretim ve ticareti ile ilgili düzenlemeleri yapmak
B) Tohumculuk sektörünün yeniden yapılandırılması ve geliştirilmesi
C) Bitkisel üretimde verim ve kaliteyi yükseltmek
D) Tohumculuk sektörünü dışa bağımlı hale getirmek
E) Tohumluklara kalite güvencesi sağlamak

Cevap: D) Tohumculuk sektörünü dışa bağımlı hale getirmek

Açıklama: 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu’nun amacı, tohumculuk sektörünü dışa bağımlı hale getirmek değildir.

9. Sekizinci plan döneminde gerçekleştirilen ve temel amacı, “Sağlıklı tarım politikalarının oluşturulması için kurulan Çiftçi Kayıt Sistemi’nin güncellenmesi, geliştirilmesi ve tarımsal desteklemelerin denetlenebilir, izlenebilir bir şekilde yürütülmesini sağlamak” olarak belirlenmiş olan Çiftçi Kayıt Sistemi Yönetmeliği hangi yıl çıkarılmıştır?

A) 2001
B) 2005
C) 2002
D) 2003
E) 2004

Cevap:B) 2005

Açıklama: ?

10. Cumhuriyetin ilk yıllarında özel sektör ağırlıklı bir sanayileşme modeli benimsenmiş olmakla birlikte, ülkede yeteri kadar sermaye birikiminin ve özel teşebbüs potansiyelinin bulunmaması, bu yaklaşımın etkin bir şekilde hayata geçirilmesini zorlaştırmış, dolayısıyla devlet eliyle gerçekleştirilmeye çalışılan devletçi bir modelin daha baskın bir hal alması kaçınılmaz olmuştur. Belirtilen çerçevede devletin tarımsal sanayi alanına yatırım müdahalesi ilk olarak aşağıdaki ürünlerin hangisi üzerinde olmuştur?

A) Pamuk
B) Un
C) Fındık
D) Çay
E) Şeker

Cevap: E) Şeker

Açıklama: Devletin tarımsal sanayi alanına yatırım müdahalesi ilk olarak şeker üzerinde olmuştur.

11. Aşağıdaki özelliklerden hangisi Türkiye’nin tarımsal alana ilişkin zayıf yanlarından biri olarak değerlendirilemez?

A) Geleneksel üretim tarzlarının baskın ve yaygın olması
B) Sağlık ve hijyen koşullarının yetersiz olması
C) Engebeli topografya nedeniyle erozyonunun yaygın olması
D) Toprakların verimlilik sınıflarına uygun işlenmesi
E) Tarımsal alanda sosyal güvenlik sisteminin zayıf işlemesi

Cevap: D) Toprakların verimlilik sınıflarına uygun işlenmesi

Açıklama: Toprakların verimlilik sınıflarına uygun işlenmesi Türkiye’nin tarımsal alana ilişkin zayıf yanlarından biri değildir.

12. Aşağıdakilerden hangisi İkinci Kalkınma Planı’nda uygulanacak politikalar içinde yer almamıştır?

A) Toprak toplulaştırmasının sağlanması

B) Topraksız çiftçilerin topraklandırılması

C) Tarımsal üretim metodlarının modernleştirilmesi

D) Tarımsal mücadelenin yasaklanması

E) Sulama imkânlarının genişletilmesi

13. 2018 yılı verilerine göre dünyada organik

Cevap: D) Tarımsal mücadelenin yasaklanması

Açıklama:

13. 2018 yılı verilerine göre dünyada organik tarım üretici sayısı en fazla olan ülke aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hindistan
B) Çin
C) Macaristan
D) Rusya
E) Japonya

Cevap: A) Hindistan

Açıklama: 2018 yılı verilerine göre dünyada organik tarım üretici sayısı en fazla olan ülke Hindistan’dır.

14. “Kendi barındırdığı nüfusun tüketim ihtiyacına yetecek veya bu ihtiyaçtan fazlasını elde edecek kadar tarımsal üretim yapma” aşağıdakilerden hangisini tanımlamaktadır?

A) Tarım ülkesi
B) İhracatçı ülke
C) İthalatçı ülke
D) Kendi kendine yeten ülke
E) Gelişmiş ülke

Cevap: D) Kendi kendine yeten ülke

Açıklama: Kendi kendine yeten ülke, kendi barındırdığı nüfusun tüketim ihtiyacına yetecek veya bu ihtiyaçtan fazlasını elde edecek kadar tarımsal üretim yapan ülkeyi tanımlar.

15. Tarımda makineleşme konusunda önemli bir rol oynamış olan Türkiye Zirai Donatım Kurumu hangi yıl kurulmuştur?

A) 1968
B) 1934
C) 1943
D) 1935
E) 1976

Cevap: C) 1943

Açıklama:  Donatım Kurumu (ZDK), 18 Ocak 1940 tarihinde yürürlüğe giren, 3780 sayılı Milli Korunma Kanunu kapsamında teşkil edilen ve Ziraat Vekâletine bağlı bir genel müdürlüktür. Kurumun idari merkezi Ankara’da olup hukuki dayanağı ise 28 Ocak 1943 tarih ve 2/19373 sayılı Türkiye Zirai Donatım Kurumunun Teşkiline Dair Kararname ve 1 Şubat 1943 tarihinde çıkartılan 430 sayılı Koordinasyon Kurulu kararıdır. Kurulduğu dönemde 10 milyon lira sermayesi bulunan kurum 16 Mart 1943 tarihli Koordinasyon Kararı ile çalışmaya başlamıştır.

16. Türkiye’de yıllık ortalama sıcaklığın alansal dağılımı kapsamında, en düşük yıllık ortalama sıcaklık aşağıdaki bölgelerin hangisinde görülmektedir?

A) Marmara Bölgesi
B) Ege Bölgesi
C) Doğu Anadolu Bölgesi
D) Karadeniz Bölgesi
E) Akdeniz Bölgesi

Cevap: C) Doğu Anadolu Bölgesi

Açıklama: Türkiye’de yıllık ortalama sıcaklığın en düşük olduğu bölge Doğu Anadolu Bölgesi’dir.

17. Piyasalara ancak olağanüstü hallerde bir müdahalenin söz konusu olduğu tarım politikası aşağıdakilerden hangisidir?

A) Asgari müdahaleci tarım politikası
B) Müdahaleci tarım politikası
C) Serbest tarım politikası
D) Aşırı müdahaleci tarım politikası
E) Özgün tarım politikası

Cevap: A) Asgari müdahaleci tarım politikası

Açıklama: Piyasalara ancak olağanüstü hallerde bir müdahalenin söz konusu olduğu tarım politikası asgari müdahaleci tarım politikasıdır.

18. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye tarımında toprak şartlarında oluşan sorunlar kapsamında değerlendirilemez?

A) Tarım topraklarının hızla amaç dışı kullanıma ayrılması
B) Eğimi fazla arazilerde tarla ziraatı yapılmaya çalışılması
C) Toprakların köy meskenleri inşa etmek amacıyla yoğun olarak kullanılması
D) Tarıma elverişli olmayan toprak sınıflarında tarımsal üretim yapılmaya çalışılması
E) Hatalı veya yoğun kullanımdan dolayı verimli tarım toprakları aşınması

Cevap: C) Toprakların köy meskenleri inşa etmek amacıyla yoğun olarak kullanılması

Açıklama: Toprakların köy meskenleri inşa etmek amacıyla yoğun olarak kullanılması, toprak şartlarında oluşan sorunlar kapsamında değerlendirilmez.

19. Topraksız tarımın temelleri aşağıdakilerden hangisi tarafından atılmıştır?

A) Tony Blair
B) Marian Rose
C) Antony Hopkins
D) Rudolf Steiner
E) William Gericke

Cevap: E) William Gericke

Açıklama: Topraksız tarımın temelleri William Gericke tarafından atılmıştır.

20. Kısa adı EPPO olan uluslararası kuruluş aşağıdakilerden hangisidir?

A) Uluslararası Biyolojik Mücadele Teşkilatı
B) Avrupa ve Akdeniz Bitki Koruma Teşkilatı
C) Uluslararası Tohum Test Birliği
D) Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu
E) Bitki Gen Kaynakları Avrupa İşbirliği Programı

Cevap: B) Avrupa ve Akdeniz Bitki Koruma Teşkilatı

Açıklama: EPPO, Avrupa ve Akdeniz Bitki Koruma Teşkilatı’nın kısaltmasıdır.