Ahlaki Gelişim ve Değerler Eğitimi 2024 Bütünleme Soruları

I. Sosyal Medya ve Kültür Oluşumu

Sosyal medya, özellikle tüketim kültürü ve yeni bir ahlak anlayışının yayılmasında etkili bir araçtır. Ancak, bir eğitim sistemi oluşturma gibi köklü değişimlerde doğrudan bir rolü yoktur. Bu nedenle, sosyal medya daha çok bireysel ve toplumsal değerlerin şekillendirilmesinde rol oynar.

II. Sorumluluk Alanları ve Felsefi Yön

Sorumluluk, bireylerin hem sosyal hem de ahlaki yönlerini kapsayan geniş bir alandır. Ancak, felsefi yön, bireylerin sorumluluk alanlarıyla doğrudan ilgili değildir; daha çok düşünsel bir süreçtir.

III. Özgürlük, Değerbilirlik ve Vatanseverlik

Mehmet Akif Ersoy’un şiirinde yer alan kavramlar, özgürlük aşkı, değerbilirlik ve vefa duygusu gibi derin ahlaki temaları yansıtır. Bu, bireylerin kendi kültürel değerlerini koruma ve vatan sevgisini yüceltme arzusunu ortaya koyar.

IV. Değer Telkini ve Eğitim Yöntemleri

Değer Telkini Yaklaşımı, belirli değerlerin sorgulanmadan kabul edilmesini savunur. Bu yaklaşım, değerlerin müzakere edilerek değil, doğrudan telkin yoluyla kazandırılmasını hedefler. Bu, geleneksel eğitim yöntemlerinden biridir.

V. Vicdanın Tanımları ve İşlevleri

Vicdan, bireyin iyi ile kötüyü, güzel ile çirkini ayırt etmesine yardımcı olan içsel bir mekanizmadır. Ancak, ahlaki olgu ve değerlerin temellendirilmesi vicdanın değil, felsefenin alanına girer.

VI. Öğretmen Yeterlikleri

Öğretmenlerin yeterlikleri arasında özel alan bilgisi, mesleğe adanmışlık ve genel kültür gibi özellikler bulunur. Ancak, göreve vaktinde başlamak, mesleki yeterlikten ziyade disiplinle ilgilidir.

VII. Vatanseverlik ve Toplumsal Sorumluluk

Vatanseverlik, bir ülkenin maddi ve manevi değerlerini koruma ve geliştirme sorumluluğunu ifade eder. Bireyler, bu sorumluluğu yerine getirirken, ülkenin barış ve huzurunu gözetir.

VIII. Kavram Öğretimi ve Ahlaki Konular

Kavram öğretimi, ahlaki konuların daha anlaşılır hale gelmesini sağlar. Bu süreç, soyut düşüncelerin somutlaştırılması ve öğrencilerin problem çözme becerilerinin geliştirilmesi açısından önemlidir.

IX. Yardımseverlik ve Fedakârlık

Yardımseverlik, başkalarının menfaatleri için kendi rahatından ve zamanından fedakârlık yapmayı içerir. Bu, ahlaki değerlerin bir yansımasıdır ve bireyin toplumsal sorumluluğunu yerine getirmesinde önemli bir rol oynar.

X. Değerler Sistemi ve Ekonomik Faaliyetler

Değerler sistemi, bireylerin doğru-yanlış, güzel-çirkin gibi ahlaki değerlendirmelerde bulunmasını sağlar. Ancak, alış-veriş gibi ekonomik faaliyetler bu sistemin bir parçası değildir.

XI. Bağımsızlık ve Ahlaki Kararlar

Bağımsızlık, bireylerin özgür iradeleriyle doğru kararlar alabilme yeteneğidir. Bu, ahlaki muhakeme süreçlerinde önemli bir yer tutar ve bireyin içsel dengeyi kurmasını sağlar.

XII. Ahlak ve Değerlerin İşlevleri

Ahlak ve değerler, bireylerin doğru ve iyi olanı bulmalarında rehberlik eder. Bu, toplumsal düzeni sağlama ve bireylerin özgürlüklerini koruma amacı taşır.

XIII. Gelenek Sonrası Ahlaki Düzey

Gelenek sonrası ahlaki düzeyde bireyler, ahlaki ilkelerini otoriteden bağımsız olarak seçer ve uzlaşım sonrası seviye olarak da bilinen bu düzeyde hareket ederler.

XIV. İhsan ve Pratik Yansımaları

İhsan, başkalarına iyilikle karşılık verme, kin ve öfkeyi kontrol etme gibi erdemleri içerir. Hata ve suçları affetmemek ise ihsanın bir parçası değildir, çünkü ihsan affediciliği ve merhameti içerir.

XV. Kazanılmış Ahlak

Kazanılmış ahlak, bireylerin içsel kuvvetlerinin eğitim ve çevre etkisiyle şekillendiği süreçtir. Bu, bilinçli olarak gerçekleştirilen fiillerin tekrar edilmesiyle meleke haline gelir.

XVI. Baskıcı Tutumlu Aileler

Baskıcı tutum sahibi aileler, çocuklardan her kurala koşulsuz uymalarını bekler ve genellikle sevgi temelli ilişkilerden yoksundur. Bu aile tipi, çocuğun kişiliğini hiçe sayar ve sürekli suçlama ve cezalandırma eğilimindedir.

XVII. Ahlaki Muhakeme Yaklaşımı

Ahlaki muhakeme yaklaşımı, öğrencilerin zıtlık içeren olaylar üzerinde tartışarak doğru değerleri bulmalarını sağlar. Bu yöntem, öğrencilerin ahlaki değerleri kendilerinin keşfetmelerine olanak tanır.

XVIII. Sosyal Medya ve Değerler Eğitimi

Sosyal medya, çocukların değer oluşturma süreçlerinde etkili bir araçtır. Görsel ve yazılı iletişim gibi kuvvetler, çocukların ahlaki değerlerini şekillendirmede önemli bir rol oynar.

XIX. Adalet ve Ahlak

Yasakların kaynağı adalet, iyilik ve yardımlaşmanın kaynağı ise ahlaktır. Bu, bireylerin ahlaki davranışlarını yönlendiren temel ilkelerden biridir.

XX. Davranış ve Psikolojik Unsurlar

Davranış, kişinin içsel psikolojik süreçleri ile dışsal fiziksel eylemlerinin bir sonucudur. Bu, bireylerin düşünme, sevinme gibi içsel süreçleri ile koşma, gülme gibi dışsal eylemleri arasındaki ilişkiyi ifade eder.

1- I. Tüketim kültürü
II. Yeni bir ahlak anlayışı
III. Yeni bir eğitim sistemi
Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri sosyal medyanın yeni bir kültür oluşturma rolleri arasında yer almaz?

A) Yalnız I
B) I ve II
C) Yalnız III
D) II ve III
E) I ve III

Cevap : C) Yalnız III

Açıklama : Sosyal medya, genellikle tüketim kültürü ve yeni bir ahlak anlayışı gibi unsurlar üzerinde etkili olabilir, ancak yeni bir eğitim sistemi oluşturma gibi roller üstlenmez.

2- I. Bireysel yön
II. Sosyal yön
III. Ahlaki yön
IV. Felsefi Yön
Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri mesuliyet/sorumluluk alanlarıyla ilgili değildir?

A) Yalnız IV
B) III ve VI
C) Yalnız I
D) II ve III
E) IV ve II

Cevap : A) Yalnız IV

Açıklama : Felsefi yön, bireylerin sorumluluk alanları ile doğrudan ilgili değildir; daha çok düşünsel ve kavramsal bir alanı kapsar.

3- Zulmü alkışlayamam, zalimi asla sevemem; Gelenin keyfi için geçmişe kalkıp sövemem. Biri ecdadıma saldırdı mı, hatta boğarım…
– Boğamazsın ki!
– Hiç olmazsa kovarım.
Yukarıda yer alan Mehmet Akif Ersoy’a ait şiirde, aşağıdakilerden hangisine/hangilerine ulaşılabilir?
I. Özgürlük aşkı
II. Değerbilirlik
III. Vatan sevgisi
IV. Vefa duygusu

A) I, II ve IV
B) III ve IV
C) Yalnız I
D) I ve III
E) Yalnız II

Cevap : A) I, II ve IV

Açıklama :

4- Aşağıdakilerden hangisi Değer Telkini Yaklaşımının amaçları arasında yer almaz?

A) İyi olarak kabul edilen değerlerin tartışılmadan kabulü beklenir.
B) Öğrenciye belirli değerlerin içselleştirilmesini sağlamak esastır.
C) Değerlerin doğruluk veya yanlışlığının sorgulanması beklenmez.
D) Değerler sınıfta paylaşılır ve müzakere edilerek kazandırılır.
E) Dersin işlenişinde öğretmen aktif, öğrenci pasiftir.

Cevap : D) Değerler sınıfta paylaşılır ve müzakere edilerek kazandırılır.

Açıklama : Değer Telkini Yaklaşımı, değerlerin sorgulanmadan kabul edilmesini savunur, bu nedenle müzakere edilerek kazandırılması bu yaklaşımla çelişir.

5- Aşağıdakilerden hangisi vicdanın işlev ve tanımları arasında yer almaz?

A) Davranışları takdir ve tenkit etme yetisi
B) Kötülükler karşısında elem duyma gücü
C) Ahlaki olgu ve değerleri temellendirmesi
D) İyiyi kötüden, güzeli çirkinden ayırma yetisi
E) Fazileti rezaletten ayrıma yetisi

Cevap : C) Ahlaki olgu ve değerleri temellendirmesi

Açıklama : Vicdan, ahlaki olgu ve değerleri temellendirme işlevine sahip değildir; bu daha çok felsefi bir kavramdır.

6- Aşağıdakilerden hangisi öğretmen yeterlikleri arasında yer almaz?

A) Özel alan bilgisi
B) Mesleğe adanmışlık
C) Göreve vaktinde başlamak
D) Genel kültür
E) Tutarlı bir kişilik

Cevap : C) Göreve vaktinde başlamak

Açıklama : Öğretmen yeterlikleri arasında mesleğe adanmışlık ve alan bilgisi gibi özellikler yer alır; göreve vaktinde başlamak ise disiplinle ilgili bir konudur.

7- Bir ülkenin maddi ve manevi açılardan yükselmesi, kötü emellere alet edilmemesi, barış ve huzur içerisinde yaşanabilmesi için çaba ve gayret göstermeye ….. denir.
Yukarıdaki boşluğa getirilebilecek en uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir?

A) bayrak
B) millet
C) saygı
D) bağımsızlık
E) vatanseverlik

Cevap : E) vatanseverlik

Açıklama : Tanımda geçen ifadeler vatanseverlik kavramını karşılamaktadır.

8- Aşağıdakilerden hangisi eğitim­öğretimde kavram öğretiminin sağladığı faydalar arasında yer almaz?

A) Ahlaki konular felsefi bir boyut kazanır.
B) Öğrencilerde problem çözme becerisi gelişir.
C) Karmaşık konuların öğrenimi kolaylaşır.
D) Bireysel ve sosyal iletişime katkı sağlanır.
E) Soyut düşünceler somutlaştırılır.

Cevap : A) Ahlaki konular felsefi bir boyut kazanır.

Açıklama : Kavram öğretimi, ahlaki konuların felsefi bir boyut kazanmasından ziyade, öğrencilere somut ve anlaşılır bir şekilde aktarılmasını sağlar.

9- Yardım yapmak, diğer insanların menfaat ve mutluluğu için kendini ….. etmek, kendi ….. vazgeçmek, mal ve ….. fedakârlıkta bulunmaktır.
Yukarıdaki cümlede verilen boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A) armağan – zamanından – rahatından
B) feda – kabahatinden – zamanından
C) heba – zamanından – rahatından
D) feda – rahatından – zamanından
E) hibe – rahatından – hayatından

Cevap : D) feda – rahatından – zamanından

Açıklama : Yardım yapmak, başkalarının menfaatleri için kendi rahatından ve zamanından fedakârlık etmeyi içerir.

10- Aşağıdakilerden hangisi değerler sistemiyle ilgili değildir?

A) Alış-veriş
B) Güzel-çirkin
C) Olumlu-olumsuz
D) Doğru-yanlış
E) Sevgi-saygı

Cevap : A) Alış-veriş

Açıklama : Alış-veriş, değerler sistemiyle doğrudan ilgili olmayan bir ekonomik faaliyettir.

11- Yetkiyi özgürce kullanabilme
İyi ve kötü arasında doğru seçimi yapabilme
Müstakil karar verebilme
İç güçleri dengeli kullanabilme
Yukarıda verilen ifadeler aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?

A) Hukuk
B) Ahlak
C) Bağımsızlık
D) Etik
E) Adalet

Cevap : C) Bağımsızlık

Açıklama : Bu ifadeler bağımsızlık kavramıyla ilişkilidir, çünkü kişinin özgür iradesiyle hareket etmesi ve dengeli kararlar alabilmesi bağımsızlığını simgeler.

12- Aşağıdakilerden hangisi ahlak ve değerin işlevleri arasında yer almaz?

A) İyi ve doğruya rehberlik etme
B) Davranışların sebeplerini açıklama
C) Davranışlara kaynaklık etme
D) Sosyal hayatı düzenleme
E) İnsanın özgürlüğünü elinden alma

Cevap : E) İnsanın özgürlüğünü elinden alma

Açıklama : Ahlak ve değerler, insanın özgürlüğünü elinden alma amacına hizmet etmez; aksine, doğruyu bulması ve toplumsal düzeni sağlaması için bir rehber niteliğindedir.

13- I. Ahlak ilkelerini otoriteden bağımsız olarak seçerler.
II. Davranışlarda kişilerarası ilişkiler ve iş birliği esastır.
III. Uzlaşım sonrası seviye olarak da isimlendirilir.
IV. Kanun ve düzene özümseyerek riayet edilmeye başlanır.
Yukarıdakilerin hangisi veya hangileri gelenek sonrası ahlaki düzeye ait bireylerin karakteristik ahlak anlayışıdır?

A) Yalnız II
B) I ve III
C) Yalnız I
D) II ve IV
E) I ve II

Cevap : B) I ve III

Açıklama : Gelenek sonrası ahlaki düzeyde bireyler ahlak ilkelerini otoriteden bağımsız olarak seçer ve uzlaşım sonrası seviye olarak da adlandırılan bu düzeyde hareket ederler.

14- Aşağıdakilerden hangisi düşünce halindeki ihsanın pratik yansımaları arasında yer almaz?

A) Başkaları hakkında hayır düşünmek
B) Kin ve öfkeyi tutabilmek
C) Kötülüğe iyilikle karşılık vermek
D) Hata ve suçları affetmemek
E) Ölçü ve dengeli davranmak

Cevap : D) Hata ve suçları affetmemek

Açıklama : İhsan, genel olarak affetmek ve iyilikle karşılık vermekle ilişkilidir, bu nedenle hata ve suçları affetmemek ihsanla bağdaşmaz.

15- Aşağıdakilerden hangisi kazanılmış ahlak ile ilgili değildir?

A) İç güçlerin eğitim ve çevre tesiriyle şekil almasıdır.
B) Özgür seçim ve isteyerek yapılırlar.
C) Bilinçli olarak gerçekleştirilen fiillerdir.
D) İnsan doğasında aslen yerleşik bulunan iç kuvvetlerdir.
E) Tekrarlanan ve melekeye dönüşen davranışlardır.

Cevap : D) İnsan doğasında aslen yerleşik bulunan iç kuvvetlerdir.

Açıklama : Kazanılmış ahlak, iç kuvvetlerin doğasında yerleşik olmaktan ziyade, eğitim ve çevre etkisiyle şekillenir.

16- Aşağıdakilerden hangisi baskıcı tutum sahibi aile tipinin karakteristik özellikleri arasında yer almaz?

A) Çocuktan her kurala koşulsuz uyması beklenir.
B) Çocuklar sürekli suçlanır veya cezalandırılır.
C) Çocuğun kişiliği hiçe sayılır.
D) Çocukların her davranışına müdahale edilir.
E) Ailede çocuklarla ilişkiler sevgi temellidir.

Cevap : E) Ailede çocuklarla ilişkiler sevgi temellidir.

Açıklama : Baskıcı tutum sergileyen aileler genellikle sevgi temelli ilişkilerden yoksundur, bu nedenle E şıkkı bu tür bir aile tipinin özelliği olarak değerlendirilemez.

17- Aşağıdakilerden hangisi Ahlaki Muhakeme Yaklaşımının karakteristik özelliklerinden biridir?

A) Doğru değerin belirlenebilmesi için derslere açık uçlu sorular sorularak başlanır.
B) Doğru değer, zıtlık içeren olaylar üzerinde öğrencilerin tartışmalarıyla bulunur.
C) Doğru değer olayın sebepleri hakkında bilimsel araştırmalar yaptırılarak bulunur.
D) Doğru değer, tartışmalar sonucunda öğrenciler tarafından belirlenir.
E) Değerler, öğrencilere ders içi ve ders dışı çeşitli örtük uygulamalarla hissettirilir.

Cevap : B) Doğru değer, zıtlık içeren olaylar üzerinde öğrencilerin tartışmalarıyla bulunur.

Açıklama : ?

18- Aşağıdakilerden hangisi çocuklarda değer oluşturma sürecinde sosyal medyanın elindeki kuvvetlerden biri değildir?

A) Sözlü iletişim
B) Psikolojik iletişim
C) Görsel iletişim
D) Yazılı iletişim
E) Kültürel iletişim

Cevap : B) Psikolojik iletişim

Açıklama : ?

19- Yapılması yasaklanan işlerin kaynağı …… iken …… ve yardımlaşmanın kaynağı “kendin için yapılmasını istediğin şeyi başkaları için de yap” …… ilkesidir.
Yukarıdaki cümledeki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A) hukuk – hayır – ahlak
B) adalet – iyilik – ahlak
C) etik – hayır – ahlak
D) ahlak – iyilik – etik
E) kanun – sadaka – etik

Cevap : B) adalet – iyilik – ahlak

Açıklama : Yasakların kaynağı adalet iken, iyilik ve yardımlaşmanın kaynağı ahlaktır.

20- Davranış, kişinin düşünme, sevinme, üzülme, öğrenme ve hayal görme gibi …..; koşma, gülme, konuşma ve yapıp etme gibi dıştan görülebilir ….. öğrenme ürünü eylemleridir.
Yukarıda yer alan cümledeki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A) bireysel – sosyal
B) psikolojik – fiziki
C) psikolojik – sosyal
D) manevi – maddi
E) içsel – dışsal

Cevap : E) içsel – dışsal

Açıklama : ?