Auzef İnsan Davranışı ve Sosyal Çevre -1 Ünite -10

Bu Bölümde Neler Öğreneceğiz

Bu bölümde, ergenlik dönemini şekillendiren çevresel faktörler ve bu faktörlerin gençler üzerindeki etkilerini ele alacağız. Ana başlıklarımız; aile, akran grupları, kültür, medya, iş ve çalışma hayatıdır. Ergenin gelişim sürecinde bu sosyal bağların etkileri detaylı olarak incelenecektir.

Birlikte Düşünelim

1. Kuşaklar arası çatışma denildiğinde aklınıza neler geliyor? Bu çatışma hangi durumlarda artar?
2. Ergenlik ve sınırlar kavramları üzerine düşünün. Ergenlikte sınırların önemi nedir?
3. Sizce ergenliği en riskli koşullarda yaşayan gruplar kimlerdir? Bu grupların karşılaştıkları zorlukları azaltmak için neler yapılabilir?

Kazanımlar

Konu: Ergenlikte Çevresel Bağlamlar
Kazanımlar:

• Ergenliği etkileyen çevresel faktörleri öğrenmek
• Aile, akran grupları, kültür, medya kullanımı, iş ve çalışma hayatının ergen gelişimindeki etkilerini anlamak
  Kazanımın Nasıl Elde Edileceği: Metinler, örnekler, analizler ve sorular yoluyla konuların daha iyi anlaşılması sağlanacaktır.

Anahtar Kavramlar

• Aile
• Özerklik
• Bağlanma
• Ebeveyn-Ergen Çatışması
• Akran Grubu
• Klik
• Flört
• Etnisite
• Medya

Giriş

Bu bölümde, ergenlik döneminde sosyal çevrenin etkilerini dört ana başlık altında inceleyeceğiz: aile, akran grupları, kültür ve medya kullanımı. Ergenin sosyal çevresi, bireyin kendini yeniden inşa etme sürecini şekillendiren karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu süreç, aile ve arkadaş çevresi gibi yakın sosyal çevrelerin yanı sıra kültürel ve medya etkileriyle de beslenir.

Ergenlik, kişinin kendi kimliğini bulma yolunda çeşitli sosyal değişiklikleri de beraberinde getirir. Sosyo-duygusal bu değişiklikler arasında aile çatışmaları, arkadaş grupları içindeki konum, bağımsızlık çabaları ve dış etkenlere olan duyarlılık önemli bir rol oynar. Bu süreçte ergen, farklı sosyal bağların kendisini nasıl şekillendirdiğini anlamaya çalışır.

10. Ergenlik Çağı ve Çevresel Bağlamlar

Ergenlik döneminde çevresel faktörler, bireyin gelişiminde belirleyici bir rol oynar. Bu başlık altında, ergenlerin kimlik gelişimini etkileyen faktörler, manevi ve sosyal değerlerin gelişimi ile ilgili konuları ele alacağız.

10.1 Benlik, Kimlik ve Manevi Gelişim

Ergenlik dönemi, bireyin içsel dünyasında kendini bulma ve toplum içindeki yerini keşfetme sürecini içerir. Bu süreçte, bireyin öz-değerlendirmesini etkileyen üç temel kavram vardır: benlik saygısı, kimlik, ve manevi gelişim.

• Benlik Saygısı: Ergenlikte, özsaygı çocukluk dönemine kıyasla düşme eğilimindedir. Kız çocuklarında bu düşüş, erkek çocuklarına göre daha belirgin olabilir. Ailenin, sosyal çevrenin ve ergenin akademik başarılarının özsaygı gelişiminde önemli bir etkisi vardır.
• Kimlik: Ergenlik dönemi, bireyin kendine “Ben kimim?” sorusunu sormaya başladığı bir süreçtir. Bu süreçte birey, sosyal kimliğini tanımlamaya çalışır. Erikson’un psikososyal gelişim teorisinde yer alan “kimlik kazanımına karşı rol karmaşası” evresi, bu dönemi en iyi tanımlayan süreçtir.
• Dini ve Manevi Gelişim: Ergenlik, bireyin manevi değerlerini ve dini inançlarını sorguladığı bir dönemdir. Bu süreçte, ergenler topluma katkı sağlama konusunda daha istekli olabilirler.

10.2 Aile

Ergenlik dönemi, aile ile ilişkilerdeki dinamiklerin en belirgin şekilde değiştiği dönemdir. Ebeveynlerin kontrol, özerklik ve bağlanma konularında dengeli bir yaklaşım sergilemesi, ergenin sağlıklı gelişimi için kritik önem taşır.

• Anne-Baba Kontrolü: Ebeveynlerin ergen üzerindeki kontrol düzeyi, gençlerin sosyal ortamlarda ve arkadaş çevresinde hangi seçimleri yapacağı üzerinde etkilidir.
• Özerklik ve Bağlanma: Ergenler özerklik için çaba sarf ederken, güvenli bağlanma ihtiyacını da hissederler.
• Anne-Baba ve Ergen Çatışması: Ergenlik döneminde yaşanan çatışmalar çoğunlukla bağımsızlık çabaları ile ilgilidir. Bu çatışmalar, ergenin diğer sosyal sorunlarla başa çıkmasını zorlaştırabilir.

10.3 Akran Grupları

Ergenlik döneminde, bireyin sosyalleşmesi açısından akran gruplarının önemi büyüktür. Bu dönemde arkadaşlıklar, ergenin kişisel gelişiminde ve duygusal denge sağlama sürecinde kritik rol oynar.

• Arkadaşlık: Ergenler, çocukluk dönemine kıyasla daha az sayıda ama daha yoğun arkadaşlıklar kurmaya eğilimlidirler.
• Akran Baskısı: Akran grubunun etkisi, ergenin davranışlarını şekillendiren en güçlü faktörlerden biridir. Bu süreçte, ergenin grup kuralları doğrultusunda hareket etmesi beklenir.
• Duygusal İlişkiler: Ergenler için flört ve romantik ilişkiler, kimlik gelişiminin bir parçası olarak büyük önem taşır.

10.4 Kültür ve Ergen Gelişimi

Ergenlik döneminde kültürel faktörler, bireyin değerlerini ve davranış kalıplarını büyük ölçüde etkiler. Farklı kültürler, ergenin sosyal etkileşimlerini ve davranış kalıplarını şekillendirir. Bu süreçte sosyal medya ve internet kullanımı, yeni bir kültürel yapının doğmasına yol açmaktadır.

10.5 Çalışma Hayatı, İş ve Ergen Gelişimi

Çalışma hayatı, ergenlerin sosyal gelişiminde önemli bir rol oynar. İş ve eğitim hayatının genç bireyin üzerindeki etkisi, bireyin gelecekteki mesleki tercihlerini ve sosyal gelişimini belirler. İş hayatına atılmak zorunda kalan gençler için, sosyal ilişkilerdeki dengesizlikler ve düşük iş tatmini gibi sorunlar ortaya çıkabilir.

Bu Bölümde Ne Öğrendik Özeti

Bu bölümde, ergenlik döneminde çevresel etkenlerin gençlerin gelişiminde oynadığı rolü ve bu etkenlerin ergenlerin sosyal hayatlarına etkilerini öğrendik. Aile, akran grupları, kültür, medya ve iş hayatı gibi sosyal bağların, genç bireyin kimlik gelişiminde ve sosyal uyumunda nasıl önemli bir etken olduğu hakkında bilgi edindik

1- Kendimizi genel olarak değerlendirme yolu olarak tanımlayabileceğimiz kavram hangisidir?

A) Güven
B) Saygı
C) Saygınlık
D) Benlik Saygısı
E) Onur

Cevap: D) Benlik Saygısı

Açıklama: Benlik saygısı, bireyin kendine olan genel değer yargısını ifade eden bir kavramdır.

2- Başkalarına karşı ben merkezci ve ilgisini kendisine dönük olarak yaklaşma anlamındaki kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Narsizim
B) Benlik saygısı olmayan
C) Hipomani
D) Nevrotik
E) Psikotik

Cevap: A) Narsizim

Açıklama: Narsizm, kişinin kendini ön planda tutması ve başkalarına ilgisiz yaklaşması anlamında kullanılır.

3- Literatürde birçok parçadan oluşan bir kendini betimleme olan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kişilik
B) Mood
C) Duyu
D) Kimlik
E) Toplumsal kimlik

Cevap: D) Kimlik

Açıklama: Kimlik, bireyin farklı özelliklerini ve rollerini içeren kendini tanımlama sürecidir.

4- Erikson’un deyişiyle ‘……………………….. ergenlikte kimlik arayışında yardımcı olur. Bu dönemde toplum ergeni sorumluluklarında bir bakıma serbest bırakarak farklı kimlikleri denemesine yardımcı olur, ve böylece ergenlerde farklı rol ve kişilikleri denerler.’ Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere gelecek ifade aşağıdakilerden hangisidir?

A) psikososyal moratoryum
B) psikososyal
C) moratoryum
D) kast
E) psikososyal kast

Cevap: A) psikososyal moratoryum

Açıklama: Psikososyal moratoryum, ergenin kimlik arayışında özgürce denemeler yapmasına imkan tanıyan bir dönemdir.

5- Ergenliğin gelişimsel değişimler göstermesinde ‘bağlanma’ önemli kavramlardan biridir. Bu noktada bağlanma, kimliğe yapılan bir yatırım olarak ifade edilir. Aşağıdakilerden hangisi bağlanma statülerinden biri değildir?

A) Dağınık kimlik
B) İpotekli kimlik
C) Moratoryum kimlik
D) Başarılı kimlik
E) Cinsel kimlik

Cevap: E) Cinsel kimlik

Açıklama: Cinsel kimlik, bağlanma statülerinden biri olmayıp, bireyin cinsiyetle ilgili kendilik algısını ifade eder.

6- Piaget’in kuramına göre ergenlerin içinde bulunduğu bilişsel döneme ne ad verilir?

A) İşlem öncesi dönem
B) İşlem sonrası dönem
C) Somut işlem dönemi
D) Soyut işlem dönemi
E) Karma dönem

Cevap: D) Soyut işlem dönemi

Açıklama: Soyut işlem dönemi, ergenlerin soyut düşünme becerilerini geliştirdiği dönemdir.

7- Araştırmacılar, flört ve romantik ilişkilerde gelişimsel değişimlerin keşfedilmesinin hangi yaşlar arasında olduğunu söylemektedirler?

A) 11-13
B) 11-14
C) 13-14
D) 14-16
E) 14-18

Cevap: D) 14-16

Açıklama: 14-16 yaşları, gençlerin romantik ilişkilerde ilk deneyimlerini yaşadıkları gelişim dönemidir.

8- Araştırmacılar, flört ve romantik ilişkilerde gelişimsel değişimlerin ikili romantik bağların gözden geçirilmesinin hangi yaşlar arasında olduğunu söylemektedirler?

A) 11-13
B) 11-14
C) 13-14
D) 14-16
E) 17-19

Cevap: E) 17-19

Açıklama: 17-19 yaşları, gençlerin romantik ilişkilerinde daha derin bağlar kurmaya başladığı dönemdir.

9- ‘Dünya bir yandan modern medya unsurlarıyla global bir süreç yaşarken, bir yandan da savaş, terör gibi unsurlarla insanlar göç etmek zorunda kalmaktadırlar. Bu ………………. ve sosyoekonomik, sosyokültürel unsurlar, ergenler üzerinde belirsizlikler ve yaşamsal sorunlarla baş etme ihtiyacını doğurmaktadır.’ Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere gelecek ifade aşağıdakilerden hangisidir?

A) Etnisite
B) Ekoloji
C) Etnografi
D) Sistem
E) Ekosistem

Cevap: A) Etnisite

Açıklama: Etnisite, göç gibi sosyokültürel etkilerin ergenlik üzerindeki rolünü anlatır.

10- Aşağıdakilerden hangisi bir ergenlik sorunu değildir?

A) İşsizlik
B) Psikolojik sorunlar
C) Aile çatışması
D) Sanayileşme
E) İstenmeyen gebelik

Cevap: D) Sanayileşme

Açıklama: Sanayileşme, toplumun genel yapısına dair bir kavramdır ve ergenlik sorunları arasında sayılmaz.