Yer Sistemleri 2023-2024 Vize Soruları

1. Ayrı bir bilimsel disiplin olarak yer sistem bilimi ….. yılında ….. ‘da/ta kuruldu.
Yukarıda verilen boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) 1990-TÜBA
B) 1990-TÜBİTAK
C) 1990-NATO
D) 1980-UNESCO
E) 1980-NASA

Cevap: E) 1980-NASA

Açıklama:

2. Coğrafya bir mekân bilimi olduğundan insanın yaşadığı mekâna doğal çevre ya da doğal ortam gibi daha birçok isim verilebilir. Aşağıdakilerden hangisi bu isimlerden biri değildir?

A) Antroposfer
B) Coğrafya
C) Çevre
D) Ortam
E) Biyosfer

Cevap: B) Coğrafya

Açıklama: Coğrafya, doğal ortamı tanımlamak için kullanılan bir terim değildir, mekân biliminin adıdır.

3. Kuaterner öncesinde yaşandığı belirlenen Paleozoik’te son buzul çağı hangi jeolojik devirde olmuştur?

A) Karbonifer
B) Kambriyen
C) Silüriyen
D) Devoniyen
E) Permiyen

Cevap: E) Permiyen

Açıklama:

4. Kuaterner’in ikinci alt devresi olan ve günümüzden ….. arasında uzanan Holosen’in tamamına bakıldığında Pleistosen’e göre genel bir ısınma eğilimden bahsedilebilir.
Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) 100.000 ile MS 395
B) 1.000 ile MS 1969
C) 5.000 ile MS 1945
D) 20.000 ile MS 1453
E) 11.000 ile MS 1750’ler

Cevap: E) 11.000 ile MS 1750’ler

Açıklama: Holosen, günümüzden yaklaşık 11.000 yıl önce başlamış ve 1750’lere kadar devam etmiştir.

5. Atmosferin en üst katıdır. Gazlar son derece seyrek olduğu için dış sınırı kesin olarak tespit edilemeyen atmosferin bu son tabakasında yoğun röntgen ışınları vardır. Kalınlığı yaklaşık 690 km’lerden başlayıp 10.000 km’ye kadar ulaşır. Gazlar üzerinde yer çekimi etkisinin çok azaldığı bir kattır. Burada gaz taneciklerinin bir bölümü uydular gibi yerin çevresinde döner, yani henüz yer çekimi etkisindedir. Fakat hidrojen (H) ve helyum (He) gibi hafif gazların atom veya iyonlarının bir bölümü de bu çekimden kurtularak uzaya kaçıp gidebilir. Onun için bu katın sınırı pratik olarak 10.000 km denilse bile kesin olarak saptanamaz. Çünkü değişkendir. Bu sebeple bu kata dış sınır veya dış küre anlamına gelen bir terim kullanılır.
Yukarıda genel özellikleri anlatılan atmosfer katı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Stratosfer
B) İyonosfer
C) Ekzosfer
D) Troposfer
E) Mezosfer

Cevap: C) Ekzosfer

Açıklama: Ekzosfer, atmosferin en üst katı olup, gazlar seyrekleşmiş ve yerçekimi etkisi azalmıştır.

6. Aşağıdakilerden hangisi dış etken süreçlerinden biri değildir?

A) Akarsular
B) Akıntılar
C) Dalgalar
D) Ayrışma
E) Faylanma

Cevap: E) Faylanma

Açıklama: Faylanma, yer kabuğundaki iç etkenlerle ilgili bir süreçtir.

7. Kuzey Amerika plakası ile Avrasya plakasının birbirinden açılarak ayrılmaları suretiyle her yıl ortadan ortalama 5 cm ayrılmayı sürdüren ada ülkesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Filipinler
B) Küba
C) İzlanda
D) Endonezya
E) Birleşik Krallık

Cevap: C) İzlanda

Açıklama: İzlanda, diverjans kuşağında yer almakta olup, her yıl yaklaşık 5 cm genişlemektedir.

8. Litosferin altında bulunan, ona göre daha kıvamlı olan ve astenosfer de denilen kabuğun bu iç kesimine başka ne ad verilir?

A) Dasitik kabuk
B) Trakitik kabuk
C) Bazaltik kabuk
D) Granitik kabuk
E) Andezitik kabuk

Cevap: C) Bazaltik kabuk

Açıklama: Litosferin altındaki astenosfer, bazaltik bir yapıya sahiptir.

9. 200 milyon yıl önce güney kıtaları olarak Güney Amerika, Afrika, Hint, Antarktika ve Avustralya kıtalarının birlikte olduğunun kanıtı, sadece bunların ayrılmadan önceki kıyılarının uyumluluğu değil aynı zamanda bu kıtalarda ……….. adlı bitki türünün yaşamını sürdürmüş olmasıdır.
Yukarıdaki cümlede verilen boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) algler
B) mangrovlar
C) glossopteris
D) su yosunları
E) kara yosunları

Cevap: C) glossopteris

Açıklama: Glossopteris adlı bitki türü, bu kıtaların birleşik olduğu döneme ait kanıtlardan biridir.

10. Zaman zaman katları ayrı olarak düşünülse bile sonuçta tüm yerküre bir bütündür ve ….. olarak anılır.
Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) atmosfer
B) geosfer
C) hidrosfer
D) biyosfer
E) litosfer

Cevap: B) geosfer

Açıklama: Yerküre bir bütündür ve geosfer olarak anılır.

11. Yer yuvarının yapısı ile ilgili kabukta oluşan önemli ve büyük göstergeler bulunur. Aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir?

A) Orojenez
B) Depremler
C) Epirojenez
D) Kasırgalar
E) Volkanizma

Cevap: D) Kasırgalar

Açıklama: Kasırgalar, yer kabuğuyla ilgili süreçlerden biri değildir.

12. Orojenez oluşumunda yer kabuğunun, zamanla kıvrımlı dağlara dönüşen ve içinde kalın tortul tabakalarının birikmiş olduğu kesimlerine …… denilir. Bunlar, kıtaların kenarında veya yakınındaki okyanus ve denizlerle kaplı derince çukur tortulların birikme alanlarıdır.
Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) senklinal
B) antiklinal
C) öjeosenklinal
D) jeosenklinal
E) parajeosenklinal

Cevap: D) jeosenklinal

Açıklama: Kalın tortul tabakalarının biriktiği derince çukurlara jeosenklinal denir.

13. Yer sistem bilimleri, dünyanın farklı bölgelerinde tanımlanan etki alanlarının ve aralarında yaygın materyallerin döngüsünün nasıl olduğuna özellikle bakar. Çalışmalar içinde birçok yaygın döngü bulunur.
Aşağıdakilerden hangisi yaygın döngülerden biri sayılamaz?

A) Karbon döngüsü
B) Demir döngüsü
C) Enerji döngüsü
D) Azot döngüsü
E) Oksijen döngüsü

Cevap: B) Demir döngüsü

Açıklama: Demir döngüsü, diğer elementlerin döngüleri kadar yaygın değildir.

14. Atmosfer olaylarının en az ….. gibi bir dönem gösterdiği ortalama duruma iklim denir. Yukarıdaki ifade aşağıdakilerden hangisi ile tamamlanmalıdır?

A) 30-50 yıl
B) 30-50 ay
C) 30-50 saat
D) 30-50 hafta
E) 30-50 gün

Cevap: A) 30-50 yıl

Açıklama: İklim, en az 30-50 yıl süren atmosfer olaylarının ortalamasıdır.

15. Yer yuvarının 70-80 km kalınlığındaki kabuğu da denilen en dış kısmına ne isim verilir?

A) Dış çekirdek
B) Litosfer
C) Astenosfer
D) Manto
E) İç çekirdek

Cevap: B) Litosfer

Açıklama: Litosfer, yer yuvarının en dış kısmıdır ve yaklaşık 70-80 km kalınlığındadır.

16. Aşağıdakilerden hangisi atmosferin yer yuvarın diğer geosferlerine yararlarından biri değildir?

A) Sesi, işığı ve sıcaklığı iletir.
B) İklim olayları meydana gelir.
C) Hayat için gerekli gazları kapsar.
D) Meteorların yeryüzüne düşmesini sağlar.
E) Dünyamızla birlikte dönerek sürtünmeden doğacak yanmayı önler.

Cevap: D) Meteorların yeryüzüne düşmesini sağlar.

Açıklama: Atmosfer meteorların yeryüzüne düşmesini değil, engellemesini sağlar.

17. Aşağıdakilerden hangisi yer sistemi diyagramına bakıldığında bir coğrafi olayla bağıntılı dört etkileşim tipinden biri değildir?

A) Taş
B) Canlı
C) Hava
D) Ateş
E) Su

Cevap: D) Ateş

Açıklama: Ateş, coğrafi olaylarla ilgili dört etkileşim tipinden biri değildir.

18. Depremler, magma üzerinde yüzen plakaların dolayısıyla yer kabuğunun hareketliliğinin yanı sıra bilhassa dalma-batma zonları volkanizmanın ve dolayısıyla sıvı mağmanın yeryüzeyine çıktığı insanoğlu tarafından belirgin olarak izlenir. Bunun en net izlendiği yerlerden birisi Atlas Okyanusu’dur. Amerika kıtaları ve Afro-Avrasya kıtaları arasındaki Atlas Okyanusunda kuzeyden- güneye ters S harfi şeklinde okyanus tabanında uzanan “Orta Atlantik Sırtı” ile kırık zonları ve meydana gelen denizaltı volkanları, bir ….. zonunda (Diverjans Sahaları) meydana gelebilecek faaliyetleri göstermektedir.
Yukarıdaki ifadeye dayanarak boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) açılma
B) bindirme
C) kapanma
D) sıkışma
E) gerilme

Cevap: A) açılma

Açıklama: Atlas Okyanusu’ndaki orta Atlantik sırtı bir açılma zonunda meydana gelen faaliyetleri göstermektedir.

19. Dünya, Güneş etrafındaki hareketini 365 gün 6 saatte, yani 1 yılda tamamlar. Onun için buna dünyanın ….. denir. Dünyanın Güneş çevresindeki hareketini yaparken takip ettiği yola ….. denir. Yörüngenin üzerinde bulunduğu düzlem ise ….. düzlemidir.
Yukarıdaki boşluklara sırasıyla aşağıdal hangisi getirilmelidir?

A) yıllık hareketi – yörünge – yörünge
B) günlük hareketi – ufuk – ufuk
C) yıllık hareketi – yörünge – ufuk
D) günlük hareketi – yörünge – yörünge
E) yıllık hareketi – ufuk – ufuk

Cevap: A) yıllık hareketi – yörünge – yörünge

Açıklama: Dünya, Güneş etrafında yıllık hareketi sırasında yörüngeyi takip eder ve bu yörünge yörünge düzleminde bulunur.

20. Aşağıdakilerden hangisi iklim değişikliğinin nedenlerinden biri değildir?

A) Ay tutulmaları
B) Dünya yörüngesinde değişikliklerin olması
C) Dünyanın kendi etrafındaki hareketi sırasındaki yalpalamalar
D) Kıtaların sabit kalmayıp kayması
E) Güneşteki patlamalar ve güneş lekeleri

Cevap: A) Ay tutulmaları

Açıklama: Ay tutulmaları iklim değişikliğine neden olmaz.