İletişim Sosyolojisi 2023-2024 Bütünleme Soruları (Bahar)

1- Hedefin kaynak tarafından gönderilen iletileri alma, yorumlama ve çözümleme sürecini aşağıdaki kavramlardan hangisi açıklar?

A) Kodlama
B) Kod açma
C) Mesaj
D) Geri bildirim
E) Feedback

Cevap: B) Kod açma

Açıklama: Kod açma, alıcının gönderilen iletileri alma, yorumlama ve anlam çıkarma sürecidir, iletişimde kritik bir rol oynar.

2- Aşağıdakilerden hangisi okur temsilcisinin görevleri arasında sayılamaz?

A) Gazete haberlerinde kalite kontrol görevini yerine getirmek
B) Gazete reklam ve tirajlarını artırmak
C) Editoryal yönetimi etik sınırlar içinde tutmak
D) Haberlerin basın ahlak kurallarına uygun olmasını denetlemek
E) Okurların ciddiye alındıklarını göstermek ve okuru gazeteye bağlamak

Cevap: B) Gazete reklam ve tirajlarını artırmak

Açıklama: Okur temsilcisinin görevi, gazete içeriğinin kalitesini ve etik standartlarını sağlamak olup, reklam ve tiraj artışı direkt sorumlulukları arasında yer almaz.

3- Aşağıdakilerden hangisi 20. yüzyıl başlarında basına yönelik eleştirilerin yükselmesinin nedenlerinden biri olamaz?

A) Aşırı ticarileşmeleri
B) Gözcülük veya bekçilik yapmaları
C) İktidarların güdümüne girmeleri
D) Dördüncü kuvvet olma özelliklerini kaybetmeleri
E) Eleştirel niteliklerini yitirmeleri

Cevap: B) Gözcülük veya bekçilik yapmaları

Açıklama: Basın, gözcülük veya bekçilik yapma özelliği nedeniyle eleştirilmemiştir; bu rol genellikle medyanın olumlu işlevlerinden biri olarak kabul edilir.

4- Medyanın, okurun güvenini kazanmak amacıyla ortaya koyduğu, mesleğin onurunun korunması çabalarından doğan mesleki ve etik ilkelere genel olarak verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?

A) Basın ahlakı
B) Medya etiği
C) Öz denetim
D) Ahlak esasları
E) Etik kodlar

Cevap: E) Etik kodlar

5- Aşağıdakilerden hangisi Frankfurt Okulu’nu ortaya çıkaran ve olgunlaşmasını sağlayan tarihsel olaylardan biri değildir?

A) Bolşevik İhtilali’nin beklendiği gibi Avrupa’ya yayılmaması
B) Adolf Hitler liderliğinde faşizmin yükselmesi
C) Birinci Dünya Savaşı’nın Almanya’da oluşturduğu hayal kırıklığı ve bunalımlar
D) İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Batı’daki kapitalist rejimlerin istikrara kavuşması ve ideolojik dönüşümlerin kapitalizm öncülüğünde olması
E) ABD ve SSCB arasında başlayan Soğuk Savaş

Cevap: E) ABD ve SSCB arasında başlayan Soğuk Savaş

Açıklama: Soğuk Savaş, Frankfurt Okulu’nun kuruluşundan sonra ortaya çıkan bir dönemdir ve bu okulun temelini oluşturan olaylar arasında yer almaz.

6- İletişimin sosyal hayattaki rolünü araştıran ilk modern araştırma ve çalışmalar aşağıdaki hangi okulun çatısı altında yapılmıştır?

A) Frankfurt Okulu
B) Roma Okulu
C) Cambridge Okulu
D) Ankara Okulu
E) Şikago Okulu

Cevap: E) Şikago Okulu

Açıklama: Şikago Okulu, sosyal bilimlerde modern iletişim çalışmalarının öncüsü olarak kabul edilir ve iletişimin sosyal hayattaki rolünü inceleyen ilk önemli araştırmaları yürütmüştür.

7- İnternete bağlanan herkesin sosyal ağlardaki adresleri ve trafikleri IP (Internet Protokol) numaraları üzerinden izlenebilmektedir. Buna göre IP numaralarını veren Federal Ağ Konseyi aşağıdaki ülkelerin hangisinde bulunmaktadır?

A) ABD
B) Fransa
C) İsviçre
D) Almanya
E) İngiltere

Cevap: A) ABD

Açıklama: IP numaralarını yöneten ve dağıtan başlıca kuruluşlar ABD merkezlidir, örneğin Internet Assigned Numbers Authority (IANA) ve diğer bölgesel internet kayıt ofisleri.

8- İletişim ağları soyut ağlardır. İletişimi etkinleştirmek, aynı zamanda eşitliği ve demokrasiyi sağlamaktır. İletişim sadece bir noktadan diğerine olan uzaklığı azaltmakla kalmaz, toplumsal sınıflar arasındaki uzaklıkları da azaltır.
Yukarıda yer verilen görüşler aşağıdaki düşünürlerden hangisine aittir?

A) Saint Simon
B) Max Weber
C) Martin Luther King
D) Noelle-Neumann
E) Arnold Toynbee

Cevap: A) Saint Simon

Açıklama: Saint Simon, erken dönem sosyologlarından biri olarak iletişim ağlarının toplumsal etkileri üzerine düşünceler geliştirmiş ve iletişimin eşitlik ve demokrasiyi desteklediğine vurgu yapmıştır.

9- Aşağıdakilerden hangisi ABD ile kıyaslandığında, Avrupa’da güçlü bir kitle iletişim araştırmaları geleneği doğmasını yavaşlatan unsurlardan biri olarak sayılamaz?

A) Avrupalı sosyal bilimcilerin modernizme mesafeli durması
B) Avrupalı sosyal bilimcilerin kitle iletişimine karşı eleştirel yaklaşımları
C) Avrupa’da radyonun uzun süre devlet tekelinde kalması
D) Uydu teknolojileri konusunda SSCB’nin tecrübelerini Avrupa ülkeleri ile paylaşmaması
E) ABD’ye göre Avrupa’da elektronik medyanın teknik ve ekonomik olarak az gelişmiş olması

Cevap: D) Uydu teknolojileri konusunda SSCB’nin tecrübelerini Avrupa ülkeleri ile paylaşmaması

Açıklama: Bu ifade, Avrupa’da kitle iletişim araştırmalarının gelişimini yavaşlatan bir unsur olarak doğru bir bağlamda kullanılmamıştır. Uydu teknolojileri ve SSCB’nin paylaşım politikaları, kitle iletişim araştırmaları üzerinde doğrudan bir etki oluşturmuş değildir.

10- Aşağıdakilerden hangisi sanal cemaati eleştirenlerin ileri sürdükleri gerekçelerden biri olamaz?

A) Dezavantajlılar için yeni bir iletişim alanıdır.
B) Samimiyetten uzaktır.
C) İnsanların zamanını çalar.
D) Yabancılaşmayı artırır.
E) Gerçek insan ilişkilerini zayıflatır.

Cevap: A) Dezavantajlılar için yeni bir iletişim alanıdır

Açıklama: Dezavantajlı gruplar için yeni iletişim alanları oluşturulması, genellikle sanal cemaatlerin olumlu bir özelliği olarak değerlendirilir, eleştirilmez.

11- Eleştirel kitle iletişim kuramcılarının görüşlerini dayandırdıkları, aynı zamanda sosyolojinin kurucuları arasında yer alan kişi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Saint Simon
B) Karl Marx
C) Auguste Comte
D) Emile Durkheim
E) Max Weber

Cevap: B) Karl Marx

Açıklama: Karl Marx, eleştirel kitle iletişim kuramcılarının çalışmalarında sıklıkla başvurdukları teorik bir temel sağlamıştır, özellikle medya ve ideoloji üzerine düşünceleriyle.

12- Toplumun bir konu hakkındaki genel kanaati, bir sorun ile ilgili genel yaklaşımı şeklinde tanımlanan, kitlesel algı anlamına gelen kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Plebisit (halk oylaması)
B) Demokratik kanaat
C) Halk idaresi
D) Kamuoyu
E) Oydaşma

Cevap: D) Kamuoyu

Açıklama: Kamuoyu, toplumun genelinde bir konu hakkında oluşan yaygın kanaat veya görüşü ifade eder ve medya araştırmalarında sıklıkla incelenir.

13- 1835’te kurulan ilk haber ajansı aşağıdakilerden hangisidir?

A) United Press
B) Reuter’s
C) Wolf Ajansı
D) Associated Press
E) Havas Ajansı (AFP)

Cevap: E) Havas Ajansı (AFP)

Açıklama: Havas Ajansı (Agence France-Presse, AFP), 1835 yılında kurulmuş ve dünyanın ilk haber ajanslarından biri olarak kabul edilir.

14- 1941’de yayımlanan “Yönetimsel ve Eleştirel İletişim Araştırması Üzerine Düşünceler” makalesi ile iletişim alanında liberal ve eleştirel ayrımın temellerini atan isim aşağıdakilerden hangisidir?

A) Theodor Adorno
B) Carl Hovland
C) Charles Cooley
D) Paul Felix Lazarsfeld
E) Max Horkheimer

Cevap: D) Paul Felix Lazarsfeld

Açıklama: Paul Felix Lazarsfeld, iletişim araştırmalarında metodolojik ve teorik temelleri güçlendirerek, liberal ve eleştirel yaklaşımlar arasındaki ayrımı belirginleştirmiştir.

15- Aşağıdaki önermelerden hangisi Frankfurt Okulu düşünürlerinin temel görüşleri arasında yer almaz?

A) Kültür endüstrileri istihdama katkı sağlayan önemli bir ekonomik aktördür.
B) İdeoloji, eşit olmayan güç ve iktidar mücadelesini gizlemek için gerçekleri çarpıtır.
C) Medya, ideolojinin rıza üretme aracıdır.
D) Kapitalist toplumlarda gerçekler burjuvazi tarafından üretilir.
E) Kitle toplumu, kültür endüstrileri tarafından kolayca aptallaştırılabilir.

Cevap: A) Kültür endüstrileri istihdama katkı sağlayan önemli bir ekonomik aktördür

Açıklama: Frankfurt Okulu düşünürleri genellikle kültür endüstrilerinin toplumsal ve kültürel etkilerine odaklanmışlar ve bu endüstrilerin ekonomik katkılarından ziyade, toplumu nasıl şekillendirdiklerine dair eleştiriler getirmişlerdir.

16- Aşağıdakilerden hangisi yazılı iletişimin sözlü iletişimden üstün yönleri arasında sayılamaz?

A) Kaynaktan çıkan ileti hedefe aynen aktarılabilir.
B) İletinin üçüncü kişilere aktarımında değişiklik riskini azaltır.
C) Kaynak, beden dilini kullanamaz.
D) İletinin kalıcı olarak kaydedilmesini sağlar.
E) İletinin gönderilmeden önce kontrol ve denetlemesine imkân verir.

Cevap: C) Kaynak, beden dilini kullanamaz

Açıklama: Beden dilinin kullanılamaması, yazılı iletişimin sınırlılıklarından biridir ve bu, bazen mesajın duygusal boyutunun tam olarak aktarılamamasına yol açabilir.

17- “Dijital uçurum” kavramını en iyi tanımlayan cümle aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sosyal medyada iletişim içindeki bireylerin bazılarının profillerinin çok profesyonel iken bazılarının çok basit kalmasıdır.
B) Çevrim içi (online) alışveriş siteleri arasındaki çok yüksek fiyat ve kalite farklarıdır.
C) Bireylerin bilgi ve internet teknolojilerine ulaşma imkânları açısından ülke içi veya merkez ile çevre ülkeler arasındaki büyük farklılıktır.
D) Bir bireyin bilgisayar ya da akıllı telefon kullanımında son modeller yerine ilk veya ilkel modellerde ısrar etmesidir.
E) Çevrim içi (online) oyun oynayan iki kişi arasındaki tecrübe farkının çok büyük olmasıdır.

Cevap: C) Bireylerin bilgi ve internet teknolojilerine ulaşma imkânları açısından ülke içi veya merkez ile çevre ülkeler arasındaki büyük farklılıktır

Açıklama: Dijital uçurum, toplumun farklı kesimleri arasında bilgi ve teknolojiye erişimde yaşanan büyük farklılıkları ifade eder ve bu uçurum, sosyo-ekonomik eşitsizlikleri daha da derinleştirebilir.

18- “Politik İktisadın İlkeleri” eseriyle basın üzerindeki vergilerin gazete ve posta hizmetlerini büyük bir yük altına soktuğunu, haberin serbest dolaşımının ve özgür basının önünde bir engel olduğunu savunan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?

A) Jean Jacques Rousseau
B) Karl Marx
C) John Stuart Mill
D) Saint Simon
E) Michel Chevalier

Cevap: C) John Stuart Mill

Açıklama: John Stuart Mill, “Politik İktisadın İlkeleri” adlı eserinde basın üzerindeki vergilerin özgür haber akışı ve basın üzerinde olumsuz etkiler yarattığını savunmuştur.

19- Bilişim teknolojilerinin gelişmesiyle ortaya çıkan, merkezsiz, hiyerarşisiz ve yatay ilişkilerin hâkim olduğu toplumsal örgütlenme biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Enformatik toplum
B) Organik toplum
C) Bilinçli toplum
D) Ağ toplumu
E) Dijital toplum

Cevap: D) Ağ toplumu

Açıklama: Ağ toplumu, bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygınlaşmasıyla ortaya çıkan, merkezsiz ve yatay ilişkilerin öne çıktığı bir toplumsal yapıyı ifade eder.

20- İnternetin toplumsal ilişkiler üzerindeki etkilerini tartışan sosyologlar, olumlu olduğu kadar olumsuz etkileri de olduğunu dile getirmektedir. Aşağıdakilerden hangisi internetin olumsuz etkilerinden biri değildir?

A) Bireyleri daha fazla yalnızlığa sürüklemesi
B) Sanal mutluluklar ve hayal kırıklıkları oluşturması
C) Psikologların internetin insan sağlığı üzerindeki etkisine ilişkin kaygıları olması
D) Patolojik bağımlılık yaratma riski bulunması
E) İnsanların bencilleşmelerine neden olması

Cevap: C) Psikologların internetin insan sağlığı üzerindeki etkisine ilişkin kaygıları olması

Açıklama: İnternetin insan sağlığı üzerindeki etkisine ilişkin psikologların kaygıları, internetin olumsuz bir etkisi olarak değerlendirilemez; bu, daha çok sağlık profesyonellerinin gözlem ve değerlendirmeleridir.