Gelişimsel Psikopatoloji 2024 Bütünleme Soruları

Bebeklerin uyku düzenleri, biyolojik ritim adı verilen iç saat tarafından düzenlenir. Bu ritim, vücudun 24 saatlik döngüsü boyunca birçok biyolojik süreci kontrol eder ve özellikle uyku-uyanıklık döngüsünde önemli bir rol oynar. Sirkadiyen ritim olarak da bilinen bu süreç, çevresel faktörlerden etkilenir. Örneğin, gün ışığına maruz kalmak, sirkadiyen ritmi düzenleyerek uyku düzenimizi belirler. Yenidoğanlar ve küçük çocuklar, bu biyolojik ritim sayesinde uyku ve uyanıklık döngüsünü öğrenirler.

Çocukluk döneminde sıklıkla görülen ritüelistik davranışlar, gelişimin normal bir parçası olarak kabul edilir. Çocuklar, belirli rutinler ve ritüeller geliştirirler; bu durum, onların güven duygusu geliştirmesine ve çevrelerindeki dünyayı anlamalarına yardımcı olur. Örneğin, uyumadan önce belirli bir rutini takip etmek veya oyuncaklarını belirli bir sırayla dizmek gibi davranışlar, çocukların günlük yaşam becerilerini ve sosyal etkileşimlerini geliştirmelerine hizmet eder. Ancak, bu tür ritüelistik davranışlar genellikle obsesif kompulsif bozukluk gibi durumların habercisi olarak değerlendirilmemelidir. Bu davranışlar, çocukluk döneminin normal gelişim özellikleridir ve ilerleyen yaşlarda genellikle azalır.

Beslenme ve yeme bozuklukları da çocukluk döneminde önemli bir gelişimsel zorluk olarak karşımıza çıkabilir. Örneğin, pika, yiyecek olmayan maddeleri yeme isteği ile karakterize edilen bir yeme bozukluğudur. Genellikle 1 yaşından büyük çocuklarda görülür ve demir-çinko eksikliği gibi beslenme yetersizlikleriyle ilişkilendirilebilir. Uyaran eksikliği de pika gelişiminde etkili olabilir. Bu durum, çocukların sağlıklı gelişimlerini olumsuz yönde etkileyebileceğinden, erken teşhis ve müdahale büyük önem taşır.

Ruhsal sağlık açısından, çocukluk döneminde yaşanan stres ve travmalar, çeşitli psikiyatrik bozuklukların ortaya çıkmasına yol açabilir. Akut stres bozukluğu ve travma sonrası stres bozukluğu, genellikle ciddi travmatik olaylar sonrasında ortaya çıkar. Bu bozukluklar, çocukların günlük yaşamlarını önemli ölçüde etkileyebilir ve uygun tedavi yöntemleri gerektirir. Bu tür durumlarda, psikolojik destek ve aile terapisi gibi yaklaşımlar, çocukların travmatik deneyimlerle başa çıkmalarına yardımcı olabilir.

Çocuklarda görülen dil ve konuşma bozuklukları, gelişimsel süreçte karşılaşılan diğer önemli sorunlar arasında yer alır. Özgül dil bozukluğu, çocuklarda en yaygın görülen dil-konuşma bozukluğudur ve dili anlamada ve ifade etmede zorluklarla karakterizedir. Bu bozukluk, çocukların akademik başarılarını ve sosyal iletişimlerini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, özgül dil bozukluğunun erken teşhisi ve müdahalesi, çocuğun yaşam kalitesini artırmak açısından kritik öneme sahiptir.

Çocukluk döneminde davranışsal bozukluklar da sıkça karşılaşılan sorunlardandır. Davranım bozukluğu, çocuklarda ve ergenlerde görülen, toplumsal normlara ve kurallara aykırı davranışlarla karakterize edilen bir durumdur. Bu bozukluğun tedavisinde, sadece çocuk merkezli yaklaşımlar yeterli olmayabilir; aile, okul ve toplum gibi çevresel faktörlerin de tedavi sürecine dahil edilmesi gerekebilir. Multisistemik terapi gibi yaklaşımlar, bu tür bozuklukların tedavisinde daha etkili sonuçlar elde edilmesine yardımcı olabilir.

Sonuç olarak, yenidoğan bebeklerin ve çocukların gelişim süreçleri, birçok faktörün etkileşimiyle şekillenir. Uyku düzeninden, beslenme alışkanlıklarına, ruhsal sağlıktan, dil ve konuşma becerilerine kadar pek çok alanda dikkatli bir gözlem ve uygun müdahale gereklidir. Ebeveynlerin bu süreçte bilinçli ve dikkatli olmaları, çocuklarının sağlıklı bir gelişim süreci geçirmelerine katkıda bulunacaktır

1- Yenidoğan bebekler günün yaklaşık ….. saatini uyuyarak geçirirler. Bebeklik döneminde fizyolojik bir ihtiyaç olan gündüz uykuları, ….. yaşından sonraki dönemde büyük oranda ortadan kalkar. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A) 16 – 2
B) 12 – 6
C) 16 – 4
D) 20 – 2
E) 12 – 5

Cevap : C) 16 – 4

Açıklama : ?

2- Her canlının genetik ve çevresel olarak düzenlenen bir iç saati vardır. Bu iç saatimiz günlük uyku ve uyanıklık düzenimizi yani ….. ayarlamakla görevlidir. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) biyolojik ritmi
B) melatonini
C) homeostasisi
D) sirkadiyen ritmi
E) fizyolojik ritmi

Cevap : D) sirkadiyen ritmi

Açıklama : Sirkadiyen ritim, vücudun 24 saatlik döngüdeki biyolojik süreçlerini düzenleyen iç saattir ve uyku-uyanıklık döngüsünde belirleyici rol oynar.

3- Küçük çocuklarda sıklıkla görülen normal ritüelistik davranışlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Engellendiklerinde çocukta belirgin bir olumsuz duygulanıma sebep olmazlar.
B) Çocuğun günlük ve sosyal becerilerini arttırmaya hizmet ederler.
C) 2-3 yaş civarında başlayıp, 6-8 yaşlarına doğru azalma eğilimi gösterirler.
D) İleride görülebilecek obsesif kompulsif bozuluğun habercisidir.
E) Obsesif kompulsif bozukluk ile ayırıcı tanısı önemlidir.

Cevap : D) İleride görülebilecek obsesif kompulsif bozuluğun habercisidir.

Açıklama : Küçük çocuklardaki ritüelistik davranışlar genellikle normal gelişim süreçleridir ve ileride obsesif kompulsif bozukluk gibi durumların habercisi olarak değerlendirilmemelidir.

4- I. Gelişimsel bozukluğu olan çocuklarda pika daha sık görülür. II. Pika tanısı en çok bir yaşından küçük çocuklara konur. III. Uyaran eksikliği pika gelişmesinde etkili olabilir. IV. Pika olan çocuklarda demir-çinko eksikliği görülebilir. Pika ile ilgili yukarıdakilerden hangisi/hangileri yanlıştır?

A) I ve II
B) Yalnız IV
C) I ve III
D) Yalnız II
E) Yalnız III

Cevap : D) Yalnız II

Açıklama : Pika, genellikle 1 yaşından büyük çocuklarda görülen bir yeme bozukluğudur, bu nedenle II. ifade yanlıştır.

5- I. Major depresif bozukluk II. Akut stres bozukluğu III. Travma sonrası stres bozukluğu IV. Yaygın anksiyete bozukluğu Yukardaki psikiyatrik bozuklukların hangilerinde belirtilerin travmatik bir olay sonrası başlaması şarttır?

A) III ve IV
B) II, III ve IV
C) I, II ve III
D) I ve II
E) II ve III

Cevap : E) II ve III

Açıklama : Akut stres bozukluğu ve travma sonrası stres bozukluğu, doğrudan bir travmatik olay sonrası ortaya çıkan belirtilerle karakterizedir.

6- Genetik çalışmalar, duygudurum bozukluklarının ….. kadarının genetik geçişli olduğunu göstermektedir. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) %50
B) %80
C) %30
D) %15
E) %5

Cevap : A) %50

Açıklama : Duygudurum bozukluklarının genetik faktörlere bağlı olma oranı %50 civarındadır.

7- Aşağıdakilerden hangisi DSM­5’te beslenme ve yeme bozuklukları başlığı altında yer almaz?

A) Pika
B) İştahsızlık
C) Anoreksiya nervoza
D) Bulumiya nervoza
E) Geri çıkarma bozukluğu

Cevap : B) İştahsızlık

Açıklama : DSM-5’te ‘iştahsızlık’ doğrudan bir tanı olarak yer almaz, ancak anoreksiya nervoza ve diğer yeme bozuklukları iştahsızlıkla ilişkili olabilir.

8- Aşağıdakilerden hangisi en sık görülen dil­konuşma bozukluğudur?

A) Tanımlanmamış iletişim bozukluğu
B) Sesletim bozukluğu (konuşma sesi bozukluğu)
C) Konuşma akıcılık bozukluğu (kekemelik)
D) Özgül dil bozukluğu
E) Sosyal (pragmatik) iletişim bozukluğu

Cevap : D) Özgül dil bozukluğu

Açıklama : Özgül dil bozukluğu, çocuklarda en sık karşılaşılan dil-konuşma bozukluğudur ve dili anlamada ve kullanmada zorluklarla karakterizedir.

9- Davranım bozukluğu olan çocuk ve ergenlerin tedavi ve yönetimi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Çoğu zaman çocuk ve ergen merkezli tedavi yeterli olmaktadır.
B) Davranım bozukluğu olan vakaların yönetimi genellikle karmaşık ve zordur.
C) Sorunlu davranışlarda etkisi olan çevrenin (aile, okul, toplum) hedef alındığı multisistemik terapi ile daha etkin sonuç elde edilebilmektedir.
D) İlaç tedavileri belli ölçüde faydalı olabilir.
E) Aile temelli iletişim ve problem çözme eğitimi verilebilir.

Cevap : A) Çoğu zaman çocuk ve ergen merkezli tedavi yeterli olmaktadır.

Açıklama : Davranım bozukluğu olan çocukların tedavisinde sadece çocuk merkezli yaklaşımlar genellikle yeterli olmaz; aile ve çevre faktörleri de tedavi sürecine dahil edilmelidir.

10- Aşağıdakilerden hangisi DSM­5’te obsesif kompulsif bozukluk ve ilişkili bozukluklar başlığı altında yer alan bozukluklardan biri değildir?

A) Deri yolma bozukluğu
B) Trikotillomani
C) Tourette bozukluğu
D) Beden dismorfik bozukluğu
E) Biriktiricilik bozukluğu

Cevap : C) Tourette bozukluğu

Açıklama : Tourette bozukluğu, tik bozuklukları kategorisinde yer alır, obsesif kompulsif bozukluklar kategorisinde yer almaz.

11- Diskalkulisi olan çocuklarla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Analog saati öğrenmekte zorlanırlar.
B) Aritmetik sembolleri öğrenmekte güçlük yaşarlar.
C) Çarpım tablosunu öğrenmekte zorlanırlar.
D) Matematiksel akıl yürütmede zorlanırlar.
E) Harfleri öğrenmekte zorluk yaşarlar.

Cevap : E) Harfleri öğrenmekte zorluk yaşarlar.

Açıklama : Diskalkuli, sayılarla ilgili bir öğrenme bozukluğudur; harfleri öğrenme ile ilgili zorluklar, diskalkuli ile doğrudan ilişkili değildir.

12- Birincil bakım verenlerinden erken dönemde ayrılmış kurum çocuklarında tanımlanmış depresyon aşağıdakilerden hangisidir?

A) Anaklitik depresyon
B) Siklotimik bozukluk
C) Distimik bozukluk
D) Major depresif bozukluk
E) Tepkisel bağlanma bozukluğu

Cevap : A) Anaklitik depresyon

Açıklama : Anaklitik depresyon, erken dönemde bakım vereninden ayrılan çocuklarda görülen bir depresyon türüdür.

13- Küçük çocuklarda en sık görülen anksiyete bozukluğu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ayrılık anksiyetesi bozukluğu
B) Panik bozukluğu
C) Yaygın anksiyete bozukluğu
D) Agorafobi
E) Selektif mutizm

Cevap : A) Ayrılık anksiyetesi bozukluğu

Açıklama : Küçük çocuklarda en yaygın görülen anksiyete bozukluğu, ayrılık anksiyetesi bozukluğudur.

14- Aşağıdakilerden hangisi çocuk ve ergenlerde davranım bozukluğu gelişimi için risk oluşturan faktörlerinden biri değildir?

A) Ebeveynlerden birinde veya ikisinde antisosyal kişilik bozukluğu olması
B) Anne karnında sigara ve/ya alkole maruz kalmış olmak
C) İçe dönük, çekingen bir mizaca sahip olmak
D) Davranış sorunları olan arkadaş gruplarında yer almak
E) Çocukluk çağında ihmal ve/ya istismara maruz kalmak

Cevap : C) İçe dönük, çekingen bir mizaca sahip olmak

Açıklama : İçe dönük ve çekingen bir mizaç, davranım bozukluğu gelişimi için doğrudan bir risk faktörü değildir.

15- Aşağıdakilerden hangisi dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı olan bir çocuğun ailesine yönelik verilecek psikoeğitimin amaç veya içeriklerinden biri değildir?

A) Doğru ve etkili ödül-ceza yöntemlerini kullanmayı öğrenmek
B) Ebeveynlerin problem çözme ve baş etme becerilerini artırmak
C) Ebeveynlerin katı ve kaba tutumlarını artırmak
D) Ebeveynlerin tutarlı ve disiplinli yaklaşımlarını artırmak
E) Ebeveyn-çocuk ilişkisini geliştirmek

Cevap : C) Ebeveynlerin katı ve kaba tutumlarını artırmak

Açıklama : Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocukların ailelerine yönelik psikoeğitimde katı ve kaba tutumların arttırılması amaçlanmaz; daha çok olumlu, tutarlı ve disiplinli yaklaşımlar önerilir.

16- I. Dikkat ve öğrenme zorlukları II. Etiketlenme ve akran zorbalığı III. Ağrı ve yorgunluk IV. Psikotik belirtiler Yukarıdakilerden hangileri tik bozukluğu olan çocukların tiklerle ilişkili olarak yaşadıkları problemler arasındadır?

A) I ve II
B) I, II ve III
C) II, III ve IV
D) III ve IV
E) II ve III

Cevap : B) I, II ve III

Açıklama : Tik bozukluğu olan çocuklar, dikkat ve öğrenme zorlukları, etiketlenme, akran zorbalığı, ağrı ve yorgunluk gibi problemlerle karşılaşabilirler; ancak psikotik belirtiler tik bozukluklarıyla doğrudan ilişkili değildir.

17- Zihinsel yetersizlik olgularının %50’sinde ….. gelişim normaldir; ancak orta ve ağır derecede zihinsel yetersizlikte ….. gelişimde de gerilik görülür. Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yerlerin ikisine de aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

A) dilsel
B) motor
C) bilişsel
D) akademik
E) dikkatsel

Cevap : B) motor

Açıklama : Zihinsel yetersizliği olan çocukların yaklaşık %50’sinde motor gelişim normaldir; ancak orta ve ağır derecede zihinsel yetersizlik vakalarında motor gelişimde de gerilik görülebilir.

18- Çocuklarda görülen sosyal anksiyete bozukluğu ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Korku ve kaygı oluşturabilecek ortamlardan kaçınma davranışı görülebilir.
B) Korku ve kaygı yalnızca erişkinlerle sosyal iletişim sırasında ortaya çıkmalıdır.
C) Kaygı ve korkular ağlama, donakalma ya da sinme şeklinde ortaya çıkabilir.
D) Kaygı ve korkuya yanıt olarak panik atağa varan şiddette belirtiler ortaya çıkabilir.
E) Sosyal ortamlarda yaşanan kaygı ve korkuya bedensel belirtiler eşlik edebilir.

Cevap : B) Korku ve kaygı yalnızca erişkinlerle sosyal iletişim sırasında ortaya çıkmalıdır.

Açıklama : Sosyal anksiyete bozukluğu olan çocuklar, yalnızca erişkinlerle değil, yaşıtlarıyla da sosyal iletişim sırasında kaygı ve korku yaşayabilirler.

19- 4 yaşındaki Ahmet, yaşıtlarından farklı olduğu gerekçesiyle ailesi tarafından danışmana getiriliyor. Aşağıdaki belirtilerden hangisi Ahmet’in otizm spektrum bozukluğu açısından riskli olduğunu düşünerek çocuk psikiyatrisine yönlendirmek için bir sebep olamaz?

A) Sık sık kendi etrafında dönmesi veya eşyaları döndürmesi
B) Göz teması kurmaması ve seslenildiğinde ismine bakmaması
C) Birkaç kelime dışında anlamlı bir konuşmasının olmaması
D) Akranlarının oyunlarına katılmaya ilgi duymaması
E) İsteklerini parmakla işaret ederek göstermesi

Cevap : E) İsteklerini parmakla işaret ederek göstermesi

Açıklama : İsteklerini parmakla işaret ederek göstermek, normal gelişimin bir parçası olabilir ve otizm spektrum bozukluğu için tek başına bir risk faktörü olarak değerlendirilmez.

20- 6 Şubat 2023 tarihinde ülkemizde gerçekleşen yıkıcı depremi yaşamış 6 yaşında bir kız çocuğu ailesi tarafından danışmana getiriliyor. Aile daha önce gittikleri bir çocuk psikiyatrisi uzmanı tarafından çocuklarına travma sonrası stres bozukluğu tanısı konulduğunu dile getiriyor. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bu çocuk ve ailede yapılması uygun olan girişimlerden biri değildir?

A) Sağlıklı uyku önerilerinde bulunmak
B) Çocukla deprem ve sonrasında yaşadıkları hakkında konuşmak
C) Günlük yaşam rutinlerini deprem öncesi duruma getirmeye çalışmak
D) Çocukla oyun oynamak
E) Depremi yaşadıkları şehire bir daha dönmemelerini söylemek

Cevap : E) Depremi yaşadıkları şehire bir daha dönmemelerini söylemek

Açıklama : Çocuğun yaşadığı travmanın üstesinden gelebilmesi için yaşadığı yere dönmekten kaçınmak yerine, yaşadığı olaylarla yüzleşmesine yardımcı olmak daha sağlıklı bir yaklaşım olacaktır.