Sosyolojiye Giriş-2 2023-2024 Bütünleme Soruları

1- Max Weber, Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu adlı çalışmasında yaptığı analizde, toplumsal değişim sürecinde aşağıdakilerden hangisinin önemine dikkat çekmiştir?

A) Toplumsal çatışma
B) İcatlar
C) Ekonomik altyapı
D) Kültürel yayılma
E) Fikirler/İnançlar

Cevap : E) Fikirler/İnançlar

Açıklama : Weber, toplumsal değişim süreçlerinde fikirlerin ve inanç sistemlerinin, özellikle de Protestan ahlakının kapitalizmin gelişimindeki rolüne işaret eder.

2- Aşağıdakilerden hangisi modern öncesi toplumsal hareketlerin özelliklerinden biri değildir?

A) Kültürel hareketlerdir.
B) Belli mağduriyetlerin giderilerek toplumsal düzeni ıslah etme niyetiyle ortaya çıkarlar.
C) Hareketlerin gelişimi duygusal taşkınlıklara bağlıdır.
D) Yerel bir karakter taşır.
E) Tek adam kültü egemendir.

Cevap : A) Kültürel hareketlerdir.

3- Çalışmasını, itme­çekme kuramlarının mesafe faktörünü ihmal ettikleri düşüncesinden hareketle oluşturan Samuel A. Stouffer’in göç kuramı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yeni göç kuramı
B) Keşif göçü
C) Toplumsal hareketlilik
D) İnsan-sermaye modeli
E) Kesişen fırsatlar teorisi

Cevap : E) Kesişen fırsatlar teorisi

Açıklama : Stouffer, itme-çekme kuramlarını eleştirerek, göçün sadece mevcut mesafeler değil, aynı zamanda mevcut fırsatlar arasında ‘kesişen’ bir süreç olduğunu öne sürmüştür.

4- Aşağıdakilerden hangisi sanayi öncesi şehirlerin bir özelliği değildir?

A) Herkesçe kabul edilen bir fiyat ve ölçü sistemine ulaşılamamış olması
B) Ekonomik gücün birkaç zengin aile veya loncanın elinde olması
C) Eğitimin elit bir kitleye yönelik olması
D) İş bölümü ve uzmanlaşmanın yaygın olması
E) Dinin toplumsal normlarda yaygın bir etkisinin olması

Cevap : D) İş bölümü ve uzmanlaşmanın yaygın olması

Açıklama : Sanayi öncesi şehirlerde iş bölümü ve uzmanlaşma sınırlıdır; bu özellikler daha çok sanayileşmiş şehirlerde görülür.

5- Nüfus bilimini tanımlamaya yönelik olarak aşağıda sunulan ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Nüfus bilimi, insan nüfusunu inceler.
B) Nüfus bilimi, demokratik politik sistemleri inceler.
C) Nüfus bilimi, insan kültürünü araştırır.
D) Nüfus bilimi, doğal çevreyi araştırır.
E) Nüfus bilimi, insan nefsini inceler.

Cevap : A) Nüfus bilimi, insan nüfusunu inceler.

Açıklama : Nüfus bilimi (demografi), insan nüfusunun yapısını, dinamiklerini ve değişimlerini inceler.

6- Aşağıdakilerden hangisi, demografların üzerinde yoğunlaştığı temel değişkenlerden biri değildir?

A) Evlilik
B) Okuryazarlık oranı
C) Ölüm
D) Göç
E) Doğum

Cevap : B) Okuryazarlık oranı

Açıklama : Demografik çalışmalarda temel değişkenler doğum, ölüm, evlilik ve göçtür. Okuryazarlık oranı bu temel değişkenler arasında yer almaz.

7- Toplumsal sapmaya dair aşağıda sunulan ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Sapkınlık bütün kültürler ve toplumsal düzenler tarafından geçerli olan uygunsuz davranıştır.
B) Sapkın bir davranış her zaman suç olarak kabul gören bir davranıştır.
C) Sapkınlık bir grup ya da toplumun davranış standartlarını ya da beklentilerini ihlal eden bir davranıştır.
D) Sapkınlığın mekânı, zamanı olmaz; her zaman ve her toplum için sapkınlıktır.
E) Sapkın bir davranış her toplumda sapkınlık olarak kabul edilen bir davranıştır.

Cevap : C) Sapkınlık bir grup ya da toplumun davranış standartlarını ya da beklentilerini ihlal eden bir davranıştır.

Açıklama : Sapkınlık, belirli bir toplumun norm ve değerlerine aykırı davranışlar olarak tanımlanır ve bu tanım kültürel bağlama göre değişiklik gösterir.

8- Türkiye’de aile yapısını konu edinen araştırmalara göre sanayileşme ve göç olgusuyla birlikte şehirlerde ortaya çıkan ve geçiş süreci özellikleri taşıyan bir aile tipidir.
Yukarıdaki cümlede özellikleri belirtilen aile tipi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Gecekondu ailesi
B) Anaerkil aile
C) Ataerkil aile
D) Çekirdek aile
E) Geniş aile

Cevap : A) Gecekondu ailesi

9- Aşağıdakilerden hangisi sosyologların dikkatini bürokratik yapının önemine çekmiştir?

A) Vilfredo Pareto
B) Max Weber
C) Georg Simmel
D) Karl Marx
E) Emile Durkheim

Cevap : B) Max Weber

Açıklama : Max Weber, bürokrasiyi rasyonel-legal otoritenin bir biçimi olarak ele alarak, modern toplumların örgütlenme biçimlerindeki önemini vurgulamıştır.

10- Modern kente ilişkin olarak geliştirilen Sermaye Çevrimi Kuramı aşağıdaki sosyologlardan hangisine aittir?

A) R. E. Pahl
B) David Harvey
C) Roderick M. McKenzie
D) John Rex
E) Peter Saunders

Cevap : B) David Harvey

Açıklama : David Harvey, modern kentleşme süreçlerini, sermayenin çevrimi ve kent içindeki kapitalist dinamikler üzerinden analiz eden Sermaye Çevrimi Kuramı’nı geliştirmiştir.

11- “Polis’i ilgilendiren işler” anlamına gelir. Bunun modern karşılığı “devleti ilgilendiren işler”dir.
Yukarıda tanımı yapılan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hükûmet
B) Siyaset/Politika
C) Devlet
D) Yönetim
E) Polisiye önlemler

Cevap : B) Siyaset/Politika

Açıklama : “Polis’i ilgilendiren işler”, antik Yunan’da kamu işleri veya kamu yararı ile ilgili işler anlamına gelir. Modern dönemde bu, siyaset veya politika olarak ifade edilir.

12- Tarımda makineleşme sonucu kara sabanın yerine traktörün kullanılması göç olgusunu ortaya çıkarmış, geleneksel aile yapısı parçalanıp çekirdek aile yapısı ortaya çıkmıştır.
Yukarıdaki cümlede toplumsal değişmeye yol açan hangi faktöre vurgu yapılmıştır?

A) Teknolojik faktör
B) Kültürel faktör
C) Kitle iletişim araçları faktörü
D) Coğrafi faktör
E) Nüfus faktörü

Cevap : A) Teknolojik faktör

Açıklama : Tarımda makineleşme, teknolojik bir faktördür ve göç gibi toplumsal değişimleri tetikleyebilir. Bu durum, geleneksel yapıların dönüşümüne neden olur.

13- Oligarşinin Tunç Yasası, aşağıdaki isimlerden hangisine aittir?

A) Niklas Luhmann
B) Michel Foucault
C) Robert Michels
D) Karl Marx
E) Max Weber

Cevap : C) Robert Michels

Açıklama : Robert Michels tarafından geliştirilen “Oligarşinin Tunç Yasası”, özellikle siyasi partiler ve diğer büyük örgütlerin nasıl kaçınılmaz olarak oligarşik yapılar haline geldiğini açıklar.

14- Türkiye’de McDonalds, Starbucks vb. işletmelerin yaygınlaşması durumunu aşağıdaki kavramlardan hangisi açıklar?

A) Kültürel görecelik
B) Yayılma
C) Yenilik
D) Küreselleşme
E) Yemek kültürü

Cevap : D) Küreselleşme

Açıklama : Küreselleşme, dünya genelinde kültürel, ekonomik ve sosyal etkileşimleri artırır. Bu süreç, global markaların yerel pazarlarda yayılmasını da kapsar.

15- Geliştirdiği insan-sermaye göç kuramı, göçü gelecekten beklenen fayda umudu ve belli bir bedeli olan bir yatırım olarak düşünmek üzerine kuruludur.
Yukarıdaki paragrafta göç konusundaki kuramına ve düşüncelerine kısaca değinilen sosyal bilimci aşağıdakilerden hangisidir?

A) Samuel A. Stouffer
B) E. G. Ravenstein
C) Everett Lee
D) Michael P. Todaro
E) Larry A. Sjaastad

Cevap : E) Larry A. Sjaastad

Açıklama : Larry A. Sjaastad, insan-sermaye göç teorisini geliştirmiştir. Bu teori, göç kararlarını ekonomik bir yatırım olarak değerlendirir, burada göçmenler gelecekteki olası faydaları ve maliyetleri hesaba katarlar.

16- Yaşamdan geri çekilme teorisinin temel varsayımı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yaşlılıkta bireylerin bazı rollerle ilişkileri kesilirken bazı başka rollerle ilişkileri devam eder.
B) Yaşlı olma hâli, inşa edilmiş bir durumu ifade etmektedir.
C) Bireyler yaşlanmayla birlikte kaybettiklerinin yerine başka şeyler koyarlar.
D) Yaşlanmayla birlikte bireyler kademeli olarak toplumsal bağlardan kaçınılmaz olarak koparlar.
E) Modernleşme süreci ilerledikçe yaşlıların statülerinde düşüşler yaşanmaktadır.

Cevap : D) Yaşlanmayla birlikte bireyler kademeli olarak toplumsal bağlardan kaçınılmaz olarak koparlar.

Açıklama : Yaşamdan geri çekilme teorisi, yaşlı bireylerin toplumsal yaşamdan çekilmeye başladıkları ve bu sürecin doğal bir parçası olarak görüldüğü fikrini öne sürer.

17- Hem erkekler hem de kadınlar yemek yapmayı ve dikiş dikmeyi öğrenme kapasitesine sahiptir; fakat pek çok toplumda bu işler kadınlar tarafından yapılması gereken işler olarak tanımlanır.
Yukarıdaki paragrafta ifade edilen durum aşağıdaki kavramlardan hangisi ile açıklanmaktadır?

A) Eşit ücret ilkesi
B) Homofobi
C) Doğallık
D) Toplumsal cinsiyet rolleri
E) Sosyobiyoloji

Cevap : D) Toplumsal cinsiyet rolleri

Açıklama : Toplumsal cinsiyet rolleri, toplum tarafından cinsiyete dayalı olarak atanmış rollerdir. Bu roller, belirli cinsiyetlerden beklenen davranışları ve görevleri tanımlar ve sıklıkla kadınların ve erkeklerin hangi işleri yapması gerektiği konusunda toplumsal beklentileri içerir.

18- Yaşlı olma hâli sosyal anlamda evrensel bir değer ifade etmekten ziyade inşa edilmiş bir durumu belirtir. Bunun anlamı, farklı kültürlerde yaşlılığa farklı anlamların yüklendiğidir. Yaşlanma konusundaki bu teorik bakış açısı, yaşlı ve onun etrafında şekillenen sosyal ortam arasındaki ilişkiyi değerlendirir. Yaşlı insan davranışları, ait oldukları sosyal grubun normları tarafından tanımlanır. Burada yapılan, yaşlanmayı anlayabilme adına yaşlılıkla birlikte ortaya çıkan deneyimlerin ne anlama geldiğini yorumlamaktadır.
Yukarıdaki paragrafta yaşlılık olgusuna bakış açısı tasvir edilen teori aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yaşamdan geri çekilme teorisi
B) Süreklilik teorisi
C) Sembolik etkileşimci yaklaşım
D) Aktivite teorisi
E) Modernleşme teorisi

Cevap : C) Sembolik etkileşimci yaklaşım

Açıklama : Sembolik etkileşimci yaklaşım, yaşlılık ve yaşlanma süreçlerini, bireylerin sosyal etkileşimleri ve bu etkileşimlerde kullanılan semboller üzerinden analiz eder. Bu yaklaşım, yaşlılığın sadece biyolojik bir gerçeklik olmadığını, aynı zamanda sosyal olarak inşa edilmiş bir olgu olduğunu vurgular.

19- Genetik mirasın suç eğilimleri üzerinde etkili olduğunu düşünen kriminolog aşağıdakilerden hangisidir?

A) Robert K. Merton
B) Howard Becker
C) Richard A. Cloward
D) Emile Durkheim
E) Cesare Lombroso

Cevap : E) Cesare Lombroso

Açıklama : Cesare Lombroso, suçluluğun biyolojik ve genetik faktörlerle açıklanabileceğine inanan ve bu yönde teoriler geliştiren bir kriminologdur. Lombroso, suçluların doğuştan gelen fiziksel özelliklerle tanınabileceğini öne sürmüştür.

20- Anthony Giddens, Manuel Castells, Jan Aart Scholte gibi düşünürler için küreselleşme; toplumları, ekonomileri ve kurumları sarsan temel bir dönüştürücü güçtür. Bununla birlikte onlar için bu değişimin yönü, küreselleşmeyi çelişik bir süreç olarak görmeleri nedeniyle ….
Yukarıdaki ifadede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) küresel uygarlıktır.
B) piyasa uygarlığıdır.
C) belirsizdir.
D) uluslararasılaşmadır.
E) yerelleşmedir.

Cevap : C) belirsizdir.

Açıklama : Küreselleşme, çeşitli kültürel, ekonomik ve siyasi süreçlerin birleşimiyle oluşan karmaşık bir fenomendir. Bu düşünürler için küreselleşmenin sonuçları belirsizdir çünkü farklı bağlamlarda ve koşullarda farklı sonuçlar doğurabilir.