Havacılık Hukuku 2023 Üç Ders Sınav Soruları

Giriş

Havacılık hukuku, ulusal ve uluslararası hava taşımacılığı, hava sahası kullanımı, havacılık işletmeleri ve ilgili diğer faaliyetlerin hukuki düzenlemelerini kapsayan bir hukuk dalıdır. Bu hukuk dalı, sivil havacılık operasyonlarının güvenli, adil ve etkin bir şekilde yürütülmesini sağlamak için gerekli kuralları belirler. Havacılık hukuku, normlar hiyerarşisi çerçevesinde düzenlenir ve uluslararası sözleşmeler, ulusal yasalar ve düzenlemelerle desteklenir. Bu makalede, havacılık hukuku ile ilgili temel konular ele alınacak ve anahtar kelimeler olarak “sivil havacılık hukuku”, “uluslararası sivil havacılık hukuku”, “havacılık hukuku ders notları” ve “havacılık hukuku sınav soruları” gibi önemli başlıklara odaklanılacaktır.

Normlar Hiyerarşisi ve Havacılık Hukuku

Normlar hiyerarşisi, hukuk kurallarının birbirine üstünlük sırasını belirler. En üst düzeyde Anayasa yer alır ve tüm diğer hukuk kuralları Anayasa’ya uygun olmalıdır. Havacılık hukuku da bu hiyerarşiye uygun şekilde düzenlenmiştir. Uluslararası sözleşmeler, özellikle “Varşova Konvansiyonu” ve “Montreal Konvansiyonu”, uluslararası hava taşımacılığına dair temel düzenlemeleri içerir. Bu sözleşmeler, ulusal hukukun üzerinde bir normatif güç taşır ve uluslararası havacılık faaliyetlerinin düzenlenmesinde temel rol oynar.

Hava Yük Senedi ve Taşımacılık

Havacılık hukukunun bir diğer önemli alanı, hava yük senedi ve taşıma sözleşmeleri ile ilgilidir. Hava yük senedi, taşınan malın cinsini, miktarını ve diğer önemli bilgileri içerir. Ancak, ticari sır niteliğindeki bilgiler bu senetlerde yer almaz. Bu durum, özellikle üretim maliyetlerinin hava yük senedine dahil edilmemesi gerektiğini açıkça ortaya koyar.

DHMİ ve Havaalanı Yönetimi

Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ), Türkiye’de havaalanı yönetiminden sorumlu temel kuruluştur. DHMİ’nin temel faaliyetleri arasında hava seyrüsefer hizmetleri sunmak ve havalimanı/havaalanı işletmeciliği yapmak yer alır. Bu faaliyetler, sivil havacılık operasyonlarının güvenli ve etkin bir şekilde yürütülmesi için büyük önem taşır.

Uluslararası Hava Taşımacılığı ve Varşova Konvansiyonu

Varşova Konvansiyonu, uluslararası hava taşımacılığını düzenleyen temel bir belgedir. Bu konvansiyon, uluslararası nitelik taşıyan hava taşımalarının düzenlenmesinde esas alınır. Taşımanın uluslararası olması, konvansiyonun uygulanabilirliği için temel bir koşuldur. Bu, konvansiyona taraf ülkeler arasında yapılan taşımaların uluslararası nitelikte olduğunu belirtir.

Hava Sahası ve Egemenlik

Hava sahası, bir ülkenin kara suları ve kara sınırları üzerindeki hava bölgesini ifade eder. Bu alan, ülkenin egemenliği altında bulunur ve ulusal ve uluslararası hukuk kurallarına tabidir. Hava sahasının yönetimi, sivil havacılığın güvenliğini sağlamak için önemlidir.

Sonuç

Havacılık hukuku, ulusal ve uluslararası düzenlemeleri kapsayan geniş ve karmaşık bir hukuk dalıdır. Bu alandaki düzenlemeler, normlar hiyerarşisine uygun olarak belirlenir ve sivil havacılık faaliyetlerinin güvenli, etkin ve adil bir şekilde yürütülmesini sağlar. Hava yük senetleri, DHMİ’nin faaliyetleri, Varşova ve Montreal Konvansiyonları gibi unsurlar, havacılık hukukunun temel yapı taşlarını oluşturur. Bu düzenlemeler, uluslararası havacılık sektöründe işbirliğini güçlendirir ve küresel hava trafiğinin güvenliğini artırır. Havacılık hukukunun doğru uygulanması, hem bireysel hem de ticari düzeyde havacılık operasyonlarının başarısında kritik bir rol oynar.

Havacılık Hukuku 2023 Üç Ders Sınav Soruları

1- Normlar hiyerarşisine göre yazılı hukuk kaynakları düşünüldüğünde aşağıdakilerden hangisi hiyerarşinin en üstünde yer alan diğer yazılı hukuk kaynaklarına göre hiyerarşik üstüne sahip hukuk kuralıdır?

A) Uluslararası sözleşmeler
B) Anayasa
C) Cumhurbaşkanlığı kararnameleri
D) Yönetmelikler
E) Kanun

Cevap: B) Anayasa

Açıklama: Anayasa, yazılı hukuk kaynakları içerisinde en üst düzeyde yer alır ve diğer tüm yasal düzenlemeler Anayasa’ya uygun olmak zorundadır.

2- Bagaj kuponu kaç nüsha olarak düzenlenir?

A) 4
B) 1
C) 2
D) 5
E) 3

Cevap: C) 2

Açıklama: Bagaj kuponları genellikle iki nüsha olarak düzenlenir; bir nüsha yolcuya, diğer nüsha ise havayolu şirketine aittir.

3- Aşağıdakilerden hangisi TSHK uyarınca hava yük senedi içerisinde yer almaz?

A) Taşıma ücreti ve ödeme şartları, ücretsiz taşımalarda buna dair kayıt
B) Hava yük senedinin numarası ile, düzenlendiği yer
C) Taşınan ürünün üretim maliyeti
D) Yüklenenin adı, soyadı veya varsa ticaret ünvanı ve adresi
E) Yükün türü, sayısı, miktar ve ağırlığı

Cevap: C) Taşınan ürünün üretim maliyeti

Açıklama: Hava yük senedinde taşınan ürünün üretim maliyeti gibi bir bilgi yer almaz; bu bilgiler ticari sır olarak kabul edilebilir ve genellikle taşıma dokümanlarında bulunmaz.

4- I. Hava seyrüsefer hizmetlerini sunmak
II. Hava aracının seyrüsefer güvenliğini sağlamak
III. Havalimanı/havaalanı işletmeciliği yapmak
IV. Havalimanı/havaalanı etrafında uçuş emniyetini tehlikeye atacak bina, yapı vb. tesisleri kaldırmak
Yukarıda yer alan ifadelerden hangileri DHMİ’nin temel faaliyetlerini ifade etmektedir?

A) I ve II
B) III ve IV
C) I, II ve IV
D) Yalnız III
E) I ve III

Cevap: E) I ve III

Açıklama: DHMİ’nin temel faaliyetleri arasında hava seyrüsefer hizmetleri sunmak ve havalimanı/havaalanı işletmeciliği yapmak bulunmaktadır.

5- Sivil hava araçlarının uçuş operasyonunun ulusal ve uluslararası sivil havacılık kurallarına uygun olarak planlanması, uygulanmasının takip edilmesi, yönetimi ve kontrolünü sağlamakla sorumlu lisanslı personeldir. Verilen tanım, aşağıdakilerden hangisine aittir?

A) Kabin memuru
B) Pilot
C) Hava trafik kontrolörü
D) Dispeçer – uçuş harekat uzmanı
E) Hava aracı teknikeri

Cevap: D) Dispeçer – uçuş harekat uzmanı

Açıklama: Dispeçer veya uçuş harekat uzmanı, uçuş operasyonlarının planlanmasından ve uygulanmasından sorumlu lisanslı personeldir ve uçuşların güvenliğini sağlamak için gerekli tüm düzenlemeleri yapar.

6- -Taşınmanın gerçekleştirilmesinde; harekat ülkesi ile varış ülkesinin konvansiyonu imzalayan,
dolayısıyla komisyona taraf olan ülkeler olması,
-Taşımanın gerçekleştirilmesinde; hareket ve barış ülkelerinin konvansiyona taraf ülkeler olması
koşuluyla, bu iki ülke arasındaki uçuşta komisyona taraf olan veya olmayan üçüncü bir ülkeye ara iniş gerçekleştirebilmesi durumunda bu taşımaların uluslararası nitelik taşıyacağı belirtilmiştir.
Verilen bilgiler, bir taşımanın Varşova konvansiyonu kapsamında değerlendirilmesi için hangi koşul kapsamında değerlendirilebilir?

A) Bir taşıma sözleşmesinin mevcudiyeti
B) Taşımanın hava aracı ile yapılması
C) Ücret
D) Taşımanın uluslararası olması
E) Yolcu, bagaj ya da eşya taşımasını söz konusu olması

Cevap: D) Taşımanın uluslararası olması

Açıklama: Varşova Konvansiyonu, uluslararası nitelik taşıyan hava taşımalarını kapsar; bu nedenle taşımanın uluslararası olması, konvansiyonun uygulanabilirliği için temel bir koşuldur.

7- Hava sahası kavramının kapsamı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bir ülkenin yalnızca başka ülkeler ile kesişen sınır bölgeleri hariç kalan hava bölgesidir
B) Bir ülkenin egemenliği altında bulunan tüm kara suları (kıta sahanlığı ve iç su dahil) ve kara sınırları (Toprakları) üzerindeki hava bölgesidir.
C) Bir ülkenin yalnızca karasuları hariç kalan hava bölgesidir.
D) Bir ülkenin yalnızca başka ülkeler ile kesişen sınır bölgeleri üzerinde kalan hava bölgesidir.
E) Bir ülkenin yalnızca kendi karasuları ve kara sınırları (Toprakları) üzerindeki hava bölgesidir.

Cevap: B) Bir ülkenin egemenliği altında bulunan tüm kara suları (kıta sahanlığı ve iç su dahil) ve kara sınırları (Toprakları) üzerindeki hava bölgesidir.

Açıklama: Hava sahası, bir ülkenin egemenliği altındaki kara ve deniz alanlarını da kapsayacak şekilde tanımlanır, bu da ülkenin egemen hava sahasını içeren tüm alanları kapsar.

8- I. DHMİ’ye göre, havalimanı ve havaalanı arasındaki en temel farklılık hava trafiğine uygun olup olmamasıdır.
II. Uluslararası kuruluşlar tarafından ele alınan ‘’hava meydanı’’ kavramı Türkiye’deki kurumlar veya hukuki yapılar tarafından tanımlanmamıştır.
III. Havaalanı, havalimanı veya hava meydanında uçakların iniş kalkış yapmasını sağlayacak en az iki pist bulunması zorunludur.
Yukarıda havaalanları, havalimanları ve hava meydanları ile ilgili verilen bilgilerden hangisi veya hangileri doğrudur?

A) Yalnız I
B) Yalnız III
C) I ve II
D) I ve III
E) II ve III

Cevap: C) I ve II

9- Aşağıdakilerden hangisi yer hizmetleri kuruluşlarının kargo veya posta ile ilgili verecek hizmetlerden biri değildir?

A) Hava aracının uçucu ekip planlamasını sağlamak
B) Özel nitelikli ürünlerin kargoları
C) Çalınmaya veya hasara karşı uygun önlemler almak? Uygun depo ve hizmet kolaylıkları sağlamak ve düzenlemek
D) Özelliği olan sevkiyatlar
E) Genel kargo hizmetleri

Cevap: A) Hava aracının uçucu ekip planlamasını sağlamak

Açıklama: Hava aracının uçucu ekip planlaması, yer hizmetleri kuruluşlarının sorumluluğunda değil, havayolu şirketlerinin iç operasyonlarına ait bir görevdir.

10- Aşağıdakilerden hangisi Sivil havacılık faaliyeti olarak nitelendirilemez?

A) Hava kargo taşıma faaliyetleri
B) Hava aracının satışı
C) Hava aracı imalatı
D) Havaalanı İnşaatı
E) Havaalanı yer hizmetleri

Cevap: C) Hava aracı imalatı

11- Havacılık hukuku, özel hukukun hangi alt alanları ile ilişkilendirilebilir?

A) Devletler özel hukuku-vergi hukuku
B) Ticaret hukuku-kamu hukuku
C) Anayasa hukuku-ticaret hukuku
D) Ticaret hukuku-devletler özel hukuku
E) Medeni hukuk-ceza hukuku

Cevap: A) Devletler özel hukuku-vergi hukuku

12- Hava araçlarının yüzeydeki hareketleri, iniş ya da kalkışları için (her türlü bina, tesis ve donanım dahil) ya tümünün ya da bir kısmının kullanılmasına yönelik su ya da kara üzerinde tanımlanmış sayfalardır. ICAO tarafından yapılan bu tanımlama aşağıdakilerden hangisine aittir?

A) Hava meydanı
B) Uluslararası hava sahası
C) Hava aracı
D) Hava sahası
E) Havayolu işletmesi

Cevap: A) Hava meydanı

Açıklama: ICAO tanımına göre, hava meydanı; hava araçlarının yüzeydeki hareketleri, iniş ve kalkışları için gerekli tüm altyapıyı içeren kara veya su üzerinde tanımlanmış alanları ifade eder.

13- Ticari hava taşıma işletmeleri Yönetmeliği (SHY-6A) uyarınca hava taşıma işletmeleri madde 3/(1)’da; ‘’Koltuk kapasitesi …… olan uçaklarla yolcu taşımacılığı ile sadece yük taşımacılığı yapan ticari hava taşıma işletmeleri’’ şeklinde tanımlanmıştır.
Yukarıda verilen tanım da boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

A) 5 ve üzeri
B) 15 ve üzeri
C) 20 ve üzeri
D) 25 ve üzeri
E) 30 ve üzeri

Cevap: C) 20 ve üzeri

14- Kamu idaresinin gerçekleşebilmesi için kamu gücünün yapılanması, örgütlenmesi, işleyişini ve kişiler ile idare arasındaki ilişkileri düzenleyen kuralları incelen hukuk dalıdır. Belirtilen tanımlama aşağıdaki hangi hukuk türünü aittir?

A) Vergi hukuku
B) Ceza hukuku
C) Devletler genel hukuku
D) İdare hukuku
E) Anayasa hukuku

Cevap: D) İdare hukuku

Açıklama: İdare hukuku, kamu idaresinin yapısını, işleyişini ve kamu gücünün kullanımını düzenler; bu tanım idare hukukunun temel alanlarını ifade eder.

15. Ticari pilot lisansı (CPL) alınabilmesi için verilen bilgi de, adayın verilen kriterlerde, sırasıyla ne kadar süre faaliyet göstermiş olması gerekir?

A) 150-200
B) 150-180
C) 100-150
D) 100-100
E) 180-200

Cevap: A) 150-200

16- Açık Semalar anlaşmasında olduğu gibi, bu teşkilatın da üyesi olan ülkelerin hava sahalarını birleştirerek Avrupa hava sahası oluşturmak amacıyla standartlar oluşturmaktadır.
Yukarıdaki bilgi, hangi kurum-yapının temel kuruluş amacı olarak değerlendirilebilir?

A) ICAO
B) IATA
C) EASA
D) EUROCONTROL
E) ACI

Cevap: D) EUROCONTROL

Açıklama: EUROCONTROL, Avrupa hava sahasının yönetimi ve denetimi ile ilgili standartların belirlenmesinde önemli bir rol oynar ve üye ülkelerin hava sahalarının entegrasyonunu teşvik eder.

17- 1919 yılındaki Paris Konvansiyonu’nu imzalayan bütün ülkeler tarafından, imza atan diğer ülkelere de tanımlanmış transit geçiş hakkı olarak tanımlanabilir.
Yukarıda belirtilen hava trafik hakkı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Beşinci hava trafik hakkı
B) Dördüncü hava trafik hakkı
C) İkinci hava trafik hakkı
D) Birinci hava trafik hakkı
E) Üçüncü hava trafik hakkı

Cevap: D) Birinci hava trafik hakkı

Açıklama: Birinci hava trafik hakkı, hava araçlarının bir ülkenin hava sahasından geçiş yapma hakkını ifade eder ve Paris Konvansiyonu ile tüm imza ülkeler arasında tanımlanmıştır.

18- Aşağıdakilerden hangisi TSHK’nın içeriğinde yer almaz?

A) Hava Seyrüseferine ilişkin genel hükümler
B) Taşıma ve teslim engelleri
C) Hava araçları ve sicillerin tutulması
D) Havayolu ile taşımalar
E) Sözleşmelerinden doğan sorumluluk

Cevap: B) Taşıma ve teslim engelleri

Açıklama: TSHK (Türk Sivil Havacılık Kanunu) içeriğinde taşıma ve teslim engelleri gibi spesifik bir başlık bulunmaz; bu daha çok ticaret veya taşıma hukukunun konularındandır.

19- Aşağıdakilerden hangisi kamu hukuku alt dallarından biri değildir?

A) Ceza hukuku
B) İdare hukuku
C) Vergi hukuku
D) Medeni hukuku
E) Anayasa hukuku

Cevap: D) Medeni hukuk

Açıklama: Medeni hukuk, özel hukukun bir dalıdır ve kamu hukukunun alt dalları arasında yer almaz.

20- Uluslararası hava yoluyla yapılan eşya-kargo taşımalarında uygulama alanı bulan, Türkiye’nin taraf olduğu en güncel yasal düzenleme aşağıdakilerden hangisidir?

A) Varşova konvansiyonu
B) Guatemala city protokolü
C) Montreal konvansiyonu
D) La Haye protokolü
E) Şikago konvansiyonu

Cevap: C) Montreal konvansiyonu

Açıklama: Montreal Konvansiyonu, uluslararası hava taşımacılığındaki en güncel ve kapsamlı düzenlemeleri içerir ve Türkiye’nin de taraf olduğu bir anlaşmadır.

21. Türk sivil hava araçlarının tescili için……….. Bir sicil kaydı tutar.
Yukarıda verilen bilgi de boşluğa gelmesi gereken kurum aşağıdakilerden hangisidir?

A) devlet hava meydanları işletmesi
B) T.C. Ticaret bakanlığı
C) T.C. Cumhurbaşkanlığı
D) T.C. Ulaştırma ve alt yapı bakanlığı
E) Sivil havacılık genel müdürlüğü

Cevap: D) T.C. Ulaştırma ve alt yapı bakanlığı

22. Aşağıda verilen yazılı hukuk kaynakları sıralamalarından hangisi normlar hiyerarşisi açısından, üstünden-zayıfa doğru şekilde sıralanmıştır?

A) Anayasa-kararname-kanun
B) Kararname-yönetmelik-kanun
C) Anayasa-kanun-kararname
D) Kararname-kanun-yönetmelik
E) Genelgede-yönetmelik-kararname

Cevap: C) Anayasa-kanun-kararname

Açıklama: Normlar hiyerarşisi, hukuk kurallarının birbirine üstünlük sırasını belirler. Türkiye’de normlar hiyerarşisine göre en üstte Anayasa yer alır. Anayasa, tüm diğer hukuk kurallarının üzerinde olup, Anayasa’ya aykırı olamazlar. Anayasa’nın hemen altında kanunlar gelir. Kanunlar, Anayasa’ya uygun olarak çıkartılan yasalardır. Kanunların altında ise Cumhurbaşkanlığı kararnameleri yer alır. Bu sıralamaya göre “Anayasa-kanun-kararname” doğru sıralamadır.

23. I-Yer Göstericilik
II-Park etme
III-ramp ile pilot arasında haberleşme
IV-İstifleme
Yukarıda verilen hangisi/hangileri Ramp hizmeti ile ilişkilidir?

A) I-IV
B) I-II
C) Yalnız II
D) Yalnız I
E) I-II-III

Cevap: E) I-II-III

Açıklama: Ramp hizmetleri, uçakların park pozisyonuna alınması, yerleştirilmesi ve bu süreçteki çeşitli destek hizmetlerini içerir. Ramp hizmetleri ile ilişkili görevler arasında yer göstericilik (I), uçakların park etmesi (II), ve ramp ile pilot arasında haberleşme (III) yer alır. Bu hizmetler, uçakların güvenli bir şekilde park pozisyonuna alınmasını ve operasyonların güvenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak için gereklidir. İstifleme (IV) ise bu hizmetler arasında yer almaz.