Auzef İnsan Davranışı ve Sosyal Çevre -1 Ünite -9

Ergenliğin Tanımı ve Fiziksel Değişimler

Ergenlik, genellikle biyolojik ve hormonal değişimlerin başladığı ve bireyi bedensel olarak yetişkinliğe hazırlayan bir dönemdir. Bu dönemin başlangıcı, erinlik olarak adlandırılır ve büyüme hızında, cinsel olgunlaşmada ani ve belirgin değişikliklerle karakterizedir. Kızlarda ortalama olarak 11 yaş civarında, erkeklerde ise 14 yaş civarında başlayan bu süreçte, bedenin hızlı bir şekilde boy ve kilo kazanması gözlenir. Ancak ergenlik döneminin sadece biyolojik değişimlerle sınırlı olmadığını, psikolojik ve sosyal açıdan da yoğun bir yeniden yapılanma süreci olduğunu vurgulamak gerekir. Beyin gelişimi açısından ise ergenlik dönemi, frontal korteksin yani planlama, karar verme ve duygusal kontrol gibi işlevlerin yönetildiği beynin ön lobunun olgunlaşmaya başladığı bir dönemdir. Bu dönemde ergenlerde ani ve aşırı duygusal dalgalanmalar, hızlı karar değişiklikleri gibi davranışlar sık görülür.

Cinsel Gelişim ve Cinsel Kimlik

Ergenlik, bireyin cinselliği tanıdığı ve cinsel kimliğini oluşturmaya başladığı bir süreçtir. Cinsel kimlik, bireyin ilgi alanlarını, cinsiyetine yönelik davranışlarını ve cinsel yönelimini kapsar. Cinsel kimliğin oluşum süreci karmaşık olup, toplumsal, ailevi ve kişisel değerlerle iç içe gelişir. Bu dönemde gençler hem kendi bedenleriyle hem de çevreleriyle cinsellik temelli deneyimler yaşamaya başlarlar. Erken yaşlarda cinsel deneyim yaşamanın sosyal, psikolojik ve fiziksel açıdan riskler taşıdığı, araştırmalarda açıkça belirtilmiştir. Ebeveynlerin, bu dönemde gençleri bilinçli bir şekilde yönlendirmesi ve sağlıklı bir cinsel kimlik gelişimini desteklemesi son derece önemlidir.

Ergenlikte Bilişsel Gelişim

Ergenlik döneminde, bireyin düşünce yapısında önemli değişiklikler meydana gelir. Piaget’in gelişim kuramı çerçevesinde bu dönemde ergenler, soyut düşünce becerisini geliştirmeye başlarlar ve somut nesnelerle sınırlı kalmayarak soyut kavramlar üzerinde düşünme kapasitesine ulaşırlar. Ergenlikteki bilişsel gelişim, bireyin olayları, fikirleri ve kendi düşüncelerini analiz etmesini sağlar. Bununla birlikte, ergen ben merkezcilik kavramı bu dönemde önem kazanır; gençler, başkalarının sürekli kendileri hakkında düşündüğüne inanır ve dikkat çekmeye yönelik davranışlar sergileyebilirler. Ergenlikte hayali seyirci ve kişisel hikaye gibi bilişsel eğilimler, gençlerin düşünme süreçlerini şekillendirir ve kendilerine dair yoğun bir öz-farkındalık kazanmalarına yol açar.

Ergenlikte Sağlık Sorunları

Ergenlikte görülen sağlık sorunları, genellikle kötü beslenme alışkanlıkları, hareketsizlik ve uyku düzenindeki bozukluklardan kaynaklanır. Ergenler arasında obezite ve yeme bozuklukları yaygın sağlık sorunlarıdır. Anoreksiya nevroza ve Bulimia nevroza gibi yeme bozuklukları, ergenlerin beden algılarındaki bozulmalar sonucu ortaya çıkar ve ciddi sağlık riskleri taşır. Bu tür rahatsızlıklar, genellikle toplumun ve medyanın dayattığı zayıflık algısının bir sonucu olarak gelişir. Bunun yanı sıra, sigara, alkol ve uyuşturucu kullanımı da bu dönemde sağlık açısından büyük bir tehdit oluşturur. Özellikle gençlerin bu maddelere erişimi kolaylaştıkça, bağımlılık ve kötü alışkanlıklar bu dönemde hızla yayılabilmektedir. Ebeveynlerin ve eğitim kurumlarının, bu konuda bilinçlendirici eğitimler vermesi ve gençleri sağlıklı yaşam tarzına teşvik etmesi önemlidir.

Sosyal ve Psikolojik Gelişim

Ergenlik, bireyin sadece biyolojik olarak değil, sosyal ve psikolojik olarak da kendini bulma çabalarının yoğunlaştığı bir dönemdir. Bu süreçte gençler, kendilerini anlamlandırma, kimlik oluşturma ve birey olma yönünde adımlar atarlar. Akran grupları, bu dönemde gençlerin sosyal yaşamlarında önemli bir rol oynar. Akran desteği, gençlerin sosyal becerilerini geliştirir ve kimlik oluşum sürecinde önemli bir dayanak sağlar. Ancak, akran baskısı olumsuz davranışlara da yol açabilir. Bu nedenle, ergenlerin sosyal çevreleri ve arkadaş ilişkileri dikkatle izlenmeli, gerektiğinde rehberlik edilmelidir.

Sonuç

Ergenlik dönemi, gençlerin yaşamlarında çok önemli bir dönüm noktasıdır ve sağlıklı bir yetişkinliğe adım atmak için kritik bir süreçtir. Bu dönemde gençlerin sosyal, psikolojik ve biyolojik değişimlerinin doğru anlaşılması ve desteklenmesi, onların daha sağlıklı ve başarılı bireyler olarak yetişmelerine yardımcı olur. Ergenlik, sadece fiziksel bir geçiş süreci değil, aynı zamanda bireyin kimlik oluşturduğu, gelecekteki hayatını şekillendiren önemli bir dönemdir. Ebeveynler, eğitimciler ve sosyal hizmet uzmanları, gençlerin bu dönemde sağlıklı bir şekilde gelişmelerine destek sağlamalıdır

1- Literatürde, erken ergenlikte yer alan ve hormonlarda ve bedensel gelişimde hızlı bir değişimin gözlendiği bir dönem olarak tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Delikanlılık

B) Gençlik

C) Erinlik

D) Ergenlik

E) Geç çocukluk

Cevap : C) Erinlik

Açıklama: Erinlik, ergenliğin başlangıcında görülen, hızlı biyolojik ve hormonal değişimlerle karakterize edilen bir dönemdir.

2- Ergenlikte beyin biyokimyasının diğer dönemlere oranla çok daha az değişim gösterdiği ifade edilmektedir. Ancak ergenlik çağında beyinsel işlev açısından akıl yürütme ve ———– yönelik olan ön lop kortekslerinde bir olgunlaşma olduğu belirtilmektedir.

A) Kendini kontrol

B) İnanç

C) Soyut düşünme

D) Somut düşünme

E) Farkedilmeye

Cevap : A) Kendini kontrol

Açıklama: Ergenlik döneminde ön lob korteksi, özellikle kendini kontrol gibi yüksek bilişsel işlevlerin gelişiminde rol oynar.

3- Piaget’in kuramı çerçevesinde çocuklar 7 yaşından itibaren somut işlemler dönemi içinde yer alırlar. Bu dönem içindeki çocuklar, somut olaylar ve cisimler hakkında mantıklı bir biçimde akıl yürütürler. Bu dönemin akabinde, 11 yaş civarında, bilişsel gelişimin dördüncü ve son dönemi olan “soyut işlemler” dönemi başlar. İşte bu dönem ergenlikle de ilişkilendirilen dönemdir. Bu dönemde ergenlerin düşünceler üzerine de ———- Olan ile olması gereken hakında son derece idealist olan ergenler bu dönemde özellikle olması gerekenler üzerine pek çok fikir ortaya sürebilirler. Bu fikirlerin pek çoğunda bir mantık ta hakimdir. Tada aslında mantıklı fikirler üretmeye çalışırlar, algıladıkları soyut üzerinde.
Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere gelecek ifade aşağıdakilerden hangisidir.

A) Düşünebilmeleridir.

B) Hissedebilmeleridir.

C) Duyumsayabilmeleridir.

D) Boşlukta hissetmeleridir.

E) Ne yapacaklarını bilmemeleridir.

Cevap : A) Düşünebilmeleridir.

Açıklama: Ergenlikte birey, soyut kavramlar üzerinde düşünme kapasitesine ulaşır; bu da soyut muhakemenin temelini oluşturur.

4- Ergenin kendi görüntüsü ve davranışları konusundaki öz-farkındalığının artmasına ergen ………………… denmektedir.

A) Egoistlik

B) Ben merkezciliği

C) Dışa vurumu

D) Karışıklığı

E) Kimlik krizi

Cevap : B) Ben merkezciliği

Açıklama: Ergen ben merkezciliği, ergenin kendisine odaklanması ve diğer insanların da sürekli kendisi hakkında düşündüğüne inanmasıyla karakterizedir.

5- ———-, ergenin kendisi gibi diğer insanların da onunla ilgilendiğine inanması ve ayrıca dikkat çekici davranışlarla ilgiyi çekmeye, görünür olmaya çalışması anlamında kullanılmaktadır.

A) Hayali seyirci

B) Ergen ben merkezi

C) Kişisel hikaye

D) Özgüven eksikliği

E) Kişilik oluşumu

Cevap : A) Hayali seyirci

Açıklama: Hayali seyirci, ergenlerin başkalarının da sürekli kendileri hakkında düşündüğüne inanması durumudur.

6- ———- ise ergen ben merkezciliğinin, biricik olma, yenilmez olma duygusuyla ilgili yanını oluşturur.

A) Hayali seyirci

B) Ergen ben merkezi

C) Kişisel hikaye

D) Özgüven eksikliği

E) Kişilik oluşumu

Cevap : C) Kişisel hikaye

Açıklama: Kişisel hikaye, ergenin kendini yenilmez ve eşsiz hissettiği düşünceleri içerir.

7- Ergenlikte görülen bir başka önemli sağlık sorunu yeme bozukluklarıdır. ———- tipik olarak bir diyet dönemini takip ederek erken ergenlikte başlayıp, aç kalarak zayıflamayı içerir. Ancak ifade etmek gerekir ki bu hastalık ölüme sebep verebilecek bir hastalıktır.

A) Bulimia Nevroza

B) Anorexia Nevroza

C) Nevrotik bozukluk

D) Hipomani

E) Depresyon

Cevap : B) Anorexia Nevroza

Açıklama: Anorexia Nevroza, ergenlerde görülen ve tehlikeli bir şekilde zayıflama amacı güden bir yeme bozukluğudur.

8 – ———- yeme atakları ve kusma örüntüsünden oluşur.

A) Bulimia Nevroza

B) Anorexia Nevroza

C) Nevrotik bozukluk

D) Hipomani

E) Depresyon

Cevap : A) Bulimia Nevroza

Açıklama: Bulimia Nevroza, aşırı yemek yeme ve ardından kusma ile karakterize edilen bir yeme bozukluğudur.

@lolonolo_com