Anne Çocuk Sağlığı 2024-2025 Vize Soruları

Anne Çocuk Sağlığı: Sağlık, Büyüme ve Gelişime Dair Temel Kavramlar

Anne ve çocuk sağlığı, toplum sağlığı açısından kritik bir öneme sahiptir. Anne sağlığını korumak, doğum süreci ve sonrası bebek sağlığını desteklemek ve çocukların sağlıklı büyüme ve gelişim süreçlerini izlemek, sağlıklı bir toplum yapısının oluşturulmasında temel taşlardır. 2024-25 Anne Çocuk Sağlığı vize soruları da bu önemli konulara ışık tutmaktadır. İşte bu sorulardan yola çıkarak anne ve çocuk sağlığına dair temel konular:

Sağlık ve Oran Kavramları

Sağlık değerlendirmelerinde kullanılan birçok ölçüt, oran ve orantı kavramlarına dayanır. Oranlar, bir olayın tüm içindeki yerini ifade ederek hastalık, ölüm ya da doğurganlık gibi sağlık verilerini anlamamıza yardımcı olur. Örneğin, toplam doğurganlık hızı, bir kadının doğurgan dönem boyunca sahip olabileceği ortalama çocuk sayısını belirtir ve toplum sağlığının izlenmesinde önemli bir veridir.

Kadın Sağlığı ve Üreme Sağlığı

Kadın sağlığı, fiziksel, zihinsel ve sosyal refahı kapsayan bir sağlık anlayışıdır. Üreme sağlığı da bu çerçevede önemli bir alan olup, yalnızca hastalıkların ve sakatlıkların olmaması değil, bireyin tüm yönlerden sağlıklı olması anlamına gelir. Anne ve çocuk sağlığı için üreme sağlığının korunması ve geliştirilmesi, annenin sağlıklı bir gebelik süreci geçirmesine ve bebeğin sağlıklı doğumuna zemin hazırlar.

Çocuk Sağlığı İzlemi ve Taramalar

Doğum sonrasında bebek sağlığının izlenmesi ve belirli sağlık taramalarının yapılması, uzun vadede çocuğun sağlığını korumak için kritik öneme sahiptir. Örneğin, yenidoğan taramaları, doğumdan sonra alınan kan örnekleriyle fenilketonüri veya konjenital hipotiroidi gibi metabolik hastalıkların erken teşhis edilmesini sağlar. Bu taramalar, bebeğin sağlık durumunun izlenmesine ve olası sağlık sorunlarının önlenmesine katkı sağlar.

Anne Sağlığı ve Ölçütler

Anne sağlığı, annenin doğum öncesi ve sonrası sağlığını ifade eden çeşitli ölçütlerle değerlendirilir. Bu ölçütler arasında ana ölüm hızı veya yaşa özel doğurganlık hızı gibi göstergeler yer alır. Anne sağlığı, doğrudan toplum sağlığına yansır; sağlıklı anneler, sağlıklı çocuklar ve dolayısıyla sağlıklı bir toplum demektir.

Gelişim Evreleri: Büyüme Atağı ve Nöromotor Gelişim

Çocuklarda büyüme, belirli dönemlerde hız kazanarak gelişir. Özellikle 11-16 yaş aralığında gözlenen büyüme atağı, çocukların hızla boy ve kilo almasıyla karakterizedir. Bu dönem, fiziksel ve nöromotor gelişimin zirveye ulaştığı bir dönemi ifade eder. Nöromotor gelişim ise çocuğun fiziksel ve zihinsel becerilerinin gelişimiyle ilgilidir ve bu gelişim basamakları, çocuğun bireysel gelişimsel ihtiyaçlarına göre şekillenir.

Sağlık Modelleri ve Apgar Skoru

Sağlık modelleri, bireyin sağlık durumunu farklı perspektiflerden değerlendiren yapılardır. Çevre modeli veya holistik model gibi yaklaşımlar, sağlığın yalnızca bireyin bedeni ile sınırlı olmadığını, aynı zamanda çevresel, sosyoekonomik ve eğitim gibi çoklu faktörler tarafından etkilendiğini ifade eder. Apgar skoru ise yenidoğanların temel sağlık kriterlerini değerlendirerek onların sağlık durumunu hızlıca anlamamıza olanak tanır. Bu skor, bebeğin doğum sonrası yaşamsal bulgularını değerlendirerek olası müdahalelere ışık tutar.

Tarihsel Süreçte Hastalık ve Sağlık

Geçmiş dönemlerde hastalık kavramı, doğaüstü güçlerle ilişkilendirilmiş ve hastalıklar, tanrısal bir ceza olarak değerlendirilmiştir. Ancak Hipokrat, hastalıkların doğal nedenlerden kaynaklandığını öne sürerek tıp biliminde devrim yapmıştır. Bu bakış açısı, hastalıkların tedavisinde bilimsel yöntemlerin kullanılmasının temelini oluşturmuştur.

Yenidoğan Bakımı: Vitamin ve Tarama İhtiyacı

Yenidoğanlar için doğumdan hemen sonra yapılan K vitamini enjeksiyonu, bebeğin kanamaya karşı korunmasını sağlar. Bu uygulama, yenidoğanlarda yaygın olarak görülebilecek kanama riskini azaltmada etkilidir. Ayrıca, yenidoğan taramaları sayesinde biotinidaz eksikliği veya kistik fibrozis gibi hastalıklar erkenden tespit edilerek gerekli tedaviler başlatılabilir.

Sağlık Göstergeleri

Ülkelerin sağlık düzeylerini ve gelişmişlik seviyelerini belirlemek için sağlık göstergeleri kullanılır. Bu göstergeler, ülkeler arasındaki sağlık hizmetleri kalitesini kıyaslamak ve iyileştirme gereken alanları tespit etmek için objektif ve sayısal veriler sunar. Bu göstergeler sayesinde ülkeler, sağlık hizmetlerini optimize etmek ve halk sağlığını geliştirmek için stratejiler oluşturabilirler.

Çocuklarda Nöromotor Gelişim ve Dönüm Noktaları

Çocukların nöromotor gelişimi, takvim yaşından çok gelişimsel yaşlarına göre değerlendirilmelidir. Bu, her çocuğun kendi gelişim hızına uygun olarak desteklenmesi gerektiğini ifade eder. Sağlıklı çocuklar genellikle gelişimsel dönüm noktalarına uygun yaşlarda ulaşırlar; bu da onların yaşlarına uygun motor ve zihinsel becerileri kazanmalarını sağlar.

Sonuç

Anne ve çocuk sağlığı, toplumsal sağlık yapısının en temel unsurlarından biridir. Bu süreçte annenin ve çocuğun fiziksel, zihinsel ve sosyal sağlığını korumak; doğum öncesi ve sonrası izlem ve taramaları gerçekleştirmek büyük önem taşır. Sağlık modelleri, oranlar, sağlık göstergeleri ve gelişimsel değerlendirmeler gibi kavramlar, anne ve çocuk sağlığının bütüncül bir şekilde ele alınmasını sağlar. Sağlıklı bir nesil ve güçlü bir toplum için anne ve çocuk sağlığına verilen önem, sürdürülebilir sağlık politikalarının temelini oluşturur

1- Bir olayın bir bütün içindeki durumunu yansıtır. A/A+B şeklinde ifade edilir. Pay, paydanın içinden çıkmaktadır.
Yukarıda açıklaması verilen kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Zaman
B) Oran
C) Hız
D) Mesafe
E) Orantı

Cevap : E) Orantı

Açıklama :

2- Aşağıdakilerden hangisi mons pubis için doğrudur?

A) Labialar arasında yer alır.
B) Ergenlik döneminden itibaren kıllar ile kaplanır.
C) Damar yönünden zengindir.
D) Üçgen şeklinde görülür.
E) Sinir yönünden zengindir.

Cevap : B) Ergenlik döneminden itibaren kıllar ile kaplanır.

Açıklama : Mons pubis, ergenlik dönemiyle birlikte kıllarla kaplanan bir bölgedir.

3- Bir kadının doğurgan olduğu dönem olan 15­-49 yaş grubunda doğurabileceği ortalama çocuk sayısı aşağıdakilerden hangisi ile tanımlanır?

A) Kaba doğum hızı
B) Toplam doğurganlık hızı
C) Canlı doğan bebek sayısı
D) Adölesan doğurganlık hızı
E) Yaşa özel doğurganlık hızı

Cevap : B) Toplam doğurganlık hızı

Açıklama : Toplam doğurganlık hızı, bir kadının doğurgan dönemdeki ortalama çocuk sayısını belirtir.

4- Üreme sistemi, işlevleri ve süreci ile ilgili sadece hastalık ve sakatlığın olmamasını değil, tüm bunlara ilişkin fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik hâlinin ifadesine verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ana sağlığı
B) İnfertilite
C) Kadın sağlığı
D) Sosyal sağlık
E) Üreme sağlığı

Cevap : E) Üreme sağlığı

Açıklama : Üreme sağlığı, üreme sisteminin işleyişiyle ilgili fiziksel, zihinsel ve sosyal iyiliği içerir.

5- Aşağıdakilerden hangisi hastalanma düzeyini belirleyen ölçütlerden biridir?

A) Kaba Ölüm Hızı
B) Çocuk/Kadın Oranı
C) Fatalite Hızı
D) Toplam Doğurganlık Hızı
E) İnsidans

Cevap : E) İnsidans

Açıklama : İnsidans, hastalanma sıklığını ifade eder ve toplumdaki sağlık durumunu belirlemede kullanılır.

6- Sosyoekonomik durum, eğitim ve çoklu çevresel etmenlerin sağlığa olan etkilerini içeren sağlık modeli aşağıdakilerden hangisidir?

A)  İyilik Modeli (The Wellness Model)
B)  Holistik Model (The Holistic Model)
C)  Tedavi Modeli (Therapotic Model)
D)  Çevre Modeli (The Environment Model)
E)  Tıbbi Model (The Medical Model)

Cevap : D)  Çevre Modeli (The Environment Model)

Açıklama :

7- Sağlıklı çocuk izleminde taramalar önemlidir. Aşağıdakilerden hangisi yenidoğanın metabolik taramaları için yanlıştır?

A) Doğumdan sonra 3-5. günlerde topuktan alınan birer damla kan ile tanı konulur.
B) Yenidoğanın taramaları ile tüm metabolik hastalıkların tanısı konabilir.
C) Bu hastalıkların sebep olabileceği bozukluklar taramalar sayesinde önlenebilir.
D) Taramaların yapılabilmesi için bebeğin 48 saat beslenmiş olması gerekir.
E) Bazı metabolik hastalıkların hasarlarının önlenebilmesi için taramalar önemlidir.

Cevap : B) Yenidoğanın taramaları ile tüm metabolik hastalıkların tanısı konabilir.

Açıklama : Yenidoğan taramaları, tüm değil belirli metabolik hastalıkların tanısında kullanılır.

8- Aşağıdakilerden hangisi anne sağlığını gösteren ölçütlerden biri değildir?

A) Ana Ölüm Hızı
B) Çocuk/Kadın Oranı
C) Yaşa Özel Doğurganlık Hızı
D) Kaba Ölüm Hızı
E) Genel Doğurganlık Hızı

Cevap : D) Kaba Ölüm Hızı

Açıklama : Kaba ölüm hızı, genel ölüm oranını ifade eder ve doğrudan anne sağlığıyla ilgili değildir.

9- Çocuklarda “büyüme atağı” hangi yaş dönemleri arasında görülür?

A) 15 – 20 yaş
B) 7 – 12 yaş
C) 11 – 16 yaş
D) 5 – 10 yaş
E) 1 – 6 yaş

Cevap : C) 11 – 16 yaş

Açıklama : Çocuklarda büyüme atağı en çok ergenlik öncesi ve ergenlik döneminde gözlenir.

10- Aşağıdakilerden hangisi sağlık modellerinden biri değildir?

A) Düşünce Modeli
B) İyilik Modeli
C) Çevre Modeli
D) Tıbbi Model
E) Holistik Model

Cevap : A) Düşünce Modeli

Açıklama : Düşünce modeli diye bir sağlık modeli yoktur; sağlık alanında geçerli değildir.

11- Aşağıdakilerden hangisi Apgar skoru için bebekte değerlendirilen kriterlerden biri değildir?

A) Solunum
B) Kalp hızı
C) İdrar yapma
D) Tonus
E) Cilt rengi

Cevap : C) İdrar yapma

Açıklama : Apgar skorunda bebeklerin solunum, kalp hızı gibi temel yaşam bulguları değerlendirilir.

12- Tarihsel süreçte ele alındığında, hastalık kavramı için aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Çağlar boyunca hastalık kavramı, doğaüstü güçlerin insanları cezalandırma yöntemi olarak tanımlanır.
B) Hastalık vücutta bulunan kan, sarı safra, kara safra ve balgam arasındaki dengenin bozulması olarak açıklanmaktaydı.
C) Antik çağda salgınlar Tanrı’nın kızmasından dolayı meydana geldiğine inanılırdı.
D) Antik dönemde tanrılar günlük yaşamın bir parçasıdır ve hastalıklarda ilahi bir yardım aramak başvurulan ilk çarelerdendir.
E) Hipokrat hastalıkların doğaüstü güçler tarafından yaratıldığını belirtmektedir.

Cevap : E) Hipokrat hastalıkların doğaüstü güçler tarafından yaratıldığını belirtmektedir.

Açıklama : Hipokrat, hastalıkların doğaüstü güçlerden değil doğal nedenlerden kaynaklandığını savunur.

13- Yenidoğanın hemorajik hastalığını önlemek amacıyla tüm bebeklere doğumdan hemen sonra hangi vitamin intramusküler (İM, kas içine) yapılmalıdır?

A) B vitamini
B) K vitamini
C) E vitamini
D) A vitamini
E) D vitamini

Cevap : B) K vitamini

Açıklama : K vitamini, yenidoğanlarda kanama riskini azaltmak için doğum sonrası uygulanır.

14- Doğumdan itibaren ilk 28 günü tamamlamamış bebeklere verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yenidoğan
B) Sürmatür
C) İmmatür
D) Postmatür
E) Prematüre

Cevap : A) Yenidoğan

Açıklama : İlk 28 günü kapsayan bebeklik dönemi yenidoğan dönemi olarak adlandırılır.

15- Vulvadaki en büyük salgı bezine verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bartolin bez
B) Labia majör
C) Labia minör
D) Vestibül
E) Hipofiz

Cevap : A) Bartolin bez

Açıklama : Bartolin bezi, vulvada yer alan ve sıvı salgılayan büyük bezlerden biridir.

16- Aşağıdakilerden hangisi uterusun görevlerinden biri değildir?

A) Doğum anında plasentayı korumak
B) Döllenmiş yumurtanın yerleşmesi için uygun bir ortam hazırlamak
C) Doğumdan sonra plasentanın ayrıldığı kısımda kanamayı kontrol etmek
D) Doğumdan sonra plasentanın atılmasını sağlamak
E) Embrio olgunlaşıncaya kadar beslenmesini ve korunmasını sağlamak

Cevap : A) Doğum anında plasentayı korumak

Açıklama : Plasentanın korunması doğum öncesinde değil, hamilelik boyunca gerçekleşir.

17- Bulaşıcı hastalıkları önlemede maliyet ve güvenilirlik açısından en etkili yöntem aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sağlıklı beslenme
B) İlaçlar
C) Aşılama
D) Temiz içme suyu
E) Erken teşhis

Cevap : C) Aşılama

Açıklama : Aşılama, maliyeti düşük ve yüksek etkili bir koruyucu sağlık hizmetidir.

18- Aşağıdakilerden hangisi yenidoğan taramalarından biri değildir?

A) Biotinidaz Eksikliği
B) Kistik Fibrozis
C) Konjenital Hipotiroidi
D) Diabetes Mellitus
E) Fenilketonüri

Cevap : D) Diabetes Mellitus

Açıklama : Diabetes Mellitus, yenidoğan taramalarında rutin olarak bakılan bir hastalık değildir.

19- Ülkelerin sağlık düzeylerini inceleyerek gelişmişlikleri hakkında karar vermek ve karşılaştırma yapmak için objektif, standart ve sayısal bir takım kriterlere ne denir?

A) Eğitim göstergeleri
B) Büyüme göstergeleri
C) Teknolojik göstergeler
D) Sağlık göstergeleri
E) Ekonomik göstergeler

Cevap : D) Sağlık göstergeleri

Açıklama : Sağlık göstergeleri, ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin değerlendirilmesinde kullanılır.

20- Çocuklarda nöromotor gelişim için aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Çocuğun sahip olduğu fonksiyonların olumlu yönde değişimine ve olgunlaşmasına “gelişim” denir.
B) Gelişimin her basamağı bir öncekinin üzerine kuruludur.
C) Gelişimin basamakları çocuktan çocuğa farklılık gösterebilir.
D) Nöromotor gelişim basamakları değerlendirilirken çocuğun takvim yaşı dikkate alınmalıdır.
E) Sağlıklı bebekler ve çocuklar genellikle gelişimsel dönüm noktalarına uygun yaşta ulaşırlar.

Cevap : C) Gelişimin basamakları çocuktan çocuğa farklılık gösterebilir.

Açıklama :