Osmanlı Diplomasi Tarihi 2023-2024 Final Soruları

1- Osmanlı’da II. Meşrutiyet’in ilanı ardından protokol uygulamaları için 1909’da yeniden yapılandırılan ve 1922 yılına kadar faaliyetlerini sürdüren teşrifat kurumu hangisidir?

A) Teşrifat-i Umumiye Dairesi
B) Teşrifat-1 Umumiye Nezareti
C) Tahrirat-ı Hariciye Kalemi Müdüriyeti
D) Hariciye Tahrirat Müdürlüğü
E) Mektubi-i Hariciye Kalemi Müdüriyeti

Cevap: A) Teşrifat-i Umumiye Dairesi

Açıklama: 1909’da yeniden yapılandırılan ve Osmanlı diplomatik protokolünü düzenleyen kurum Teşrifat-i Umumiye Dairesi’dir.

2- Rusya ile imzalanan 1918 tarihli Brest-Litovsk Antlaşması ile elviye-i selase denilen hangi vilayetler Osmanlı’ya iade edilmiştir?

A) Batum-Ardahan-Kars
B) Tiflis-Soçi-Batum
C) Manastır-Selanik-Kosova
D) Edirne-Kırklareli-Lüleburgaz
E) Kars-Van-Erzincan

Cevap: A) Batum-Ardahan-Kars

Açıklama: Brest-Litovsk Antlaşması ile Batum, Ardahan ve Kars Osmanlı Devleti’ne iade edilmiştir.

3- Osmanlı bir beylik iken komşu ülkelerle ilişki kurulması Divan-ı Hümayun’da karara bağlanmaktaydı. Divan’daki müzakereler sonucu çıkan ve padişahın onayını içeren hangi diplomatik uygulama ile uluslararası ilişkilerin hukuksal zemini oluşturulmaktaydı?

A) Rikab-ı Hümayun
B) Teşrif-i Hümayun
C) İcazet-i Hümayun
D) Hatt-ı Hümayun
E) İrade-i Seniyye

Cevap: C) İcazet-i Hümayun

Açıklama:

4- 1811 tarihinde İran’a gönderilen Yasincizade Seyyit Abdülvehhap Efendi maiyetindeki Bozoklu Osman Şakir Efendi’nin kaleme aldığı “Musavver İran Sefaretnâmesi” adlı eserin hangi ayırt edici özelliği bulunmaktadır?

A) İran petrolleri hakkında bilgi vermesi
B) İran seçimleri hakkında bilgi vermesi
C) İran Şahı ile mülakat yapılması
D) Ceylan derisine yazılmış olması
E) Renkli ve resimli olması

Cevap: E) Renkli ve resimli olması

Açıklama: Musavver İran Sefaretnâmesi, resimli ve renkli olmasıyla diğer sefaretname türlerinden ayrılır.

5- Osmanlı’nın Ermeni vatandaşlarından olan Gabriel Noradunkyan Efendi, Balkan Savaşları sırasında aşağıdaki hangi diplomatik görevde bulunmuştur?

A) Atina Sefiri
B) Divan-ı Hümayun Tercümanı
C) Hariciye Nazırı
D) Mektubi-i Hariciye
E) Hariciye Teşrifatçılığı

Cevap: C) Hariciye Nazırı

Açıklama: Gabriel Noradunkyan Efendi, Balkan Savaşları sırasında Osmanlı Hariciye Nazırı olarak görev yapmıştır.

6- Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı’na hangi ülke ile imzaladığı 2 Ağustos 1914 tarihli gizli antlaşma sonrası dâhil olmuştur?

A) Rusya
B) İtalya
C) Bulgaristan
D) Avusturya
E) Almanya

Cevap: E) Almanya

Açıklama: Osmanlı Devleti, Almanya ile yaptığı gizli antlaşma sonrası I. Dünya Savaşı’na girmiştir.

7- Osmanlı diplomasi uygulamasında kara yolu ile gelip Osmanlı sınırından giren elçilik heyetlerini karşılamak üzere aşağıdaki görevlilerden hangisi tayin edilirdi?

A) Balyos
B) Mihmandar
C) Beylikçi
D) Kişizade
E) Konsolos

Cevap: B) Mihmandar

Açıklama: Osmanlı’da diplomasi heyetlerini karşılayan kişiye mihmandar denirdi.

8- 1878 Berlin Antlaşması gereği Osmanlı’ya iade edilen Balkanlar’daki hangi topraklar sayesinde Arnavutluk ile yeniden sınır irtibatı sağlanmıştır?

A) Selanik
B) Makedonya
C) Manastır
D) Teselya
E) Atina

Cevap: B) Makedonya

Açıklama: 1878 Berlin Antlaşması ile Osmanlı Devleti’ne iade edilen Makedonya, Balkanlar’daki Osmanlı topraklarının bir parçasıydı ve Arnavutluk ile Osmanlı arasındaki sınır irtibatını yeniden sağladı. Makedonya’nın Osmanlı yönetimine geri verilmesi, Arnavutluk ile sınır ilişkilerinin devam etmesine imkan tanıdı. Bu durum, Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’daki varlığını sürdürmesi açısından önemliydi.

9- Osmanlı vatandaşı gayrimüslimlere yeni haklar veren 1856 Islahat Fermanı, Osmanlı ile hangi ülkelerin diplomatları tarafından müşterek olarak hazırlanmıştır?

A) Prusya-Rusya
B) Fransa-Avusturya
C) İngiltere-Fransa
D) Rusya-Yunanistan
E) İngiltere-Rusya

Cevap: C) İngiltere-Fransa

Açıklama: 1856 Islahat Fermanı, İngiltere ve Fransa’nın desteğiyle hazırlanmıştır.

10- Avrupa’da 1848 İhtilalleri sürecinde Rusya, Osmanlı Devleti’ne sığınan Macar ve Polonyalı milliyetçilerin teslimini isteyince diplomatik ilişkiler kesilmiş ve ….. başlamıştır.
Yukarıda verilen boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Harb-i Umumi
B) Mülteciler Meselesi
C) Kırım Harbi
D) Kutsal Yerler Sorunu
E) Balkan Krizi

Cevap: B) Mülteciler Meselesi

Açıklama: Macar ve Polonyalı milliyetçilerin iadesi talebi üzerine Osmanlı ile Rusya arasında Mülteciler Meselesi patlak vermiştir.

11- Tanzimat devrinde krize dönüşen Cebel-i Lübnan sorunu, Hariciye Nazırı Keçecizade Fuat Paşa’nın 9 Haziran 1861 tarihli “Cebel-i Lübnan Nizamnamesi” ile çözülünce Osmanlı diplomatları hangi idari statü hakkında biraz daha tecrübe sahibi oldular?

A) Nizamname
B) Kanunname
C) Özerklik
D) Eyalet
E) Vilayet

Cevap: C) Özerklik

Açıklama: Cebel-i Lübnan Nizamnamesi, Lübnan’a özerklik tanıyan bir düzenlemedir.

12- Diplomat kökenli devlet adamları Mehmet Emin Ali Paşa ile Keçecizade Fuat Paşa’nın, Avrupalı güçler arasındaki menfaat çatışmalarından yararlanma politikaları hangi amacı sağlamaya yönelikti?

A) Devleti bölünmekten korumak
B) Batı medeniyetine katılmak
C) Ticareti artırmak
D) Teknoloji transferi
E) Avrupa’da fetihler yapmak

Cevap: A) Devleti bölünmekten korumak

Açıklama: Mehmet Emin Ali Paşa ve Keçecizade Fuat Paşa’nın politikası, Osmanlı Devleti’ni parçalanmaktan korumaya yönelikti.

13- İki İslam devleti olan Osmanlı-Safevî mücadelesinde diplomasi önem kazanmıştır.
Yavuz Sultan Selim ile rakibi Safevî hükümdarı Şah İsmail arasındaki yazışmalar aşağıdaki hangi dilde yapılmıştır?

A) Arapça
B) Urduca
C) Farsça
D) Türkçe
E) İngilizce

Cevap: D) Türkçe

Açıklama:

14- Osmanlı diplomasi geleneğinde “eman sistemi”, Avrupa devletlerin Osmanlı İmparatorluğu’ndaki elçi ve konsoloslukları ile tüccarının faaliyet alanlarını ve statülerini belirliyordu. Buna göre Osmanlı topraklarına diplomatik bir görevle gelen gayrimüslimler….. olarak kabul ediliyordu.
Yukarıda verilen boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) çavuş
B) misafir
C) kâfir
D) köle
E) memur

Cevap: B) misafir

Açıklama: Diplomatik görevle Osmanlı’ya gelen gayrimüslimler “misafir” statüsünde kabul edilirdi.

15- Osmanlı Devleti, Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa isyanını bastırmak için 1833’te Rusya ile Hünkar İskelesi Antlaşması’nı imzalayınca hangi uluslararası sorun büyümüş ve krize dönüşmüştür?

A) Karadeniz
B) Kudüs
C) Süveyş
D) Boğazlar
E) Mülteciler

Cevap: D) Boğazlar

Açıklama: Hünkar İskelesi Antlaşması sonrası Boğazlar sorunu uluslararası bir krize dönüşmüştür.

16- Osmanlı diplomasi tarihinde önemli eşiklerden olan 1699 tarihli Karlofça Antlaşması’nın müzakerelerinde gösterdiği başarı ile reisülküttapların devlet içinde yükselmelerinin önünü açan ve dış politikada ağırlıklarının artmasını sağlayan devlet adamı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Rami Mehmet Pasa
B) Baltacı Mehmet Paşa
C) Keçecizade Mehmet Fuat Paşa
D) Tevkii Abdurrahman Paşa
E) Mustafa Reşit Paşa

Cevap: A) Rami Mehmet Pasa

Açıklama: Rami Mehmet Paşa, Karlofça Antlaşması müzakerelerindeki başarısıyla reisülküttapların yükselişini başlatmıştır.

17- Sultan II. Abdülhamit döneminde 1881 tarihli Saltanat-i Seniye Şehbenderlerine Dair Nizamname-i Dahili mevzuatı çıkarıldıktan sonra yurt dışına …. ve…. şehbender atamaları hızlanmıştır.
Yukarıda verilen boşluğa aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A) müslim ve gayrimüslim
B) kadın ve erkek
C) asker ve sivil
D) evli ve bekâr
E) muvazzaf ve fahri

Cevap: E) muvazzaf ve fahri

Açıklama: Sultan II. Abdülhamit döneminde muvazzaf ve fahri şehbender atamaları hızlanmıştır.

18- Osmanlı sefaretnamelerinde Avrupa şehirlerinin tarihine ışık tutacak bilgiler yer almaktadır. Osmanlı sefaretnameleri incelendiğinde aşağıdaki hangi şehir hakkında bilgi bulunmamaktadır?

A) Budapeşte
B) Paris
C) Berlin
D) Viyana
E) Tiran

Cevap: E) Tiran

Açıklama: Osmanlı sefaretnamelerinde Tiran şehri hakkında bilgi bulunmamaktadır.

19- Osmanlı’da sürekli diplomasiye geçiş sonrası ilk daimi elçi olan Londra Sefiri Yusuf Agâh Efendi’ye 1793’te Sultan III. Selim tarafından İngiliz elçisinin sahip olduğu büyükelçi rütbesinin verilmesiyle diplomaside ilk defa hangi esas uygulanmış oluyordu?

A) Ahidname
B) İstimalet
C) Teşrifat
D) Mütekabiliyet
E) Eman

Cevap: D) Mütekabiliyet

Açıklama: Yusuf Agâh Efendi’ye büyükelçi rütbesi verilmesiyle mütekabiliyet esası uygulanmıştır.

20- Sultan Abdülmecit’in 1846 tarihli fermanı ile kurulan merasim ve protokol birimi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Teşrifat-i Umumiye Nezareti
B) Teşrifat-i Umumiye Dairesi
C) Divan-ı Hümayun Teşrifat Kalemi
D) Hariciye Teşrifatçılığı
E) Hariciye Nezareti

Cevap: D) Hariciye Teşrifatçılığı

Açıklama: