Osmanlı İktisat Tarihi 2023-2024 Vize Soruları

1- Sergi Halifesi’nin görevi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hazinedeki mevcut paranın kontrolünü yapmak
B) Hazineye giren ve çıkan paranın hesabını yapmak
C) Hazineye giren altın ve gümüşleri tartmak
D) Hazineden ödenen paralara dair resmi belge hazırlamak
E) Hazine muamelelerinin defterini tutmak

Cevap: D) Hazineden ödenen paralara dair resmi belge hazırlamak

Açıklama:

2- Hangi defterdarlık hiyerarşide ilk sırada yer almaktadır?

A) Mansure defterdarlığı
B) Anadolu defterdarlığı
C) Tuna defterdarlığı
D) Arap ve Acem defterdarlığı
E) Rumeli defterdarlığı

Cevap: E) Rumeli defterdarlığı

Açıklama: Rumeli defterdarlığı Osmanlı Devleti’nde hiyerarşide ilk sırada yer alır.

3- Osmanlı ekonomisinde iaşe ilkesinin temeli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Malın az imal edilmesini sağlar.
B) İktisadi faaliyete tüketici açısından bakar.
C) Üretilen maldan fazla kâr edilmesine dayanır.
D) İktisadi faaliyete üretici açısından bakar.
E) Satışlarda kâr edilmesidir.

Cevap: B) İktisadi faaliyete tüketici açısından bakar

Açıklama: Iaşe ilkesi, tüketici ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik bir yaklaşımdır.

4- Aşağıdakilerden hangisi Enderun Hazinesi’nin fonları arasında sayılamaz?

A) İfraz Hazinesi
B) Çilhâne Hazinesi
C) Raht Hazinesi
D) Has Oda Hazinesi
E) Birun Hazinesi

Cevap: E) Birun Hazinesi

Açıklama: Birun Hazinesi, Enderun Hazinesi’nin fonları arasında yer almaz.

5- Aşağıdakilerden hangisi iktisat tarihinin arşiv kaynakları arasında değildir?

A) Kadi sicilleri
B) Hazine hesapları
C) Arkeolojik bulgular
D) Avarız defterleri
E) Tahrir defterleri

Cevap: C) Arkeolojik bulgular

Açıklama: Arkeolojik bulgular iktisat tarihinin arşiv kaynakları arasında sayılmaz.

6- Hatab Anbarı’nın görevi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sarayların döşeme ve tefrişini yapmak
B) Kasır ve köşklere erzak temin etmek
C) Sarayların inşa ve tamirini yapmak
D) Sarayların hububat ihtiyacını karşılamak
E) Sarayların odun ihtiyacını temin etmek

Cevap: E) Sarayların odun ihtiyacını temin etmek

Açıklama: Hatab Anbarı’nın görevi, sarayların odun ihtiyacını karşılamaktır.

7- Aşağıdakilerden hangisi Ceyb-i Hümayun Hazinesi’nin gelir kaynaklarından biri değildir?

A) Darphane faizleri
B) Mısır irsaliyesi
C) Vakıf gelirleri
D) Padişah hasları
E) Eflak vergisi

Cevap: C) Vakıf gelirleri

Açıklama: Vakıf gelirleri, Ceyb-i Hümayun Hazinesi’nin gelir kaynaklarından biri değildir.

8- Mefruşat-ı Hümayun idaresinin görevi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Saraylardaki eşyanın tamirini yapmak
B) Sarayların döşeme ve tefrişini yapmak
C) Sarayların inşa ve onarımını yapmak
D) Saray mutfaklarını idare etmek
E) Padişaha ait binek hayvanlarına bakmak

Cevap: B) Sarayların döşeme ve tefrişini yapmak

Açıklama: Mefruşat-ı Hümayun idaresi, sarayların döşeme ve tefrişinden sorumludur.

9- İktisat tarihinin bir bilim dalı olarak kabul edilişini sağlayan İktisat Tarihi Kürsüsü, dünyada ilk kez nerede ve hangi tarihte kurulmuştur?

A) Oxford-1789
B) Michigan-1889
C) Princeton-1898
D) Cambridge-1890
E) Harvard-1892

Cevap: E) Harvard-1892

Açıklama:

10- Aşağıdakilerden hangisi Tersane Hazinesi’nin gelirleri arasında sayılamaz?

A) Kalyoncu bedeliyyeleri
B) Kapu harcı ve boğça baha hasilâti
C) Mahlûl esham faizleri
D) Cizye ve avârız malları
E) Derya kalemi zeamet ve timarları

Cevap: B) Kapu harcı ve boğça baha hasilâti

Açıklama:

11- Mart 1840’tan itibaren Osmanlı padişahına…. adı verilen aylık 12.500 keselik bir maaş bağlanmıştır.
Yukarıdaki metinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Enderun hazinesi
B) Ceyb-i hümayun
C) Hazine-i hassa
D) Tahsisat-i seniyye
E) İç hazine

Cevap: D) Tahsisat-i seniyye

Açıklama: Bu maaş, tahsisat-i seniyye olarak bağlanmıştır.

12- Zahire Hazinesi’nin kuruluş amacı aşağıdakilerden hangisidir?

A) İstanbul’a iaşe temininin düzenli hale getirilmesi
B) Askeri masrafların karşılanması
C) Tersane masraflarının ödenmesi
D) Padişahın şahsî masraflarının temin edilmesi
E) Nizam-ı Cedid askerinin maaş ve tayinatının karşılanması

Cevap: A) İstanbul’a iaşe temininin düzenli hale getirilmesi

Açıklama: Zahire Hazinesi, İstanbul’un iaşe düzeninin sağlanması amacıyla kurulmuştur.

13- Osmanlı Devletindeki nüfus ve vergi sayımı olan tahrirlerde vazife yapan defterdarlara verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?

A) Rumeli defterdarı
B) Anadolu defterdarı
C) Acem defterdarı
D) Timar defterdarı
E) Kenar defterdarı

Cevap: D) Timar defterdarı

Açıklama: Tahrirlerde görev yapan defterdarlara Timar Defterdarı adı verilirdi.

14- Maliye Hazinesinin tüm devlet gelir ve giderlerini yöneten tek hazine haline getirilmesi hangi tarihtedir?

A) 1851
B) 1847
C) 1840
D) 1849
E) 1845

Cevap: C) 1840

Açıklama: Maliye Hazinesi, 1840 yılında tüm devlet gelir ve giderlerini yöneten tek hazine haline getirilmiştir.

15- Osmanlı Devletinde hazine hesapları 1262 malî yılından itibaren malî terminolojide ….. usûlü olarak ifade edilen esaslar çerçevesinde düzenlenmiştir. Buna göre hazinenin bir yıllık gelir ve giderleri “diğer yıllara karıştırılmayarak senesi senesine” kaydedilecekti.
Yukarıdaki metinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Egzersiz
B) Muhasebe
C) Tahsis
D) Muhasebe bilançosu
E) Bütçe

Cevap: A) Egzersiz

Açıklama: “Egzersiz” terimi, Osmanlı maliyesinde kullanılan ve bütçe usulüne dayalı bir kavramdır. Egzersiz usulü, her yılın gelir ve giderlerinin diğer yıllara karıştırılmadan, yıl bazında kaydedilmesi esasına dayanır. Bu yöntemde, bütçe uygulamaları ve mali hesaplar yıllık olarak belirlenir ve bir mali yılın verileri diğer yıllarla karıştırılmadan düzenlenir. Bu özellik, mali disiplin ve hesap verme sorumluluğunu sağlamıştır.

16- Ceyb-i Hümayun Hazinesi’nin adı hangi padişah döneminde Hazine-i Hassa olarak değiştirilmiştir?

A) V. Murad
B) Abdülmecid
C) II. Mahmud
D) II. Abdülhamid
E) Abdülaziz

Cevap: B) Abdülmecid

Açıklama:

17- Osmanlı Devletinde büyük vakıflarla hac işlerinin idaresi ve Mekke ve Medine’deki vakıflarla mukataaların hesaplarına bakan kaleme ne ad verilirdi?

A) Haremeyn muhasebesi
B) Mukabele
C) Muhasebe
D) Piyade mukabelesi
E) Mevkufat

Cevap: A) Haremeyn muhasebesi

Açıklama: Mekke ve Medine’deki vakıf ve hac işleri Haremeyn muhasebesi tarafından yürütülürdü.

18- Aşağıdakilerden hangisi veznedarbaşının görevleri arasında yer almaz?

A) Altın ve gümüşleri tartmak, gerekirse sikke eritmek
B) Hazinedeki meskûkâtı muayene etmek
C) Hazineden ödenecek paraların sergilerini hazırlamak
D) Hazinenin tahsilat ve tediyatına nezaret etmek
E) Hazinenin açılış ve kapanışını yapmak

Cevap: C) Hazineden ödenecek paraların sergilerini hazırlamak

Açıklama:

19- Aşağıdakilerden hangisi dünyada iktisat tarihinin doğuşunda öncülük etmiştir?

A) Alman Tarihçi Okulu
B) İngiliz Tarihçi Okulu
C) İslam ekonomisi
D) Nizam-ı Cedid
E) Ricardo Geleneği

Cevap: A) Alman Tarihçi Okulu

Açıklama: Alman Tarihçi Okulu, iktisat tarihinin doğuşunda öncülük etmiştir.

20- Tanzimat sonrası hazine hesaplarının tutuluşuyla ilgili bütün görevleri üstlenen kaleme ne ad verilmiştir?

A) Haremeyn Muhasebeciliği
B) Rumeli Varidati
C) Anadolu Muhasebeciliği
D) Maliye Muhasebesi
E) Tahsil Kalemi

Cevap: D) Maliye Muhasebesi

Açıklama: Tanzimat sonrası hazine hesaplarının yönetimi Maliye Muhasebesi’ne verilmiştir.