Osmanlı Diplomasi Tarihi 2023-2024 Vize Soruları

1- Osmanlı Devleti’nin İstanbul’u fethi sonrası ilk elçilik, 1454 tarihinde hangi ülke tarafından açılmıştır?

A) Portekiz
B) Venedik
C) İspanyol
D) Ceneviz
E) Amerika

Cevap: B) Venedik

Açıklama: Osmanlı İmparatorluğu’nda İstanbul’un fethinden sonra ilk elçilik Venedik tarafından açılmıştır.

2- 1815 Viyana Kongresi’nde oluşan ve günümüzde de Avrupa Birliği içerisinde güncelliğini koruyan “Avrupa uyumu” kavramı hangi anlayışa dayanmaktadır?

A) Ad Hoc
B) Güçler dengesi
C) Refah toplumu
D) Ahde vefa
E) Kapitülasyonlar

Cevap: B) Güçler dengesi

Açıklama: Viyana Kongresi ile Avrupa’da güç dengesi politikası esas alınmış ve bu anlayış günümüzde de etkisini sürdürmektedir.

3- Osmanlı tarihinin en ağır içerikli antlaşmalarından biri olan 21 Temmuz 1774 tarihli Küçük Kaynarca Antlaşması sonrası Rusya, antlaşmadaki hangi maddeleri kasıtlı ve yanlış yorumlayarak uzun vadede Osmanlı iç işlerine müdahale etmeye zemin oluşturulmuştur?

A) Sınırda karakol inşası
B) Ortodoksların himayesi
C) Gemilerin kontrol edilmesi
D) Çariçe unvanının kullanılması
E) Ruslara oturum hakkı verilmesi

Cevap: B) Ortodoksların himayesi

Açıklama: Küçük Kaynarca Antlaşması’nda Rusya, Ortodoksların himayesi maddesini kullanarak Osmanlı’nın iç işlerine müdahale etmeye çalışmıştır.

4- Sultan IV. Murat döneminde İran ile imzalanan ve Doğu sınırlarının belirlendiği 1639 tarihli antlaşma hangisidir?

A) Amasya Antlaşması
B) Erzurum Antlaşması
C) Ahmet Paşa Antlaşması
D) Kasr-ı Şirin Antlaşması
E) Türkmençay Antlaşması

Cevap: D) Kasr-ı Şirin Antlaşması

Açıklama: Kasr-ı Şirin Antlaşması, Osmanlı Devleti ile İran arasında 1639 yılında imzalanmıştır ve Doğu sınırlarını belirlemiştir.

5- Sultan III. Selim reformları kapsamında sürekli diplomasiye geçiş ardından aşağıdaki hangi Avrupa başkentine daimi elçi gönderilmemiştir?

A) Londra
B) Viyana
C) Berlin
D) Atina
E) Paris

Cevap: D) Atina

Açıklama: III. Selim döneminde Atina’ya daimi elçi gönderilmemiştir, diğer başkentlere ise gönderilmiştir.

6- Reisülküttap ve ona bağlı kâtiplerin merkez bürokrasisindeki önemleri ve ağırlıkları, 17. yüzyıl ortalarındaki hangi gelişme sonrası artmıştır?

A) Lale Devrinin başlamasıyla
B) Hariciye bürokrasisinde küçülmeye (tensikat) gidilmesiyle
C) Sadrazamın ikamet yerinin Paşa Kapısı olmasıyla
D) Padişahın Dolmabahçe Sarayına taşınmasıyla
E) Yurtdışında daimi elçiliklerin (sefaretlerin) açılmasıyla

Cevap: C) Sadrazamın ikamet yerinin Paşa Kapısı olmasıyla

Açıklama:

7- Osmanlı klasik döneminde yurt dışına görevlendirilen elçilere paye verilmekteydi. Aşağıdakilerden hangisi elçilere verilen bu payelerden biri değildir?

A) Nişancılık
B) Defterdarlık
C) Rumeli Beylerbeyliği
D) Anadolu Beylerbeyliği
E) Hıdivlik

Cevap: E) Hıdivlik

Açıklama: Hıdivlik, Mısır valiliği anlamına gelir ve elçilere verilen payelerden biri değildir.

8- Klasik dönem Osmanlı diplomasi uygulamalarında Nişancının görev yükü artınca dış politikada hangi kurum öne çıkmıştır?

A) Çavuşbaşılık
B) Hariciye Müsteşarlığı
C) Divan-ı Hümayun Tercümanlığı
D) Reisülküttaplık
E) Şehbenderlik

Cevap: D) Reisülküttaplık

Açıklama: Nişancının görev yükü artınca, diplomasi alanında Reisülküttaplık kurumu öne çıkmıştır.

9- Sultan III. Selim devrinde Avusturya’ya karşı 31 Ocak 1790 tarihinde imzalanan Osmanlı-Prusya İttifak Antlaşması, aşağıdaki hangi prosedürden sonra yürürlük kazanmıştır?

A) Sadrazam imzası
B) Nişancı tuğrası
C) Meclis-i Mebusan onayı
D) Şeyhülislam fetvası
E) Reisülküttap maruzatı

Cevap: D) Şeyhülislam fetvası

Açıklama:

10- Diplomaside en çok vurgu yapılan kavramlardan biri ……. vermektir. Bu uygulama, genellikle dışişleri örgütünün bir yabancı temsilciliğe veya yabancı temsilciliğin dışişlerine veya diğer temsilciliklere resmî bir bildirim yapmasıyla ortaya çıkmıştır.
Yukarıda verilen boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) ültimatom
B) berat
C) tayinat
D) ferman
E) nota

Cevap: E) nota

Açıklama: Diplomaside “nota” verme işlemi, bir ülkenin resmi bildirimidir.

11- Osmanlı klasik döneminde elçilik heyetleri, savaş veya barış görüşmeleri yapmak için sınırda buluştuklarında, müzakereler için hangi ortam oluşturulurdu?

A) Müzakere binası
B) Müzakere çadırı
C) Müzakere komitesi
D) Müzakere sofrası
E) Müzakere konvoyu

Cevap: B) Müzakere çadırı

Açıklama: Savaş veya barış görüşmeleri sınırda buluşularak müzakere çadırında yapılırdı.

12- Ortaçağ İslâm dünyasının önemli siyasi güçlerinden biri olan Büyük Selçuklu İmparatorluğu döneminde protokol ve törenlerde hangi kadim geleneklere bağlı kalınmıştır?

A) Oğuz
B) Çin
C) Şaman
D) Türkistan
E) Turan

Cevap: A) Oğuz

Açıklama: Selçuklu İmparatorluğu döneminde Oğuz geleneklerine bağlı kalınmıştır.

13- Kanuni Sultan Süleyman ardından II. Selim devrinde dış politika ve denge politikalarının belirlenmesinde aşağıdaki hangi devlet adamının etkisi bulunmaktadır?

A) Cezayirli Gazi Hasan Paşa
B) Nevşehirli Damat İbrahim Paşa
C) Sokollu Mehmet Paşa
D) Merzifonlu Kara Mustafa Paşa
E) Fazıl Ahmet Paşa

Cevap: C) Sokollu Mehmet Paşa

Açıklama: Sokollu Mehmet Paşa, II. Selim döneminde dış politika ve denge politikalarının belirlenmesinde etkili olmuştur.

14- Sultan III. Ahmet devrinde Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın girişimleri sonucu 1718’de Avusturya ile imzalanarak, Lale Devri reformlarına zemin hazırlayan antlaşma hangisidir?

A) Kasr-ı Şirin Antlaşması
B) Küçük Kaynarca Antlaşması
C) Viyana Antlaşması
D) Londra Antlaşması
E) Pasarofça Antlaşması

Cevap: E) Pasarofça Antlaşması

Açıklama: 1718 Pasarofça Antlaşması, Lale Devri reformlarına zemin hazırlamıştır.

15- Osmanlı klasik döneminde Topkapı Sarayı’ndaki Alay Köşkü hangi diplomatik amaç için kullanılmaktaydı?

A) Yabancı elçilerin ikameti
B) Konsolosluk işlemlerinin yürütülmesi
C) Osmanlı elçilerinin eğitimi
D) Elçilere Name-i Hümayun takdimi
E) Sultanın elçilik heyetlerini izlemesi

Cevap: E) Sultanın elçilik heyetlerini izlemesi

Açıklama: Alay Köşkü, sultanın elçilik heyetlerini izlediği mekandır.

16- Aşağıdakilerden hangisi Beylikçi Kaleminde muhafaza edilen Osmanlı diplomatik belge türleri arasında yer almamaktadır?

A) Antlaşma
B) Ahidname
C) Pasaport
D) Berat
E) Ferman

Cevap: C) Pasaport

Açıklama: Pasaportlar, Beylikçi Kaleminde muhafaza edilen diplomatik belgeler arasında yer almamaktadır.

17- Bütün İslâm devletlerinde dış ilişkiler ve diplomasi anlayışında kullanılan hukuki ve fikhi bir terim olan “Darülharp” kavramı hangi anlamı taşımaktadır?

A) Kutsal topraklar
B) Müslüman olan ülkelerin toprakları
C) Müslüman olmayan ülkelerin toprakları
D) Harp edilmesi yasak topraklar
E) Barış görüşmesi yapılan topraklar

Cevap: C) Müslüman olmayan ülkelerin toprakları

Açıklama: Darülharp, Müslüman olmayan ülkelerin topraklarını ifade eder.

18- 19. yüzyılda diplomatik temsilciliklerin statüsüne dair çok önemli düzenlemelerin yapıldığı ilk uluslararası etkinlik hangisidir?

A) 1815 Viyana Kongresi
B) 1890 Petersburg Kongresi
C) 1878 Berlin Kongresi
D) 1840 Londra Kongresi
E) 1856 Paris Kongresi

Cevap: A) 1815 Viyana Kongresi

Açıklama: Diplomasinin statüsüne dair ilk uluslararası düzenlemeler 1815 Viyana Kongresi’nde yapılmıştır.

19- Aşağıdakilerden hangisi klasik dönemden itibaren Osmanlı diplomasi uygulamalarının beslendiği kaynaklardan biri değildir?

A) Rönesans ve Reform aydınlanma fikirleri
B) Ordunun kazandığı başarılar
C) Türk cihan hâkimiyeti anlayışı
D) İslam’ın siyasal mirası
E) Roma ve Bizans’ın siyasi mirası

Cevap: A) Rönesans ve Reform aydınlanma fikirleri

Açıklama: Osmanlı diplomasi anlayışı, Rönesans ve Reform fikirlerinden beslenmemiştir.

20- Antik Yunanda (Grek) diplomatik temaslar ve görüşmeler hangi yöntemle yapılırdı?

A) Halka açık
B) Kral huzurunda
C) Tarafsız bölgede
D) Silahlı olarak
E) Ülke dışında

Cevap: A) Halka açık

Açıklama: Antik Yunan’da diplomatik görüşmeler halka açık olarak yapılırdı.