Sağlık İletişimi 2023-2024 Final Soruları

Sağlık iletişimi, bireyin sağlık konularında bilgi edinme, karar verme ve bağımsızlıkla hareket etme yetilerini geliştirme amacı taşır. Özellikle otonomi, bireyin kendi sağlığıyla ilgili kararlar alabilmesi, kendi kendini yönetebilmesi ve bağımsız hareket edebilmesi anlamına gelir. Bu bağlamda, sağlık iletişiminde bireylerin bilinçlendirilmesi ve doğru bilgiye ulaşmalarının sağlanması büyük önem taşır. Bireyin sağlık konularındaki bağımsızlığı, hem hastalıklarla mücadelede hem de sağlıklı yaşam alışkanlıkları kazanmada kritik rol oynar. Özellikle hasta hakları çerçevesinde, bireylerin sağlık kararlarına aktif katılım göstermeleri, otonomi ilkesinin sağlık sektöründe önemini artırmaktadır.

Sosyal Pazarlama ve Davranış Değişikliği

Sosyal pazarlama, özellikle sağlık iletişimi kampanyalarında sıkça kullanılan bir stratejidir. Sosyal pazarlama, bireylerde belirli bir davranış değişikliği yaratmayı hedefler. Ancak bu süreçte maliyetlerin artırılması, hedef kitle üzerinde olumsuz etki yapabilir. Sosyal pazarlamada başarı sağlanabilmesi için, bireylerin algıladığı maliyetler yerine, faydaların ve davranışın olumlu sonuçlarının ön plana çıkarılması gereklidir. Sağlık iletişimi kampanyaları, bireyleri doğru yönde bilgilendirerek, davranış değişikliğini teşvik etme amacı güder. Sürekliliği olan ve bireyin faydasını gözeten kampanyalar, sağlık davranışlarının değişmesinde önemli bir rol oynar.

Sağlık Hizmetlerinde Reklam ve Medya

Günümüzde sağlık hizmetlerinin tanıtımında medya ve reklamların kullanımı artış göstermiştir. Rekabetin artması, gelişen teknoloji ve bireylerin daha kaliteli hizmet beklentisi, bu reklam faaliyetlerinin arkasındaki itici güçlerdir. Ancak sponsorluk uygulamaları sağlık hizmetlerinde reklam faaliyetlerinin yaygınlaşmasının temel nedeni değildir. Sağlık alanında doğru bilgilendirme ve etik kurallar çerçevesinde yapılan reklamların, toplum sağlığı üzerinde olumlu etkileri olabilir. Bununla birlikte, kurgulanmış enformasyonun yayılması, toplumda yanlış sağlık algılarının oluşmasına neden olabilmektedir. Bu nedenle, medya ve sağlık alanındaki reklamların dikkatli bir şekilde yönetilmesi gerekmektedir.

Etkileşimli Sağlık İletişimi ve Sosyal Medyanın Rolü

Sosyal medya, hastaların kendi aralarında iletişim kurduğu ve sağlıkla ilgili bilgileri paylaştığı önemli bir platform haline gelmiştir. Bu platformlar, etkileşimli sağlık iletişimi olarak bilinen bir iletişim türünü ortaya çıkarmıştır. Etkileşimli sağlık iletişimi, hastaların sağlık deneyimlerini paylaşmalarını ve diğer hastalarla bilgi alışverişi yapmalarını sağlar. Bu süreç, hastalar arasında güçlü bir dayanışma yaratırken, aynı zamanda yanlış bilgi yayılma riskini de beraberinde getirir. Sağlık iletişiminde sosyal medyanın etkili kullanımı, toplumsal sağlık farkındalığını artırabilir ve hastaların doğru bilgilere erişimini kolaylaştırabilir.

Sağlık Davranışlarında Değişiklik ve Etik Yaklaşımlar

Sağlık davranışlarında değişiklik yaratmak, bireylerin sağlık konusunda bilinçlenmeleri ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarını benimsemeleriyle mümkün olabilir. Sağlık inancı modeli ve davranışsal amaçlar, bu sürecin önemli bileşenlerindendir. Bireylerin sağlık iletişimi kampanyalarına verdikleri tepkiler, davranış değişikliği süreçlerinde belirleyici rol oynar. Ayrıca, sağlık iletişiminde etik sınırlar içerisinde hareket etmek, doğru ve yanlış davranışların belirlenmesi ve bu davranışların yazılı hale getirilmesi, sağlık çalışanları ve kurumlar için büyük önem taşır. Etik kuralların belirlenmesi, bireylerin sağlık konusunda daha bilinçli ve sorumlu davranmalarını sağlar.

Sonuç

Sağlık iletişimi, bireylerin sağlık konularında bilinçlenmelerini sağlamak ve sağlık hizmetlerine erişimlerini kolaylaştırmak amacıyla yürütülen bir süreçtir. Otonomi, sosyal pazarlama, medya kullanımı ve etik yaklaşımlar, bu sürecin önemli unsurlarıdır. Sağlık iletişimi kampanyalarının etkili olabilmesi için süreklilik, doğru bilgi ve etik kurallara uygunluk büyük önem taşır. Sağlık alanında bilgi paylaşımının doğru yapılması, bireylerin sağlıkla ilgili kararlarını bilinçli bir şekilde almalarına yardımcı olabilir

1. ‘….., bireyin hedeflerine ulaşmak ve diğer bireyleri desteklemek için bağımsız olabilmesi ve kendini yönetebilmesidir.”
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Sorumluluk
B) Özgürlük
C) Otorite
D) Girişkenlik
E) Otonomi

Cevap : E) Otonomi

Açıklama: Otonomi, bireyin kendi kendini yönetebilmesi ve kararlarını bağımsız olarak verebilmesi anlamına gelir. Sağlık iletişiminde otonomi, bireylerin kendi sağlıklarıyla ilgili kararlar alabilmelerini ifade eder.

2. Sosyal pazarlamanın başarı ile yapılabilmesi için aşağıdakilerden hangisine ihtiyaç duyulmaz?

A) Müşterinin bu davranışı yerine getirmek konusunda algıladığı maliyetler artırılmalı.
B) Mekanizmaların görevini yerine getirmede etkinliği ve yeterliliği sağlanmalı.
C) Bireyin isteğini eyleme dönüştürmesine izin verecek mekanizmalar oluşturulmalı.
D) Hedef kitle belli bir davranış sergilemesi konusunda yönlendirilmeli.
E) Öncelikle hedef kitlenin konu ile ilgili düşünceleri öğrenilmeli.

Cevap : A) Müşterinin bu davranışı yerine getirmek konusunda algıladığı maliyetler artırılmalı.

Açıklama: Sosyal pazarlamanın amacı, davranış değişikliği yaratmaktır. Maliyetlerin artırılması, hedef kitlenin değişime olan isteğini olumsuz etkileyebilir, bu nedenle bu yöntem sosyal pazarlamada kullanılmaz.

3. Aşağıdakilerden hangisi sağlık hizmetlerinde reklam faaliyetlerinin artışının sebebi değildir?

A) Daha kaliteli hizmet beklentisi
B) Sponsorluk uygulamaları
C) Artan rekabet
D) Gelişen teknoloji
E) Bilgi düzeyindeki artış

Cevap : B) Sponsorluk uygulamaları

Açıklama:

4. Aşağıdakilerden hangisi Freud’un bireyin ruh sağlığı açısından gerekli olarak ortaya koyduğu unsurlar arasında yer almaz?

A) Sevilmek
B) Sevmek
C) Çalışmak
D) Prestij ve statü sahibi olmak
E) Bir gruba dahil olmak

Cevap : D) Prestij ve statü sahibi olmak

Açıklama: Freud, bireyin ruh sağlığı açısından sevilmek, sevmek, çalışmak ve bir gruba dahil olmanın önemli olduğunu belirtmiştir, ancak prestij ve statü sahibi olmak bu unsurlar arasında yer almaz.

5. Hastaların kendi gibi hasta olanlarla iletişim kurmak adına sosyal ağ sitelerini daha çok kullanmaya başlamaları aşağıdakilerden hangisini ortaya çıkarmıştır?

A) Geleneksel medyanın çöküşünü
B) Mesajların toplumsallaşmasını
C) Maliyet unsurunu
D) Etkileşimli sağlık iletişimini
E) Kamuoyu liderlerini

Cevap : D) Etkileşimli sağlık iletişimi

Açıklama: Sosyal ağların kullanımı, hastalar arasında etkileşimli sağlık iletişimini güçlendirmiş ve sağlık konularında bilgi paylaşımını artırmıştır.

6. Hangisi toplumsal organizasyon sürecinin köklerinden biri değildir?

A) Sosyal ağlar
B) Yenilikçi perspektif
C) Sosyal sistem perspektifi
D) Ekolojik perspektif
E) Sosyal destek

Cevap : B) Yenilikçi perspektif

Açıklama: Toplumsal organizasyon süreçlerinin kökleri sosyal ağlar, sosyal sistem ve ekolojik perspektif gibi yapılardır. Yenilikçi perspektif ise toplumsal organizasyonun temel bir unsuru değildir.

7. Aşağıdakilerden hangisi hastaların sosyal medyayı kullanma amaçlarından biri değildir?

A) Hastalıkları gündemde tutabilmek
B) Semptomları ve ilaçların yan etkilerini araştırmak
C) Hastane ve hekimlerle ilgili yorumları okumak
D) Yakalandıkları hastalıklarla ilgili uzman doktorlarla iletişime geçebilmek
E) Benzer hastalıklara yakalanan kişilerin paylaşımlarını ve başarı hikâyelerini takip etmek

Cevap : A) Hastalıkları gündemde tutabilmek

Açıklama: Hastalar, genellikle semptomları araştırmak, doktor yorumlarını öğrenmek veya benzer hastalıklarla ilgili paylaşımları görmek için sosyal medyayı kullanır. Hastalıkları gündemde tutmak ise hastaların ana amaçlarından biri değildir.

8. Hangi protokolün imzalanmasından sonra Genetiği Değiştirilmiş Gıda (GDO)’lar ile ilgili yasal düzenlemeler yapılması zorunlu hale gelmiştir?

A) Cartagena Biyogüvenlik Protokolü
B) Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapı Protokolü
C) Ziraat Protokolü
D) Viyana Biyogüvenlik Protokolü
E) Yeşil Etiket Protokolü

Cevap : A) Cartagena Biyogüvenlik Protokolü

Açıklama: Cartagena Biyogüvenlik Protokolü, Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO) ile ilgili yasal düzenlemeleri zorunlu hale getiren uluslararası bir antlaşmadır.

9. Davranış değişikliği yaratmak isteyen kampanyalarda aşağıdakilerden hangisi önemlidir?

A) Popülaritesi
B) Duygusal yönünün olması
C) Dikkat çekiciliği
D) Sürekliliği
E) Güvenilirliği

Cevap : D) Sürekliliği

Açıklama: Davranış değişikliği kampanyalarının etkili olabilmesi için süreklilik ve istikrar önemlidir. Tek seferlik kampanyalar uzun vadeli davranış değişikliği sağlayamaz.

10. “Sağlığı geliştirmek yalnız sağlık sektörüne ait bir sorumluluk olmaktan çıkarılmış, sağlık için ön koşullar ve sağlığı geliştirme amaçlı politik araçlar belirlenmiştir.” Sağlık ile ilgili olarak önemli bir gelişme olan ifade aşağıdakilerden hangisi sonucunda ortaya çıkmıştır?

A) İstanbul Sarti
B) Boston Toplantısı
C) Moskova Anlaşması
D) Ottowa Şartı
E) Paris Görüşmesi

Cevap : D) Ottowa Şartı

Açıklama: Ottowa Şartı, sağlık geliştirme politikalarını belirleyen ve bu alanda sorumlulukların genişletildiği önemli bir belgedir.

11. Koçak ve Bulduklu (2010)’nun yaptıkları sağlık programları üzerine bir akademik çalışmada, bu programları oldukça sık izleyen yaşlıların temel izleme motivasyonu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sohbet konusu üretebilme
B) Zaman geçirme
C) Enformasyon edinme
D) Yanlışları belirleyebilme
E) Yalnızlıklarıyla baş edebilme

Cevap : C) Enformasyon edinme

Açıklama:

12. Bir davranışın etik sınırlar içerisinde değerlendirilmesi için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Doğru-Yanlış davranışları belirlemek
B) Doğru-Yanlış davranışları belirlemek, yazılı hale getirmek ve uygulamak
C) Yanlış davranışları yazılı hâle getirmek
D) Doğru-Yanlış davranışları tespit edip uygulamak
E) Doğru davranışları yazılı hâle getirmek

Cevap : B) Doğru-Yanlış davranışları belirlemek, yazılı hale getirmek ve uygulamak

Açıklama: Etik davranışların belirlenmesi, yazılı hale getirilmesi ve uygulanması, sağlık iletişimi ve genel etik kurallar açısından önemlidir.

13. Aşağıdakilerden hangisi sağlık iletişimi kampanyalarının planlama aşamasının özelliklerinden biri değildir?

A) Potansiyel ortakların tanımlanması
B) Belli başlı düzeltmelerin yapılması
C) Konunun belirlenmesi ve çözüme yönelik tüm ögelerin tanımlanması
D) Hedef kitle merkezli süreçlerin tanımlanması
E) İletişim amaç ve hedeflerinin belirlenmesi

Cevap : B) Belli başlı düzeltmelerin yapılması

Açıklama: Kampanya planlamasında esas olan, iletişim hedeflerinin belirlenmesi ve süreçlerin tanımlanmasıdır. Düzeltmeler ise kampanyanın ilerleyen aşamalarında yapılır.

14. Kitle iletişim kanalları, doğru sağlık enformasyonunu taşıyan kanallar olabileceği gibi veya ….. taşıyıcısı da olabilmektedirler. Bu açıdan, kitle iletişim araçlarının sağlık alanındaki işlevsel gücünün bireylerde olumlu tutum geliştirebildiği gibi olumsuz tutum da geliştirdiği bilinmektedir.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Kurgulanmış enformasyonun
B) Kavramsal bilginin
C) Olumlu iletilerin
D) Geleneksel düşüncenin
E) Dedikodunun

Cevap : A) Kurgulanmış enformasyonun

Açıklama: Kitle iletişim kanalları hem doğru bilgiyi hem de kurgulanmış enformasyonu yayabilmektedir. Bu nedenle, bu kanalların doğru kullanımı sağlık iletişiminde büyük önem taşır.

15. Aşağıdakilerden hangisi örgütsel adalet algılamasında etkili unsurlardan biri değildir?

A) Doğruluk
B) Esneklik
C) Ön yargıları kaldırmak
D) Tutarlılık
E) Bilgiyi hızlı paylaşım

Cevap : E) Bilgiyi hızlı paylaşım

Açıklama:

16. Aşağıdakilerden hangisi sağlık davranışı değişikliği oluşturmanın bireysel seviyelerinden biri değildir?

A) Davranışsal Amaçlar
B) Değişim Basamakları
C) Sağlık İnancı Modeli
D) Tüketici Enformasyon İşleme Süreci
E) Toplumsal Organizasyon Modeli

Cevap : E) Toplumsal Organizasyon Modeli

Açıklama: Sağlık davranışı değişikliği bireysel seviyede değerlendirilirken davranışsal amaçlar, sağlık inancı modeli ve tüketici enformasyon işleme süreci gibi faktörler göz önünde bulundurulur. Toplumsal organizasyon modeli ise bireysel değil toplumsal seviyededir.

17. Aşağıdakilerden hangisi Temel (fonksiyonel) Sağlık Okuryazarlığı becerilerinden biri değildir?

A) İlaç dozunu doğru ayarlayabilme
B) Egzersiz ve beslenme hizmetlerini nasıl kullanacağını bilme
C) Yapılan tahlillerin sonuçlarını yorumlama
D) İlkyardım hizmetlerini nasıl kullanacağını bilme
E) Sözlü ve yazılı sağlık mesajlarını anlama

Cevap : C) Yapılan tahlillerin sonuçlarını yorumlama

Açıklama: Temel sağlık okuryazarlığı, daha çok ilaç kullanımı, sağlık hizmetlerine erişim ve sağlık mesajlarını anlama ile ilgilidir. Tahlil sonuçlarını yorumlama, daha ileri düzey bir beceri gerektirir.

18. Aşağıdakilerden hangisi medyada savunuculuk yönteminin diğer bir adıdır?

A) Medya okuryazarlığı
B) Sosyal pazarlama
C) Kamu sağlığı lobiciliği
D) Gündem oluşturma
E) Yaratıcı epidemiyoloji

Cevap : C) Kamu sağlığı lobiciliği

Açıklama: Medyada savunuculuk, kamu sağlığı lobiciliği olarak da bilinir ve sağlık konularında farkındalık yaratmak için medya araçlarını kullanmayı ifade eder.

19. Kişilerarası iletişim birçok farklı gereksinimin giderilmeye çalışıldığı bir yaşam boyutudur. Aşağıdaki seçeneklerden hangisi bu gereksinimlerden değildir?

A) Sosyal gereksinimler
B) Düşünsel gereksinimler
C) Duygusal gereksinimler
D) Biyolojik gereksinimler
E) Politik gereksinimler

Cevap : E) Politik gereksinimler

Açıklama: Kişilerarası iletişim, sosyal, düşünsel ve duygusal gereksinimleri karşılamak için kullanılır. Politik gereksinimler ise kişilerarası iletişimde ön planda değildir.

20. Aşağıdakilerden hangisi Johns Hopkins Center for Communication Programs’ın geliştirdiği “A” Frame for Advocacy adlı savunuculuk planının aşamalarından biri değildir?

A) Harekete geçme
B) Analiz
C) İkna etme
D) Strateji
E) Süreklilik

Cevap : C) İkna etme

Açıklama: