Auzef İnsan Davranışı ve Sosyal Çevre -1 Ünite -8

1. Fiziksel Gelişim ve Değişim

Bedensel Büyüme ve Gelişim: Bu dönemde çocukların büyüme hızları önceki dönemlere kıyasla daha yavaş bir seyir izler. Ancak, boy uzunluğunda ve kas kütlesinde gözle görülür bir artış yaşanır. Ortalama olarak, çocuklar yılda 5-7.5 cm uzar ve kas kütleleri güçlenir. Bedensel büyümenin yanı sıra, motor becerilerde de gelişim görülür. Çocuklar vücutlarını daha iyi kontrol etmeye başlar ve hem kaba hem de ince motor becerilerinde ilerleme kaydederler. Erkek çocukları daha çok kaba motor becerilerde, kız çocukları ise ince motor becerilerde öne çıkar.

Beyin Gelişimi: Beyin gelişimi, okul çağı döneminde devam eden bir süreçtir. Özellikle frontal lobun gelişmesiyle dikkat, muhakeme, problem çözme ve bilişsel kontrol gibi yeteneklerde belirgin ilerleme kaydedilir. Bu gelişme, çocukların öğrenme sürecinde daha etkin olmalarına olanak tanır.

Fiziksel Aktivite ve Sağlık: Orta ve geç çocukluk döneminde çocukların fiziksel aktiviteye olan ihtiyaçları artar. Obezite gibi sağlık sorunları, bu dönemde hareketsiz yaşam tarzı nedeniyle giderek yaygınlaşmaktadır. Sağlıklı bir yaşam sürdürebilmeleri için çocukların fiziksel aktivitelerde bulunmaları teşvik edilmelidir.

2. Bilişsel Gelişim ve Zihinsel Değişimler

Somut İşlemler Dönemi: Piaget’in bilişsel gelişim kuramına göre, okul çağındaki çocuklar 7-11 yaşları arasında somut işlemler dönemine girerler. Bu dönemde çocuklar mantıklı düşünme ve somut olayları anlama yeteneklerini geliştirir. Ancak, soyut düşünme becerileri henüz tam olarak gelişmemiştir. Uzun süreli bellek kapasiteleri artar ve eleştirel düşünme becerileri gelişir.

Zekâ ve Yaratıcılık: Çocukların bireysel farklılıkları göz önünde bulundurularak zeka gelişimleri değerlendirilir. Bu dönemde çoklu zekâ kuramları üzerinde durulmakta ve çocukların zeka potansiyelleri çeşitli alanlarda desteklenmeye çalışılmaktadır. Üstün zekalı çocuklar, problem çözme ve yaratıcı düşünme gibi alanlarda diğer yaşıtlarına göre farklılaşabilirler ve özel bir eğitime ihtiyaç duyabilirler.

Dil Gelişimi: Okul çağındaki çocuklar, dil bilgisi kurallarını daha iyi kavrar ve karmaşık cümleler kurabilirler. Bu dönemde çocukların okuma ve yazma becerileri gelişir; öykü yazma, sözcük dağarcıklarını genişletme gibi dil becerileri öne çıkar. Bütüncül dil yaklaşımı, okuma ve yazma öğrenimini çocukların doğal dil öğrenimi sürecine paralel şekilde yürütmeyi amaçlar.

3. Sosyal ve Duygusal Gelişim

Orta ve geç çocukluk döneminde, çocukların sosyal etkileşimleri artar ve ilişkiler daha anlamlı hale gelir. Çocuklar bu dönemde benlik kavramını geliştirirler ve akran ilişkilerine daha fazla önem vermeye başlarlar. Arkadaşlıklar, güven, sadakat ve ortak ilgi alanları temelinde şekillenir. Sosyal öğrenme sürecinde çocuklar, duygusal gelişimlerini destekleyen yeni deneyimler yaşarlar.

Akran İlişkileri: Çocukların sosyal yaşamında akran ilişkileri büyük bir öneme sahiptir. Bu dönemde çocuklar, arkadaşlıkları sayesinde paylaşma, iş birliği yapma, anlaşmazlıkları çözme gibi sosyal becerileri öğrenirler. Ancak, bu süreçte akran zorbalığı gibi olumsuz durumlar da ortaya çıkabilir ve çocuğun sosyal gelişimini olumsuz etkileyebilir.

Duygusal ve Kişilik Gelişimi: Çocukların duygusal gelişimi, bu dönemde gurur, utanç gibi özbilinç duyguları ile şekillenir. Erikson’un gelişim kuramına göre, bu dönemde çocuklar başarıya ulaşma ve yeterlilik hissetme konusunda yoğun bir çaba sarf ederler. Başarısızlık durumunda ise yetersizlik duygusu yaşayabilirler. Bu dönemde çocuklara, duygusal gelişimlerinde destek olunması, kişiliklerinin sağlıklı bir şekilde gelişimi için önemlidir.

4. Ahlaki Gelişim ve Cinsiyet Farklılıkları

Ahlaki Gelişim: Kohlberg’in ahlaki gelişim kuramına göre, bu dönemde çocuklar ahlaki gelişimin geleneksel düzeyine ulaşırlar. Bu düzeyde çocuklar, toplumdaki kuralları anlamaya ve sosyal ilişkilerde güven, sadakat gibi değerlere önem vermeye başlarlar. Ahlaki muhakeme becerileri gelişir ve çocuklar, doğru ile yanlışı ayırt etme konusunda daha bilinçli hale gelirler.

Cinsiyet ve Cinsiyet Rolleri: Okul çağı çocuklarında cinsiyet rolleri belirginleşmeye başlar. Kız ve erkek çocukları arasındaki oyun ve ilgi alanları farklılıkları, cinsiyet kimliğinin gelişiminde önemli bir rol oynar. Çocukların cinsiyet rollerine dair düşünceleri, aile ve toplumun etkisiyle şekillenir.

5. Okul Sosyal Hizmeti ve Çocuk Gelişimine Katkısı

Çocuk gelişiminde önemli bir bileşen olan okul sosyal hizmeti, öğrencilerin yaşadığı sosyal ve psikolojik zorluklarla başa çıkmalarında destek sağlamak için yürütülen profesyonel bir alandır. Sosyal hizmet uzmanları, çocukların okulda yaşadığı zorlukları, aile içi problemleri veya sosyal sorunları ele alarak destek sağlarlar. Bu destek, çocukların akademik başarılarını artırmak ve sağlıklı sosyal bireyler olmalarına katkıda bulunmak adına önemlidir.

Sosyal hizmet uzmanları, aynı zamanda aile-okul-çocuk ilişkisini güçlendirerek çocukların yaşadığı zorluklarla başa çıkmasına yardımcı olur ve onların sosyal ortamla uyum içinde gelişmelerini sağlar. Bu doğrultuda okul sosyal hizmeti uygulamaları, çocuğun eğitim sürecinde karşılaşabileceği olası sorunları önceden tespit ederek, uygun çözüm önerileri sunar.

Sonuç

Orta ve geç çocukluk dönemi, çocuğun gelişiminde en yoğun değişimlerin yaşandığı dönemlerden biridir. Çocukların fiziksel büyümelerinin yanı sıra bilişsel yeteneklerinin artması, sosyal ilişkiler kurma becerilerinin gelişmesi, ahlaki değerlerle tanışmaları ve kendilerini daha iyi tanımaları bu dönemde gerçekleşir. Eğitim kurumları, aile ve sosyal hizmet uzmanları bu dönemde çocuğa rehberlik ederek, sağlıklı bir gelişim süreci için katkıda bulunmalıdır

1- Okul çağı çocuklarda fiziksel ve bilişsel gelişim beş grup içinde incelenmektedir. Aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir.

A) Bu çağ çocuklarının fiziksel büyüme ve gelişimi
B) Bu dönemdeki çocukların beyin işlevleri üzerinde durulacaktır.
C) Motor gelişim
D) Bu çağ çocuklarının fiziksel aktivite ihtiyacını betimlenmesi
E) Bu çağ çocuklarının tercihleri

Cevap: E) Bu çağ çocuklarının tercihleri

Açıklama: Okul çağı çocuklarının gelişimi fiziksel, bilişsel ve motor beceriler gibi alanlarda değerlendirilir, ancak kişisel tercihleri bu gelişim gruplarının dışında kalır.

2- Son dönemde çocuklarda görülen ———-. ve benzeri hastalıkların bu dönem çocuklarının çok fazla hareket etmediklerini göstermektedir. Bu dönemde oluşturulacak olan ve düzenli yapılması gereken fiziksel aktivite pek çok açıdan çocuğun sağlıklı bir gelişim içinde kalmasını sağlayacaktır.

A) Obozite
B) Obsesif nevroz
C) Bulımıya Nevroza
D) Anoreksia
E) Anoreexsia Newroza

Cevap: A) Obozite

Açıklama: Obozite, fiziksel aktivite eksikliği sonucu gelişen bir hastalıktır ve çocukların sağlıklı bir gelişim süreci için düzenli egzersiz önemlidir.

3- Okul çağı çocukluğu dönemi, Piaget’in çocuk gelişim kuramındaki yeni bir aşamayı işaret etmektedir. Bu aşama aşağıdakilerden hangisidir.

A) Somut işlem dönemi
B) Soyut işlem dönemi
C) İşlem öncesi dönem
D) İşlem sonrası dönem
E) Karma dönem

Cevap: A) Somut işlem dönemi

Açıklama: Somut işlem dönemi, çocukların mantıklı düşünmeye başladığı ancak soyut düşünme becerisinin henüz gelişmediği bir aşamadır.

4- Tanım itibarıyla sorunları çözme ve günlük deneyimlere uyum sağlayarak onlardan öğrenmeye yönelik çıkarımlar yapma becerisi ne olarak tanımlanır.

A) Akıl
B) Biliş
C) Zeka
D) Hayal
E) Tasaffur

Cevap: C) Zeka

Açıklama: Zeka, bireyin sorun çözme, uyum sağlama ve öğrenme yeteneklerini ifade eden bir kavramdır.

5- Okul çağı çocuklarının dil gelişimi, sözcük ve dil bilgisi doğrultusunda daha analitik ve mantıklı bir yaklaşıma sahip oldukları ifade edilmektedir. Bu dönemde karmaşık dil bilgisi kullanabilecekleri ve öykü yazabilecekleri belirtilmektedir. ——— Bütüncül dil yaklaşımı; bu dönemdeki çocukların okuma ile öğretimin çocuğun doğal dil öğrenimine paralel olması gerektiğini betimlemektedir.

A) Bütüncül yaklaşım
B) Bütüncül dil yaklaşımı
C) Yapısal yaklaşım
D) Yapısal bütüncül yaklaşım
E) Karma model

Cevap: B) Bütüncül dil yaklaşımı

Açıklama: Bütüncül dil yaklaşımı, çocuğun okuma ve dil öğrenimini doğal süreçle paralel olarak yürütmeyi amaçlar.

6- Uzmanlar okul çağı çocuklarda benlik saygısının önemine dikkat çekerlerken, benlik saygısını artırmanın farklı yollarını betimlemektedirler. Aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir.

A) Düşük benlik saygısının nedenlerini tesbit etmek
B) Duygusal destek ve sosyal onay vermek
C) Çocukların başarmalarına yardımcı olma
D) Sorunlarla başa çıkmalarına yardımcı olma
E) Çocuklarla kaliteli zaman geçirme

Cevap: E) Çocuklarla kaliteli zaman geçirme

Açıklama: Benlik saygısını artırmak için çocuklara destek ve onay vermek önemlidir. Kaliteli zaman geçirmek de önemlidir ancak doğrudan benlik saygısını artırma yöntemlerinden biri olarak sayılmaz.

7- ———-, sosyal öğrenme kuramında öne çıkan kavramlardan biridir. Kişinin bir durumun üstesinden gelerek olumlu sonuçlara varabileceğine dair bir inaç taşıması anlamındadır.

A) Öz yetkinlik
B) Yetkinlik
C) İlk yetkinlik
D) Son yetkinlik
E) Uzantı yetkinlik

Cevap: A) Öz yetkinlik

Açıklama: Öz yetkinlik, bireyin zorlu durumlarla başa çıkabileceğine dair kendine duyduğu güveni ifade eder.

8- Bu dönem çocuklarının ahlaki gelişimleri üzerinde dururken önemli bir ismin çalışmasını bilmek gerekmektedir. Bu bilim insanı aşağıdakilerden hangisidir.

A) Vygotskı
B) Pavlov
C) Erikson
D) Freud
E) Kohlberg

Cevap: E) Kohlberg

Açıklama: Kohlberg, çocukların ahlaki gelişim süreçlerini inceleyen önemli bir bilim insanıdır.

9- Kolgberg’in geliştirdiği kuramın tam adı aşağıdakilerden hangisidir.

A) Kolgberg Ahlaki gelişimi
B) Kolgberg gelişim kuramı
C) Kolgberg biliş kuramı
D) Kolgberg biliş gelişimi
E) Kolgberg gen kuramı

Cevap: A) Kolgberg Ahlaki gelişimi

Açıklama: Kohlberg’in kuramı, çocukların ahlaki gelişim süreçlerini açıklayan “Kohlberg Ahlaki Gelişimi” olarak bilinir.

10- Okul çağı olarak da anılan Orta ve geç çocukluk döneminde, belkide en dikkat çekilmesi gereken nokta ———– görülen gelişimsel değişikliklerdir.

A) Anne baba ilişkilerinde
B) Akran ilişkilerinde
C) Çevreyle ilişkilerinde
D) Siyaset ile ilişkilerinde
E) İnanç ile ilişkilerinde

Cevap: B) Akran ilişkilerinde

Açıklama: Orta ve geç çocukluk döneminde akran ilişkileri, sosyal gelişimde en belirgin değişiklikleri gösteren faktörlerden biridir.